Bigalı Mehmet Çavuş Hikayesi
kaynağı değiştir]
Mehmet Çavuş, Seddülbahir Kalesi ve Gelibolu Yarımadası'nda gerçekleşen Çanakkale Savaşı()'ndaki topçu birliklerine katıldı.[5][6] Burada Britanya Ordusu ile savaştı.[7]
4 Mart 'te (yerel saatle 'te), beş dretnot ve İtilaf Devletleri'ne ait yedi torpido botundan bir filoyu (Seddülbahir) bombaladı. Seddülbahir'deki üç tekneye, askeri kuvvetlerinin Çanakkale Boğazı'ndan geçişini sağlamak ve Osmanlı surlarını ele geçirmek üzere mitralyöz ve bir zırhlıdan altmış asker indirdiler.[5][8] Seddülbahir'deki topçu bataryalarının Osmanlılar tarafından boşaltılmasına rağmen, Bigalı Mehmet Çavuş liderliğindeki bir ekip Seddülbahir Hisarı'na konuşlandırıldı. Bölgenin savunmasından sorumlu Albay Halil Sami tarafından yönetilen bölük, 3. tabur, Alay'ın bir parçası olarak yer aldı. 30 Türk askerini tüfek ve el bombası ile silahlandırdı. Üç saat süren şiddetli savaş sırasında Türkler, kaledeki konumlarını sürekli olarak değiştirdiler. Bu taktik sayesinde Müttefik birlikleri iniş gerçekleştiremedi.
Savaş sırasında Mehmet Çavuş'un tüfek namlusu parçalara ayrıldı, bu yüzden kırık tüfeğini düşmana fırlattı ve bunun yerine onlara taşlarla saldırmaya başladı. Bu saldırısı sonrası başından ve sağ göğsünden yaralandı. Mehmet Çavuş'un yoldaşları onu fark ettiklerinde düşmanları üzerine ateş açtılar. Sonunda karaya inmeyi başaran Müttefik birlikleri, Türkler tarafından başlatılan bir kılıç süngüsü baskısının ardından zırhlılarına geri çekilmek zorunda kaldı. O günün akşamında Osmanlı askerleri arasında 6 ölü, 13 yaralı vardı.[6][9]
Haraptepe Tümen Komutanı YarbayMustafa Kemal, Çanakkale surlarının komutanı Cevat Çobanlı'ya bir rapor gönderdi ve Mehmet Çavuş'un madalya ile ödüllendirmesini istedi. Başkomutan Yardımcısı Enver Paşa, Çanakkale'deki askeri hastaneyi ziyaret ettiği sırada Mehmet Çavuş'u Harp Madalyası ile ödüllendirdi.[6]
Mehmet Çavuş, tedavisi bittikten sonra kendisine verilen izin süresini kullanmayarak tekrar cepheye döndü ve Arıburnu'nda savaştı.[1] 25 Nisan ’teki çıkarma sırasında Alay’la birlikte düşmanı karşılayan ilk askerler arasında bulundu. Arıburnu bölgesinde ikinci defa yaralanan Mehmet Çavuş, düşman birliklerinin tahliyesinin yapıldığı 9 Ocak tarihine kadar bu bölgede savaşmayı sürdürdü.[1]
Savaştan sonra[değiştir Çanakkale Savaşlarının ilk kahramanlık destanı: Bigalı Mehmet Çavuş Seddülbahir kahramanı Bigalı Mehmet Çavuş’un hikayesi
Çanakkale Savaşlarının ilk kahramanlık destanını yazan Seddülbahir kahramanı Bigalı Mehmet Çavuş’un hatıraları, hayatını geçirdiği Bahçeli köyünde yaşatılmaya devam ediyor.
İnternet ortamında olarak geçse de nüfus kayıtlarına göre yılında Bulgaristan'ın Filibe kasabasında dünyaya gelen Mustafa oğlu Mehmet, henüz daha bebeklik çağındayken OsmanlıRus savaşı sonrası ailesiyle birlikte Bulgar zulmünden kaçarak Çanakkale’nin Biga ilçesine bağlı Bahçeli köyüne yerleşmek zorunda kaldı. Ata topraklarından kopan ve bunun hasretiyle yaşayan genç Mehmet, yıllar sonra memleket topraklarını geri kazanma ümidiyle Balkan Harbinde görev alarak düşmanla çarpıştı. Balkan Harbinden kısa süre sonra 1. Dünya Savaşı için seferberlik ilan edildiğinde 34 yaşında, evli ve 2 çocuk babasıydı. Eşi Fatma ise 3. çocuğuna hamileydi. Seddülbahir Kalesinde alayın 3. taburunun bölüğünde Maydos mıntıkasında görevli olan Bigalı Mehmet Çavuş, ihtiyat çavuşu sıfatıyla gözetleme postası olarak görev yapan birliği komuta etmekteydi.
İstihkam küreği ile düşmanla çarpıştı
Çanakkale Savaşlarının ilk kahramanlık destanı 4 Mart tarihinde yazıldı. ’te Plymouth taburuna bağlı olan düşman deniz piyadeleri, Seddülbahir Kalesine çıkıp topları tahrip ederek kullanılamaz hale getirmek amacıyla saldırıya geçtiklerinde Bigalı Mehmet Çavuş, Türk ve Alman gazetelerine aylarca konu olacak bir kahramanlık örneği gösterdi. Elindeki silahın mekanizmasının bozulması sonrası yerdeki kaya parçalarını alıp düşmana saldıran, daha sonra ise istihkam küreğiyle hücuma geçip birçok düşman askerini öldüren Mehmet Çavuş, çarpışmalar sırasında başından ve göğsünden yaralandıktan sonra gözünü Maydos hastanesinde açtı. Kahramanlık hikayesi kısa sürede dilden dile yayılan Mehmet Çavuş’a Alay Komutanı Mustafa Kemal ve Enver Paşaların önerisi sonrası Sultan Mehmet Reşad’ın emriyle gümüş imtiyaz madalyası takıldı.
Seddülbahir çarpışması sonrası hava değişimi için izin verilerek köyüne gönderilen Mehmet Çavuş, izin süresinin tamamlanmasını beklemeden tekrar cepheye döndü ve savaş sonuna kadar çarpışmaya devam etti.
Mütevazi bir hayat yaşadı, ’te vefat etti
Çanakkale Savaşları bitince köyüne dönen Bigalı Mehmet Çavuş, bağbahçe işleri ile ilgilenerek mütevazi bir hayat yaşadı. Askerlikte öğrendiği bilgilerle köylülerin birçok günlük sıkıntısına çözüm üretti. Devlet tarafından kendisine teklif edilen maddi yardımları ise ‘Ben vatanım için savaştım, para için savaşmadım’ diyerek reddeden Mehmet Çavuş, 3 Şubat tarihinde 83 yaşında vefat etti ve köy mezarlığında eşinin yanına defnedildi.
Aradan yaklaşık 1 asır geçmesine rağmen Bigalı Mehmet Çavuş’un kahramanlık destanı, ömrünün geçtiği Bahçeli köyünde dilden dile konuşulmaya devam ediyor. Köyde kendisi için bir de müze açılan Bigalı Mehmet Çavuş’un ömrünü geçirdiği ev ise bakımsızlık sebebiyle kullanılamıyor. Evin restorasyonu için yetkililerden yardım bekleyen köylüler, Mehmet Çavuş’un hatıralarını yaşatmak istediklerini dile getirdiler.
“Dönemin Alman basınında bile fotoğraflarıyla birlikte haberleri defalarca yapılmış bir isim”
Biga İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünde görevli müdür olan Çanakkale Savaşları Araştırmacısı Ömer Arslan, Bigalı Mehmet Çavuş ile ilgili uzun yıllar araştırmalar yaptı. Çalışmalarının sonucu olarak konuyla ilgili bir kitap çıkarmaya hazırlanan ve Bahçeli köyüne gelerek Mehmet Çavuş’u anlatan Arslan, “Bigalı Mehmet Çavuş, Çanakkale muharebelerinin ilk ve en önemli kahramanlarından biridir. Seddülbahir kahramanı olarak Mart ’te tüm Osmanlı basınında yer almıştır. Gazete manşetlerinde fotoğrafları çıkmıştır. Dönemin Alman basınında bile fotoğraflarıyla birlikte haberleri defalarca yapılmış bir isim. 4 Mart’ta kahramanlığı duyulur duyulmaz Maydos Mıntıka Komutanı Mustafa Kemal Atatürk’e hastanedeki yaralılar tarafından Bigalı Mehmet Çavuş’un kahramanlığı bahsedilir. Bunun üzerine akşam ’da Harap Kale’de yazdığı raporla Mehmet Çavuş’un kahramanlığını ayrıntılı bir şekilde raporlaştırır. Bu rapor üzerine Mehmet Çavuş’un ismi, Cevat Paşa aracılığıyla Enver Paşa’ya duyurulur. Mustafa Kemal bu raporunda Mehmet Çavuş’un kahramanlığını anlattıktan sonra bu kahramanlığın diğer askerlere de sirayet etmesi için madalya ya da başka bir şekilde ödüllendirilmesini teklif eder. Bu teklif sonrası Başkomutan Enver Paşa’nın da önerisiyle Mehmet Reşad tarafından kendisine gümüş imtiyaz madalyası verilir. Bu çok önemli bir şeydir. Bu aynı zamanda Çanakkale muharebelerinin ilk kahramanlık öyküsüdür. Biga; Çerkez, muhacir, Pomak gibi birçok göçmen tarafından oluşturulmuş ve herkesin barış içerisinde yaşadığı bir yer. Bu insanlar kendi vatanlarını, kendi evlerini bırakarak buraya geldikleri için vatanseverlik konusunda çok hassaslar. Mehmet Çavuş, 93 Harbi’nden sonra buraya kendi evini arkasında bırakarak geldi. Bu acılarla, bu sıkıntılarla, bu hikayelerle yaşadı ve yoğruldu” ifadelerini kullandı.
Devlet yardımını ‘Ben vatanım için savaştım, para için savaşmadım’ diyerek reddetti
Bigalı Mehmet Çavuş’un ismini yaşatmak ve onun hikayesini nesilden nesle aktarmak için kurulan Bigalı Mehmet Çavuş Derneğinin Başkanı Necdet Özer ise böylesine bir kahramana sahip olmanın gururunu yaşadıklarını dile getirdi. Mehmet Çavuş’un savaş sonrası sivil hayatında hiçbir devlet desteğini kabul etmediğini ve mütevazi bir hayat yaşayarak vefat ettiğini dile getiren Özer, “Düşman birlikleri Seddülbahir’e çıkarma yaptıkları sırada 25 kişilik bir yarım takım askeriyle, takribi kişilik bir düşman askerini geri püskürtmüştür. Bu aynı zamanda Çanakkale Savaşlarının ilk kahramanlık destanıdır. Mehmet Çavuş’un silahı tutukluk yapınca yerden aldığı kaya parçalarını ‘Bu vatanın taşı da benim, toprağı da benim’ diyerek düşmana fırlatmıştır. Daha sonra askerlerine de süngü emri vermiştir. Kendisi eline geçirdiği istihkam küreği ile düşmana saldırmıştır. Mehmet Çavuş kendi anlatımıyla 78 düşman askerini kürekle öldürdüğünü, daha sonra göğsünden ve başından yaralandığını söyler. Gözlerini açtığında Maydos hastanesinde olduğunu söyler. Düşman Türk topraklarını terk ettikten sonra köyüne dönüyor. Köyünde çocukları ve eşi Fatma teyzemizle birlikte hayatını geçiriyor. İpek kozacılığı yapıyor, tarlada ekim yapıyor. Böyle geçinmeye çalışıyor. Yaş ilerleyip, elden ayaktan düştükten sonra zor bir hayatı oluyor. Zorluklar içinde ömrünü tamamlıyor. Devlet destek için kendisine geldiğinde ‘Ben vatanım için savaştım, para için savaşmadım’ deyip bu desteklerin hepsini reddediyor. ‘Benim 2 ineğim var, 2 ayağım tutuyor. Bu parada tüyü bitmemiş yetimin hakkı var. Ben bu parayı kabul edemem’ deyip reddediyor” şeklinde konuştu.
Anadolu Ajansı, DHA, İHA tarafından geçilen tüm Çanakkale haberleri, bu bölümde seafoodplus.info editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi olmadan otomatik olarak ajans kanallarından geldiği şekliyle yer almaktadır. Çanakkale Haberleri alanında yer alan haberlerin hepsinin hukuki muhatabı haberi geçen ajanslardır.
Türk askerine Mehmetçik denilmesine vesile olan kahraman Bigalı Mehmet Çavuş
Tarih 4 Mart Çanakkale'yi geçmek için İngilizlerin başını çektiği İtilaf Devletleri, kolayca kazanacaklarını düşündükleri savaş için Boğaz'a donanma gemilerini yığmıştı. 18 Şubat ve 25 Şubat'taki saldırılar başarısız olunca, başka çare düşünmeye başladılar. Planları arasında Seddülbahir ve Kumkale'deki Türk ordusuna ait topların tahrip edilmesi vardı. Bunun için Kraliyet Deniz Piyade Tümeni'ne bağlı iki deniz piyade bölüğü, çıkarma yapmak için görevlendirildi. Askerler sabah saat 'ta bir direnişle karşılaşmadan Seddülbahir İskelesi'ne çıktılar.
İngiliz filosunun bombardımanı sonrasında Seddülbahir İskelesi'ne çıkan İngiliz askerleri burada herhangi bir direnişle karşılaşmayı beklemiyordu. Bir takım, tepeden tırmanarak köye doğru ilerlerken diğer takım ise Seddülbahir Kalesi'ne doğru gitti. Kalenin önünden köye doğru çıkan yol Alay'a bağlı Bigalı Mehmet Çavuş komutasındaki müfreze tarafından tutulmuştu. Bazı askerler terk edilmiş köy evlerinin içine, bazı askerler ise kale yıkıntılarının arasına mevzilenmişti. Mehmet Çavuş'un emriyle yaylım ateşi başlayınca yukarıya doğru ilerleyen İngilizler, oldukları yere yatarak mevzi aldılar.
İşte Çanakkale Savaşları'nın ilk günlerinde yaşanan bu çatışma, bir kahramanın ortaya çıkmasına neden olduğu gibi Türk askerine Mehmetçik denilmesine de vesile oldu. Bigalı Mehmet Çavuş'tan bahsediyoruz. "Ben mangamla nöbette idim. Düşman gemileri sahili şiddetle bombardıman ettikten sonra çıkarma yapmaya başladılar. Bu esnada gizlendiğimiz yerden çıkarak yere yattık ve düşmana ateşe başladık. Düşman da yere yatarak bize ateş ediyordu. Birbirimize çok yakındık. Bir ara benim tüfeğimin mekanizması işlemez oldu. Hırsımdan tüfeği attım. Bunu gören bir düşman neferi ayağa kalkarak bana ateş etmeye başladı. Hemen istihkam küreğini çekerek üzerine atıldım. Kaç kişiyi vurduğumu hatırlamıyorum. Gözümü açtığım zaman kendimi sıhhiye çadırında buldum" diyerek anlatacaktı yıllar sonra o çatışmada İngilizleri nasıl durdurduğu.
İngilizler, Bigalı Mehmet Çavuş'un kurşunlar üzerine yürüyüp düşmanı püskürtmesi nedeniyle bir kez daha başarısız olup geri çekildi. Mehmet Çavuş ise yaralı arkadaşlarıyla birlikte Kanlıçeşme'de bulunan sargı yerine götürüldü. Akşam vakti Maydos Mıntıka Komutanı Yarbay Mustafa Kemal Bey, Kanlıçeşme sargı mahallinde yaralıları dolaştığı sırada Mehmet Çavuş'un kahramanlığından haberdar oldu. Üstlerine yazdığı raporda bu kahramanlığın ödüllendirilmesini talep etti. Haklı talebi kabul gördü. 7 Mart'ta Bigalı Mehmet Çavuş'un göğsüne kahramanlığının nişanesi olan Gümüş İmtiyaz Madalyası'nı Harbiye Nazırı Enver Paşa kendi elleriyle bizzat taktı.
O günlerde Bigalı Mehmet Çavuş'un kahramanlığı önce cephede siperler arasında, sonra İstanbul ve Anadolu'da, daha sonra da İttifak Devletleri arasında anlatılmaya başlandı. O artık Çanakkale Savaşları'nın ilk kahramanıydı. İyileşir iyileşmez tekrar cepheye koştu Bigalı Mehmet Çavuş. Savaş sırasında başka kahramanlıklar da gösterdi ve yine yaralandı.
'de Filibe'de doğan Mehmet Çavuş kıdemli bir askerdi aslında. Ailesi, Bulgaristan'da Türklere zulümler artınca Biga'ya göç edip buraya yerleşmişti. Mehmet Çavuş da burada evlenip daha oğlu kundaktayken 'de ilk defa asker olmuştu. Yıllarca süren askerliği sırasında çavuş olmuş, sonra da 'de başlayan Balkan Savaşı'nda görev almıştı. 1. Dünya Savaşı'nda seferberlik ilan edildiğinde 34 yaşındaydı. Savaşta Alay'ın 3. Taburu'nda Bölük'te ihtiyat çavuşu olarak görevlendirildi. Alay da 'Maydos Müfrezesi' adıyla kıyı hattının muhafazasına memur edilmişti.
Bigalı Mahmet Çavuş Mondros Ateşkesi sonrası terhis olup yaşadığı Bahçeli Köyü'ne döndü. Mütevazı yaşamını burada sürdürürdü. Soyadı Kanunu çıkınca Tabakoğlu soy ismini aldı. Kendisine maaş bağlanma teklifini "Maaş falan istemem, alacak olsaydım daha önceden de alırdım. Ben para için savaşmadım, vatanım için savaştım. O parada tüyü bitmemiş yetim hakkı var. Ben o hakkı yemem"diyerek reddetti. 3 Şubat 'te de 83 yaşında köyünde yaşamını yitirdi. Lakin Çanakkale'de bir ruhun fitilini yakan asker olarak anıldı. Türk askerine Mehmetçik denmesine vesile oldu. Ama zamanla kahramanlığı unutuldu. Ta ki Çanakkale Muharebeleri Araştırmacısı Ömer Arslan'ın yazdığı Çanakkale Fedakarı Bigalı Mehmet Çavuş kitabına kadar. Arslan iğne ile kuyu kazar gibi Mehmet Çavuş'un izini sürüp sıkı bir araştırma yaparak kahramanın hikayesini detaylarıyla yazdı. Çanakkale Savaşları Gelibolu Alan Başkanlığı'nın yayımladığı kitap sayesinde de unutulan bir kahraman tekrar hatırlandı.
KİTAPLA BİRLİKTE BİR DE BELGESEL ÇEKİLDİ
Ömer Arslan'ın yazdığı kitap sonrası Bigalı Mehmet Çavuş ile ilgili kitabı referans alan bir de belgesel çekildi. Gökhan Tarkan'ın yönettiği, kitapla aynı adı taşıyan belgeselde Çanakkale Savaşları'nın ilk kahramanı Bigalı Mehmet Çavuş'un hikayesi ve Türk askerine onun adının verilmesinin hikayesi anlatıldı. Mehmet Çavuş'u da oyuncu Orhan Kılıç canlandırdı.
2. ABDÜLHAMİT DE NAZIM HİKMET DE ONA HAYRAN
Bigalı Mehmet Çavuş'un kahramanlık hikayesinin o dönem herkesi derinden etkilediğini de kitaptan öğreniyoruz. Savaş sırasında Beylerbeyi Sarayı'nda sürgün hayatı yaşayan 2. Abdülhamit o günlerde hususi doktoru olan Atıf Hüseyin Bey'e "Bakınız (Çanakkale'ye) Biraz asker çıkarmak istemişler. Mehmet Çavuş isminde bir çavuş yararlılık göstermiş. Bizde böyle kahramanlar çoktur." demiş. Bu kahramanlıktan etkilenen bir diğer isimse Nazım Hikmet. Şair 13 yaşındayken 7 Mart 'te Mehmet Çavuşa! adlı bir şiir yazar. Hazım Hikmet'in 6 Mart tarihli gazetelerde okuduğu Bigalı Mehmet Çavuş'la ilgili haberlerden etkilenerek bu şiiri yazdığı tahmin ediliyor. Nazım Hikmet şiirinde "Vatan için ey kahraman/ Hayatına hor baktın/ Arslan gibi saldırarak/ Namertleri hep yaktın/ Kurşun bitip tüfeğin de kırılınca/ Düşmanına taş attın/ Bu besalet karşısında hangi kale düşmez ki/ Bu şecaat karşısında hangi düşman kaçmaz ki/ İşte senin düşmanın/ Tabii ki kaçacak/ Yine büyük Türk adı/ Dağlar taşlar aşacak" yazıyor.
MÜCADELE AZMİ HER ASKERİ ETKİLEDİ
Ömer Arslan Türk askerine Mehmetçik denilmesiyle ilgili çeşitli iddiaların olduğunu söylüyor. Bu iddiaları kitabında tek tek değerlendiren Arslan "Bigalı Mehmet Çavuş, Çanakkale Savaşı'nın ilk ve en meşhur kahramanlarından birisi oldu. Osmanlı vilayetlerinde onun adını duymayan kalmadı. Canını ortaya koyarak gösterdiği bu fedakarca kahramanlık, cephedeki tüm askerlere örnek oldu. Komutanlar, askerlerine hitap ederken Mehmet Çavuş'un bu kahramanlığını örnek gösterdiler. Onun gibi cesaret göstermesini öğütlediler. Mehmet Çavuş'un bu kahramanlığıyla Çanakkale'de yeni bir ruh uyanmış, din ve vatan uğruna düşmanla boğuşan her askerde yeni bir mücadele azmi ve bağımsızlık aşkı başlamıştı. Osmanlı, kaybettiği ruhunu Çanakkale'de yeniden bulmuştu. Dolayısıyla Mehmet Çavuş'un bu kahramanlığıyla birlikte Çanakkale'de büyük bir zafer kazanan Türk askerine Mehmetçik denilmeye başlanmış ve tarihi süreç içerisinde yaygınlaşmıştır" diyor.
nest...
Çanakkale Savaşlarının ilk kahramanlık destanı: Bigalı Mehmet Çavuş Seddülbahir kahramanı Bigalı Mehmet Çavuş’un hikayesi
Çanakkale Savaşlarının ilk kahramanlık destanını yazan Seddülbahir kahramanı Bigalı Mehmet Çavuş’un hatıraları, hayatını geçirdiği Bahçeli köyünde yaşatılmaya devam ediyor.
İnternet ortamında olarak geçse de nüfus kayıtlarına göre yılında Bulgaristan'ın Filibe kasabasında dünyaya gelen Mustafa oğlu Mehmet, henüz daha bebeklik çağındayken OsmanlıRus savaşı sonrası ailesiyle birlikte Bulgar zulmünden kaçarak Çanakkale’nin Biga ilçesine bağlı Bahçeli köyüne yerleşmek zorunda kaldı. Ata topraklarından kopan ve bunun hasretiyle yaşayan genç Mehmet, yıllar sonra memleket topraklarını geri kazanma ümidiyle Balkan Harbinde görev alarak düşmanla çarpıştı. Balkan Harbinden kısa süre sonra 1. Dünya Savaşı için seferberlik ilan edildiğinde 34 yaşında, evli ve 2 çocuk babasıydı. Eşi Fatma ise 3. çocuğuna hamileydi. Seddülbahir Kalesinde alayın 3. taburunun bölüğünde Maydos mıntıkasında görevli olan Bigalı Mehmet Çavuş, ihtiyat çavuşu sıfatıyla gözetleme postası olarak görev yapan birliği komuta etmekteydi.
İstihkam küreği ile düşmanla çarpıştı
Çanakkale Savaşlarının ilk kahramanlık destanı 4 Mart tarihinde yazıldı. ’te Plymouth taburuna bağlı olan düşman deniz piyadeleri, Seddülbahir Kalesine çıkıp topları tahrip ederek kullanılamaz hale getirmek amacıyla saldırıya geçtiklerinde Bigalı Mehmet Çavuş, Türk ve Alman gazetelerine aylarca konu olacak bir kahramanlık örneği gösterdi. Elindeki silahın mekanizmasının bozulması sonrası yerdeki kaya parçalarını alıp düşmana saldıran, daha sonra ise istihkam küreğiyle hücuma geçip birçok düşman askerini öldüren Mehmet Çavuş, çarpışmalar sırasında başından ve göğsünden yaralandıktan sonra gözünü Maydos hastanesinde açtı. Kahramanlık hikayesi kısa sürede dilden dile yayılan Mehmet Çavuş’a Alay Komutanı Mustafa Kemal ve Enver Paşaların önerisi sonrası Sultan Mehmet Reşad’ın emriyle gümüş imtiyaz madalyası takıldı.
Seddülbahir çarpışması sonrası hava değişimi için izin verilerek köyüne gönderilen Mehmet Çavuş, izin süresinin tamamlanmasını beklemeden tekrar cepheye döndü ve savaş sonuna kadar çarpışmaya devam etti.
Mütevazi bir hayat yaşadı, ’te vefat etti
Çanakkale Savaşları bitince köyüne dönen Bigalı Mehmet Çavuş, bağbahçe işleri ile ilgilenerek mütevazi bir hayat yaşadı. Askerlikte öğrendiği bilgilerle köylülerin birçok günlük sıkıntısına çözüm üretti. Devlet tarafından kendisine teklif edilen maddi yardımları ise ‘Ben vatanım için savaştım, para için savaşmadım’ diyerek reddeden Mehmet Çavuş, 3 Şubat tarihinde 83 yaşında vefat etti ve köy mezarlığında eşinin yanına defnedildi.
Aradan yaklaşık 1 asır geçmesine rağmen Bigalı Mehmet Çavuş’un kahramanlık destanı, ömrünün geçtiği Bahçeli köyünde dilden dile konuşulmaya devam ediyor. Köyde kendisi için bir de müze açılan Bigalı Mehmet Çavuş’un ömrünü geçirdiği ev ise bakımsızlık sebebiyle kullanılamıyor. Evin restorasyonu için yetkililerden yardım bekleyen köylüler, Mehmet Çavuş’un hatıralarını yaşatmak istediklerini dile getirdiler.
“Dönemin Alman basınında bile fotoğraflarıyla birlikte haberleri defalarca yapılmış bir isim”
Biga İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünde görevli müdür olan Çanakkale Savaşları Araştırmacısı Ömer Arslan, Bigalı Mehmet Çavuş ile ilgili uzun yıllar araştırmalar yaptı. Çalışmalarının sonucu olarak konuyla ilgili bir kitap çıkarmaya hazırlanan ve Bahçeli köyüne gelerek Mehmet Çavuş’u anlatan Arslan, “Bigalı Mehmet Çavuş, Çanakkale muharebelerinin ilk ve en önemli kahramanlarından biridir. Seddülbahir kahramanı olarak Mart ’te tüm Osmanlı basınında yer almıştır. Gazete manşetlerinde fotoğrafları çıkmıştır. Dönemin Alman basınında bile fotoğraflarıyla birlikte haberleri defalarca yapılmış bir isim. 4 Mart’ta kahramanlığı duyulur duyulmaz Maydos Mıntıka Komutanı Mustafa Kemal Atatürk’e hastanedeki yaralılar tarafından Bigalı Mehmet Çavuş’un kahramanlığı bahsedilir. Bunun üzerine akşam ’da Harap Kale’de yazdığı raporla Mehmet Çavuş’un kahramanlığını ayrıntılı bir şekilde raporlaştırır. Bu rapor üzerine Mehmet Çavuş’un ismi, Cevat Paşa aracılığıyla Enver Paşa’ya duyurulur. Mustafa Kemal bu raporunda Mehmet Çavuş’un kahramanlığını anlattıktan sonra bu kahramanlığın diğer askerlere de sirayet etmesi için madalya ya da başka bir şekilde ödüllendirilmesini teklif eder. Bu teklif sonrası Başkomutan Enver Paşa’nın da önerisiyle Mehmet Reşad tarafından kendisine gümüş imtiyaz madalyası verilir. Bu çok önemli bir şeydir. Bu aynı zamanda Çanakkale muharebelerinin ilk kahramanlık öyküsüdür. Biga; Çerkez, muhacir, Pomak gibi birçok göçmen tarafından oluşturulmuş ve herkesin barış içerisinde yaşadığı bir yer. Bu insanlar kendi vatanlarını, kendi evlerini bırakarak buraya geldikleri için vatanseverlik konusunda çok hassaslar. Mehmet Çavuş, 93 Harbi’nden sonra buraya kendi evini arkasında bırakarak geldi. Bu acılarla, bu sıkıntılarla, bu hikayelerle yaşadı ve yoğruldu” ifadelerini kullandı.
Devlet yardımını ‘Ben vatanım için savaştım, para için savaşmadım’ diyerek reddetti
Bigalı Mehmet Çavuş’un ismini yaşatmak ve onun hikayesini nesilden nesle aktarmak için kurulan Bigalı Mehmet Çavuş Derneğinin Başkanı Necdet Özer ise böylesine bir kahramana sahip olmanın gururunu yaşadıklarını dile getirdi. Mehmet Çavuş’un savaş sonrası sivil hayatında hiçbir devlet desteğini kabul etmediğini ve mütevazi bir hayat yaşayarak vefat ettiğini dile getiren Özer, “Düşman birlikleri Seddülbahir’e çıkarma yaptıkları sırada 25 kişilik bir yarım takım askeriyle, takribi kişilik bir düşman askerini geri püskürtmüştür. Bu aynı zamanda Çanakkale Savaşlarının ilk kahramanlık destanıdır. Mehmet Çavuş’un silahı tutukluk yapınca yerden aldığı kaya parçalarını ‘Bu vatanın taşı da benim, toprağı da benim’ diyerek düşmana fırlatmıştır. Daha sonra askerlerine de süngü emri vermiştir. Kendisi eline geçirdiği istihkam küreği ile düşmana saldırmıştır. Mehmet Çavuş kendi anlatımıyla 78 düşman askerini kürekle öldürdüğünü, daha sonra göğsünden ve başından yaralandığını söyler. Gözlerini açtığında Maydos hastanesinde olduğunu söyler. Düşman Türk topraklarını terk ettikten sonra köyüne dönüyor. Köyünde çocukları ve eşi Fatma teyzemizle birlikte hayatını geçiriyor. İpek kozacılığı yapıyor, tarlada ekim yapıyor. Böyle geçinmeye çalışıyor. Yaş ilerleyip, elden ayaktan düştükten sonra zor bir hayatı oluyor. Zorluklar içinde ömrünü tamamlıyor. Devlet destek için kendisine geldiğinde ‘Ben vatanım için savaştım, para için savaşmadım’ deyip bu desteklerin hepsini reddediyor. ‘Benim 2 ineğim var, 2 ayağım tutuyor. Bu parada tüyü bitmemiş yetimin hakkı var. Ben bu parayı kabul edemem’ deyip reddediyor” şeklinde konuştu.
Anadolu Ajansı, DHA, İHA tarafından geçilen tüm Çanakkale haberleri, bu bölümde seafoodplus.info editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi olmadan otomatik olarak ajans kanallarından geldiği şekliyle yer almaktadır. Çanakkale Haberleri alanında yer alan haberlerin hepsinin hukuki muhatabı haberi geçen ajanslardır.
Türk askerine Mehmetçik denilmesine vesile olan kahraman Bigalı Mehmet Çavuş
İngiliz filosunun bombardımanı sonrasında Seddülbahir İskelesi'ne çıkan İngiliz askerleri burada herhangi bir direnişle karşılaşmayı beklemiyordu. Bir takım, tepeden tırmanarak köye doğru ilerlerken diğer takım ise Seddülbahir Kalesi'ne doğru gitti. Kalenin önünden köye doğru çıkan yol Alay'a bağlı Bigalı Mehmet Çavuş komutasındaki müfreze tarafından tutulmuştu. Bazı askerler terk edilmiş köy evlerinin içine, bazı askerler ise kale yıkıntılarının arasına mevzilenmişti. Mehmet Çavuş'un emriyle yaylım ateşi başlayınca yukarıya doğru ilerleyen İngilizler, oldukları yere yatarak mevzi aldılar.
İşte Çanakkale Savaşları'nın ilk günlerinde yaşanan bu çatışma, bir kahramanın ortaya çıkmasına neden olduğu gibi Türk askerine Mehmetçik denilmesine de vesile oldu. Bigalı Mehmet Çavuş'tan bahsediyoruz. "Ben mangamla nöbette idim. Düşman gemileri sahili şiddetle bombardıman ettikten sonra çıkarma yapmaya başladılar. Bu esnada gizlendiğimiz yerden çıkarak yere yattık ve düşmana ateşe başladık. Düşman da yere yatarak bize ateş ediyordu. Birbirimize çok yakındık. Bir ara benim tüfeğimin mekanizması işlemez oldu. Hırsımdan tüfeği attım. Bunu gören bir düşman neferi ayağa kalkarak bana ateş etmeye başladı. Hemen istihkam küreğini çekerek üzerine atıldım. Kaç kişiyi vurduğumu hatırlamıyorum. Gözümü açtığım zaman kendimi sıhhiye çadırında buldum" diyerek anlatacaktı yıllar sonra o çatışmada İngilizleri nasıl durdurduğu.
İngilizler, Bigalı Mehmet Çavuş'un kurşunlar üzerine yürüyüp düşmanı püskürtmesi nedeniyle bir kez daha başarısız olup geri çekildi. Mehmet Çavuş ise yaralı arkadaşlarıyla birlikte Kanlıçeşme'de bulunan sargı yerine götürüldü. Akşam vakti Maydos Mıntıka Komutanı Yarbay Mustafa Kemal Bey, Kanlıçeşme sargı mahallinde yaralıları dolaştığı sırada Mehmet Çavuş'un kahramanlığından haberdar oldu. Üstlerine yazdığı raporda bu kahramanlığın ödüllendirilmesini talep etti. Haklı talebi kabul gördü. 7 Mart'ta Bigalı Mehmet Çavuş'un göğsüne kahramanlığının nişanesi olan Gümüş İmtiyaz Madalyası'nı Harbiye Nazırı Enver Paşa kendi elleriyle bizzat taktı.
O günlerde Bigalı Mehmet Çavuş'un kahramanlığı önce cephede siperler arasında, sonra İstanbul ve Anadolu'da, daha sonra da İttifak Devletleri arasında anlatılmaya başlandı. O artık Çanakkale Savaşları'nın ilk kahramanıydı. İyileşir iyileşmez tekrar cepheye koştu Bigalı Mehmet Çavuş. Savaş sırasında başka kahramanlıklar da gösterdi ve yine yaralandı.
'de Filibe'de doğan Mehmet Çavuş kıdemli bir askerdi aslında. Ailesi, Bulgaristan'da Türklere zulümler artınca Biga'ya göç edip buraya yerleşmişti. Mehmet Çavuş da burada evlenip daha oğlu kundaktayken 'de ilk defa asker olmuştu. Yıllarca süren askerliği sırasında çavuş olmuş, sonra da 'de başlayan Balkan Savaşı'nda görev almıştı. 1. Dünya Savaşı'nda seferberlik ilan edildiğinde 34 yaşındaydı. Savaşta Alay'ın 3. Taburu'nda Bölük'te ihtiyat çavuşu olarak görevlendirildi. Alay da 'Maydos Müfrezesi' adıyla kıyı hattının muhafazasına memur edilmişti.
Bigalı Mahmet Çavuş Mondros Ateşkesi sonrası terhis olup yaşadığı Bahçeli Köyü'ne döndü. Mütevazı yaşamını burada sürdürürdü. Soyadı Kanunu çıkınca Tabakoğlu soy ismini aldı. Kendisine maaş bağlanma teklifini "Maaş falan istemem, alacak olsaydım daha önceden de alırdım. Ben para için savaşmadım, vatanım için savaştım. O parada tüyü bitmemiş yetim hakkı var. Ben o hakkı yemem"diyerek reddetti. 3 Şubat 'te de 83 yaşında köyünde yaşamını yitirdi. Lakin Çanakkale'de bir ruhun fitilini yakan asker olarak anıldı. Türk askerine Mehmetçik denmesine vesile oldu. Ama zamanla kahramanlığı unutuldu. Ta ki Çanakkale Muharebeleri Araştırmacısı Ömer Arslan'ın yazdığı Çanakkale Fedakarı Bigalı Mehmet Çavuş kitabına kadar. Arslan iğne ile kuyu kazar gibi Mehmet Çavuş'un izini sürüp sıkı bir araştırma yaparak kahramanın hikayesini detaylarıyla yazdı. Çanakkale Savaşları Gelibolu Alan Başkanlığı'nın yayımladığı kitap sayesinde de unutulan bir kahraman tekrar hatırlandı.
KİTAPLA BİRLİKTE BİR DE BELGESEL ÇEKİLDİ
Ömer Arslan'ın yazdığı kitap sonrası Bigalı Mehmet Çavuş ile ilgili kitabı referans alan bir de belgesel çekildi. Gökhan Tarkan'ın yönettiği, kitapla aynı adı taşıyan belgeselde Çanakkale Savaşları'nın ilk kahramanı Bigalı Mehmet Çavuş'un hikayesi ve Türk askerine onun adının verilmesinin hikayesi anlatıldı. Mehmet Çavuş'u da oyuncu Orhan Kılıç canlandırdı.
2. ABDÜLHAMİT DE NAZIM HİKMET DE ONA HAYRAN
Bigalı Mehmet Çavuş'un kahramanlık hikayesinin o dönem herkesi derinden etkilediğini de kitaptan öğreniyoruz. Savaş sırasında Beylerbeyi Sarayı'nda sürgün hayatı yaşayan 2. Abdülhamit o günlerde hususi doktoru olan Atıf Hüseyin Bey'e "Bakınız (Çanakkale'ye) Biraz asker çıkarmak istemişler. Mehmet Çavuş isminde bir çavuş yararlılık göstermiş. Bizde böyle kahramanlar çoktur." demiş. Bu kahramanlıktan etkilenen bir diğer isimse Nazım Hikmet. Şair 13 yaşındayken 7 Mart 'te Mehmet Çavuşa! adlı bir şiir yazar. Hazım Hikmet'in 6 Mart tarihli gazetelerde okuduğu Bigalı Mehmet Çavuş'la ilgili haberlerden etkilenerek bu şiiri yazdığı tahmin ediliyor. Nazım Hikmet şiirinde "Vatan için ey kahraman/ Hayatına hor baktın/ Arslan gibi saldırarak/ Namertleri hep yaktın/ Kurşun bitip tüfeğin de kırılınca/ Düşmanına taş attın/ Bu besalet karşısında hangi kale düşmez ki/ Bu şecaat karşısında hangi düşman kaçmaz ki/ İşte senin düşmanın/ Tabii ki kaçacak/ Yine büyük Türk adı/ Dağlar taşlar aşacak" yazıyor.
MÜCADELE AZMİ HER ASKERİ ETKİLEDİ
Ömer Arslan Türk askerine Mehmetçik denilmesiyle ilgili çeşitli iddiaların olduğunu söylüyor. Bu iddiaları kitabında tek tek değerlendiren Arslan "Bigalı Mehmet Çavuş, Çanakkale Savaşı'nın ilk ve en meşhur kahramanlarından birisi oldu. Osmanlı vilayetlerinde onun adını duymayan kalmadı. Canını ortaya koyarak gösterdiği bu fedakarca kahramanlık, cephedeki tüm askerlere örnek oldu. Komutanlar, askerlerine hitap ederken Mehmet Çavuş'un bu kahramanlığını örnek gösterdiler. Onun gibi cesaret göstermesini öğütlediler. Mehmet Çavuş'un bu kahramanlığıyla Çanakkale'de yeni bir ruh uyanmış, din ve vatan uğruna düşmanla boğuşan her askerde yeni bir mücadele azmi ve bağımsızlık aşkı başlamıştı. Osmanlı, kaybettiği ruhunu Çanakkale'de yeniden bulmuştu. Dolayısıyla Mehmet Çavuş'un bu kahramanlığıyla birlikte Çanakkale'de büyük bir zafer kazanan Türk askerine Mehmetçik denilmeye başlanmış ve tarihi süreç içerisinde yaygınlaşmıştır" diyor.