Şahi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılıp kullanılmış olan, devrin en büyük[2] ve özel bir savaş topudur. İstanbul'un fethinde kullanılmıştır.
İstanbul'u yıllarca birçok devlet kuşatmıştır ama hiçbiri alamamıştır. Bunun en büyük nedenlerinden biri de İstanbul'un sağlam surlarıdır. Fatih bu surları aşmak için kg'lık gülleler atabilen şahi toplarını döktürmüştür. Balistik hesaplarının ve ateşleme açılarının Fatih Sultan Mehmet tarafından hesaplandığı, yapımı üç ay süren ve fetih öncesi dört tane dökülen Şahi toplarının üç tanesini yerli mühendisler (Mimar Saruca Sekban ve Mimar Muslihiddin) bir tanesini ise Macar Urban dökmüştür.[3]Bunun yanında döküm ustası olarak Cenevizli Donar Usta diye birisinden de bahsedilir.[kaynak belirtilmeli]
Ayrıca bir rivayete göre de Macar Urban sınır dışı edilmemiş, Bizans zindanlarından lağımcılar tarafından kaçırılmıştır.[kaynak belirtilmeli] Urban’ın döktüğü top ve diğer toplar senesi Ocak ayının sonlarında Edirne’den yola çıkarılmış ve ancak iki ay sonra İstanbul önlerine getirilebilmiştir. funduszeue.info Ahmet Şimşirgil Macar Urban'ın döktüğü topların birinci hafta sonunda parçalandığı, diğer mühendislerin döktüğü topların ise fethin sonuna kadar dayandığını ve Osmanlı mühendislerinin yok sayıldığını yazmıştır. [4][5]
Toplar, bazı tarihçilere göre 30 araba öküzle çekilmiş ve devrilmesin diye nefer (asker) görevlendirilmiştir. Evliya Çelebi, “Büyük topun önünde Kıraç Bey kumandasında on bin akıncı süvarisinden mürekkep bir kol gidiyor topu otuz, bazılarına göre elli veya atmış çift öküz müşkülatla çekiyordu.” demiştir.[6]
Edirne'de deneme atışlarının yapılacağı sırada Fatih Sultan Mehmet tellallar göndererek halkı uyarmış, bu gürültünün kaynağını haber vermiştir.
Topun ağzındaki işlemeler
Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u almak için döktürdüğü büyük top "şahi" adını taşır. Bu topun namlusu &#;cm'dir. kilogram ağırlığındaki güllesinin menzili metredir. Osmanlı ordusunda daha sonra kullanılan büyük toplara da şahi adı verilmişfunduszeue.infoılanın Aksine Çarlık Rusyasın'da Yapılan Çar Topu'ndan Daha Büyüktür.
'te Fatih Sultan Mehmet toplardan kırk iki tanesini Çanakkale Boğazı'nın savunması için Çanakkale Boğazı'na göndermiştir. Yüzyıllarca kullanılmadan kalan toplar yılında İngiliz donanmasına karşı kullanılmış ve beklenenin aksine kusursuz şekilde çalışan toplar bir İngiliz gemisini vurmuş ve 60 denizciyi etkisiz hale getirmiştir. Günümüzde Fatih döneminden 6 tane top kalmıştır.[kaynak belirtilmeli] Bir tanesi İngiltere'de, bir diğeri de İtalya'dadır. Bunların en büyüğü olan ve İstanbul'da, boğazlarda kullanılan "şahi" bugün İngiltere'dedir. 'da Sultan Abdülâziz bir devlet ziyareti vesilesiyle Şahi topunu Kraliçe Victoria'ya hediye etti.[7]Kraliyet Cephaneleri koleksiyonunun bir parçası oldu ve Londra Kalesi'nde ziyaretçilere sergilendi ve daha sonra Portsmouth'a bakan Fort Nelson, Hampshire'a taşındı.[8] Diğer toplar ise Harbiye'deki askeri müze bahçesinde olup bunların çapı daha küçüktür.
Kaynakça[değiştir
Geçilemez olarak tabir edilen eski İstanbul surları
Şahi topu, Fatih Sultan Mehmet'in bizzat çizimlerini yaptığı ve dönemin en büyük ve güçlü savaş topudur. Ayrıca tarihin ilk süper topudur. İstanbul'un Fethi'nde, geçilemez yahut yıkılamaz olarak adlandırılan oldukça kalın ve sağlam olan Bizans surlarını yıkmak için Osmanlı İmparatorluğu tarafından kullanılmış ve başarılı olunmuştur.
Şahi topunun yapımı yaklaşık 3 ay sürmüş ve Fatih Sultan Mehmet tarafından yapım aşaması özel olarak takip edilmiştir. Gerektiğinde ise Fatih Sultan Mehmet bizzat ilgilenmiş ve hatta topun çizimlerini kendisi yapmıştır. Türk mühendislerin yaptığı topu Mimar Muslihiddin Ağa, Saruca Paşa ve Bizans tarafından sınır dışı edilen Macar Urban adlı ustalar beraber dökmüşlerdir.
Mimar Muslihiddin Ağa, Saruca Paşa ve Macar Urban'ın beraber döktüğü toplar, senesinde Edirne'den yola çıkmış ve ancak 2 ay sonra Konstantinopolis duvarlarına ulaşabilmiştir. Toplar 30 araba ve öküz tarafından çekilmiştir. Ayrıca topların devrilmemesi için yol boyunca Osmanlı neferi görev almıştır.
Şahi topunun uzunluğu 5,5 metre, namlusu 91,5 santimetre, ağırlığı ise 18 tondur. Şahi topunun attığı gülleler yani toplar ise kilogramdır. Atılan gülleler 1,8 kilometre mesafe yol alabilmekteydi.
Yakın tarihimizde Şahi topu
Günümüzde İstanbul'da bulunan bir Şahi topu
'te, 42 tane Şahi topu Çanakkale Boğazı'nı korumak için gönderilmiş ve yüzyıllarca orada kalmışlardır. yılında yani yıl sonra İngiliz donanmasının Çanakkale Boğazı'ndan geçmesini engellemek için Osmanlı İmparatorluğu tarafından tekrar kullanılmış ve 1 İngiliz gemisini vurarak 60 İngiliz denizcisini etkisiz hale getirmiştir yani bu toplar yüzyıllara karşı koyarak kusursuz çalışmıştır.
Günümüzde ise Şahi toplarından sadece 6 tane kalmıştır. Eğer Şahi toplarını canlı olarak görmek isterseniz, İstanbul Harbiye'deki Askerî Müze'yi ziyaret edebilirsiniz.
Şahi topu nedir
funduszeue.info
Şahi topları, Osmanlı döneminde icat edilmiş ve yıllarca kullanılmıştır. Birçok savaşta kullanılan şahi topları, düşmanın gözünü korkutmada oldukça etkili olmuştur.
ŞAHİ TOPU NE ZAMAN İCAT EDİLDİ?
Türk mühendisleri tarafından Fatih Sultan Mehmet'in önderliğinde çizilen şahi topunun dökümü, Bizanslıların daha önce sınır dışı ettiği Macar Urban adlı bir dökümcü tarafından yapılmıştır. Topların yapımı üç ay sürmüştür.
Urban’ın döktüğü top ve diğer toplar, yılının Ocak ayı sonlarına doğru Edirne’den yola çıkarılmış ve ancak iki ay sonra İstanbul önlerine getirilebilmiştir.
Bazı tarihçilere göre, toplar 30 araba öküzle çekilmiş ve devrilmesini önlemeleri için asker görevlendirilmiştir.
Evliya Çelebi, “Büyük topun önünde Kıraç Bey kumandasında on bin akıncı süvarisinden mürekkep bir kol gidiyor topu otuz, bazılarına göre elli veya atmış çift öküz müşkülatla çekiyordu.” demiştir.
Edirne'de deneme atışlarının yapılacağı sırada Fatih Sultan Mehmet, halka bu gürültünün kaynağını haber vermek için tellallar göndermiştir.
ŞAHİ TOPUNUN ÖZELLİKLERİ
Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetmek için döktürdüğü büyük top "Şahi" adını taşımaktadır. Bu topun namlusu 91,5 cm'dir. kilogram ağırlığındaki güllesinin menzili metredir. Osmanlı ordusunda daha sonra kullanılan büyük toplar da Şahi adıyla anılmıştır.
ŞAHİ TOPU NERELERDE KULLANILDI?
Fatih Sultan Mehmet, yılında Çanakkale Boğazı'nın savunması için topların 42 tanesini Çanakkale Boğazı'na göndermiştir.
Yüzyıllarca kullanılmayan toplar, yılında İngiliz donanmasına karşı kullanılarak İngiliz gemisini vurmuş ve 60 denizciyi etkisiz hale getirmiştir.
Günümüzde Fatih döneminden 6 tane top kalmıştır. Bunların en büyüğü olan ve Boğazlar'da kullanılan 'Şahi' bugün İngiltere'dedir. Çapı küçük olan diğer toplar ise Harbiye'deki askeri müze bahçesinde bulunmaktadır.
