Biz Ikimiz Alfabe

ПЙЯЩИТ1Г.?ЙТ'.«ГУД, ••••• w.7ff;-ı

вон [von] Вон стол.

[ani] Они тоже дома.

işte (burada, yakında)

onlar

7

"- iTTm' ,••

yedi

" ГГуТТ-иПГДГга

;и'.-?ГЯ>3

я ты он она оно мы вы они

[уа] [ti] [on] [ana] [anö] [mı] [vı] [ani]

ben sen o (erkek cins) o (dişi cins) o (orta cins) biz siz onlar

Önceki dersinizde üçüncü tekil şahısları için: Кто он? [kto on] O (bay) kimdir?

Он русский. [on rûskiy] O Rus'tur.

Кто она? [kto ana] O (bayan) kimdir?

Она русская. [ana rüskıyı] seafoodplus.info

şeklinde öğrenmiştiniz. Aynı şekilde diğer şahıslar için de benzer sorular yapmak mümkündür. Кто ты? [kto t i ] Sen kimsin?

Я турок. [ya tûrık] Ben Türküm.

Кто я? [kto ya] Ben kimim?

Ты учитель. [ti uçitil'] Sen öğretmensin.

"Sen kimsin?" sorusuna "Ben "Ben kimim?" sorusuna da "Sen

şeklinde bir cevap verildiğine, aynı şekilde şeklinde cevap verildiğine dikkat ediniz.

TONUYLA SORU YAPMA

s £ S

rada кто ve что soru sözcükleri ile soru cümlesi yapıldığı g i b i , basit olumlu lenin okunuşu sırasında ses tonu ile de soru cümlesi sıkça kullanılmaktadır.

U

Кто он? Он студент. о это? Это книга. Чт

kimdir?

O öğrencidir. Bu

nedir?

Bu kitaptır.

Rusça basit olumlu cümleyi ses tonu ile soru yaparken herhangi bir sözcük ilavesi olmadığı gibi, cümledeki sözcüklerin yerleri de değişmez. Ses tonu ile soru yaparken şu yol takip edilir. Cümlenin ilk sözcüğü orta seviyede okunurken, son sözcük, özellikle vurgulu hecesinde yüksek ses tonu ile okunur ve bundan sonra gelen vurgusuz heceler alçak ses tonu ile okunarak tamamlanır. Это книга? [eti knig'ı] Bu kitap mıdır? Это школа? [eti şkölı] Bu okul mudur?

Aşağıdaki cümleleri şahıs zamirleri ile soru yapınız. Örnek: Я студент.

Кто ты?

1 . Это Иван. 2. Это студент. 3. Я инженер. 4. Она врач. 5. Ты учитель. 6. Он врач.

Daha önce basit olumlu cümlelerin okunuşlarının benzer şekilde gösterilmesini vurgu yapısı-1 (VY-1); soru sözcüğü ile yapılan soru cümlelerini vurgu yapısı-2 (VY-2) ile görmüştünüz. Basit cümlelerin ses tonu ile soru yapılmasını da vurgu yapısı-3 (VY-3) olarak öğreneceksiniz. BASİT OLUMLU CÜMLE ?.

T0

Это дом? [et. dom] Bu ev midir?

M

A° -

lDetl d o m l

Bu evdi ?°

окно

-

Re*, ı a a k M n , °öJ] du

Penceredir.

f

комната. Это Uygulama cevapları: 1. Кто он? 2. Кто он? 3. Кто ты? 4. Кто она? 5. Кто я? 6. Кто он?

BuctT

SES TONU İLE SORU CÜMLESİ

1

Это окно? [eti aknö] R „ П Р П Г .Р Bu p e n c ere m i d i r ? это комната? [eti kömnıtı] Bu oda mıdır?

Это стол. [eti stol] Bu masadır.

Это стол? [eti stol] Bu masa mıdır?

Это инженер. [et! iinjıner] Bu mühendistir.

Это инженер? [eti injıner] Bu mühendis midir?

Это студентка. [eti studentkı] Bu, bayan öğrencidir.

Это студентка? [âtı studentkı] Bu, bayan öğrenci midir?

Он врач. Она врач. Ты русский. Вы студент. Это здание. Это карандаш. Это словарь. Это тетрадь. Это книга. Она русская. Она турчанка.

Он врач? Она врач? Ты русский? Вы студент? Это здание? Это карандаш? Это словарь? Это тетрадь? Это книга? Она русская? Она турчанка?

Bu cümleleri ses tonlu ile soru yapınız. Örnek: Я врач.

Я врач?

1. Он турок. 2. Вы учитель. 3. Ты мама. 4. Он папа. 5. Это друг. 6. Это сестра.

TONU İLE YAPILAN CÜMLEYE CEVAP VERME *• ^ümlplere hem olumlu hem olumsuz kısa ve tam cevaplar vermeyi öğreneBu tıp c * u ı ıile ceksiniz.

A

OLUMLU KISA VE TAM CEVAP VERME

1

Вы учитель? -Да. -Да, учитель. - Да, я учитель.

2. Он студент? -Да. - Да, студент. - Да, он студент.

O öğrenci midir?. - Evet. - Evet, öğrenci. - Evet, o öğrencidir.

3. Вы русский? -Да. - Да, русский. - Да, я русский.

Siz Rus musunuz? - Evet. - Evet, Rus. - Evet, ben Rüsum.

4. Это словарь? -Да. -Да, словарь. - Да, это словарь.

Bu sözlük müdür? - Evet. - Evet, sözlük. - Evet, bu sözlüktür.

5. Это тетрадь? -Да. - Да, тетрадь. - Да, это тетрадь.

Bu defter midir? - Evet. - Evet, defter. - Evet, bu defterdir.

u

cümlelere kısa ve tam olumlu cevaplar veriniz.

Örne

Ugulama cevapları. 1. Он т у р о к ? 2. Вы учитель? 3. Ты мама? 4. Он папа? 5. Это д р у г ? 6. Это сестра?

Siz öğretmen misiniz? - Evet. - Evet, öğretmenim. - Evet, ben öğretmenim.

k:

Это брат?-Да. - Да, брат. - Да, это брат. 1. Вы турок? 2. Он инженер? 3. Это Иван?

4. Это здание? 5. Это Филйз?

ümlelere kısa ve tam olumsuz cevaplar veriniz,

В. OLUMSUZ KISA VE ТАМ CEVAP VERME

1. Она турчанка? 2. Он врач? 3. Это папа? 4. Это сестра? 5. Это стол?

Ses tonu ile yapılan soruya olumsuz cevap verme şekli de olumlu cevabın benze­ ridir. Ancak "Evet" anlamını karşılayan "Да'"пш yerine aşağıdaki sözcükler kullanı­ lır. Нет не

[net] [ni]

Hayır değil

1. Ты учитель? -Нет. - Нет, не учитель. - Нет, я не учитель.

Sen öğretmen misin? - Hayır. - Hayır, öğretmen değil. - Hayır, ben öğretmen değilim.

2. Она русская? -Нет. - Нет, не русская.

O Rus mudur? - Hayır. - Hayır, Rus değil. - Hayır, o Rus değildir.

- Н е т , она не русская.

Нет. (Нет, это не школа). Нет, не школа.

örnek: Это школа?

МОЙ SAHİPLİK ZAMİRİ Rusçada isimleri niteleyen sıfat, sahiplik sıfatı ve sıra sayıları önünde geldikleri ismin cinsine göre takı alırlar. Bu dersimizde 1. tekil şahıs sahiplik zamiri olan «benim»'in Rusçasını öğreneceksiniz.

OH

Dişi cins (Ж.р.) она

Orta cins (Ср.р.) оно

мой

моя

моё

Erkek cins (M.p.)

3 . Э т о книга? -Нет. - Н е т , не книга. - Н е т , это н е к н и г а .

Bu kitap mıdır? - Hayır. - Hayır, kitap değil. - Hayır, bu kitap değildir.

мой [шоу] мой друг

benim benim arkadaşım

4 . Это карандаш? - Нет. - Н е т , не к а р а н д а ш .

Bu kurşunkalem midir? - Hayır. - Hayır, kurşunkalem değil. - Hayır, bu kurşunkalem değildir.

Это мой друг. Это мой карандаш. Это мой дом. Это мой врач.

Bu benim arkadaşımdır. Bu benim kurşunkalemimdir. Bu benim evimdir. Bu benim doktorumdur.

- Нет, это не карандаш.

м

°я [maya]

м

°я мама

Эт

о моя мама. моя книга. ^ Т о моя комната. Это моя школа. Это

Uygulama cevapları: 1. - Д а . (Да, я т у р о к ) . - Д а , т у р о к . 2 - Д а . (Да, он и н ж е н е р ) . - Д а , и н ж е н е р . '•*• Д а . (Да, это Иван). - Д а , Иван. 4. - Д а . (Да, это здание). - Д а , з д а н и е . 5. - Д а . (Да, это Ф и л й з ) . • Да, Ф и л й з .

benim benim annem Bu benim annemdir. Bu benim kitabımdır. Bu benim odamdır. Bu benim okulumdur.

• Нет ma C e v a p l a r ı 1 " H e T - < H e T - о н а не турчанка). - Нет, не турчанка. 2 - Нет. (Нет, он не врач). с е с ' " е 8 Р а ч - 3 - Нет. (Нет, это не папа). - Нет, не папа. 4. - Нет. (Нет, это не сестра). - Нет, не Ра- 5. - Нет. (Нет, это не стол). - Нет, не с т о л .

моё [mayo] мое окно

benim benim pencerem

Это моё окно. Это моё здание.

Bu benim penceremdir. Bu benim binamdır.

8oHM

ой карандаш. д сестра

Вон моё здание.

İşte benim kurşun kalemim. İŞte benim kız kardeşim. İşte benim binam.

-A­

шшш Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları; мой, моя, Moe'derı uygun olanı ile tamamlayı­ nız. Örnek:. Это

школа. 1. Это 2. Это 3. Это 4. Это 5. Это 6. Это 7. Это

моя брат. сестра. учитель. тетрадь. словарь. папа. окно.

Altıncı cümledeki "nâna"'nın sonu -a ile bittiği halde, erkek bir varlığın ismi olduğu için önüne мой sahiplik sıfatı gelecektir.

Bu cümleleri önce soru sonra olumsuz yapınız. 1. Это школа. 2. Это комната. 3. Это окно. 4. Это стол. 5. Это словарь. 6. Это книга. 7. Это дом. 8. Ты студент. 9. Она русская. Он турок. 1 1 . Я учитель. Это мой брат. Это моя сестра. -B-

BOT VE ВОН SÖZCÜKLERİ

Bu cümleleri Türkçeye çeviriniz.

Bu iki sözcük de bir nesneyi "işte" şeklinde işaret ederken kullanılır. BOT -> yakında olan bir şey için Вон -> uzakta olan bir şey için kullanılır. вот Вот книга. Вот МОЯ книга. Вот МОЙ Д О М . Вот моё окно.

işte (burada, yakında) İşte kitap. İşte benim kitabım. İşte benim evim. İşte benim pencerem.

вон Вон карандаш.

işte (orada, uzakta) işte kurşunkalem.

Uygulama cevapları: 1. м о й 2. моя 3. мой 4. моя 5. м о й 6. м о й 7. моё

1. Вот мой друг. 2. Он русский? 3. Да, он русский. 4. Он дома? 5. Нет, он не дома. 6. Я тоже не дома. 7. Я студент. 8. Я турок.

yguiama cevapları: А. 1. Это школа? Это не школа. 2. Это комната? Это не к о м н а т а . 3. Это °- Это не о к н о . 4. Это стол? Это не с т о л . 5. Это словарь? Это не с л о в а р ь . 6. Это книга? ? е к н й г а . 7. Это д о м ? Это не д о м . 8. Ты студент? Ты не студент. 9. Она русская? Она Русская. Он т у р о к ? Он не т у р о к . 1 1 . Я учитель? Я не учитель. Это м о й брат? Это Мой брат. Это моя сестра? Это не моя сестра. • • İşte benim arkadaşım. 2. О Rus mudur? 3. Evet, o Rustur. 4. O evde midir? 5. Hayır, o evde değil• 6 - Ben de evde değilim. 7. Ben öğrenciyim. 8. Ben Türküm.

63

kağıt

бумага [bumâg'] Вот твоя бумага.

HIZLI RUSÇA Birinci Basamak

İşte senin kağıdın.

erkek öğrenci (orta öğretim)

ученик [uçinik] Где ученик?

Öğrenci nerededir?

ы ш ш л . ı. 11 .irere- , етг"тгт Тй.,.Я-,-,д:'"Т

oğul, erkek çocuk

сын [sın] Это м о й с ы н .

Kız öğrenci evdedir.

Bu benim oğlumdur. nerede

где [gde] Где т в о й д о м ?

kız, kız çocuğu

дочь [doç] Это твоя дочь.

Senin evin nerededir?

Bu senin kızındır.

твой (М.р.) [tvoy] твоя (Ж.р.) [tvayâ] твоё (Ср.р.) [tvayö]

там [tam] Мой словарь т а м .

orada

тут [tut] Кто тут?

burada

Benim sözlüğüm oradadır.

senin (Erkek cins) senin (Dişi cins) senin (Orta cins)

г.™~-" А -:ТЧ А 73иЕ А

]

[jıf]

[najî] [jınâ] [şif] [maşını]

С

ч->Щ şeklinde okunur. счастье [ş'âst'yı] считать [ş'itâf]

RUSÇADA TONLU VE BOĞUK SESSİZLER Ц [ t s ] HARFİNİN OKUNUŞU

Rusçadaki bu harf, Türkçedeki T ve "s" seslerinin ikisini birden karşılamaktadır.

Sessiz harfler; sert seafoodplus.infoşak şeklinde iki ses grubunda okundukları gibi, ikinci bir önemli kural olarak tonlu ve boğuk ses ile okunan harfler olarak ayrılırlar.

це->[цэ] ve ци-»[цы] olarak okunur.

Bu kuralı basit olarak; bazı sözcüklerde yazılan sessiz harflerin, okunurken başka bir sessiz okunması olarak söyleyebiliriz. Rusçada bazı okunurlar.

центр [tsentr] цирк [t s ırk] цвет [tsvet] отец [atets] месяц [mesits]

harfler

тс-*ц : советский [savetski] д ц - > ц : тридцать [tritsıf]

6 в г Д

başka

bir

sessiz

harfin

sesiyle

п

-> -> -» ->

ж 3

doğrudan

BOĞUK SESSİZ

TONLU SESSİZ

Ayrıca aşağıdaki harf grupları da ц olarak okunurlar.

okunurken

Ф

к T

—> ->

ш с

Ч ч [ ç ] HARFİNİN OKUNUŞU

Diğer sessizlerin benzer şekilde eşlenmesi söz konusu değildir. Ancak onların da bazıları sürekli tonlu, diğer bazıları da boğuk seslidir.

Sürekli yumuşak okunan bir harftir.

Her zaman tonlu sessizler: ж, л, м, н, р, й

чей [çey] часто [çâstı] врач [vraç]

ночь [noç] дочь [doç]

Щ щ [ ş ' ] HARFİNİN OKUNUŞU

Boğuk ve tonlu sessizlerin çıkarılışında dil ile f ark, tonlu sessizlerin telaffuzunda ses iştirak Parmağınızın arasını boğazınıza, yaslayarak [ б , bir titreşim hissedeceksiniz. Bu sefer de [ п , titreşim olmadığını göreceksiniz.

dudakların pozisyonu aynıdır. Tek etmektedir. Baş parmak ile işaret в, г] seslerini çıkaracak olursanız, ф, к] seslerini çıkaracak olursanız,

Tonlu ve boğuk okunan sessiz harfleri şu şekilde belirleyebiliriz.

Bu harf de sürekli yumuşak okunur. щи [ş'i] вещь [veş']

Her zaman boğuk sessizler: ш, ч, ц, х

борщ [borş'l товарищ [tavâriş']

1- Bir sözcüğün sonunda ya da boğuk bir sessizden önceki tonlu sessiz onun karşısına denk gelen boğuk sessizin sesiyle okunur.

сад [sat] зуб [zup] глаз [glas]

нож [noş] луг [luk] ложка [löşkı]

Ancak bu sözcükler herhangi bir takı aldığında tonlu sessizler kendi sesiyle okunur. сады [sadi]

ножи [nojî]

зубы [zûbı]

луга [lugâ]

глаза [glazâ] 2. Tonlu bir sessizden önceki boğuk sessiz harf kendisine karşılık gelen tonlu sessizin sesiyle telaffuz edilir. вокзал [vagzâl] сдача [zdâçı]

отдать [addâf] футбол [fudböl]

3. Rusçada önüne geldikleri isimlerle bitişikmiş gibi okunan edatların tonlu sessiz harfleri, önüne geldikleri ismin boğuk sessizine uygun olarak karşısına denk gelen boğuk sessiz olarak okunur. в сад [f sat] в клуб [f klüp]

из клуба [is klûba]

Şayet edatın son sessiz harfi boğuk bir sessiz ise sözcüğün başındaki tonlu sessize uygun olarak o da tonlu karşılığının sesiyle okunur. с доклада [z daklâdı] от брата [ad brâtı] с братом [z brâtım]

YUMUŞAK [ ь ] VE SERT [ ъ ] İŞARETLER Bu iki işaret, ya sözcüklerin yalın şekillerinde ya da sözcüklerin çekimleri sırasında onların bünyesine dahil olmaktadırlar. ъ (sert işaret) : Kendinden önceki sessiz harfleri sert, kendinden sonraki я, e, ё, ю sesli harflerini çift sesli [ya], [ye], [yo], [yu] okutur. Örneğin:

*

съезд [syest] подъём [padyöm]

Aynı zamanda kısa bir durak yaptırır.

b

(yumuşak işaret) : Kendinden önceki sessiz harfleri yumuşak, kendinden sonra elen я, e, e, ю seslerini [ya], [ye], [yo], [yu] şeklinde çift sesli okutur.

örneğin:

вьюга [vyûgı]

Yumuşak harfle biten bazı sözcüklerin cinsiyetini belirlemektedir. örneğin:

ночь [noç] вещь [veş'j

ххтут T

RUSÇA Birinci Basamak

дом [dom]

карандаш [kırandâş] Her dersin başında "ÖĞRENİLECEK YENİ SÖZCÜKLER" başlığı altında verilecek sözcükler, o derste ilk defa geçecek yeni sözcüklerdir. Bunları, köşeli parantez içinde verilen okunuşları ve karşılarında yazılı Türkçe anlamlarıyla birlikte öğreni­ niz. Sözcüklerin hemen altında, içinde ilgili sözcüğün geçtiği bir cümle verilmiş ve kar­ şılarına Türkçe çevirileri yazılmıştır. Derslerin hemen başında verilen yeni sözcükler ile örnek cümleleri çokça okuyarak doğru okunuşlarını iyi kavramak önemlidir.

ders

урок [urök]

kitap

книга [knigı]

~-;-

СТОЛ

[stol]

İr*

• • ! ! . •

""-.•'."

masa

это [eti] Это стол. [eti stol]

школа [şkölı] Это школа. [eti şkölı]

комната [kömnıtı] Это комната. [eti kömnıtı]

окно [aknö] Это окно. [eti aknö]

»m,

ev

ШШШ kurşunkalem

bu (dur), şu (dur) Bu masadır.

okul Bu okuldur.

oda Bu odadır.

pencere Bu penceredir.

m

четыре [çitiri] öğrenci

студент [student] Я студент. [ya student]

Ben öğrenciyim.

ben

я [ya] Я учитель. [ya uçitil']

Ben öğretmenim.

"У

не [ne] Это не стол. [eti ni stol] gfi--srr,\

И

[i] Это стол и стул. [eti stol i stul]

Bu masa değildir. :,.:'.KZ*Z~"ZI"

UxSM

три [tri]

ve Bunlar masa ve sandalyedir.

doktor

врач [vraç] Это врач. [eti vraç]

два [ava]

değil

Bu bir doktordur.

2

beş

пять [p'afl

Dersimizde öğrendiğiniz sözcükleri, yazılış ve okunuşlarına dikkat ederek bir kez daha okuyun. Sözcük

Okunuşu

Anlamı

урок книга стол стул дом карандаш это школа комната окно один студент врач я не и два три четыре пять

[urök] [knigı] [stol] [stul] [dom] [kırandâş] [eti] [şköh] [kömnıtı] [aknö] [adin] [student] [vraç] [ya] [ne] ['] [dva] [tri] [Çitiri] [p'af]

ders kitap masa sandalye ev kurşunkalem bu (dur) okul oda pencere bir (yüksek okul) öğrencisi doktor ben değil ve iki üç dört beş

iki OKUNUŞ KURALLARINI HATIRLATMA üç

dört

T

ek heceli sözcüklerin vurgusuz olduğu дом я

[dom] [ya]

ev ben

2. Vurgulu hecelerdeki seslilerin daha uzun ve yüksek okunduğunu урок [urook]

ders

3. Vurgulu heceden önceki "o"'ların "a" okunduğunu окно [aknö] один [adin] 4. Vurgulu heceden sonraki hecelerde bulunan "o" ve "a"'nın [ı] sesi ile okunduğu­ nu

5. И ve не gibi gramatik sözcüklerin tek heceli ve vurgusuz olduklarını ve ayrıca kendilerinden sonra gelen sözcüğe bağlanarak okunduklarını hatırlayınız. Bu masa değildir.

RUSÇA CÜMLE KURULUŞU

Это стул. [eti stul]

Bu sandalyedir,

Это комната. [eti kömnıtı]

Bu (bir) odadır.

Yukarıda gördüğünüz basit Rusça cümlelerde dikkatinizi çekeceğimiz önemli hu­ suslar şunlardır:

Türkçede: Özne + Tümleç + Yüklem Ö+ T+Y Rusçada: Özne + Yüklem + Tümleç Ö+ Y+T

bu, bu(dur) kitap Bu kitaptır. Bu derstir. Bu masadır. ben öğrenci Ben öğrenciyim.

Bu cümlenin öznesi ile yüklemi aynı bir sözcük, "Bu" işaret zamiri tarafından kar­ şılanmaktadır. это книга Это книга.

Bu sözcüklerin cümle içindeki yerlerini aşağıdaki örneklerde tetkik ediniz. Rusça cümlede koyu harfle yazılmış sözcüğün Türkçe karşılığı, Türkçe cümlede de koyu harfle yazılmıştır. Bu kitaptır,

bu + dur kitap Bu kitaptır.

Rusçada basit geniş zamanlı cümlelerde, Türkçedeki «Imek» fiilini karşılayan herangı bir yardımcı fiil bulunmadığından -DIR anlamı «Bu» işaret zamirinin Rusça Kar Ş'lıgında gizli olarak vardır. J c k 0 Ç . e ,! İ m e k > > f i i l i n i n § a n ı s l a r a bağlı olarak isimlerin sonuna eklenen çekim ekleri v u Şekildedir: B

Это книга. [eti knigı]

Bu kitaptır,

Это книга. [eti knigı]

Rusçada cümle kuruluşunu, en basit bir cümle tipini ele alarak öğrenmeye başla­ yalım. Önce böyle bir cümlede kullanacağımız sözcükleri Türkçe anlamlarıyla sı­ ralayalım.

это книга Это книга. Это урок. Это стол я студент Я студент

Bu evdir,

1. Rusça cümlede öğelerin sıralanışı Türkçeden farklıdır. Düzenli cümlede üç temel öğeden özne her iki dilde başa gelmekte, diğer iki öğe yer değiştirmek­ tedir.

книга [knîgı] kitap это [eti] bu(dur)

Это не стол, [eti ni stol]

Это дом. [eti dom]

en

Se

O Biz Siz Onlar

n

-jm. -sin. -d.r. -iz. -siniz. -lardır.

Bu dersimizdeki cümlelerde daha çok 3. Tekil Şahıs Zamiri olan «o»'nun «Imek» fiilinin çekimindeki karşılığı olan -dır"ı kullanacağız. Sonuna eklediğimiz ismin ses yapısına bağlı olarak «-dırAdir, -tır/-tir, -dur/-dür, -turMür» şeklinde karşınıza çıka­ caktır.

Я учитель. [ya uçltil']

Ben öğretmenim.

Я врач. [ya vraç]

Ben doktorum.

Это книга. [eti knlgı]

Bu kitaptır,

Это стол. [eti stol]

Bu masadır,

Это школа. [eti şkölı]

Bu okuldur,

Bu işaret zamiri, Türkçedeki "Bu" ve "Şu" sözcüklerinin ikisine karşılık da kullanılır.

Это урок. [eti urök]

Bu derstir,

Это стол. [eti stol]

Bu masadır.

Это окно. [eti aknö]

Şu penceredir.

Это комната. [eti kömnıtı]

Bu odadır.

Это д о м . [eti dom]

Şu evdir.

Это учитель. [eti uçftill

Bu öğretmendir.

Это врач. [eti vraç]

Şu doktordur.

Это студент. [eti student]

Bu öğrencidir.

ЭТО

Rusça basit cümlelerde dikkatinizi çeken diğer bir husus da, işaret edilen nesnenin Özellikle bilinen ve bir tane olduğunu belirleyen herhangi bir belirtme edatı (Artikel) yoktur. «Это книга, [eti knigı] Bu kitaptır.» cümlesindeki «kitap»'ın bilinen mi yoksa her­ hangi bir kitap olduğunu sözlü ya da yazılı anlatımdaki ifade şeklinden anlayacak­ sınız. Basit Rusça cümleleri Türkçeye çevirirken gerekli görülen durumlarda «bir» sözcüğünü doğrudan ekleyebilirsiniz. İleride bu anlamı karşılamak için isimlerin cinslerine göre, «bir»: один [adin] miktar sayısının kullanıldığını göreceksiniz. один стол один стул

«BEN

bir masa bir sandalye

-İM» CÜMLE KALIBI

Rus alfabesinin son harfi olan "я" aynı zamanda "ben" anlamındaki seafoodplus.info Şahıs Zamiri'dir. Bunu bir meslek ya da sıfat adıyla birleştirdiğinizde ikinci basit cümle kalıbını elde etmiş olursunuz. Я [ya]

Ben

студент [student]

öğrenci

Я студент. [ya student]

Ben öğrenciyim,

38

-im.

°u cümlelerdeki boşlukları, parantez içinde verilen sözcüklerin Rusçası ile ta­ mamlayınız. 1 2 3 4 5 6

книга. (Bu) окно. (Şu) карандаш. (Bu) д о м . (Şu) стол. (Bu) школа. (Şu)

7 8 9

студент. (Bu) врач. (Şu) учитель. (Bu)

HIZLI RUSÇA

CÜMLE KALIPLARI

Birinci Basamak

Derslerimizde öğrendiğiniz cümle kalıplarını şematik olarak tekrarlamanız için bunları aşağıda göreceğiniz gibi çerçeve içinde veriyoruz. Bu kalıpları incelemek suretiyle, bu cümlelerde hangi cins sözcüğün nerede görev aldığını bi kere daha görmüş olacaksınız.

İşaret Zamiri

Nesnelerin İsmi

Это Это Это Это Это Это Это Это

книга. комната. карандаш, стол. школа. окно. студент, врач.

Şahıs Zamiri

Şahıs veya Meslek Adları

Я Ты Я Ты

студент. студент. врач. врач.

kim

кто [Мо]

,:'; : ı,.',a'-=3

Кто это? [kto eti]

Bu kimdir?

,ljw:,u*-,mss

студентка [studentkı]

Это студентка. [eti studentkı]

инженер Bnjıner] Эт о инженер.

(bayan) yüksek okul öğrencisi

Bu bayan öğrencidir.

mühendis Bu mühendistir.

Uygulama cevapları: 1. Это 2 Это 3. Это 4. Это 5. Это 6. Это 7. Это 8. Это 9. Это

41

русский [rûskiy] Он русский.

русская [rüskıyı] Она русская

он [on]

она [anâ]

Rus (erkeği) О (bay) Rus'tur.

Rus (kadını)

слово [slövı] Это слово.

O (bayan) Rus'tur.

O (eril cins)

Bu defterdir.

sözcük

слово

Bu sözcüktür.

evet

да [da] Да, я учитель.

Evet, ben öğretmenim.

O (dişi cins)

идя—ид

оно [anö]

O (orta cins)

герой [giröy] Он герой.

kahraman

hayır

нет [net] Нет, я не врач.

Hayır, ben doktor değilim.

музей [muzey] Это музей.

O kahramandır.

müze Bu müzedir. 'л

ц

Щ°

- • " • ' "• •' i ,1 • та-,—:

шесть

что [ştol Что это?

словарь [slavâr'J Это словарь.

defter

тетрадь [titrâf] Это тетрадь.

altı

[Şest'J

sözlük Bu sözlüktür.

здание [zdâniyı] Эт здание.

>ı-.

Bu cümlelerde boş bırakılan yerleri; cevap cümlelerinden hareketle tamamlayınız. 1 2 3. Кто 4. Что

-»Ш

pencere sözcük bina ısım

O (bay) öğrencidir. O (bayan) öğrencidir.

5 6

это? - Это стол. это? - Это врач. ? - Это студент. . . . ? - Это окно.

это? - Это словарь. это? - Это тетрадь.

2. İsimlerin yerine 3. Tekil Şahıs Zamiri koyunuz.

OLUMSUZ CÜMLE KALIBI

1. Это студент. 2. Это студентка. 3. Это земля. 4. Э т о здание. 5. Это урок. 6. Это окно. 7. Это дом.

Это Это Это Это Это Это Это Это

не не не не не не не не

İsimler книга. тетрадь. окно. комната. дом. студент. врач.

OLUMSUZLUK SÖZCÜĞÜ Это стол. Это школа. Это д о м . gibi basit olumlu cümleleri olumsuz yapmak için isimlerin önüne "değil" anlamını veren "не" sözcüğünü getirmek yeterlidir. Это стол. Это не стол. [eti ni stol]

Bu masadır. Bu masa değildir.

Это школа. Это не школа. [eti ni şkölı]

Bu okuldur. Bu okul değildir.

Örnek cümlelerde gördüğünüz gibi, olumsuzluk sözcüğü, basit cümlenin diğer ö­ ğelerinin yer ve yazılışlarında herhangi bir değişiklik gerektirmiyor. Sadece cümle­ nin anlamını olumsuz yapıyor. OLUMLU CÜMLE

OLUMSUZ

Это д о м . [eti dom] Bu evdir.

Это не д о м . [eti ni dom] Bu ev değildir.

Это земля. [eti ziml'â] Bu topraktır.

Это не земля. [eti ni ziml'â] Bu toprak değildir.

Это учитель. [eti u çit i Г ] Bu öğretmendir.

Это не учитель. [eti ni uçitil'] Bu öğretmen değildir.

Uygulama cevapları: 1.

1. что 2. кто 3. это 4. это 5. что 6. что

2 . 1 . он 2. она 3. она 4 . оно 5. он 6. оно 7. он

CÜMLE

6. dersten başlamak üzere çift numaralı derslerin sonunda "Ödev" başlığı altında çeşitli alıştırmalar göreceksiniz. Bu ödevleri mutlaka yapınız. Bunu izleyen çift numaralı dersin son sayfasında önceki ödevlerin yapılmış şekilleri verilecektir. Vermiş olduğunuz ödev cevaplarının doğru olup olmadığını bu doğru cevaplarla karşılaştırıp yanlışlarınızı görünüz ve bu konuları tekrar çalışınız. Ödevleri, kontrol için kurumumuza göndermeyiniz. -AAşağıdaki her bir resim için örneğe uygun cümle kurunuz.

-D4.

cümleleri кто ve что soru sözcükleri ile soru şekline koyunuz, örnek: Это инженер.

Кто это?

1. Это стол. 2. Это Иван. 3. Это школа. 4. Это студент. 5. Это д о м . 6. Это учитель.

5.

6.

-E-ВBu cümlelerin okunuşlarını yazınız.

Örnek: Он инженер.

Örnek: Это окно, [eti aknö]

-F-

-СBu sözcüklerin eksik harflerini tamamlayınız ve her sözcüğü üç kez yazınız с - стол 1. Оно 2. Кнга seafoodplus.info 4. кола 5. Стдент 6. Учител 7. Земл 8. Кт

ЯП

Кто он?

1. Она студентка. 2. Он врач. 3. Она русская. 4. Он русский. 5. Он учитель. 6. Она врач.

1. Это студент. 2. Это врач. 3. Это учитель. 4. Это студентка. 5. Это зданье. 6. Это имя. 7. Это д о м . 8. Это школа.

Örnek: тол

Bu cümleleri soru cümlesi yapınız.

Bu cümleleri Türkçeye çevirini z. 1. Кто это? 2. Это я. 3. Кто он? 4. Он русский. 5. Что это? 6. Это стол и стул. 7. Это карандаш и тетрадь. 8. Это не школа. 9. Она студентка. Он врач.

-G-

HIZLI

Bu cümleleri Rusçaya çeviriniz. 1. Bu kitaptır. 2. Bu kitap değildir. 3. O (bay) kimdir? 4. O doktordur. 5. Bu nedir? 6. Bu penceredir. 7. Şu nedir. 8. Şu evdir. 9. O (bayan) Rus'tur. O (bay) Rus'tur. 1 1 . Ben kimim? Ben öğretmenim. Bu sözlüktür. Bu defter değildir. Bu kimdir?

RUSÇA Birinci Basamak

-H-

мама [mâmı] Это мама.

anne

папа [pâpı] Это папа.

baba

Bu annedir.

Olumlu cümleleri olumsuz, olumsuzları da olumlu yapınız. 1. Это не словарь. 2. Это тетрадь. 3. Это студент. 4. Это не окно. 5. Это не карандаш. 6. Это не с т о л .

il

Ш7

брат [brat] Вот мой брат.

Bu babadır.

kardeş İşte benim kardeşim. ч\-?М • •.'••. .; г -» - Р

мой [тоу] Это МОЙ брат.

Друг [d гик] в ° т мой д р у г .

benim Bu benim kardeşim.

9*

£?&

arkadaş İşte benim arkadaşım.

fctöSSr

kız kardeş

сестра [sistrâ] Вон моя сестра.

İşte benim kız kardeşim.

sen

ты

Sen doktorsun.

Ты врач.

1-Г:.ГУ- — " - - " • • ' • n ' r v , seafoodplus.info—

Türk (erkeği)

турок [tûrık] Я турок.

Ben Türküm.

ММ

турчанка [turçânkı] Она турчанка.

biz

мы [mı] Мы дома.

Türk (kadını)

Biz evdeyiz.

evde

дома [doma] Кто дома?

O Türk kadınıdır.

• 1 ."'.İTtili/vseS

Kim evdedii"?

-„m. 'ıTz'z

benim (Erkek cins)

мой (M.p.) [rnoy] моя (Ж.р.) [maya] моё (Ср.р.) [mayo]

вы [VI] Вы дома?

benim (Dişi cins) benim (Orta cins)

sız Siz evde misiniz?

с - г : > ı: - ; J~rK.~,..~.~-ZTZ-T7,:~~S'-•::,";_",=v"

-«ЙД, s.'.;Tsrv -n';Tr-VITEflL-:

.тт"- т'.т'вя"вы" .-ьдгял.т

вот [vot] Вот книга.

1

PIHHTıH" '". .

RUSÇA ŞAHIS ZAMİRLER!

-'УП'.Г'Т.-

işte (orada, uzakta)

/{!

EN, SEN, O şahıs zamirlerinin karşılıkları aşağıdaki gibidir.

İşte masa (uzakta).

% rr'.:'ü.-P. ••i

семь [sem']

Onlarda evdedirler.

İşte kitap (yakında). >,•••,';,• У

там [tam] тетрадь [titrâf] товарищ [tıvâriş] три [tri] турок [tûrık]

ders (5) ders kitabı (11) erkek öğrenci (orta öğretim) (8) kız öğrenci (orta öğretim) (8) erkek öğretmen (6)

4radyo (11) Rus (6) Rus (6) -C-

сейчас [siçâs] семь [sem'] Сергей [sirgey] сестра [sistrâ] синий [siniy] слева [slevı]" словарь [slavâr'j слово [slövı] собака [sibakı] справа [sprâvı] старый [stârıy] стол [stol] студент [student] студентка [studentkı] стул [stul] сумка [sûmkı] сын [sın]

тут [tut]

Türk kadını (7) burada (8) sen (7)

0(6) 0(6)

-Ппапа [pâpı] письмо [pis'mö] портфель [partfel'] пять [р'аГ]

чанка [turçânkı]

ben (15) dil (10)

-İMEK" FİİLİNİN KARŞILANMASI

RUSÇA CÜMLE KURULUŞU

Rusçada basit cümle kuruluşunda; ikiz görevli это işaret zamiri ile b i r yeterlidir. is im это книга

bu; bu dur kitap

Это к н и г а . Это к а р а н д а ш .

Bu kitaptır. Bu kurşunkalemdir.

Canlı varlıkların isimleri de aynı kalıpta kullanılır, isimleri değiştirerek istediğimiz kadar cümle kurabiliriz. Это студент. Это собака. Это к о ш к а .

Bu Bu Bu Şu

yüksek okul öğrencisidir. öğrencidir. köpektir. kedidir.

İşaret edilen nesnenin yakınlık ve uzaklığına bağlı olarak это'уа BU ya da ŞU anlamı verilebilir.

BASİT CÜMLEYİ OLUMSUZ YAPMA

Yukarıda örnek olarak verilen ve benzeri cümleleri olumsuz yapmak son derece kolaydır. Bunun için ismin önüne "değil" anlamını karşılayan "не" sözcüğünü getirmek yeterlidir.

deki şahıslara göre, imek fiilinin çekimini karşılayan herhangi bir sözcük oMur

£lSU>y

-im. 'i

Biz -iz. Siz siniz. Onlar ,-lardır.

Я студент. Ты студент. Это студент.

Ben öğrenciyim. Sen öğrencisin. Bu öğrencidir.

Fiilsiz Rusça cümlelerde bu anlamlar gizli olarak vardır. Bunu da basit cümlelerde işaret zamiri; это ve şahıs zamirleri; я, мы karşılamaktadır.

BASİT CÜMLENİN SORU YAPILMASI

Rusçada basit cümlelerin soru şekline konması da son derece kolaydır. Cümleyi oluşturan sözcüklerin yerlerinde herhangi bir değişiklik olmamakta, okuma sırasında ses tonu ile soru cümlesi yapılmaktadır. Это книга. Это книга? Это студент?

B

Bu kitaptır Bu kitap mıdır? Bu öğrenci midir?

ASİT SORU CÜMLESİNE CEVAP VERME ŞEKLİ

это Это д о м . Это. не д о м .

bu; bu dur Bu evdir. Bu ev değildir.

не книга Это не книга.

kitap değil Bu kitap değildir.

h

Это не карандаш. Это не собака. Это не студент.

Bu kurşunkalem değildir. Bu köpek değildir. Şu öğrenci değildir.

1 k

u

mlu ve olumsuz iki turlu cevap vermek mümkündür.

- Olumlu cevap verme ISa v

e tam cevap vermek mümkündür.

sa cevap verme

Это

"Да.

книга?

'&*. книга.

Это студент? -Да. - Д а , студент.

Bu nedir? - Bu kitaptır. - Bu evdir.

4 Г это книга. т. . это ДО"-

2. Tam cevap verme: S

Это книга? - Д а , это книга.

ÇADA İSİMLERİN CİNSİYETİ

a j S jmier; erkek (M.р.), dişi (Ж.р.) ve orta (Cp.p.) cins şeklinde üç cinste nîanır Canlı ve cansız varlıkların isimlerinin cinsiyeti sözcüğün son harfinden grL Jaşılır .canlı varlıkların ad ve meslek isimlerinin son harfi ne olursa olsun fiziki cinsiyetleri esastır.

Это студент? - Д а , это студент. В. Olumsuz cevap verme:

İSİMLERİN CİNSİYET TABLOSU

Kısa ve tam cevap vermek mümkündür. 1. Kısa olumsuz cevap verme:

Sonu sessiz harf

Sonu - й

Sonu -ь

стол студент

музей герой

словарь учитель

Sonu -a

Sonu -я

Sonu -ь

книга студентка

земля

тетрадь

Sonu -o

Sonu -e

Sonu - м я

окно

здание

имя

Erkek cins

Это книга? -Нет. - Нет, не книга.

(M.p.), Dişi cins (Ж.р.)

Это студент? -Нет. - Нет, не студент.

Orta cins (Cp.p.)

2. Tam cevap verme: Это книга? - Нет, это не книга.

3. TEKİL ŞAHIS ZAMİRLERİ

Это студент? - Нет, это не студент.

К Т О VE Ч Т О SÖZCÜKLERİ İLE SORU YAPMA

° студент. °на студентка.

M.p.

Ж.р.

Ср.р.

он

она

оно

О (bay) öğrencidir. О (bayan) öğrencidir.

Birinci sözcük "kim?" ikincisi "ne" anlamına gelmektedir. Canlı ve cansız sormada kullanılırlar. SAH

nest...

192965 192966 192967 192968 192969