Fransa Da Emeklilik Yaşı Kaç

Fransa'da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron hükümeti iktidardaki en zorlu sınavlarından birini veriyor.

Başbakan Elisabeth Borne uzun zamandır beklenen ve en tartışmalı konuların başında gelen emeklilik yasası hakkında yapmayı planladıkları reformu kamuoyu ile paylaştı. 

Başbakan Borne'un yaptığı açıklamaya göre kademeli olarak yükselecek olan yasal emeklilik yaşı yılında 64'e çıkacak. 

Tam emeklilik için yerine 'den itibaren 43 yıl çalışmış olmak gerekecek.

Bir diğer deyişle, vatandaşların tam emekli maaşı alabilmesi için yılı itibarıyla 43 yıl çalışmış olması şartı getirilecek.

Emeklilik reformunun 'da sistemin 'dengesini' garanti altına almayı amaçladığını savunan Başbakan Borne, "Bugün emeklilik sistemimizi dengelemek için adil bir proje sunuyoruz." ifadesini kullandı.

"Emeklilik sistemimizi değiştirmenin Fransızların kafasında soru işaretleri ve korkular yarattığının farkındayım" diyen Borne, hükümetin vatandaşları söz konusu reformun gerekli olduğuna ikna etmek için çalışacağını ifade etti. 

Ülkenin önde gelen sendikalarının başkanları ilerleyen saatlerde bir araya gelerek yasaya nasıl tepki verileceğini görüşecek.

Bu arada Macron ve Borne'un mutlak çoğunluğa sahip olmadıkları Parlamento'da söz konusu reformu kabul ettirmeleri gerekecek.

Öte yandan Odoxa tarafından yapılan bir anankete göre her beş vatandaştan dördünün karşı çıktığı ve uzun süredir ertelenen emeklilik yaşının 64'e yükseltilmesi, dar gelirli kesimin zaten geçim sıkıntısı çektiği bir dönemde gerçekleşiyor.

'de cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Macron bu tarihten beri Fransızların "daha fazla çalışması gerektiğine" inandığını sık sık tekrarlıyor ve emeklilik sisteminin düzenlenmesi gerektiği konusunda bastırıyor. 

Ancak özellikle 'Sarı Yeleklilerin' protestoları ve Covid salgını nedeniyle 'deki ilk reform girişiminde başarılı olamayan Fransız lider, geçen nisanda ikinci defa seçilmesinin ardından emeklilik reformunu ajandasının yeniden ilk sırasına yerleştirdi. 

Bununla birlikte haziran ayındaki milletvekili seçimlerinde mecliste partisinin çoğunluğu kaybetmesi Cumhurbaşkanının elinin zayıflamasına neden oldu.

"Reformu halk desteklemiyor"

Reform, sistemi basitleştirmenin ve ekonominin bazı sektörlerinde çalışanların sahip olduğu ayrıcalıkları kaldırmanın yanı sıra, emeklilik yaşını mevcut 62 seviyesinden - 64'e - yükseltmeyi amaçlıyor.

Paris'teki Sciences Po üniversitesinde siyaset uzmanı olan Bruno Cautres, yaptığı açıklamada, "Bazıları daha uzun yaşarsak daha uzun süre çalışmamız gerekebileceğini anlayabilse de, genel olarak reform fikri halk tarafından desteklenmiyor" dedi.

Macron'un emeklilik reformunu planlarının merkezine yerleştirmesi ise ülkedeki sendika ve muhalif partilerin adeta savaş bayrağını çekmesine neden oldu. 

Geçen hafta sonu solcu FO sendikasının başkanı Frederic Souillot, "Emmanuel Macron bunu reformların anası yapmak istiyorsa bizim için savaşların anası olacak" uyarısında bulundu.

Sarı Yelekliler sokaklara geri döner mi?

Pazar günü bu soruya yanıt Fransa'nın büyük şehirlerinde yapılan enflasyon ve emeklilik reformu karşıtı protestolarla geldi.

Başkent Paris'te göstericiler, Ekonomi Bakanlığı binası yakınlarına kadar yürüdü.

Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde, polisin, Paris'teki gösterinin başında sarı yeleklilerin kortejinin ilerlemesine izin vermediği ve daha sonra göstericilere biber gazıyla müdahale ettiği yer alıyor.

'de sarı güvenlik yeleklerini giyen insanların yolları kapatmaya başlaması ile başlayan gösteriler Macron'un geri adım atarak daha yumuşak ve daha az otoriter bir yönetim tarzı vaat etmesine yol açmıştı.

Fakat Cautres gibi uzmanlar emeklilik reformunun bu defa protestolara neden olmayacağı kanısında. Science Po profesörüne göre her ne kadar halktaki ruh hali "karamsarlık, kadercilik, öfke ve sürekli kriz içindeyiz" duygusu ile özetlense de "kadercilik" nedeniyle halkın sokakları doldurma riski düşük. 

Bunun önemli bir nedeni Fransa'nın komşularının çoğunun emeklilik yaşını 65 ve üzerine yükseltmiş olması. Uzmana göre halk, genelde hoşlanmadığı ancak kaçınılmaz olarak gördüğü değişikliğe razı olacak. 

Hühümette de bu kanı hakim. Macron'un bir yardımcısı geçtiğimiz günlerde isminin açıklanmaması kaydıyla AFP'ye verdiği demeçte "Bir tür kadercilik var. Bunu yapacağız ve insanlar bunu biliyor" açıklamasında bulundu.

Hükümet düşer mi?

Bununla birlikte Macron hükümetinin reform konusunda önünde bulunan tek engel grev ve protestolar değil. Gösteriler kadar diğer bir risk de mecliste çoğunluğu kaybetmiş hükümetin düşmesi tehlikesi. 

Öncelikle Macron'un ittifak içinde olduğu Cumhuriyetçiler Partisi'nin (LR) reformda kendisine destek olması gerekiyor. Fakat şu ana kadar bu destek LR'den alınabilmiş değil. 

Destek olmadığı takdirde ise Başbakan Elisabeth Borne, anayasanın maddesinin 3. fıkrasının kendisine tanıdığı oylama yapmadan yasayı geçirmesini sağlayan anayasal yetkiyi kullanmak zorunda kalacak.

Ancak böyle bir hamlenin, tüm muhalefet partilerini birleştirip hükümetin düşmesine neden olabilecek bir güven oylamasına yol açacağı neredeyse kesin.

Fransa Başbakanı Elisabeth Borne, hükümetin hazırladığı reform paketi kapsamında emeklilik yaşının 64'e çıkarılması planının "tartışmaya kapalı" olduğunu belirtti.

Kamu yayıncısı Franceinfo’ya, 6 Şubat’tan itibaren Ulusal Meclis’te görüşülecek emeklilik reformuna ilişkin açıklamalarda bulunan Borne, reform kapsamında emeklilik yaşının 64’e çıkarılması planının “tartışmaya kapalı” olduğunu ifade etti.

Borne, reform paketindeki “64 yaş” ve daha önce yürürlüğü giren “Touraine reformunun hızlandırılması” maddelerinin, farklı parlamenter gruplarla görüşüp sendika ve işveren örgütlerini dinledikten sonra teklif ettikleri uzlaşma kapsamına girdiğine işaret etti.

Başbakan Borne ayrıca “kadınların emeklilik reformunun en büyük kaybedenleri olduğu” yönündeki iddiaların aksine, bu reformun özellikle kariyerleri kesintiye uğrayan kadınları koruduğunu, reform kapsamında emeklilik maaşı artacakların 3’te 2’sini kadınların oluşturacağını savundu. Söz konusu artış, emeklilik maaşında aylık avroya tekabül ediyor.

Fransız basını, hükümetin emeklilik reformuna ilişkin, milletvekillerinin yaklaşık 7 bin değişiklik teklifi sunduğunu aktardı.

’te Fransız Parlamentosunda oylanan ve ’de yürürlüğe giren “Touraine reformu”, prim ödeme sürelerini kademeli olarak yükselterek, ’te emeklilik maaşının tamamını alabilmek için 43 yıl boyunca prim ödeme şartını getirmişti.

EMEKLİLİK REFORMU

Borne, 10 Ocak’ta Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un seçim vaatleri arasında yer alan emeklilik reformunun içeriğini açıklamıştı.

Emeklilik yaşının 62 olduğu ülkede 1 Eylül’den itibaren yasal emeklilik yaşının kademeli olarak her yıl 3 ay yükseltilerek ’da 64’e çıkarılacağını bildiren Borne, ’de emeklilik maaşının tamamını alabilmek için 43 yıl boyunca prim ödeme şartı olacağını kaydetmişti.

Emeklilik reformuna karşı 19 Ocak’ta ülke genelinde düzenlenen gösterilere 1 milyondan fazla kişi katılırken, en önemli 8 Fransız sendika vatandaşları 31 Ocak’ta tekrar sokağa inmeye çağırmıştı. (AA)

BaşbakanCumhurbaşkanıemeklilikEmeklilik yaşıFransaMeclisseçim

Söz konusu yasa, Anayasa Konseyinin, emeklilik yaşını 62'den 64'e çıkaran reformu ana hatlarıyla onaylamasının ardından Macron tarafından da imzalanarak Resmi Gazete'de yayımlandı.

Reformun yasalaşmasıyla ülkedeki emeklilik yaşı, kademeli olarak 'a kadar 64'e çıkacak.

Konseyin kararı ülkede ciddi tepkilere yol açmıştı.

Yerel basın, Macron'un hafta başında açıklama yapacağını aktardı.

Konseyin kararı ülke sokaklarında öfkeye yol açmıştı

Öte yandan dün sendikalar Macron'un salı günü Elysee Sarayı'nda görüşme teklifini reddederek hükümetle 1 Mayıs'a kadar görüşmeyeceklerini belirmişti.

Konseyin kararından sonra muhalefetten tepkiler yağmış; Fransızlar Paris, Lyon, Rennes ve Nantes kentleri başta olmak üzere, ülke genelinde sokağa inmişti.

Paris'te göstericiler çöp bidonlarını ateşe vermiş, kamu mallarını tahrip etmişti. Nantes'da reform kaşıtları valiliğe cam şişeler fırlatmıştı. Rennes sokakları karışmış, polis göstericilerin ateşe verdiği karakoldaki yangını TOMA'yla söndürmüştü.

Süreç

Fransa'da hükümetin, emeklilik yaşının 62'den 64'e çıkarılmasını içeren yasa tasarısını oylamadan Meclisten geçirme kararı üzerine, 16 Mart'ta kitlesel gösteriler başlamıştı.

Gösterilere sert müdahale eden polis ile göstericiler arasında ülkenin birçok yerinde şiddet olayları yaşanıyor.

Ülke genelinde 16 Mart'tan bu yana düzenlenen protestolarda 'den fazla kişi gözaltına alındı.

Muhalefet ve hükümet, reformun anayasaya uygun olup olmadığının belirlenmesi için Anayasa Konseyine başvurmuştu.

Konsey dün, yasa tasarısının emeklilik yaşını 64'e çıkaran maddesini onaylamış, 6 maddeyi ise tamamen veya kısmen reddetmişti.

Kaynak, Getty Images

• Yazan, Hugh Schofield
• Unvan, BBC News, Paris