Topkapı Sarayı Nı Hangi Padişah Yaptırdı

Topkapı Sarayı'nı kim yaptırdı? Topkapı Sarayı'nın bölümleri nelerdir? Topkapı Sarayı'nın müze olarak açılması nasıl olmuştur?

TOPKAPI SARAYI'NI KİM YAPTIRDI?

Fatih Sultan Mehmet'in emriyle 'te yaptırılan bu saray Abdülmecid'in Dolmabahçe Sarayı'nı yaptırmasına kadarki sürede birçok padişaha, sultana, saray kişilerine ev sahipliği yapmıştır. Birçok şehzade yetiştiren ve savaşları gören bu saray tarihin en önemli noktalarından biridir. Diğer önemli saraylar yapılana kadar padişah ve sultanların yaşadığı bir yer olarak bilinmektedir. Sonradan Dolmabahçe Sarayı, Yıldız Sarayı gibi yapıların olmasıyla beraber Topkapı Sarayı eski işlevini yitirmiştir.

TOPKAPI SARAYI'NIN MÜZE OLARAK AÇILMASI

Topkapı Sarayını Kim Yaptırdı: Padişah ve sultanların vazgeçilmez yeri olan Topkapı Sarayı yönetim ve idarenin merkez noktası olarak bilinmektedir. Sarayın müze olarak açılması ise Abdülmecit dönemine denk gelmektedir.

Gelen İngiliz elçisine sarayın hazinesindeki eşyalar gösterilir. Bu dönemden sonra saraydaki eski eşyaları gelen yabancı milletlere tanıtmak ve göstermek klasik bir gelenek haline geldiğini söyleyebiliriz. Abdülaziz döneminde ampir üslupla vitrinler yapılmıştır.

TOPKAPI SARAYI'NIN BÖLÜMLERİ NELERDİR?

Topkapı Sarayını Kim Yaptırdı: İstanbul ve Haliç'in ortasında kalan muhteşem manzarasıyla dikkat çeken saray birçok bölüme sahiptir. Devletin yönetildiği, eğitimin yapıldığı ve padişahlarının yetiştiği bir yer olması açısından son derece önemlidir.  Saray kara ve deniz kapılarıyla birçok yere açılmaktadır. Bölümlerinden biri Saltanat Kapısı'dır. Birun ve Enderun gibi önemli bölümleri de bulunmaktadır. Avlu, Harem gibi birçok ayrı bölümlere ayrılmaktadır. Haremde padişahın eşleri ve çocukları bulunmaktadır.

Çeşitli organizasyon ve faaliyetlere ev sahipliği yaparak entrikaların baş merkezidir. Harem özel ve yasaklanan bir yer olarak dikkat çekmektedir. Aile kavramının karşılandığı bir yerdir. Mimari olarak dikkat çeken bir görüntüsü vardır. Padişah ve ailelerinin müzikli eğlenceleri, toplantı ve bayramlaşmalar sarayın bu bölümünde gerçekleşmektedir.

Kılıç kuşanma törenleri ve padişahların tahta çıkışında önemli bir noktada bulunmaktadır. Sultanların doğumu, büyümesi ve eğitimi burada gerçekleşmektedir. Aynı zamanda nişan ve düğün için yapılan eğlencelerin baş merkezi haremdir. Sultan Hamamı ise padişahların kişisel temizliğini gerçekleştirdiği bir yerdir. Hem mimarisi hem de kullanışlılığı ile dikkat çeken hamam padişahların kullandığı önemli bölümlerinden biridir. Yemiş Odası olarak bilinen bölüm ise diğer bir adıyla yemek odası olarak bilinmektedir.

Duvarlarında bulunan meyve ve çiçek simgeleri mimarisini hoş bir hale getirmektedir. Bu oda aynı zamanda III. Ahmet'in odası olarak da bilinir. Valide Sultan Dairesi ise padişahın annesinin kaldığı bir yer olarak dikkat çekmektedir. Topkapı Sarayı'nın en önemli noktalarından biridir. Padişahın ailesi ve annesinin kaldığı yer son derece güzel bir mimariyle yapılmıştır. Haremin bilinen en üst liderleri validelerdir.

İstanbul'un yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesiyle birlikte Osmanlı İmparatorluğunun yönetim merkezi İstanbul'a taşınmıştır. Yönetimin ilk sarayı bugünkü Beyazıt ve Süleymaniye Camilerinin olduğu arazi üzerinde yer almaktaydı. İstanbul'da inşa edilen ilk Osmanlı Sarayı yılında tamamlanmasının ardından yönetim İstanbul'a taşınır. Devlet  ricali çeşitli nedenlerden kaynaklı olarak Beyazıt'ta bulunan saraydan (Saray-ı Atik-i Amire) taşınma kararı alır ve Topkapı Sarayı'nın yılında yapımına başlanır. Fatih sultan Mehmet devrinde yapımına başlanan saray, 1 yıl sonra yılında tamamlanır. Saray, bugünkünden çok farklı olarak daha sade inşa edilir. Zaman içinde tahta geçen her padişah ihtiyaca yönelik yeni bir yapı ekler. Bu da Topkapı Sarayının bugünkü yapısını oluşturmuştur. Günümüze ulaşmayan bazı yapılar olsa da Topkapı Sarayı'nın çoğu yapısı iyi korunarak günümüze kadar ulaşmıştır. Topkapı Sarayı, Avrupa'da bulunan yönetim sarayları gibi tek bir yapıdan oluşmaz, aksine sarayın her birimi farklı bir binadan ve bağımsız yapılardan oluşmaktadır. 

Topkapı Sarayı Tarihçesi

Fatih Sultan Mehmet devrinden Sultan Abdülmecit zamanına kadar Osmanlı'nın yönetim merkezi Topkapı Sarayı yılında () 70 dönümlük arazi üzerine inşa edilmiştir. Farklı devirlerde ve çeşitli amaçlarla inşa edilen yapı ve birimler topluluğudur. Sarayın çevresini kara tarafından Sur-u Sultani, deniz tarafında ise Doğu Roma İmparatorluğundan kalan surlarla çevrilidir. Surların birleştiği yerde Bab-ı Hümayun adlı kapı vardır. Bu kapı Osmanlı zamanında sabah namazı vaktiyle açılır, akşam namazıyla birlikte kapatılırdı. Osmanlı döneminde bu kapıdan saray mensubu olmayan kişiler de girebilirdi. Bab-ı Hümayun'dan sonra gelen halk arasından kuleli kapı olarak bilinen Bab-üs Selam kapısı yer alır. Bu kapıdan ancak saray yetkili ve görevlilerinin girebildiği kapıdır. Bab-ı Hümayun ve Bab-üs Selam kapısı arasında yer alan yapılar ise şöyledir: Darphane binaları, odun ambarları, davaların görüşüldüğü Deavi Kasrı, Gülhane Hastanesi, has fırın, su sisteminin oluşturan Dolap Ocağı ve cephane olarak kullanılan Aya İrini kilisesi bulunmaktadır.

Bab-üs Selam kapısının ardından itibaren ise gerçek saray hayatı başlamaktadır. Devletin yönetim merkezi olan Divan-ı Hümayun ve Matbah-ı Amire (saray mutfağı) yer almaktadır. Divan-ı Hümayun toplantılarının yapıldığı günlerde sabah namazını Ayasofya'da kılan devlet ricali merasimle Bab-üs Selam kapısında geçerek ikinci avluya girerler ve Divan toplantılarına katılırlardı. Divan toplantılarının ardından toplantıda alınan kararlar vezir-i azam tarafından padişaha Arz Odasında sunulurdu.

Bab-üs Selam'ın ardından ise Babüssade kapısı gelmektedir. Bu kapı sarayın üçüncü avlusuna açılır. Üçüncü avluda yer alan yapılar ise şöyledir: Arz Odası, Enderun Kütüphanesi, Seferli Koğuşu, Enderun Hazinesi, Kiler Odası, Hazine kethüdası Dairesi, Has Oda (Hırka-i Saadet), Has Odalılar Koğuşu yer almaktadır. Osmanlı İmparatorluğunun yeni yerler fethetmesi, gelişmesi ve büyümesi sarayda ve yönetimde yeni birimlere ihtiyaç duyulmasına bağlı olarak büyümesini sürdürmüştür. 

Topkapı Sarayı Bölümleri

1) Divan-ı Hümayun: İmparatorluğun yönetim merkezi olan Divan-ı Hümayun eski Türk geleneğindeki Kurultay ve günümüzdeki Türkiye Büyük Millet Meclisi ile aynı işlevi gören devlet karar organıdır. Fatih devrine kadar padişahların başkanlık ettiği toplantılara Fatih Sultan Mehmet'ten itibaren Vezir-i Azam başkanlık etmektedir. Divan toplantılarına katılması gereken devlet görevlileri şöyledir: 

Vezir-i Azam (baş vezir) ve 4. vezirler, Rumeli ve Anadolu Kazaskerleri, nişancı, Rumeli ve Anadolu Defterdarları Divan-ı Hümayunun asil üyeleri olarak toplantılara katılır devletin akıbetini tartışır ve ona göre kararlar alınırdı.

-Adalet Kulesi:Divan-ı Hümayunun üzerinde bulunan kuledir. Sarayın en yüksek yapısı Adalet Kulesidir. Bunun asıl nedeni ise 'Adaletin her şeyden üstün tutulduğu' anlamıdır. Fatih devrinden itibaren divan toplantılarını kafes ardından takip eden padişahın dairesi adalet kulesinde yer almaktadır. Padişahın toplantıları takip etmek için girdiği kapıda Hz. Muhammet (s.a.s) hadis-i şerifi 'bir saatlik adalet yetmiş yıllık ibadetten daha hayırlıdır' yazmaktadır. Bu da Osmanlı'nın adalete verdiği ehemmiyeti göstermektedir.

2)Matbah-ı Amire: Saray yemeklerinin pişirildiği mutfaktır. Padişahın yemekleri Matbah-ı Amire içinde yer alan Matbah-ı Has bölümde pişirilirdi. Saray mutfağı Matbah-ı Amire Emininin kontrolü altındaydı.

3) Arz Odası: Düzenli olarak yapılan divan toplantılarında alınan kararların padişaha sunulduğu odadır. Ayrıca yabancı elçiler de Arz odasında karşılanmaktadır. 

4) Enderun Mektebi: Osmanlı İmparatorluğu devlet adamı ihtiyacını bizzat kendi sarayında yetiştirdiği öğrencilerden temin etmektedir. 39 öğrenciden oluşan Enderun öğrencileri çok uzun yıllar padişahın hizmetinde kaldıktan sonra çeşitli devlet kademelerine yükselerek görevlerini ifa ederlerdi. 

5) Harem Dairesi: İkinci avluda Divan-ı Hümayun'un hemen arkasında yer alan Kızlar Mektebidir. Enderun Mektebinde erkek öğrenciler yetişirken Harem'de kız öğrenciler yetişmekteydi. Padişah ailesinin de kaldığı Harem Dairesinde çeşitli ülkelerden devşirilen kızların uzun yıllar süren eğitimi ardından padişah veya devlet ricalinden biriyle evlenerek hayatını sürdürürdü.

KAYNAK: HABER7