Cilt Kuruluğu Ve Kaşıntı Tedavisi

Antalya'nın Kemer ilçesinde düzenlenen 25. Ulusal Dermatoloji Kongresi devam ediyor.

Dermoskopinin, derinin yüzeyel mikroskopik incelemesi ile koyu renkli lekelere tanı koymak amacıyla kullanılan bir muayene yöntemi olduğunu belirten Türk Dermatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ertan Yılmaz, tecrübeli bir uzmanın bu yöntemle melanomları kolaylıkla tanıyabildiğini kaydetti. Prof. Dr. , Ertan Yılmaz, "Dermoskopi için yüksek kaliteli büyütücü bir merceğe ve de kuvvetli bir ışık sistemine ihtiyaç vardır. Bu yöntemle derinin yapısı ve dokusu büyütülerek daha rahat algılanabilir. Bu amaçla hazırlanmış birçok cihaz vardır. Bazı aletler ile incelenen bölgelerin fotoğraflarını da çekmek mümkündür" dedi.

DERMOSKOPİNİN AVANTAJLARI

Dermoskopinin şüpheli lezyonlarda hekimin karar vermesine yardımcı olduğunu vurgulayan Türk Dermatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ertan Yılmaz, "Örneğin büyümekte olan bir benin alınmasının gerekli olup olmadığını dermoskopi söyleyebilir. Böylece hastayı bu tip cerrahi girişimlerden koruyabilir.

Çıplak gözle çok rahatsız edici görünen bir benin, dermoskopla bakıldığında çok masum olduğu anlaşılabilir. Tam tersine sorunsuz bir ben de dermoskopla bakıldığında çok farklı görülebilir ve biyopsi alınması gerekebilir. Bu cihazlarla kombine edilen bilgisayar yazılımları muayene görüntülerini arşivlemeyi, uzmanın tanısını ve rapor çıkarabilmesini sağlar. Hastaların eski benlerinin fotoğrafları arşivlenebildiğinden, takip döneminde benlerde değişiklik olup olmadığı kontrol edilebilmekte, eğer riskli bir değişiklik varsa bunu erkenden tedavi edebilme şansı doğmaktadır" şeklinde konuştu.

KAŞINTI ÖNEMLİ HASTALIKLARIN HABERCİSİ OLABİLİR

Kaşıntının, deri hastalıkları dışında, kansızlıktan parazite kadar pek çok hastalığın belirtisi olabildiğine dikkat çeken Türk Dermatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ertan Yılmaz, şunları söyledi:

"Bu nedenle uzun süren kaşıntıları ciddiye almak gerekir. Egzemadan bitlenmeye, ilaç döküntülerinden uyuza ve mantar hastalıklarına kadar pek çok hastalıkta, bireyi hekime yönelten en önemli yakınma kaşıntıdır. Kimi zaman en az ağrı kadar hastayı rahatsız eden; uykusuzluğa ve depresyona yol açan, hatta intiharın eşiğine getiren bu bulguya, pek çok iç hastalığı da eşlik edebilmektedir. Kaşıntı için vücudun bir çeşit uyarısı ya da derinin bir tepkisi demek mümkün.

Basit gibi görünse de, kaşıntı bazen oldukça karmaşık sorunlarla birliktelik gösterebilir. Bağırsak parazitlerinden kansere kadar pek çok hastalık kaşıntıya neden olabilir. Kaşıntının nedenleri araştırılırken hastanın yaşı, var olan hastalıkları, kullandığı ilaçlar, banyo alışkanlıkları ve hastanın psikolojik durumu gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Bazı ilaç alerjilerinde, deride görünen herhangi bir şey olmaksızın kaşıntı gelişebileceği unutulmamalıdır.

Bağırsak parazitleri, diyabet, iç organ kanserleri (safra kesesi, karaciğer, barsak kanseri); safra kesesi taşları ya da viral hepatit (sarılık) gibi nedenlerle ortaya çıkan safra yolu tıkanıklıkları, lösemi ve lenfoma gibi malign (kötü huylu) kan hastalıkları, böbrek yetmezliği, AIDS gibi sistemik (birçok organı tutan) hastalıkların gidişi sırasında ya da bazen bu hastalıkların ilk belirtisi olarak yaygın ve nedensiz kaşıntılar ortaya çıkabilir."

EN SIK RASTLANAN KAŞINTI NEDENİ CİLT KURULUĞU

Kaşıntının en sık rastlanan nedenlerinden birisinin deri kuruluğu olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ertan Yılmaz, "Yaşlı hastalarda çok sık rastlanan bir türdür. Çünkü insan yaşlandıkça deri fonksiyonları, derinin esnekliği ve su tutabilme özelliği azalır. Sert alkali sabunlarla ve çok sıcak su ile sık banyo yapılması, derideki bu bozulmayı daha da arttırıp, koruyucu lipid tabakasını zayıflatarak, deri kuruluğuna ve kaşıntıya yol açar.

Ülkemizde yaygın olan liflenme ve keselenme alışkanlığının da derinin kuruyup kaşınmasında önemli rolü vardır. Deride görünür herhangi bir şey yokken, hasta kaşıntıdan yakınıyorsa, bu durum aksi kanıtlanana dek, altta yatan bir hastalığın belirtisi olarak kabul edilmelidir" şeklinde konuştu.

İLK BAŞVURULAN HEKİM DERMATOLOG

Genellikle kaşıntısı olan kişilerin ilk başvurdukları hekimin dermatolog olduğunu belirten Türk Dermatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ertan Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Dermatologlar, deri muayenesi ve genel muayene ile kaşıntının nedenini belirlemeye çalışırlar. Deride herhangi görünür bir bulgu yoksa muayene bulgularına göre kansızlık (demir eksikliği), karaciğer ya da böbrek hastalıkları, tiroid hastalıkları, barsak parazitleri ya da yukarıda belirtilen diğer klinik tablolar yönünden incelemeler yapılır. Tüm bu araştırmaların sonuçlarına göre, gerekirse ilgili diğer dallardan uzman hekimlerin de yardımına başvurulur."

KAŞINTI TEDAVİSİ

Kaşıntıda öncelikle nedene yönelik tedavi yapılması gerektiğini bildiren Türk Dermatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ertan Yılmaz, var olan deri hastalıklarının uygun ilaçlarla tedavi edildiğini, kaşıntı tedavisinde çok sık olarak kullanılan antihistaminlerin, ürtiker (kurdeşen) dışındaki kaşıntılarda etkisinin olmadığını kaydetti.

Prof. Dr. Yılmaz, "Birinci kuşak diye tanımlanan ve sedatif (uyku verici) özellikleri olan antihistaminler, bu özellikleri nedeniyle kullanılabilir. Mentollü krem ya da pudraların, uzun süreli kullanımda, tahrişe neden olabileceği unutulmamalıdır. Yine de, kısa süreli olarak vazelinli, kortikosteroidli pomatlarla birlikte kullanılabilir" dedi.

DERİ KURULUĞUNU ÖNLEMEK İÇİN

Prof. Dr. Yılmaz, deri kuruluğu nedeniyle oluşan kaşıntıdan kaçınmak için yapılması gerekenleri ise şöyle sıraladı:

"Banyo ılık suyla yapılmalı, kısa sürmeli ve gerekmedikçe haftada ikiyi geçmemelidir. Banyolarda sabun yerine syndet diye tanımlanan, sert (alkali yapılı) olmayan ve derinin asit ve lipid örtüsünü bozmayan ürünler kullanılmalıdır. Kese ve lif kullanılmamalı, temizleyici ürün vücuda elle sürülmelidir. Banyo sonrasında, yumuşak bir havluyla deriyi fazla tahriş etmeden kurulanmalı ve ilk 3 dakika içinde, henüz daha deri kuruyup gerilmeden, derideki nemliliğin sürmesini sağlayacak nemlendirici, yağlayıcı pomat ya da emülsiyonlar yaygın olarak sürülmelidir.Kolonya, alkol gibi maddelerin, kaşıntı giderici jel ve sulu pudraların deriyi kurutarak kaşıntının daha da artışına neden olacağı unutulmamalıdır.

Derisi kuru ve kaşıntıya eğilimli bireylerde, vücuda ilk temas eden giysilerin pamuklu olması gerekir. Sentetik ürünlerin ya da yünlü giysilerin deriye doğrudan teması kaşıntıyı arttırır. Yüksek ısılı ve düşük nemli ortamların da, deri kuruluğu ve kaşıntıya yol açabileceği akılda tutulmalıdır."

PSİKİYATRİK SORUNLAR DA KAŞINTIYA NEDEN OLUYOR

Türk Dermatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ertan Yılmaz, uzun süren ve bir nedene bağlanamayan kaşıntılarda, hastanın bir psikiyatrist ile konsülte edilmesi gerektiğine dikkat çekti. Prof.Dr. Yılmaz, "Neden ne olursa olsun, serin ve klimalı bir ortam, pamuklu, hafif giysi ve yatak takımlarının kullanılması, aşırı terlemeden kaçınılması kaşıntıyı azaltır. Kalın, yünlü ya da sentetik giysilerin giyilmesi, çok sıkı giyinilmesi; hem deriyi tahriş etmekte, hem de vücut ısısını arttırarak kaşıntıyı tetikleyebilmektedir. Alkol alımından, sıcak ve baharatlı yiyeceklerle, sıcak içeceklerden kaçınılması uygun olacaktır. Bu maddeler deride vazodilatasyona (damarların genişlemesine) neden olarak kaşıntıyı arttırabilirler" diye konuştu.

FAST-FOOD TÜKETENLERDE DERİ SORUNLAR DAHA SIK GÖRÜLÜYOR

Yoğun biçimde fast-food tüketenlerin daha az meyve, sebze tükettiklerini ve daha az su içtiklerinin gözlemlendiğini vurgulayan Türk Dermatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ertan Yılmaz, "Bu sağlıksız beslenme şekli, kişinin genel görüntüsünü ve güzelliğini olumsuz etkiliyor. Az vitaminli yiyeceklerle beslenmek, yağda eriyen vitaminler dediğimiz A, D, E, K vitaminlerini eksik almak cilt güzelliğini bozuyor. E ve A vitamini; güzel, sağlıklı ve kırışıksız bir cilt için olmazsa olmaz.

Beslenmenin cilt sağlığındaki önemi tartışılmaz. Günlük diyette yeşil yapraklı çiğ sebzeler ile meyve tüketimine dikkat edilmesi gerekir. Öte yandan su tüketimi de cilt sağlığı için çok önemli. Su, cildimizin nem oranını etkiler, susuz kaldığımızda cildimiz de susuz kalıp nem kaybına uğrayacağı için yeterli miktarda su içmeliyiz, bu da günde en az 1,5 litre yani 5-6 bardak su içilmesi gerekliliğine işaret eder. Güzelliğin en önemli unsurları arasında yer alan bitkisel proteinler, özellikle tahıllarda bulunan B vitamini saç ve tırnak güzelliği için çok önemlidir" ifadelerini kullandı.

İHA

Cilt Kuruluğu Nedir?

Kuru ciltte yeterli nem bulunmadığından dolayı cilt pürüzlü bir dokuya sahip olabilir. Kseroderma olarakta bilinen cilt kuruluğu, cildin pullu şekilde görünmesini yol açabilir. Cildiniz yağlı olsa bile cilt kuruluğu rahatsızlığıyla karşılaşabilirsiniz. Cilt kuruluğu gözlenen  hastalıklara aşağıdakiler örnek verilebilir:

• Kontakt dermatit (Temas egzaması): Kontakt dermatit, cildinizi tahriş edecek veya alerji oluşumuna sebep olabilecek herhangi bir maddeyle temas sonucu ortaya çıkabilir. Özellikle mücevherler bu maddelere örnek olarak verilebilir. Kontakt dermatitde cilt kuru, kırmızı ve kaşıntılı olabilir. 
• Egzama: Bu cilt rahatsızlığı ciltte kırmızı, pürüzlü ve kaşıntılı kabarcıklar oluşmasına yol açabilir. Bazı durumlarda egzama şiddetini arttırabilir ve cilt çatlağı oluşabilir. Bu da ciltte enfeksiyon oluşumuna neden olabilir. Cildi tahriş eden maddeler ve stres faktörü durumu daha da şiddetlendirebilir.
• Seboreik dermatit (Saç egzaması): Bu egzama çok fazla yağ üretimi sonucundan meydana gelebilir. Genellikle kafa derisinde kırmızı ve pul pul döküntü şeklinde oluşabilir. Saç derisinde oluşan cilt kuruluğu kepek oluşumuna da sebep olabilir. Ayrıca seboreik dermatit, yüzde, göğüs kısmında, kol ve bacaklarda kuru, pul pul dökülen cilt lekelerine yol açabilir. Nadir olarak görülsede göbek deliğini de etkileyebilir. Bu egzama türü vücutta büyümekte olan bir mayanın sonucu olabilir. 
• Atopik dermatit: Genellikle çocuklara görülen egzamalardan biridir. Ciltte kuru ve pul pul dökülen lekelerin oluşumuna sebep olan kronik bir cilt rahatsızlığıdır.
• Sporcu ayağı: Vücutta mantar oluşumu sonucunda ayakta cilt kuruluğu meydana gelebilir. Bu mantara saçkıran denir. Sporcu ayağına sahip olan kişilerin ayak taban derisi pul pul olabilir. (1,2)

Cilt Kuruluğu Neden Olur?

Cilt kuruluğu doğuştan gelen bir durum olabileceği gibi çeşitli nedenlerle de ortaya çıkabilir. Cilt çok hızlı su kaybettiğinde cilt susuz kalır. Bu da aşırı kuru cilt oluşumuna yol açabilir. Genel olarak cildin nem eksikliği ile ortaya çıkan cilt kuruluğu oldukça yaygın görülebilir. Cilt kuruluğu sebepleri genel olarak değişkenlik gösterebilir. Özellikle yaşadığınız çevre, kullandığınız ürünler ve tükettiğiniz besinler de cilt kuruluğuna yol açabilir. Cildi sık sık yıkamak da cilt kuruluğunun sebeplerinden biridir. Cilt kuruluğunun nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Kimyasal deterjanlar veya sabunlar: Ciltteki fazla yağdan kurtulmak için çeşitli sabunlar veya şampunlar kullanılabilir. Ancak fazla kullanımda ciltteki gerekli yağı da yok edebilir. Bu da cilt kuruluğuna yol açabilir.
• Sıcaklık: Herhangi bir ısı kaynağı, bulunduğunuz bölgede ki nemi azaltarak kuru cilt oluşumuna sebep olabilir. 
• Sıcak banyo veya duş: Uzun süre sıcak duşta bulunmak cildinizde bulunan yağların yok olmasına sebep olabilir. Bu da cildinizin kurumasına yol açabilir.
• Havuzlar: Havuzların temiz kalması için kullanılan Klor da cilt kuruluğuna yol açabilir.
• Mevsimsel değişiklikler: Kış aylarında hava sıcaklığının düşmesi ve nemin azalması cilt kuruluğuna yol açabilir.
• Genetik: Cilt kuruluğu kalıtsal yollarla taşınabilir.
• Hormonal değişiklikler: Cildin yağ dengesini düzenlemede hormonlar da önemli etkili olabilir. Hormon bozuklukları cilt kuruluğuna yol açabilir.
• Yaşlanma: Yaşlanma sonucunda ciltte yağ üretimi azalabilir. Bu da cilt kuruluğunu beraberinde getirebilir.

Bazen kuru cilt bazı sağlık sorunlarının yol açtığı bir rahatsızlık da olabilir. (2,3)

Cilt Kuruluğu Belirtileri Nelerdir?

Cilt kuruluğu genellikle mevsimsel ve geçici olabilir. Kuru cilt semptomları yaşa, sağlık durumuna, yaşadığınız bölgeye ve cilt tipinize göre değişiklik gösterebilir. Genel cilt kuruluğu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Ciltte sertlik ve gerginlik hissi
• Ciltte kaşıntı
• Ciltte pul pul görüntü
• Ciltte soyulma
• Ciltte ince çizgi ve çatlak oluşumu
• Ciltte kanayan derin çatlaklar
• Cilt enfeksiyonları
• Tahriş olmuş ağrılı bir cilt

Cilt kuruluğu ve kaşıntı bir arada olması altta yatan bir sorun olduğunun habercisi olabilir. Kaşıntının genel nedeni ciltte bulunan doğal yağların kuruması ve görevlerini tam olarak yerine getirememesinden kaynaklanabilir. (2,5)

Cilt Kuruluğu Nasıl Geçer?

Hayatınızda yapacağınız basit değişiklikler bazen cilt kuruluğunu önlemeye veya belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Kurumuş ve yıpranmış cilt bakımı için aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz:

• Her gün banyo yapmak yerine iki günde bir banyo yapmak 
• banyo yaparken veya duş alırken fazla sıcak su kullanmaktan kaçınmak 
• Banyodan sonra cildinize nemlendirici uygulamak 
• Cilt lekelerini ovalamaktan veya kaşımaktan kaçınmak
• Bol bol su içmek
• Düzenli cilt bakımı uygulamak
• Cildi tahriş edici kıyafetlerden uzak durmak
• Isı kaynaklarına fazla yaklaşmamak
• Kokusuz çamaşır deterjanları kullanmak 

cilt kuruluğu için faydalı olabilir. (3,5)

Cilt Kuruluğu Hangi Vitamin Eksikliğinde Olur?

Vitamin ve mineral eksiklikleri cildinizde çeşitli sorunlara yol açabilir. Özellikle B vitamini grubu vücudun sağlıklı saç, deri ve tırnak için gerekli proteinleri işlemesine yardımcı olabilir. B vitamini eksikliğinde aşırı cilt kuruluğu görülebilir. Ancak sadece B vitamini eksikliği değil, çeşitli vitaminlerin eksikliği de ciltte kuruluğa yol açabilir. Bu vitaminler şu şekilde sıralanabilir:

• B3 (Niasin) 
• B12 (Kobalamin)
• B6 (Piridoksin) 
• B7 (Biyotin) 
• C vitamini
• A vitamini
• Çinko 

Gerekli vitamin ve minerallerle dolu bir diyetle beslenmek ellerde, kollarda ve yüzde oluşan cilt kuruluğuna iyi gelebilir. Bununla beraber çeşitli vitamin ve mineral bakımından zengin nemlendiriciler ve losyonlar da cilt kuruluğunu tedavi etmede fayda sağlayabilir. Bu ürünleri doktor tavsiyesi ile kullanmak cilt sağlığınız için daha faydalı olabilir.(4)

Kuru Cilt Kimlerde Görülür? 

Cilt kuruluğu hemen hemen herkeste görülebilir. Ancak bazı kişilerde cilt kuruluğu olma olasılığı daha yüksek olabilir. Bu kişiler şu şekilde sıralanabilir:

• Orta yaş ve üstü kişiler: Yaş ilerledikçe cildi esnek ve nemli olmasını sağlayan sebum üretimi azalabilir. Bu da cilt kuruluğuna yol açabilir.
• Sürekli ellerini yıkayan kişiler: Gün boyu ellerinizi yıkamak zorunda olduğunuz bir iş, cilt kuruluğuna sebep olabilir. Bu meslek gruplarına hemşire ve doktorlar örnek olarak verilebilir. 
• Vitamin ve mineral eksikliği olan kişiler: Cildin sağlıklı ve nemli kalması için çeşitli besinlere ihtiyacı vardır. Bu besinlerin eksikliğinde cilt kuruluğu meydana gelebilir.
• Sigara kullanan kişiler: Sigara içmek cildin erken yaşlanmasına ve nemini yitirmesine yol açabilir. 
• Diyabet ve böbrek hastaları: Bu hastalıklara sahip kişilerde kandaki şeker ve sıvı oranı dengelenemediğinden cilt kuruluğu meydana gelebilir.
• Kemoterapi: Kemoterapi ve radyasyon tedavileri de aşırı kuru cilde sebep olabilir.
• Kuru iklimlerde yaşayan kişiler: Çok nemli olmayan soğuk ve kuru iklimlerde yaşayan kişilerde cilt kuruluğun görülebilir.
• Ailesinde cilt kuruluğu olan kişiler: Bazı bireyler ebeveynlerinden kuru cilde sebep olan sağlık durumlarını alabilirler. (2,3)

Kuru Cilt Sorunu Nerelerde Görülür?

Cilt kuruluğu vücudun birçok bölgesinde oluşabilir. Ancak genellikle ellerde, kollarda, bacaklarda ve yüzde cilt kuruluğu görülme olasılığı daha yüksek olabilir. Bunun yanı sıra saç derisinde ve ayaklarda da görülebilir. (1)

Çocuklarda Ve Bebeklerde Cilt Kuruluğu Nedenleri?

Bebeklerde ve çocuklarda cilt kuruluğu yaygın olabilir. Bunun birden fazla nedeni vardır. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:

• Yenidoğanlarda cilt soyulması: Yenidoğan bebeklerde ilk birkaç hafta kuru ve soyulmuş bir cildi olabilir. Bunun sebebi. anne karnından çıkan bebeğin cildinin dış dünyaya uyum sağlamaya çalışmasıdır.
• Dehidrasyon (susuz kalma): Su cildin nemli kalması için önemli kaynaklardan biridir. Ancak bebek ve çocuklar yeterli su alamadıklarında ciltlerinde kuruluk olabilir.
• Fazla suya maruz kalma: Az suyun ciltte kuruluğa yol açması gibi fazla su da ciltte kuruluğa yol açabilir. Bebeğinizin cildini temiz tutmak için uzun banyolar yaptırmak, bebeğinizin cildini kurutabilir. Ayrıca bebeğinizin akan salyaları da ciltte tahrişe ve kuruluğa yol açabilir. Bu yüzden bebeğinizin akan salyalarını nazikçe temizleyebilirsiniz.
• Sabunlar ve losyonlar: Bebeklerin cildi hassas olduğundan dolayı normal sabun ve şampuanlar bebeğinizin cildini tahriş edebilir. Özellikle alkol bazlı ürünler vücutta bulunan doğal yağları yok ettiğinden dolayı cilt kuruluğuna yol açabilir. Bebeğiniz için sabun ve şampuan alırken etiketleri kontrol edip bebeğiniz için uygun ürünleri bulabilirsiniz.
• Sıcaklık: Bebeğinizi çok sıkı kundaklamak, bebeğin terlemesine ve cildinin tahriş olmasına yol açabilir. Bebeğinize cildinin nefes almasını sağlayan kıyafetler giydirmek de kuru cilt için faydalı olabilir.
• Pişik: Çok sıkı bağlanmış bebek bezleri bebeğinizde pişik oluşumuna yol açabilir. Bu da cildin kuruyup pul pul dökülmesine sebep olabilir. (6)

Hamilelikte Cilt Kuruluğu Nedenleri

Hamilelik sırasında cilt birçok değişikliğe uğrayabilir. Vücut fazla yağ salgılayabilir ya da cilt kuruluğu meydana gelebilir. Hamilelikte cilt kuruluğu görülme olasılığı yüksek olabilir. Bunun başlıca sebeplerinden biri hormonal değişikliklerdir.. Ayrıca büyüyen bir karın elastikiyetini ve nemini kaybedebilir. Bu da ciltte pul pul döküntülere ve kuruluğa yol açabilir. (7) Ciltte pullanma nedenleri konusunda ayrıntılı bilgi almak için ilgili içeriğimize göz atabilirsiniz.

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça:

https://www.healthline.com
https://www.webmd.com
https://www.webmd.com
https://www.healthline.com
https://www.mayoclinic.org
https://www.healthline.com
https://www.healthline.com