5 Sınıf Güneş Ile Ilgili Bilgiler

Samanyolu galaksisinde yer alan, Dünya&#;mıza en yakın yıldızGüneş&#;tir. Yine Güneş, dev bir gaz ve toz bulutundan meydana gelmiştir.

Güneş&#;in kütlesinin büyük bir bölümünü sıcak gazlar oluşturur. Bu gazların yaklaşık %71&#;ini hidrojen, %27&#;sini helyum ve %2&#;sini diğer gazlar oluşturur.

Güneş&#;in en iç katmanının (çekirdek) sıcaklığı en fazla olmakla birlikte, sıcaklık dış katmanlara doğru azalır.

Güneş&#;in çapı Dünya&#;nın çapının yaklaşık katıdır. Bu da Güneş&#;in içerisine yaklaşık bir milyon tane Dünya&#;nın sığabileceği anlamına gelmektedir. Buna göre, Güneş&#;i bir futbol topu olarak kabul edersek, Dünya bir mercimek tanesi büyüklüğünde olur.

Güneş ile Dünya arasındaki uzaklık yaklaşık milyon kilometredir. Güneş&#;in Dünya&#;ya olan uzaklığından çok daha fazla uzaklıkta yer alan ve büyüklükleri Güneş&#;ten kat kat büyük olan yıldızlar da vardır. Fakat bu yıldızlar o kadar uzakta yer alırlar ki, biz Dünya&#;dan bakınca onları sadece bir nokta kadar görürüz.

Güneş, Dünya&#;mızın ısı ve ışık kaynağıdır. Güneş&#;in yaydığı ışık şiddeti fazla olduğundan Güneş&#;e çıplak gözle bakmamakla birlikte, yakınlaştırma yada büyütme özelliği olan aletlerle de bakmamalıyız. Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak için dışarı çıkarken güneş gözlüğü takabiliriz.

Güneş&#;in Yapısı ve Özellikleri

Isı ve ışık kaynağımız olan Güneş, milyonlarca yıl önce dev bir gaz ve toz bulutundan meydana gelmiştir.

Güneş küresel şekle sahip olan, orta büyüklükte bir yıldızdır. Güneş, bize en yakın yıldız olduğu için büyük gözükür. Aslında Güneş’ten daha büyük yıldızlar da vardır.

Çok sıcak bir gaz topu olan Güneş değişik katmanlardan oluşur. Güneş’in katmanları aşağıdaki modelde gösterilmiştir.

Güneş’in yapısında yaklaşık %71 hidrojen, %26,5 helyum ve %25 diğer gazlar vardır.

Güneş’in yüzeyinde her saniye binlerce patlama olur ve çok büyük enerji açığa çıkar.

Güneş’in sıcaklığı çekirdek (en iç) katmanından dış katmanlara doğru gidildikçe azalır.

Çıplak gözle gördüğümüz bölümünde bazı bölgeler diğerlerine göre daha az parlak görünür, bunlara Güneş lekeleri denir.

Samanyolu Galaksisi’nde bulunan Güneş sisteminin merkezindeki Güneş&#;in iki çeşit hareketi vardır:

Kendi ekseni etrafında dönme hareketi: Güneş’in kendi ekseni etrafındaki dönüşü batıdan doğuya doğrudur. Güneş’in dönme hızı kutuplarında ve ekvatorunda farklı olduğu için ekvatordaki bir dönüşünü 25 günde tamamlarken kutuplarda 34 günde tamamlar.

Samanyolu Galaksisi etrafında dolanma hareketi: Güneş, bu hareketteki bir turunu milyon yılda tamamlar.

Güneş’in çapı, Dünya’nın çapının katıdır. Dünya ve Güneş’in birbirine göre büyüklüklerini dikkate aldığımızda Güneş’in büyüklüğünü bir basketbol topu kadar kabul edersek, Dünya bir nohut tanesi kadar olur.

GALILEO GALILEI ( &#; )

yıl önce teleskop yardımıyla kağıt üzerine düşürdüğü Güneş lekelerini gözlemlemiştir. Belirli aralıklarla yaptığı gözlemler sonucunda Güneş lekelerinin aynı yöne doğru kaydığını fark etmiştir. Bu gözlemler sonucunda Güneş’in kendi ekseni etrafında dönme hareketi yaptığı sonucuna ulaşmıştır.

Önemli: Galileo, bilimsel çalışmalarda kullanılabilecek ilk teleskopu icat eden bilim insanıdır.

Örnek Sorular:

Dünya, Güneş ve Ay ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Dünya; Güneş’ten küçük, Ay’dan büyüktür.
B) Ay’ın şekli düz bir tepsi gibidir.
C) Güneş’in şekli Dünya’nın şekline benzer.
D) Ay, hem Dünya’dan hem de Güneş’ten daha küçüktür.

Güneş&#;in geometrik şekli ile ilgili, aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Hemen hemen mükemmel bir küre şeklindedir.
B) Kutup bölgelerinden basık geoit şeklindedir.
C) Tam olarak geometrik bir şekle sahip olduğu söylenemez.
D) Dünya ile aynı büyüklükte olan daire şeklindedir.

Güneş ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Merkeze doğru inildikçe sıcaklık artar.
B) Küre şeklindedir.
C) Güneş sistemindeki en büyük yıldızdır.
D) Dünya’dan küçük, Ay’dan büyüktür.

<==  5.Sınıf Konularına geri dön

Ortaokul funduszeue.info ==> 1.ÜNİTE: Güneş, Dünya ve Ay ==> Güneş&#;in Yapısı ve Özellikleri

Kazanımlar

F Güneş&#;in Yapısı ve Özellikleri
Önerilen Süre: 6 ders saati (1. ve 2. Hafta)

Konu / Kavramlar: Güneş&#;in yapısı ve dönme hareketi
F Güneş&#;in özelliklerini açıklar.
a. Güneş&#;in geometrik şekline değinilir.
b. Güneş&#;in de Dünya gibi katmanlardan oluştuğuna değinilir ancak katmanların yapısından bahsedilmez.
c. Güneş&#;in dönme hareketi yaptığı belirtilir.
F Güneş&#;in büyüklüğünü Dünya&#;nın büyüklüğüyle karşılaştıracak şekilde model hazırlar.

KONU: Güneş&#;in Yapısı ve Özellikleri

Güneş Dünya ve Ay'ın Büyüklükleri

A- Güneş'in Yapısı

B- Güneş'in Özellikleri

1. Güneş gazlardan meydana gelmiştir.
2. Güneş, Güneş sisteminin merkezinde yer almaktadır.
3. Güneş sistemindeki en büyük gök cismidir.
4. Güneş büyük bir gök cismi olduğu için, çekim kuvveti diğer gezegenlerden daha fazladır.
5. Güneş'in şekli küredir. Şekli top gibi yuvarlaktır.
6. Güneş ısı ve ışık kaynağımızdır.
7. Samanyolu galaksisi içerisinde bulunan  yıldızdan bir tanesidir.
8. Güneş, Samanyolu galaksisinin etrafında dolanır.
9. Güneş orta büyüklükte bir yıldızdır.
10. Dünya'ya olan uzaklığı yaklaşık milyon kilometredir.
11. Güneş'in 5 milyar yaşındadır.
12. Güneş'in oluşumu gaz ve toz bulutlarından meydana gelmiştir.
13. Güneş beyaz renkte ışık yaymaktadır.
14. Güneş'ten yayılan ışığın çok az bir miktarı Dünya'ya ulaşır.
15. Güneş kendi ekseni etrafında dönme ve Samanyolu galaksisi içerisinde dolanma hareketi yapmaktadır.
16. Kendi ekseni etrafında 25 günde döner.
17. Güneş kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner. (Saat yönünün tersi, sağdan sola doğru)
18. Güneş'in çapı Dünya'nın katıdır.
19. Güneş'in sıcaklığı yüzeyinde  &#;C, çekirdeğinde ise 15 milyon &#;C'dir. (Yaklaşık değerler)
20. Güneş'te diğer yıldızlar gibi doğar, büyür ve enerjisi biterek ölecektir.
21. Güneş yüzeyinde kısmen soğuk olan kısımlar bulunur. Bu bölgelere Güneş Lekeleri denir.
22. Kendi yaptığı teleskopla Güneş'te oluşan lekeleri ilk gözlemleyen kişi Galileo Galilei'dir.
23. Galileo Galilei Güneş lekelerinin hareket ettiğini gözlemleyerek Güneş'in kendi ekseni etrafında döndüğünü bulmuştur.
24. Güneş'te meydana gelen patlamalar sayesinde etrafa çok fazla enerji yayılır.

C- Güneş'in Önemi

• Canlıların yaşayabilmesi için Güneş'e ihtiyacı vardır. Kullandığımız enerjinin büyük kısmını Güneş'ten elde etmekteyiz.

• Güneş'ten yayılan enerjinin çok az bir kısmı Dünya'ya ulaşmaktadır.

D- Güneş Modeli

Güneş&#;in perspektif etkisi ile küçük görünmesi

• Güneş içerisine yaklaşık 1 milyon bin Dünya sığabilir.
• Güneş'in çapı Dünya'nın katıdır. Dünya'nın çapı Ay'ın çapının 4 katıdır, 
• Dünya, Güneş ve Ay modeli oluşturulduğunda Yaklaşık olarak Ayın yarıçapı 1 cm olacak şekilde model oluşturduğumuzda Dünya 4 cm, Güneş ise yaklaşık cm büyüklüğünde yapılmalıdır.
• Güneş futbol topu büyüklüğünde çizersek, Dünya'yı yarım pirinç tanesi büyüklüğünde çizmeliyiz.

Güneş Nasıl Gözlenir

Güneş lekelerinin gözlemi dürbün kullanılarak yapılabilir. Dürbün Güneş'e doğru tutulur, beyaz kâğıt üzerinde Güneş'in görüntüsü oluşur. Kâğıt üzerinde oluşan koyu bölgeler Güneş lekeleridir. Dürbünün Güneş'e uygun bir pozisyonda olması gerekmektedir. 

Galileo Galilei ()

Kendi icat ettiği teleskopla Güneş lekelerini kâğıt üzerine düşürerek gözlemlemiştir. Güneş lekelerinin saat yönünün tersine döndüğünü gözlemlemiştir. Güneş lekelerinin hareketle yola çıkarak Güneş'in kendi ekseninde döndüğünü söylemiştir.

Ekstra Bilgi

Güneş'in Katmanları

Güneş'in de Dünya gibi katmanları ve atmosferi vardır. Güneş'in katmanları merkezinden dışarıya doğru çekirdek, ışık küre, renk küre ve taç küredir. Işık küre, renk küre ve taç küre Güneş'in atmosferini oluşturur.

• Milyarlarca yıldan beri Güneş'in enerjisi bitmemiştir. Güneş'in yapısındaki hidrojen gazları bittiğinde Güneş'in ömrü bitecektir. Güneş'in bu enerjisini içerisinde hidrojen atomlarının helyum atomlarına dönüşmesi neden olmaktadır.   (Nükleer füzyon)

• Güneş'ten yararlı ışınlar yanında zararlı ışınlarda gelmektedir. Bu zararlı ışınlar canlılara zarar verebilir.

• Güneş'te meydana gelen patlamalar iletişim araçlarına (Radyo, televizyon) etki ederek iletişimin bozulmasına neden olmaktadır.

Diğer Konular