Meb Ortaokul Tavsiye Kitap Listesi

Temel Eser listesi, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilere Türk Dili ve Edebiyatı dersi ile ilişkilendirilerek okutulması ve öğrencilerin boş zamanlarını değerlendirmek üzere başvurabilecekleri kaynak eserler olarak tavsiye edilen eserlerdir. Temel Eser Listesi, Milli Eğitim Bakanı Doç.Dr. Hüseyin Çelik tarafından 19 Ağustos 'te yayımlanan bir genelgeyle kamuya açıklanmıştır.

Ortaöğretim okullarında okutulmak üzere önerilen Temel Eser listesi (ortaöğretim-lise) şöyledir:  

ROMAN

1. Açlık, Knut Hamsun   

Norveçli yazar Knut Hamsun tarafından yazılan Açlık romanı'nın ilk baskısı yılında yapılmıştır. Modern ve psikolojik sürükleyici edebiyatın en önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir. Açlık romanı, ölmek pahasına olsa bile alın teri dökmediğin parayı kabul etmemeyi anlatmaktadır.

2. Aganta Burina Burinata, Halikarnas Balıkçısı

Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın yılında yazdığı romandır. Kabaağaçlı; yapıtına bir denizci teriminin ("serenlerin üstündeki üst ve alt yelkenleri tut") adını vermiştir. Bodrumlu bir denizci olan Mahmut'un ağzından deniz ve deniz insanının konu edildiği kitap, denize ve deniz insanlarına beslenen sevgiyi anlatmaktadır.

3. Akdeniz, Panait Istrati

Panait Istrati'nin romanı Akdeniz Adrien adlı kahramanın Beyrtut, Şam, İsekenderiye, Kahire gibi Akdeniz şehirlerinde başından geçenleri anlatmaktadır. Farklı ırk, dil ve dindeki insanların birlikteliğini inceler.  

4. Ayaşlı İle Kiracıları, Memduh Şevket Esendal

Ayaşlı İle Kiracıları, Memduh Şevket Esendal'ın kitap olarak yayımladığı ilk romanıdır. 'de kitap olarak yayımlanan bu roman, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında yaşanan toplumsal değişiklikleri yansıtan, yalın dille kaleme alınmış bir romandır. 

5. Babalar ve Oğullar, İvan Turgenyev

Babalar ve Oğullar, Turgenyev'in 'de kaleme aldığı en meşhur romanıdır. Rusça'da "Babalar ve Çocuklar" anlamına gelen romanIN ismi Türkçe'ye "Babalar ve Oğullar" olarak tercüme edilmiştir.

Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın yılında basılan romanı. Kitapta yılının İstanbul'unda Halley Kuyruklu Yıldızı'nın dünyaya çarpacağı söylentisi üzerine konferanslar yapan İrfan Galip ile mektuplaştığı esrarengiz bir kadının evliliğe doğru giden serüveni anlatılır.

Kuyucaklı Yusuf, Sabahattin Ali

Kuyucaklı Yusuf, Sabahattin Ali'nin yılında yayımlanan ilk romanıdır. Baş kahramanı olan Yusuf, Türk Edebiyatı'nın en romantik karakterlerinden biri olarak kabul edilir. Roman, 'de Feyzi Tuna tarafından sinemaya da uyarlanmıştır.

Küçük Ağa, Tarık Buğra

Küçük Ağa, Tarık Buğra'nın 'de ilk baskısı yapılan romanı. Roman, Milli Mücadele dönemine merkezden değil, bir kasabadan bakan, o dönemin Türk toplumunun yaşadığı zorluklara, acılara, ihanetlere değinen ve kurtuluş mücadelesi veren Kuva-yi Milliye'yi konu edinir. 'de dizi filmi de çekilmiştir.

Madame Bovary, Gustave Flaubert

Madame Bovary, Fransız yazar Gustave Flaubert'in 'da yayınlanan ilk romanı. Romanda yaşadığı sıkıcı ve sıradan taşra hayatından kurtulabilmek için sınırlarını zorlayan Madam Bovary'nin hikayesi anlatılır. Madame Bovary, Tüm Zamanların En İyi 10 Romanı listesinde bulunan bir romandır.

Mai ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil

Mai ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil'in ilk baskısı 'de yapılan romanı. Kitapta roman kahramanı Ahmed Cemil'in kişiliğinde Babıali'de basın hayatında yok olup giden sanatçılar anlatılmaktadır. 

Mor Salkımlı Ev, Halide Edip Adıvar

Mor Salkımlı Ev, Halide Edip Adıvar'ın çocukluk günlerinden yılına kadar anılarını anlattığı kitabıdır. Kitap, yılında Yeni İstanbul Gazetesi'nde tefrika edilmiş, yılında ise kitap olarak basılmıştır.

Onlar da İnsandı, Cengiz Dağcı

Onlar da İnsandı, Cengiz Dağcı'nın 'de yayımlanan romanı. Romanda, Esma ve Bekir, İvan isimli bir Rus gencini kendi çiftliklerine alırlar. İvan yaptıkları iyiliğe rağmen onlara, Türk kimliklerinden dolayı içten içe kin besler.

Ölü Canlar, Gogol

Ölü Canlar, Gogol'un ilk cildini 'de tamamladığı ve bitirilememiş romanıdır. Romanın ilk cildinde romanın baş kahramanı Çiçikov'un yaptığı kötülükler anlatılır. Çiçikov, Rusya'da şehir şehir dolaşıp, toprak sahiplerinin malı olan köle köylüleri  (sağlıklı köle köylüleri değil, tam aksine ölü olanları) satın alır. 

Robinson Crusoe, Daniel Defoe

Robinson Crusoe, Daniel Defoe'un 'da ilk basımı yapılan kitabıdır. Roman İngiltere'de yaşayan Alman asıllı orta halli bir ailenin oğlu olan Robinson Crusoe'un babasının itirazlarına rağmen, dünyayı gezme hayalleri ile çıktığı yolculukları ve bu yolculukları sırasında karşılaştığı olayları anlatır.

Sahnenin Dışındakiler, Ahmet Hamdi Tanpınar

Sahnenin Dışındakiler, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın yılında basılan romanı. Roman Huzur ve Mahur Beste ile beraber bir üçleme oluşturmaktadır. Romanda Anadolu'da süren Kurtuluş Savaşı ve İstanbul'daki aydınlarla birlikte halkın değişik kesimlerinden insanların farklılaşan hayatları işlenmektedir.

Savaş ve Barış, Lev Nikolayeviç Tolstoy

Savaş ve Barış, Rus yazar Tolstoy'un 'da yayınlanmış romanı. Romanda, Rusya'nın Fransa tarafından istilası döneminde yaşanmış olayları ve Napolyon döneminin Rusya'da Çar toplumuna etkisini, bu etkinin doğurduğu sonuçları beş asil aileden örnekler vererek anlatılır.

Sefiller, Victor Hugo

Sefiller, Victor Hugo'nun 'de yayınlanan tarihi romanı. Kitapta hikaye 'te başlar ve 'deki Paris Haziran Ayaklanması'nda son bulur. Roman daha çok eski mahkum Jean Valiean'ın yaşam mücadelesi ve kefaretini ödemeye çalışmasına odaklanır.

Sergüzeşt, Samipaşazade Sezai

Sergüzeşt, Samipaşazade Sezai'nin 'de yayınlanan romanı. Türk edebiyatında romantizmden realizme geçiş eseri olarak kabul edilir. Kölelik konusunu ele alan ve bir paşazade ile cariyenin aşkını anlatan romanın kahramanı, Kafkasya'dan getirilip konaklarda halayık olarak çalıştırılan Dilber'dir.

Ses ve Öfke, William Faulkner

Ses ve Öfke, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar William Faulkner'in 'da basılan romanıdır. Ses ve Öfke, bilinç akışı tekniğinin en iyi örneklerinden biridir. Kitabın konusu önde gelen Jason Lycurgus Compson'ın varisi Compson ailesinin çöküşüdür.

Sinekli Bakkal, Halide Edip Adıvar

Halide Edip Adıvar'ın romanı Sinekli Bakkal, ilk kez yılında Londra'da yayımlanmıştır. funduszeue.infoülhamit devrinde Aksaray'da Sinekli Bakkal Mahallesi'nde imamın kızı Emine ile, aynı mahalleden orta oyuncu Tevfik'in yaşantısı anlatılır. Yaşar Kemal, "Sinekli Bakkal Türk edebiyatının şaheseridir." demiştir. 

Sokakta, Bahaeddin Özkişi

Sokakta, Bahaeddin Özkişi'nin 'te yayınlanan romanıdır. Romanda, manevi değerleri hiçe sayan materyalizmin ülkeyi istilası anlatılmaktadır. Bahaeddin Özkişi, toplumumuzun yaşadığı trajik değişimin "sokak"ta bile bütün şiddetiyle kendisini hissettirdiğini, polisiye bir maceranın eşliğinde anlatıyor.

Suç ve Ceza, Dostoyevski

Suç ve Ceza, Rus yazar Dostoyevski'nin 'da yayımlanan romanı. Suç ve Ceza; Petersburg'da yaşayan fakir bir öğrenci olan Raskolnikov'un, parası için bir tefeci kadını öldürmesi ve manevi ıstırabı ile ahlaki ikilemlerine odaklanır. Suç ve Ceza, Tüm Zamanların En İyi 10 Romanı listesinde bulunan bir romandır.

Tütün Zamanı, Necati Cumalı

Tütün Zamanı, Necati Cumalı'nın yılında yayımlanan romanı. Komşu çocukları olan Zeliş ile Cemal'in aşk öyküsü çerçevesinde bir Ege kasabasının tarıma dayalı yaşamı, gelenekleri, görenekleri ve inançları anlatılır. Roman, yılında "Zeliş" adıyla tekrar basılmış ve ayrıca beyaz perdeye de aktarılmıştır.

Vadideki Zambak, Balzac

Vadideki Zambak, Fransız yazar Balzac'ın 'te yayımlanan romanıdır. Roman, aile hayatında zorluklar yaşayan genç Felix'in hayatında meydana gelen değişimleri ve mutsuz bir evlilik hayatı olan Henriette'in aralarındaki ilişkiye odaklanır. 

Yaban, Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Yaban, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun 'de basılan ve aydın-halk arasındaki uçurumu ele alan romanıdır. Roman I.Dünya Savaşı yıllarından başlayarak Sakarya Meydan Muharebesi'ne kadar olan zamanı kapsar. Romandaki olaylar, İç Anadolu Bölgesi'nde Porsuk Çayı civarında bulunan bir köyde yaşanır.

Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Aziz Nesin

Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Aziz Nesin'in 'de yayımlanan romanıdır.  Romanın konusu, Yaşar Yaşamaz adlı karakterin hapse girmesinin ardından mahkum arkadaşlarına anlattığı hayat hikayesidir. Roman, Türk edebiyatında bürokrasinin en önemli yergilerinden biri olarak kabul edilir.

Yedinci Gün, Orhan Hançerlioğlu

İnsan olmanın erdemine vurgu yapan Orhan Hançerlioğlu'nun Yedinci Gün romanı, en zor koşullarda bile bireyin ufkunda beliren yaşama sevinci ve umudun yeşermesi konusunda bir başyapıt özelliği taşıyan kitaptır.

Yılkı Atı, Abbas Sayar

Yılkı Atı, Abbas Sayar'ın yılında yayımlanan romanı. Romanda, Dorukısrak isimli atın, yıllar geçip yaşlanmasının ardından sahibi tarafından doğaya terk edilişi ve acımasız doğa koşullarında hayatta kalma çabası anlatılır.

Anayurt Oteli, Yusuf Atılgan & Osmancık, Tarık Buğra

Yusuf Atılgan'ın Anayurt Oteli adlı romanı MEB'nın 'de yayınladığı genelge ile listeden çıkarılmış, yerine Tarık Buğra'nın Osmancık adlı romanı dahil edilmiştir.

Osmancık, Tarık Buğra'nın yılında yazılan eseridir. Romanda Osman Gazi'nin yaşamı ve başından geçen olaylar işlenir. Osmancık, "Osmanlı'nın sırrı nedir?" sorusunun cevabını arayan yazarın Osmanlı kuruluş döneminin dinamiklerini ve felsefesini inşa ettiği romandır. 

HİKÂYE

Çağlayanlar, Ahmet Hikmet Müftüoğlu

Çağlayanlar, Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun dini ve milli değerleri yücelten hikayelerini ve "Alparslan Masalı"nı bir araya getirdiği eser. Çağlayanlar kitabında yer alan "Alparslan Masalı" ve hikayeler milli ve vatani duyguların anlatıldığı hikayelerdir.

Dede Korkut Hikayeleri

Dede Korkut Hikayeleri (Kitab-ı Dedem Korkut) kitabı, Oğuz Türkleri'nin bilinen en eski epik destansı hikayeleridir. yüzyılda anonim bir yazar tarafından yazılmıştır. On iki destansı hikayeden oluşur. 

Gazoz Ağacı, Sabahattin Kudret Aksal

Gazoz Ağacı, Sabahattin Kudret Aksal'ın tarihli, ilk öykü kitabı. Yazar sayıları on yediye ulaşan öykülerinden onunu bu kitabı için seçmiş, kitaba, en uzun öyküsü olan "Gazoz Ağacı"nın adını vermiştir.

Gurbet Hikayeleri, Refik Halit Karay

Gurbet Hikayeleri, Refik Halit Karay'ın 'ta yayınlanmış hikaye kitabıdır. Gurbet Hikayeleri, biri Sibirya, ona altı tanesi Orta Doğu'nun farklı bölgelerinde geçen 17 hikayeden oluşmaktadır.

Gülistan, Sadi

İran Edebiyatı'nın en önemli eserlerinden biri olan  yılında yazılan Gülistan, İranlı şair Sadi'nin iki büyük eserinden biridir. Gülistan, rengarenk güllerden oluşan bir bahçe gibi, şiir ve öykülerden oluşan bir derlemedir. "Ayakkabım yok diye üzülüyordum, ayakları olmayan bir çocuk görene değin" sözü ünlüdür.

Ömer Seyfettin Hikayelerinden Seçmeler

Haldun Taner Hikayelerinde Seçmeler

Sait Faik Abasıyanık Hikayelerinde Seçmeler

Kelile ve Dimne, Beydeba

Kelile ve Dimne, M.Ö. 1.yüzyılda Hint yazar Beydeba tarafından yazılmış, fabl tarzında hikayeler barındıran kitabın Mukaffa tarafından çevrilmiş Arapça'daki adıdır. Arapça eser adını ilk bölümündeki bir hikayenin kahramanı olan iki çakaldan alır. Doğrunun simgesi Kelile ile yanlışın simgesi Dimne.

Kerem ile Aslı

Kerem ile Aslı, temel yapısının yüzyılda Kerem Dede ya da Aşık Kerem adlı aşığın şiirleriyle oluşturduğu, Anadolu, Azerbaycan ve Ermenistan'da iyi bilinen halk anlatıları arasındadır. Hikaye, ayrı dinden olan iki sevgilinin kavuşamayayışı ekseninde ilerler. 

Memleket Hikayeleri, Refik Halit Karay

Memeleket Hikayeleri, Refik Halit Karay'ın yılında yayımlanmış hikaye kitabıdır. Genç yaşta sürgün edilen Refik Halit Karay, Memeleket Hikayeleri'nde, arasındaki sürgün yıllarında gezdiği Bursa, Çorum, Sinop, Bilecik ve Ankara'nın coğrafyasını ve bu coğrafyanın insanlarını ele almıştır.

SÖYLEV

Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk

Nutuk, Mustafa Kemal'in Ekim tarihlerinde, 'dan 'ye dek kendisinin ve silah arkadaşlarının faaliyetlerini özetlediği konuşmasının metnidir.

TİYATRO

Faust, Goethe

Faust adlı şiirsel oyun, Alman ozan ve yazar Goethe'nin dünya klasikleri arasında sayılan eseridir. Oyunun baş kahramanı Faust felsefeyi, tıbbı, doğa bilimlerini, teolojiyi araştırmış, gençlik ve olgunluk çağını yeryüzünün sırlarını çözmek için tüketmiştir. Faust, Goethe'nin bütün eserlerinin bir bileşimi olarak kabul edilir.

ŞİİR

Orhan Veli Kanık'ın Bütün Şiirleri

Çile, Necip Fazıl Kısakürek

Divan Şiirinden Seçmeler

Dostlar Beni Hatırlasın, Aşık Veysel

Halk Şiirinden Seçmeler

Han Duvarları, Faruk Nafız Çamlıbel

Kendi Gök Kubbemiz, Yahya Kemal Beyatlı

Kutadgu Bilig'den Seçmeler

Memleketimden İnsan Manzaraları, Nazım Hikmet Ran

Mesnevi'den Seçmeler

Otuz Beş Yaş, Cahit Sıtkı Tarancı

Safahat, Mehmet Akif Ersoy

Ahmet Muhip Dıranas şiirlerinden seçmeler

Ahmet Kutsi Tecer şiirlerinden seçmeler

Yunus Emre Divanı'ndan seçmeler

DENEME

Beş Şehir, Ahmet Hamdi Tanpınar

Beş Şehir, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın, hayatının tesadüfleri olan İstanbul, Bursa, Ankara, Konya ve Erzurum şehirlerini anlattığı ilk basımı yılında yapılan deneme türü eseri. 

Bize Göre, Ahmet Haşim

Boğaziçi Mehtapları, Abdülhak Şinasi Hisar

Milliyetçilik Muarızları en evvel Milli maziyi unutturmak isterler. Bir millete yapılabilecek sinsi ve en şeytani hücum onun vicdanından mazisini almak, hafızasından mazisini yok etmektir. Bundan mahrum edilen bir millet en emin kuvvetini kaybetmiş olur.

Boğaziçi Şıngır Mıngır, Salah Birsel

Bu Ülke, Cemil Meriç

Bu Ülke, Cemil Meriç'in doğu-batı mevzusu, sağ-sol çatışması gibi mevzulara değindiği kitabı. İlk baskısı 'de yapılan Bu Ülke kitabı için Cemil Meriç; "Bana öyle geliyor ki, hayat denen mülakata bu kitabı yazmak için geldim" demiştir.

Devlet, Platon

Devlet, Sokrates'in sağlıklı ve mutlu bir toplum hayatı için düşündüğü devlet modelini anlatan Platon'un bir eseridir. Aynı zamanda mutluluk felsefesi üzerine yazılmış bir metindir. Devlet kitabında Platon'un hocası olan Sokrates'in konuşmaları yer almaktadır.

Diyorlar ki, Ruşen Eşref Ünaydın

Eğil Dağlar, Yahya Kemal Beyatlı

Eğil Dağlar, Yahya Kemal Beyatlı'nın Türk Kurtuluş Savaşı sırasında kaleme aldığı yazılardan oluşur. İlk baskısı 'da yapılmıştır.

Gençlerle Başbaşa, Ali Fuad Başgil

Gençlerle Başbaşa, Ali Fuad Başgil'in yılında yayınlanan kitabı.

Sokrates'in Savunması, Eflatun

Sokrates'in Savunması, Yunan filozof Eflatun(=Platon) tarafından yazılmış, Sokrates'in bir grup Atina'lı tarafından kentin tanrılarına inanmaması ve gençlerin ahlakını bozması iddialarıyla suçlanışı, yargılanma ve cezalandırılma sürecini  konu alan Sokratik diyalogtur.

Şehir Mektupları, Ahmet Rasim

Ahmet Rasim'in şaheseri kabul edilen Şehir Mektupları eseri yılları arasında kaleme alınmış fıkra-sohbet-deneme karışımı bu mektuplarda yazar İstanbul'un her yanını, her yönünü, binbir çeşit insanları anlatır.

Türkçe'nin Sırları, Nihat Sami Banarlı

Türkçe'nin Sırları, Nihat Sami Banarlı'nın, Türk dili üzerine kaleme aldığı bir araştırma kitabıdır. İlk basımı 'de yapılan kitapta Türkçenin güzellikleri, incelikleri ve ahenginin ele alındığı makaleler bulunmaktadır.

GEZİ

Anadolu Notları, Reşat Nuri Güntekin

Anadolu Notları, Reşat Nuri Güntekin'in birinci cildi 'da, ikinci cildi 'da basılan 2 ciltten oluşan gezi yazısı eseridir. Güntekin bu kitabında 2.Dünya Savaşı'ndan önce Anadolu'da uzun yıllar boyu Milli Eğitim Bakanlığı Müfettişliği yaptığı sıralarda, Anadolu'da yaptığı gezilerin gözlemlerini toplamıştır.

Seyahatname, Evliya Çelebi

Seyahatname, Evliya Çelebi tarafından yüzyılda yazılmış olan gezi yazısı kitabıdır. Evliya Çelebi'nin on ciltten oluşan Seyahatnamesi, bütün gezmiş ve görmüş olduğu yerler hakkında önemli bilgiler içermektedir. 

ANI

Çankaya, Falih Rıfkı Atay

Çankaya, Falih Rıfkı Atay'ın Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşamını ve Türk Kurtuluş Savaşı'nı anlattığı anı türünde eserdir. 

Zeytindağı, Falih Rıfkı Atay

Zeytindağı, Falih Rıfkı Atay'ın yedeksubay olarak katıldığı I.Dünya Savaşı anı ve izlenimlerinden oluşan ve Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşta içine düştüğü durumu ortaya koyan, ilk kez 'de yayımlanan eseridir.