Cevahir Sıra Gecesi

Urfalı altı genç yöresel kıyafetlerini giymiş; 10 dakika sonra, içeride devam eden Sıra Geceleri’nde yerli, yabancı misafirlerin önünde dans edecekler. O esnada sahne sırası çiğ köfte tepsisine buzlu su dökerken konuklara buzun çiğ köfte için anlam ve önemini anlatan Hasan Usta’nın. Hasan Usta iki dakikada bir gelen "İçinde gerçekten çiğ et var mı?" sorularından bunalsa da neredeyse ellinci kez gülerek cevap veriyor: "Adı üstünde çiğ köfte! Urfa’da başkası yenmez. Sizin yediklerinize çiğ köfte denmez."

Mekanın adı Cevahir. Şanlıurfa’da Sıra Geceleri düzenleyen en sevilen mekanlardan biriymiş. Kime sorsam burayı öneriyor. İçeride Ankara’dan gelmiş 30 kişilik kadın turist masası da var (isotlar, puşiler, menengiç kahveleri çantada), ağır Urfalı abilerin iftar masaları da Mekanın avlusunda karşılaştığım dansçı gençlerle Şanlıurfa’da gece hayatı ve Sıra Geceleri hakkında konuşmak istediğimi söylüyorum.

İçlerinden isminin Fatih Kaya olduğunu söyleyen 17 yaşındaki genç, “Sıra Geceleri oturmayı, kalkmayı öğretir. Halk mektebidir, halk konservatuvarıdır,” diyor gözlerinden okunan sevgi ve gururla. Uzun zamandır mahalli bir değere karşı bu denli heyecan duyan bu yaşta biriyle karşılaşmadığımı hatırlıyorum.

Biz 15 günde bir, içimizden bir arkadaşımıza gideriz. Sıra Geceleri dışında bir gece hayatımız yoktur. Gerektiği zaman bu toplantılarda o arkadaşımızın ihtiyacını karşılayacak parayı toplarız. Yeriz, içeriz, çiğ köfte yaparız, dans ederiz.

Fatih Kaya

Birazdan içeride dans edecekleri için gençlerle son dakikalarım. Urfa’da gece olduğunda Sıra Geceleri dışında neler yaptıklarını ve yaşıtlarının yerel kültürlere olan ilgisini soruyorum. Fatih gülerek yanıtlıyor: “Whatsapp çıktı, Sıra Geceleri yozlaştı. Biz 15 günde bir, içimizden bir arkadaşımıza gideriz. Sıra Geceleri dışında bir gece hayatımız yoktur. Gerektiği zaman bu toplantılarda o arkadaşımızın ihtiyacını karşılayacak parayı toplarız. Yeriz, içeriz, çiğ köfte yaparız, dans ederiz. Şimdi gençler telefondan yürütüyorlar her şeyi. Gözlerimle gördüm Whatsapp grubundan birbirlerine para bile atıyorlar.”

Konuşmalarımızın sonunda kumaş şalvarı, gömleği ve ceketiyle Urfalı bir abi bize doğru yaklaşıyor. Bu kişinin sağ elini ceketinden sıyırarak belinin arkasına doğru uzattığını görüyorum. Benim gördüğüm açıdan yaşlarındaki bu abi birazdan silah çekecek gibi. Görür görmez şakayla karışık “Abi sıkacak mısın? diye soruyorum. Bu soruyu duyunca bir anda çocuk gülüşü geliyor ve arka cebinden elini çekiyor: Zurna! Evet zurna!

Turistik bu mekandan daha underground, daha ‘gerçek’ mekan arayışına girince de gittiğim yerlerde zurnanın yerini daha sert ayrıntılar alıyor

Sıra Geceleri'nden Türkü Bar'a

22 yıldır Urfa’da gece mekanı işleten Nostalji Türkü Bar’ın sahibi Mehmet Gizligöl’e uzun uzun Şanlıurfa güzellemesi yaptıktan sonra “Peki siz Şanlıurfa’da gece hayatını kısaca nasıl tanımlarsınız?” diye soruyorum. Nefes almadan cevap veriyor: “Sıfır!” Verdiği cevaba kendisi de gülen Gizligöl, “Öğrenciler bara gitmeye çekiniyor. Genelde evlerinde takılıyorlar,” diyor.

Nostalji Türkü Bar, Şanlıurfa’da Suriyelilere yönelik Arapça tabelaların olduğu bir pasajın birinci katında. Ramazan olması nedeniyle içeride sadece iki masa dolu. Müzik çalmıyor, televizyon açık. Duvarda Neşet Ertaş, Kazancı Bedih, Müslüm Gürses resimleri asılı. Gözligöl, duvardaki isimleri tek tek saydıktan sonra "Şuraya da bir adamın resmini asmışız ama kimdir bilmiyorum," diyor. “Bob Marley abi” diyorum. Görünürde ve anlatılanlara göre Urfa zaten Jamaika’nın bir beldesi gibi, mekan sahibi tanımasa da duvarda Bob Marley olması tesadüf olmamalı diye aklımdan geçiyor.

Urfa'nın en ünlüsü: Balıklı Göl

Nostalji Cafe Bar’dan çıkıp Ramazan dolayısıyla geceleri bir süredir çok kalabalık olduğu söylenen, Urfa’nın en meşhur yeri Balıklı Göl’e gidiyorum. Eskiden burada içki verildiğini fakat şimdi yasak olduğunu anlatıyor yerli halk. Hz. İbrahim’in ateşe atıldığına inanılan Balıklı Göl’de gece Ramazan’a özel bir etkinlik yok. İnsanların bir kısmı çekirdek çıtlıyor, bir kısmı selfie çekiyor. Sahura kadar hava almaya çıkanları görüyorsunuz, bir de buradaki caminin satırlarca süren mahya ışıklarını. Kelimeleri aklınızda tutamayacağınız kadar uzun cümlelerin geçtiği mahya ışıkları Balıklı Göl’ü ışıklandırıyor, siz öylece kalakalıyorsunuz: “Kim Ramazan… Orucunu tutar… Ve ona şevval… Ayından….”

Sıra Geceleri’nde müziğin canlı olması nedeniyle kaba bir hesapla şehirde çok sayıda müzisyenin yaşadığı söylenebilir. Müzikle bu kadar içiçe bir şehir olmasına rağmen ilginç bir şekilde Urfa’da hiçbir yerde sokak müzisyenine rastlamıyorum; flüt çalan, başörtüsü kendisinden büyük Suriyeli küçücük bir kız dışında. Belki de Sıra Geceleri’nde müzisyenin masa masa gezip para toplamasının doğru olmadığı kültürden gelen bir gelenekle müzisyenler de sokakta para toplamak için müzik yapmıyorlardır.

Şanlıurfa merkezde gece Ramazan dolayısıyla daha hareketli olsa da popüler kültüre dair çok az öğeye rastlayabiliyorsunuz. Gaziantep kadar şehirleşmeyen, nereden baksan eski dokusunu halen koruyan Şanlıurfa, bu çağın şehri gibi durmuyor ve tam da bu bozulmamışlığıyla huzurlu da bir yer. Gençler arasında, Doğu kültürüne ait olan genel bir kabullenmişlik ve yerleşik otokontrol duygusu hissedilebiliyor. Kadınlar da erkekler de kendi sınırlarını iyi biliyor. Gece Balıklı Göl’ün etrafında kadın kadına oturan gruplar görmüyorsunuz. Sadece erkeklerin oluşturduğu arkadaş grupları var. Kadınlar yanlarında bir erkekle dışardalar veya değiller. Bunun dışında turist olarak kadın veya erkek, rahatça Urfa’da gezmemeniz için ise hiçbir sebep yok.

12 bin yıllık geçmişi olan Göbeklitepe’yi sınırlarında barındıran Şanlıurfa’da gece hayatını solumak için bu kez eski adıyla Topçu Meydanı, yeni adıyla Rabia Meydanı’ndayım. Kolundaki “Emine” dövmesini iki ay önce kuş kanadı dövmesiyle kapatmış olan 22 yaşındaki Mehmet’le buluşacağım. Çünkü gündüz bize “Ohoo Urfa’da her şey var. Siz ne arıyorsunuz tam olarak?” deyince gece bize eşlik etmesini istedik. Dikkat çekecek şekilde ikişerli erkek grupların çoğunlukta olduğu bir yer Rabia Meydanı. Etrafta aşırı bir davranış sergileyen veya dikkat çekmeye çalışan kimse yok. Cep telefonundan Urfa türküleri dinlemek tabii bir klasik.

Fotoğrafçı arkadaşım Dağhan ve rehberimiz Mehmet ile birlikte gece üç sularında Rabia Meydanı’ndan ayrılıp yeraltı bir mekanın kapısına geliyoruz. Buraya kadar ara sokakları rahatça geçen Mehmet kapıya gelince gerilmeye başlıyor. "İşte bu tarz mekanlar, ben de gelmiyorum normalde," diyor. Kapıda basit bir plan yapıyoruz, içerisi nasıl bir mekan olursa olsun oturup kalmayacağız, ayaküstü belki bir şeyler içmek isteyip parasını ödeyip sorular sorup fotoğraf çekeceğiz. Nefeslerimizi tutup karanlık merdivenlerden aşağı iniyoruz. İçeride Türkçe konuşan insan sayısı çok az. Anlaşamamamız havadaki gerilimi kırıyor. O sırada içeri Şehmuz giriyor. Şehmuz’u bize yönlendiriyorlar. “Size ne anlatayım?” diyerek giriyor muhabbete. Ortamın ağası belli ki o. “Bende hikaye çok"

Şanlıurfa’da gece mutlaka bir otel restoranında insanlar müzik dinleyip sohbet ediyor, öğrenciler bir evde toplanıyor fakat gece ilerledikçe biz açılmayan kapıları açmak, bakılmayan köşelere bakmak istiyoruz. Şehmuz bizi asıl görmeniz gereken yer diyerek, gece ilerledikçe karanlığın daha da çöktüğü bir yere götürüyor. Bir süre sonra mekana gelme sebebimiz olan ve diğerlerinin fazlaca saygı duyduğu Mustafa abi geliyor. Yanında emekli polis olduğunu söyleyen bir arkadaşı daha var. 60 yaşlarındalar. Dünya meselelerinden söz açıyor. Mustafa abi, masadaki gençler sözünü kesince bir an elini masaya vuruyor. Hepsi susuyor, kimisi dışarı çıkıyor.

Saatler iyice sabahı bulunca kalkmak istediğimizi söylüyoruz. Bu esnada iki genç arasında tartışma yaşanıyor, emekli polis abi gençlere sakin olmalarını söylüyor. Ortam bir şekilde ateşlenmeden buradan çıkıyoruz.

Şanlıurfa şüphesiz, barındırdığı tüm güzelliklerle mutlaka görülmesi gereken şehirlerden biri. Urfa’ya Göbeklitepe, Balıklı Göl, Gümrük Han gibi değerli tarihi mirasları görmeye gidip ciğer seviyorsanız ciğer yemeyi, çiğ köfte tatmayı planlarınız arasına alabilirsiniz. Urfa’da gece aslında yapılabilecek en güzel şey ise kısa bir yürüyüşe çıkıp gidip uyumak. Urfa insanların ruhuna dokunmaya, onların hayatlarına bakabilmeye, okyanus kadar derin kültürlerini solumaya açık olanlar için çok zengin bir şehir.