Mesai Çizelgesi Örneği Excel

Fazla çalışma ücreti hesaplama (fazla mesai hesaplama) işlemlerinizi Kadim Hukuk ve Danışmanlık güvencesiyle yapabilir, fazla çalışma ücretinizi kolaylıkla programdan öğrenebilirsiniz. Fazla çalışma ücreti hesaplama ekranında, hesaplanmasını istediğiniz net maaş tutarını, haftanın kaç günü çalıştığınızı ve çalışma saatinizi girerek fazla mesai ücret tutarınızı hesaplayabilirsiniz. Hesaplama yılı yılı olup bu yılın yasal parametrelerine göre hesaplama yapılmaktadır. Tek yapmanız gereken programda belirtilen yerleri yazmak.

Çalışma süresi İş Kanunu kapsamında haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Yani 6 gün çalışma yapılıyorsa 45/6= saat . Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir. Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle işyerinde fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde 2 türlü olabilir. İlki haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. Bununla birlikte haftalık 45 saati aşmamış olsa dahi günlük 11 saati aşan çalışmalar da fazla çalışmadan sayılıp zamlı olarak ödenmesi gerekir.

Fazla Çalışma Ücreti Nedir?

Çalışma süresi İş Kanuna İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Yönetmeliği 3. fıkrasına göre &#;Çalışma süresi, işçinin çalıştığı işte geçirdiği süredir. İs Kanunun maddesinin birinci fıkrasında yazılı süreler de çalışma süresinden savılır. Aynı Kanunun maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri ise çalışma süresinden sayılmaz.

Fazla çalışma; fazla çalışan işçinin ilgili kanunlarda ve iş sözleşmesinde belirtilen süreden daha fazla çalıştırılmasına denir. İş Kanunu’nda yer alan ilgili maddeye göre işçi haftalık olarak en fazla 45 saat çalışabilir. 45 saatin üzerinde yapılan çalışmalar fazla mesai olarak geçer. Fazla mesai çalışmalarının ücreti normal çalışma süresindekine göre daha fazladır. Fazla mesai prosedürü fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma olarak ikiye ayrılır ve ücretlendirmeleri de farklıdır:

• Fazla çalışma: Çalışanın haftalık olarak 45 saatten daha fazla çalışmasına verilen isimdir. Haftalık 45 saat çalışılması gereken bir yerde bir çalışan 50 saat çalışıyorsa, söz konusu 5 saat fazla mesai niteliğindedir.
• Fazla süreli çalışma: İşçinin haftalık olarak 45 saatten az çalışmasına, fakat işyerinin normal şartlar altında belirlediği çalışma saatinden daha fazla çalışmasına verilen isimdir. Haftalık olarak 35 saat çalışılan bir işyerinde işçi 40 saat çalışıyorsa söz konusu 5 saat fazla süreli çalışma olarak nitelendirilir.

Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama Nasıl Yapılır?

Fazla çalışma ücreti hesaplama belirlenen oranların brüt ücret üzerine eklenmesi ile gerçekleşir. Fazla çalışma ücreti normal mesaiden %50 daha fazla ücretlendirilir. Fazla süreli çalışma kapsamında yer alan çalışma süreleri ise %25 oranında daha fazla ücretlendirilir. Fazla çalışma ücreti hesaplama örneği şu şekildedir:

Ahmet işçisi aylık olarak TL maaş alır, günde 7,5 saat çalışır ve bir ay içerisinde toplamda 7 saat fazla mesai yapmıştır.

Aylık brüt maaş: TL

Bir ay içerisindeki toplam fazla mesai süresi: 7 saat

İlk başta aylık brüt ücret kullanılarak saatlik ve günlük mesai ücretinin bulunması gerekir. Saatlik brüt ücretini bulmak için aylık brüt maaş, bir aylık çalışma gününe bölünür. Sonrasında ise bu rakam bir günlük olağan çalışma saatine bölünür.

/30/7,5 = saatlik çalışma ücretidir. X işçisinin brüt mesai ücreti 1,5 ile çarpılır ve fazla mesai ücreti bulunur.

x 1,5 =,6 ,6TL X işçisinin çalıştığı 7 saatlik fazla mesai için alacağı saat başı ücrettir. Yani toplamda ,6 TL.

İşçinin aylık TL maaş aldığını varsayarsak ve günde 8 saat çalışmasından hareketle bir ayda toplam 10 saat fazla mesai yapması durumunda fazla mesai hesaplama şu şekilde olur:

• Aylık brüt ücret üzerinden saatlik ve günlük mesai ücreti hesaplanır. Aylık brüt maaşın bir aylık çalışma gününe bölünmesi ile saatlik brüt ücret hesaplanır. Bu hesaplamanın ardından ise bulunan rakam bir günlük olağan çalışma saatine bölünmelidir.
• =40 TL
• 40 TL, saatlik çalışma ücretine karşılık gelen rakamdır. Bu rakam 1,5 ile çarpıldığında fazla mesai ücreti hesaplanabilmektedir. 40×1,5=60 TL
• 60 TL işçinin bir saat fazla mesai ücreti olurken bu işçi ayda 10 saat mesai yapıyorsa alacağı fazla mesai ücreti toplamı aylık 60×10= TL’dir.

Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama Yasal Düzenleme

Çalışma süresi İş Kanuna İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Yönetmeliği 3. fıkrasına göre &#;Çalışma süresi, işçinin çalıştığı işte geçirdiği süredir. İs Kanunun maddesinin birinci fıkrasında yazılı süreler de çalışma süresinden savılır. Aynı Kanunun maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri ise çalışma süresinden sayılmaz.

İş Kanunu&#;nun “Çalışma süresi” sayılı başlıklı 63 üncü maddesi; &#;Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. (Ek cümle: 10/9//7 md.; Değişik cümle: 4/4//36 md.) Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi: günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir.

Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir (Ek cümle: 6/5//3 md) Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz: denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.&#;

Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama Örneği

sayılı İş Kanunu&#;nun 41 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, fazla çalışma saat ücreti, normal çalışma saat ücretinin yüzde elli fazlasıdır. Fazla çalışma yaptığı saatler için normal çalışma ücreti ödenmişse, sadece kalan yüzde elli kısmı ödenir. Kanunda öngörülen yüzde elli fazlasıyla ödeme kuralı nispi emredici niteliktedir. Tarafların sözleşmeyle bunun altında bir oran belirlemeleri mümkün değilse de, daha yüksek bir oran tespiti olanaklıdır.

Taraflar kendi aralarında yapacağı bir anlaşma ile bu oranı daha da yükseltebilirler. Taraflar arasında sözleşme ile başkaca kararlaştırılmamışsa saat ücreti şu şekilde bulunur:

• Fazla çalışma ücretinin hesaplanabilmesi için öncelikle işçinin 1 saatlik normal çalışma ücretinin bulunması gerekir. İşçinin 1 saatlik normal çalışma ücreti şu şekilde hesaplanır: 1 Saatlik Normal Çalışma Ücreti Hesaplama: İşçinin aylık maktu ücreti/30 gün/7,5… Örneğin, aylık TL ücret alan bir işçinin, günlük ücreti 70 TL, 1 saatlik normal ücreti TL olacaktır.
• İşçinin 1 saatlik normal çalışma ücreti bulunduktan sonra, sayılı İş Kanunu’nun md/2 uyarınca, normal çalışma süresi 45 saatin altında olan işyerlerinde normal çalışma ücretinin %25 fazlası; normal çalışma süresi 45 saat olan işyerlerinde normal çalışma ücretinin %50 fazlası, fazla mesai ücreti olarak belirlenir. Mesela, 1 saatlik normal çalışma ücreti TL olan ve normal çalışma süresi haftalık 45 saat çalışılan işyerlerinde 1 saatlik mesai ücreti TL olacaktır.
• İşçinin izinli ya da raporlu olması nedeniyle çalışamadığı günler çıkarılmalıdır. Fazla çalışma süresinin belirlenmesinde değerlendirme haftalık bazda yapılıp rakam yediye bölüneceğinden hafta tatili günleri çıkarılmamalıdır. Ancak, yıllık izin gibi çalışılmayan ya da ayrıca hesaplanacak olan ulusal bayram-genel tatil günleri çıkarılmalıdır.
• Fazla çalışma ücretinin son ücrete göre hesaplanması doğru olmayıp ait olduğu dönem ücretiyle hesaplanması gerekir. Bu durumda fazla çalışma ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli olmaz. Konusu dönemler açısından da ücret miktarlarının tespit edilmesi gereklidir.
• İşçinin geçmiş dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde, bilinen asgari ücrete oranı yapılarak buna göre tespiti gerekir.
• Ancak işçinin işyerinde çalıştığı süre içinde terfi ederek çeşitli unvanlar alması veya son dönemle toplu iş sözleşmesinden yararlanılması gibi durumlarda, meslek kuruluşun bilinmeyen dönemler için ücret araştırması yapılmalı ve dosyadaki delillerle birlikte değerlendirmeye tabi tutularak bir karar verilmelidir.

Fazla çalışma ücreti hesaplama formülü bu kadar kolay olsa da hesaplaması bazen kafa karıştırıcı olabilir. Nedenini yukarıda detaylıca anlattığım üzere; fazla mesai kural olarak haftalık hesaplansa bile, bazı özel durumlarda günlük/gecelik hesaplanması da gerekebilir.

Fazla çalışma ücreti hesaplama örneği; işçinin aylık maaşı brüt ,00 TL olsun . Bu işçinin bir saatlik fazla mesai ücreti şöyle hesaplanır: ,00 /=21,33*1,5= 64,00 TL.

64,00 TL bu saatlik fazla çalışma ücretidir. Bu rakam kaç saat fazla çalışma yapıldıysa o saat ile çarpılır. Kişi 10 saat fazla çalıştıysa 64,00 * 10 = ,00 TL fazla çalışma ücreti hesaplanır.

Fazla Çalışma Ücreti İspatı

Fazla çalışma ücreti yazılı delil veya tanıkla ispat edilebilir. Tanık beyanı iş mahkemesinde çok önemlidir. Aynı veya farklı işyerinde çalışan tanıkların somut veya görgüye dayalı ifadeleri davanın ispatında geçerlidir. İşyeri hakkında bilgisi olmayan tanığın anlatımları dikkate alınmaz. Yargıtay’a göre, fazla çalışma ispatı işçidedir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Fazla çalışmanın ispatı için işyeri giriş çıkış kayıtları, işyeri iç yazışmaları ve HTS baz kayıtları delil niteliğindedir. Fakat fazla çalışmanın illaki yazılı delil ile ispatlanması gerekmez. İşçinin bir yıl içerisinde en fazla saat boyunca fazla mesai yapabilir. İşçinin bu sayıyı geçebilecek sürede fazla mesai yapması yasalara aykırıdır. Burada amaç işçinin çalışma performansı ve sağlığını düşünmektir.

Bir işçinin çalışması ve saatleri arasına denk gelirse bu mesai ‘gece çalışması’ olarak nitelendirilir. Gece çalışması fazla mesai hükümlerine tabidir. Bir işçi 7,5 saatten daha fazla gece çalışması yapamaz. İşçi haftalık saat sınırını geçmemiş olduğu halde gece çalışması yapsa da ücretlendirilir. Gece çalışması ücreti ise normal mesai ücretinden %50 yüksek olarak hesaplanır. Yani fazla çalışma ücreti hesaplama ile gece çalışma hesaplaması aynıdır.

En Fazla Kaç Saat Fazla Mesai Yapılabilir?

Haftalık mesai saati süresi, iş kanununda 45 saat olarak belirlenmiştir. Haftada 45 saati aşan bütün çalışmalar fazla mesai olarak tanımlanır. Ek mesai için geçerli olan bazı yasal sınırlar vardır. Personel ile işçi mutabakata varmış olsa bile, bahsedilen yasal sınırların aşılması mümkün değildir. Başka bir ifadeyle; ek mesai ancak kanunda belirtilen sınırlar dâhilinde mümkün olabilir. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir. Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle işyerinde fazla çalışma yapılabilir.

Yıllık fazla mesai saati maksimum saattir. Bu limit, aylık olarak ise 22,5 saate tekabül eder. Bahsedilen sürelerin aşılması, çalışan hakkının ihlâli olarak yorumlanır. Bir çalışan, söz konusu sürelerin üzerinde çalıştırılmaya zorlanırsa haklı fesih nedeni sayılır. Personel, böyle bir durumda şirket ile olan iş sözleşmesini feshedebilir ve tazminat davası açabilir.

Kimlerin Fazla Mesai Yapması Kanunlara Aykırıdır?

Fazla mesai, tam zamanlı çalışanlar için geçerli bir durumdur. Günde 7,5 saatten daha az çalışma saatine sahip olan kişiler ek mesai alamaz. Yarı zamanlı çalışanlar da fazla mesai kapsamında değildir. Kısmi süreli çalışma sözleşmesinde haftalık mesai süresi en fazla 30 saat olarak belirlenir. İşçinin herhangi bir sebepten ötürü bu sürenin üzerinde çalışması mümkün değildir.

• Fazla mesai yönetmeliği, bazı kişilerin ekstradan çalışmasını açıkça yasaklar. 18 yaşını tamamlamayan sigortalılar, yasak kapsamındadır. Henüz reşit olmayan çalışanların fazla mesai yapmaları kanuna aykırı bir durum teşkil eder. Böyle bir durum tespit edildiğinde işveren için cezai müeyyide söz konusu olabilir. İşveren ile işçi arasındaki mutabakat bu durumda tamamen geçersizdir. Yani 18 yaşından küçükler mesaiye kalamaz.
• Hamileliğin belirli dönemlerinde çalışmanın devam etmesi mümkündür. Ek mesai ise bu kişiler için mümkün olmayan bir durumdur. Hamileler ve yeni doğum yapan kişiler sınırlı saatlerle çalıştırılabilir. Bu saatlerin aşılması, kişilerin sağlığını tehdit ettiği için kanuna aykırı olarak kabul edilir. Söz konusu kişiler, kendi istekleriyle dahi olsa belirlenen sınırlar dahilinde çalıştırılamaz.
• Bazı çalışma alanlarında uzun süre kalmak sağlık açısından risk teşkil eder. Maden ocakları, tünel inşaatları ve kanalizasyonlar bu duruma örnek gösterilebilir. Söz konusu alanlarda çalışan kişilerin mesai süreleri kesin sınırlarla belirlenir. Bu sürelerin aşılması hiçbir koşulda mümkün değildir. Tehlikeli alanda çalışan kişilerin fazladan çalıştırılması, çalışan hakkının ihlâli olarak kabul edilir.