Labium Majusta Kitle
Vulva (Dış Genital Bölge) Kanseri
Vulva, kadınların dış genital bölgesine verilen isimdir. Vajinayı saran iç ve dış dudakları (labia minora ve labia majora), klitorisi, iç dudakla vajina duvarı arasında yer alan ve iki tarafta da bulunan Bartholin bezlerini kapsar. Vulva kanseri, kadınların dış genital bölgelerinde meydana gelen bir kanser türüdür. Her yaşta olabileceği gibi, daha çok menopoza giren ve ileri yaştaki kadınlarda görülür.
Vulva kanseri tüm genital kanserlerin yüzde beşini oluşturur. Kadınlarda görülen kanser türlerinin yalnızca yüzde biri vulva kanseridir. Makalenin geri kalanında vulva kanseri ve tedavisi hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Vulva Kanseri Nedir?
Vulva kanseri, vulvadaki kötü huylu (kanserli) hücrelerin anormal büyümesine verilen isimdir. Vulva kanserlerinin yaklaşık %80’i dudakları, yaklaşık %50’si dış dudakları, %10’u klitorisi, diğer %10’u da vajina ile anüs arasında bulunan bölgeyi, yani perineyi etkiler. Vakaların yaklaşık %5’inde kanser birden fazla bölgede mevcuttur.
Vulva Kanseri Türleri
Kanser, mutasyon sonucu vücuttaki hücrelerin kontrolsüz ve hızlı bir şekilde büyümeye başlamasıyla oluşur. Vücudun hemen hemen her yerindeki hücreler kansere dönüşebilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Vulva kanserleri içinde en sık karşılaşılan yassı epitel hücreli kanser türüdür. Ayrıca melanom, adenokarsinom, bazal hücreli kanser, yumuşak doku kanseri (sarkom) ve Paget hastalığı da vulva kanseri türleri arasında yer almaktadır.
Vulva Kanseri Neden Olur?
Vulva kanserinin kesin nedeni bilinmemektedir; ancak aşağıdaki faktörler vulva kanserine yakalanma riskini arttırabilir:
•İleri yaş
•Vulvar intraepitelyal neoplazi (VIN): Vulvadaki hücrelerin anormal olduğu ve kansere dönüşme riski taşıdığı duruma verilen isimdir.
•Human Papillomavirus (HPV)
•Lichen sclerosus gibi vulvayı etkileyen cilt hastalıkları
•Sigara kullanımı
Kimler Vulva Kanseri İçin Risk Grubundadır?
Vulva kanseri diğer kanser türleriyle kıyasla daha nadir görülen bir kanser çeşididir. En sık menopoz geçirmiş kadınlarda görülür. Genellikle 65-75 yaş arasındaki kadınlarda yaygındır. Daha genç kadınlarda teşhis edilen vulva kanseri, Human Papillomavirus (HPV) enfeksiyonun bir sonucudur. HPV ile ilişkili vulva kanserleri genellikle 45 yaşın altındaki kadınlarda görülür. Uzmanlar, bu iki kadın grubunda görülen vulva kanserlerinin farklı tedaviye tabi tutulması gerektiği konusunda hemfikirdir.
HPV ile İlişkilendirilen Vulva Kanseri Nedir?
Vulva kanserlerinin yarısından fazlasına HPV enfeksiyonu yol açar. HPV, cinsel yolla bulaşan ve enfeksiyona neden olan yaygın bir virüstür. Cinsel yönden aktif kadın ve erkeklerin çoğu HPV’ye maruz kalmıştır; bununla birlikte, birçoğu bağışıklık geliştirerek virüsü etkisiz hale getirmiştir. HPV’nin bazı türleri (HPV 16, 18, 33 ve 39 ve diğerleri) kansere neden olma riski taşır. HPV ile enfekte olmak kesin kanser oluşacağı anlamına gelmese bile, bu enfeksiyon kanser riski taşır.
HPV ile ilişkilendirilen vulva kanseri birden fazla yerde görülebilir. Bu tür kanserler HPV enfeksiyonundan kaynaklandığından serviks, vajina veya anal kanserleriyle bağlantılı olarak ortaya çıkabilir.
Vulva Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Vulva kanserinin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Vulvada;
• Geçmeyen kaşıntı
• Ağrı, sızı veya hassasiyet
• Kırmızı, beyaz veya siyah cilt lekeleri
• Yumru veya siğil benzeri büyüme
• Şekil veya renk değiştiren bir ben
• Açık bir yara
Bunlara ek olarak diğer belirtiler ise şunlardır:
• Adet dönemleri arasında, vulvada kanama veya lekelenme şekilde vajinal akıntı
• İdrar yaparken yanma hissi
Bu belirtiler ya da vulvada beklenmedik bir değişiklik gözlemlendiği takdirde, vakit kaybetmeden uzman bir doktora başvurulmalıdır.
Vulva Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Vulva kanserini teşhis etmek için kullanılan testler ve yöntemler şunlardır:
•Vulvanın incelenmesi: Bu işlemde doktor anormallikleri anlamak için vulvanın fiziki muayenesini yapar.
•Vulvanın incelenmesi için özel cihazların kullanımı: Kolposkopi muayenesi sırasında, vulvadaki anormal alanları yakından incelemek için büyüteç gibi çalışan bir cihaz kullanılır.
•Biyopsi: Vulvadaki şüpheli bölgenin kanserli olup olmadığını teşhis etmek için bu bölgeden bir doku örneği alınabilir.
Kanserin Boyutunun Teşhis Edilmesi
Eğer vulva kanseri teşhisi konulursa, kanserin boyutunu ve evresini belirlemek için başka testler de yapabilir:
•Pelvik bölgenin kanser yayılımı açısından incelenmesi: Doktor, kanserin yayılıp yayılmadığını anlamak için pelvik bölgenin daha kapsamlı bir incelemesini yapar.
•Görüntüleme testleri: Kanserin göğüse veya karna yayılıp yayılmadığını anlamak için röntgen, bilgisayarlı tomografi (CT), manyetik rezonans (MRI) ya da pozitron emisyon tomografisi (PET) yapılması talep edilebilir.
Vulva Kanserinin Evreleri Nelerdir?
Vulva kanseri, 1'den 4'e kadar olan sayısal değerler kullanılarak evrelere ayrılır. Kanserin erken teşhis edilmesi, tedavinin başarılı olma şansını arttırır. Vulva kanseri şu şekilde evrelendirilir:
•Evre 1: Kanser yüzeyseldir, metastaz yapmamıştır ve yalnızca vulvada görülür.
•Evre 2: Kanser çevre dokulara (alt vajina, anüs veya alt üretra gibi vücudun diğer yakın bölgeleri) yayılır.
•Evre 3: Bölgesel lenf düğümleri etkilenir.
•Evre 4: Kanser daha uzaktaki lenf düğümlerini de etkileyerek vücudun diğer bölgelerine yayılır.
Vulva Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Vulva kanseri tedavisi, kanserin ne kadar yayıldığına, genel sağlığa ve kişisel isteklere göre değişiklik gösterir. Genel olarak seçenekler cerrahi müdahale, radyoterapi ve kemoterapidir. Vulva kanseri tedavisi gören birçok kadın bu tedavi yöntemlerinin birkaçı ile tedavi edilir.
Vulva kanseri tedavisi, sıklıkla tümörün ve tümör çevresindeki sağlam dokunun çıkarıldığı ameliyat yoluyla gerçekleşir. Kasıklardaki lenf düğümlerinin de çıkarılması gereken durumlar olabilir. Kanserin evresine bağlı olarak tüm vulvanın çıkarılması da söz konusu olabilir.
Ameliyat tamamlandıktan sonra yapılan testler ve patolojik bulgular değerlendirilerek, kemoterapi, radyoterapi veya bu iki tedavi türü birlikte önerilebilir. Kimi hastalar, ameliyat öncesinde tümörün küçülmesi için radyoterapi ya da kemoterapi almak durumunda kalabilir.
Kanser erken bir aşamada teşhis edildiyse tamamen iyileşme mümkündür. Ancak kanser yayıldıysa bu mümkün olmayabilir. Başarılı bir tedaviden sonra bile, kanserin daha sonra bir noktada nüksetme riski vardır; bu nedenle düzenli olarak jinekolojik muayene yaptırmak tedavinin devamı olarak düşünülebilir.
Vulva Kanseri Tedavisinin Yan Etkileri
Ameliyat ve radyasyonun yan etkilerinin çoğu, mesane ve rektumun vulvaya yakın olmasından kaynaklanmaktadır. Bu yakınlık nedeniyle, bu organlar ameliyat veya radyasyon sırasında zarar görebilir. Radyasyonun yan etkileri arasında; bağırsak ve mesanenin tahrişi, bağırsak hareketlerinin ve idrara çıkma sıklığının artması yer alır. Bu rahatsızlıklar genellikle tedavinin bitişinden birkaç hafta sonra düzelir; ancak bazı kadınlarda iyileşme daha uzun sürebilir.
Radyoterapi tedavisi gören kadınlarda şu gibi yan etkiler görülmüştür:
•Vulva bölgesi çevresinde ağrı
•İshal
•Yorgunluk hissi
•Kasık kıllarının kalıcı olarak dökülmesi
•Vulvanın şişmesi
•Vajinanın daralması
•Mesane iltihabı (sistit)
Kemoterapi tedavisi gören kadınlarda ise şu gibi yan etkiler görülmüştür:
•Yorgunluk
•Mide bulantısı ya da kusma
•Saç dökülmesi
•Ağız ülserleri
•Enfeksiyon kapma riskinde artış
Vulva Kanserinden Nasıl Korunulur?
Sigara bağışıklık sistemini zayıflattığı için, sigara bırakılarak veya sigara kullanımına hiç başlamayarak vulva kanserine yakalanma riski düşürülebilir. Ayrıca cinsel partnerlerin sayısını azaltmak ve cinsel ilişki esnasında kondom kullanmak HPV’ye maruz kalma riskini azaltır; bu sayede HPV ile ilişkilendirilen vulva kanserinden korunmak mümkündür.
PAP smear ve pelvik muayene, vulva kanserini erken teşhisinde önemli bir rol oynadığı için, jinekolojik muayenelerin düzenli olarak yapılması önerilir. Bunun yanı sıra HPV aşısı, vulva kanserine yakalanma riskini azaltır.
Vulva Ağrısı, Yanması ve Kaşıntısının Sebepleri Nelerdir?
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
Kadın dış genital organına vulva adı verilir. Vulvada dış kısımda dış dudaklar (labia majora) ve iç kısımda iç dudaklar (labia minora) yer alır.
Vulva ile ilgili önemli belirtiler nelerdir?
Vulvada kaşıntı, yanma, kızarıklık, cilt değişikliği ve ağrı bulunması durumunda bir jinekoloğa başvurmak gerekir.
Jinekolojik muayenede, bu belirtiler ile ilgili ne gibi testler yapılabilir?
Jinekolog tarafından alınan öykü ve muayene sonrasında, gerekli görünürse, vulvadaki akıntılardan bir sürüntü alınabilir. Bu sürüntülerden yapılan yayma ve kültürlerde, enfeksiyon etkenleri ortaya çıkarılabilir. Ayrıca şüpheli görünen lezyonlardan biyopsi alınabilir.
Vulvada görülebilen cilt değişiklikleri nelerdir?
Vulvada görülen cilt değişiklikleri follikülit, kontakt dermatit, bartolin bezi kisti, liken simpleks kronikus, liken planus, liken skleroz gibi cilt rahatsızlıkları ile ilişkili olabilir.
Folikülit ne demektir?
Kıl kökü iltihaplanması demektir. Kırmızı, küçük, ağrılı şişlikler şeklinde görülür. Büyük dudaklar üzerinde görülür. Dar giysilerin sürtünmesi, ağda veya jiletle tüylerin alınmasına bağlı, kıl kökünde bakteriyel enfeksiyon gelişebilir. Genellikle kendiliğinden düzelmektedir. Genel hijyene dikkat edilmesi, bol ve pamuklu iç çamaşırı giyilmesi, ve şişlik üzerine sıcak kompres yapılması, iyileşme sürecini hızlandırır. Ancak büyüyen şişliklerde, jinekolog tarafından müdahale gerekebilir. Müdahale ile abse boşaltılabilir.
Kontakt dermatit ne demektir?
Cildin sabun, deterjan, parfüm ya da kumaşlarla temasına bağlı hassasiyetine verilen isimdir. Belirtileri kaşınma, batma, yanma ve ağrı şeklinde olabilir. Tedavisi iritasyona sebep olan etkenden uzaklaşma ve kaşıntının azaltılmasına yöneliktir. Soğuk kompres ya da buz torbaları iritasyonu azaltabilir. Ayrıca cilde rahatlatıcı bazı kremler uygulanabilir.
Bartolin bezi kisti nedir?
Bartolin bezleri, vajinanın girişinde, iki taraflı olarak yer alan ve vajina içine sıvı salgısı yapan organlardır. Eğer bezin dışarı açılan kanalında bir tıkanıklık oluşursa, geride salgı sıvısı birikerek kiste dönüşür. Çoğunlukla ağrı yapmazlar, ancak içindeki sıvıda iltihap oluşup, abseye dönüşürse şiddetli ağrı yapabilir. Abse oluşursa, genellikle absenin boşaltılmasına yönelik küçük bir cerrahi müdahale gerekir. Kistin tekrarlama olasılığını azaltmak için, aynı seansta kist içine gümüş nitrat yerleştirilebilir.
Liken simpleks kronikus nedir?
Kontakt dermatit ya da başka bir cilt hastalığı uzun süre devam ederse, liken simpleks kronikus oluşabilir. Ciltte kalın ve pullu plaklar oluşur. Bu plaklara bağlı yoğun kaşıntı uykuyu engelleyebilir. Tedavisi genellikle steroid içeren kremlerle yapılır.
Liken skleroz nedir?
Kaşıntı, yanma, ağrılı cinsel ilişki ve ciltte küçük yırtılmalarla belirti verir. Cilt ince, beyaz ve kırışmış görünümdedir. Beyaz şişlikler üzerinde koyu mor lekeler yer alabilir. Tedavisinde steroidli kremler kullanılır.
Liken planus nedir?
Genellikle ağız mukozasında görülen bir cilt hastalığıdır. Nadiren genital bölgede de görülebilir. Belirtiler yanma, kaşıntı, hassasiyet ve anormal akıntı şeklindedir. Beyaz çizgiler ya da cildin tamamen beyazlaşması şeklinde görülebilir. Bazı hastalarda koyu pembe şişlikler olabilir. Tedavisinde kremler, vajinal tabletler, ağızdan alınan ilaçlar ya da enjeksiyonlar kullanılabilir. Tedavisi zordur ve çoğu zaman uzun süreli takip gerektirir.
Vulvodini nedir?
Vulva ağrısı demektir. Dokunmayla ya da bazen dokunma olmadan var olan vulva ağrısını ifade eder. Yaygın veya bölgesel bir ağrı olabilir. Bölgesel vulvodini olursa ağrı vestibül denilen bölgede sınırlı olabilir. Tedavisinde ilaçlar, diyet değişiklikleri, biofeedback eğitim, fizik tedavi, cinsel terapi ve cerrahi gibi seçenekler mevcuttur.
Atrofik vajinit nedir?
Menopoz döneminde, vulvada östrojen hormonundaki azalmaya bağlı, incelme, kuruluk, anma gibi belirtiler oluşabilir. Cinsel ilişki sırasında ağrı olabilir. Vajinal ve üriner enfeksiyonlar daha sık görülebilir. Bazı durumlarda ciltte çatlama ve kanamalar oluşabilir. Tedavisinde vulva ve vajinaya uygulanan östrojen içeren kremler ya da vajina içine yerleştirilen östrojenli tabletler kullanılabilir.
Vulvar intraepitelyal neoplazi (VİN) nedir?
HPV virüsü enfeksiyonunun yol açtığı, ileride vulva kanserine dönüşme potansiyeli taşıyan, vulvadaki hücresel değişikliklerdir. Kaşınma, yanma, vulvada kahverengi, kırmızı ya da beyaz renk değişiklikleri ile belirti verebilir. Tedavi edilirse, ileride vulva kanserine dönüşmez. Tedavisi genellikle cerrahi olarak yapılır. Engellenebilmesi için ise, HPV virüsü aşıları uygundur.
Vulva kanseri belirtileri nelerdir?
- HPV virüsünün yol açtığı kanserler dışında, malign melanom ya da Paget hastalığı gibi çeşitleri mevcuttur. Paget hastalığı bazen meme ya da kolon kanserine eşlik edebilir.
- Kaşıntı, yanma, ağrı, kitle, ciltte geçmeyen yara, renk değişikliği, kasıkta lenf bezesi gibi belirtileri olabilir.
- Hastalığın evresine bağlı olarak cerrahi tedavi, radyoterapi, ya da kemoterapi ile tedavi edilebilir.
Vulvanın diğer hastalıkları nelerdir?
Herpes virüsü cinsel yolla bulaşabilen ve vulvada ülserlere yol açan bir virüstür. Behçet hastalığında da vulvada ülserler görülebilir. Mantar enfeksiyonunda da ciltte kızarıklık, kaşıntı, ödem oluşabilir. Ayrıca süt kesiği gibi beyaz akıntı olabilir. Tedavisi genel olarak lokal kremler ve vajinal tabletler ile yapılır.
Crohn hastalığı vulvada şişlik ve yaralara yol açabilen kronik bir gastrointestinal sistem hastalığıdır.
Ayrıca HPV virüsüne bağlı genital siğiller, cinsel yolla bulaşan bir hastalık olan molluscum contagiosum vulvada kabarık lezyonlar şeklinde belirti veren hastalıklardır.
Vulva problemleri nasıl azaltılabilir?
- Vulvayı ılık suyla önden arkaya doğru nazikçe yıkamak ve kuru tutmak önerilir.
- Pamuklu ve çok dar olmayan çamaşır giyilmelidir.
- Günlük ped kullanımı adet dışında önerilmez.
- Parfümlü ped, plastik içeren tampon kullanımı önerilmez.
- Parfümlü sabun ve tuvalet kağıdı önerilmez.
- Vajina içinin yıkanması, pudra kullanımı ya da vajinayı temizleyici jel ve spreyler önerilmez.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Burcu Saygan Karamürsel
#Genital Organ#Jinekolojik Muayene#Kadın Hastalıkları
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi