Yabancı Soyadları Ve Anlamları

kaynağı değiştir]

Doğu Slav ülkelerinde soyadları genellikle dünyanın geri kalanındaki gibi kullanılır.

Türetim ve anlam[değiştir

Ders 3. Rusçada kelime yapısı. Çoğul kuralları. Sıfat. Sıfatlar ve zamirler uyumu kur

1. Rusçada kelime yapısı.

Rus dilbilimi kelimeyi 5 parçaya ayırıyor.


1) En önemli olan, sözcüğün asıl anlamını taşıyan kısım köktür. Türkçeden farklı olarak rusçada bazı köklerde harf(ünlü ya da ünsüz)değişebilir. Tarih bölümünde yazdığım ünsüz yumuşatması süreci yüzünden kökün son “К”, “Г”, “Ц”, “Ч”, “З”, “Ж” harfleri çokça bir birinin yerini alabiliyorlar(sözcük türemesinde, çekinmesinde filan).

Mesela: СНЕГ(kar) – СНЕЖНЫЙ(karlı). Snek - Snejnıy

2) Kökün önüne gelen parça - önek. Rusçada belli önekler vardır, onlar sözcüklere ek bir renk verebilir veya anlamını tam değiştirebilirler.

Mesela:
ШЁЛ (şyol) – yürüyordu,
ПРИ-ШЁЛ (prişyol) – geldi,
НА-ШЁЛ (naşyol) – buldu;
ХОРОШИЙ (horoşiy)– iyi,
НЕ ХОРОШИЙ (ne horoşiy)– kötü, iyi olmayan.

Türkçeden bir örnek: sosyal – asosyal.

3) Kökten sonra sonek olur. Rusçada çok sonek vardır, onlar yeni kelime türemesi ve konuşanın konuşulana dair davranışı göstermesi için kullanılır.

Örnek: Mesela, РАБОТА (rabota) – iş, РАБОТНИК (rabotnik) – çalışan, işçi,
ЛЕНА (Lyena) – kız ismi, ЛЕНКА (Lyenka)– aynı isim, ama küçümseme ekiyle, ЛЕНОЧКА (Lenochka) – aynı isim, ama bu şekli şevkat, sevgi ve ilgi göstermek için kullanılır.

4) Sonekten sonra bitim (çoğunlukla son 1-2 harf) var. Bitim, sözcük cekinmesinde değişen kısım. Rusçada coğul eki yoktur, sözcüğün çoğul ya da tekil şekline gelmesini bitim sağlar. O yüzden bitim çoğul şeklinde halden hale surekli değişir. Ünsüzle bitime “sıfır bitim” derler.

5) Bitim hariç bütün sözcük parçaları temeli oluşturuyor; temel – çekinmede değişmeyen sözcük kısmı.

3. Çoğul kuralları.

Rus dilinde çoğul kuralları oldukça zordur. Türkçedeki –lar/-ler gibi tek çoğul eki yoktur. Çoğul şeklinde sözcüğün bitimi değişir. Bu değişime göre bütün sözcükleri 2 gruba bölebiliriz (cinsiyete bağımsız olarak):
1 grup – “–Ы”/“-И” bitimleri alır (eril ve dişil sözcüklerin çoğu).
2 grup – “-А”/“-Я” bitimleri alır (küçük bir grup eril ve nötr cins sözcük).


1 GRUP.

1) “–Ы” bitimi sert ünsüzler sonra gelir(erilde):


КОМПЬЮ’ТЕР(bilgisayar) – КОМПЬЮ’ТЕРЫ(bilgisayarlar) Kompyüter - Kompyüterı
ШКАФ(dolap) – ШКАФЫ’(dolaplar) Şkaf - Şkafı
ДИВА’Н(kanepe) – ДИВА’НЫ(kanepeler) Divan - Divanı

2) dişil için “–Ы” bitimi “A” yerine gelir:

ЖЕ’НЩИНА(kadın) – ЖЕ’НЩИНЫ(kadınlar) Jenşina - Jenşinı
СЕСТРА’(kız kardeş)– СЁ’СТРЫ(kız kardeşler) Sestra - syostrı
МАШИ’НА(araba) – МАШИ’НЫ(arabalar) maşina - maşinı

3) “-И” bitimi, “Ь”, “Й”, “Я” bitimleri yerine gelir:

ДЕНЬ(gün) – ДНИ(günler) den' - dni
НОЧЬ(gece) – НО’ЧИ(geceler) noç' - noçi
СЛОВА’РЬ(sözlük) – СЛОВАРИ’(sözlükler) slovar' - slovari
ГОСТЬ(misafir) – ГО’СТИ(misafirler) gost' - gosti
МУЗЕ’Й(müze) – МУЗЕ’И(müzeler) muzey - muzei
НЕДЕ’ЛЯ(hafta) – НЕДЕ’ЛИ(haftalar) nedelya - nedeli
ФАМИ’ЛИЯ(soyadı) – ФАМИ’ЛИИ(soyadları) familiya - familii

(tek istisna “УЧИ’ТЕЛЬ”(öğretmen) sözcüğü, çoğulda “УЧИТЕЛЯ’” oluyor)

4) istisna olarak “Г”, “К”, “Х”, “Ж”, “Ч”, “Ш”, “Щ” harflerinden sonra “-И” gelir. 

КНИ’ГА(kitap) – КНИ’ГИ(kitaplar) kniga - knigi
ВРАГ(düşman) – ВРАГИ’(düşmanlar) vrag - vragi
КО’ШКА(kedi) – КО’ШКИ(kediler) koşka - koşki
НОЖ(bıçak) – НОЖИ’(bıçaklar) noj - noji
ЛЫ’ЖА(kayağın bir tanesi) – ЛЫ’ЖИ(kayak) lıja - lıjı
ВРАЧ(doktor) – ВРАЧИ’(doktorlar) vraç - vraçi
ТОВА’РИЩ(arkadaş) – ТОВА’РИЩИ(arkadaşlar) tovariş - tovarişi
ДА’ЧА(yazlık) – ДА’ЧИ(yazlıklar) daça - daçi
УЧЕ’БНИК(ders kitabı) – УЧЕ’БНИКИ(ders kitapları) uçebnik - uçebniki
НОСО’К(çorabın teki) – НОСКИ’(çorap) nosok - noski 

Dikkat edin ki “-EK” ve “-OK” küçültme ekleriyle biten sözcüklerin sonuna bir bitim (yani ünlü harf) gelince ekteki “E” ve “O” harfleri düşer, mesela, “листо’чек” – “листо’чки”(küçük yaprak), “цвето’к”-“цветки’”(çiçek) ; ama bu kural sadece ekler için geçerli, bu harfler kökün parçası olduğu zaman asla düşmez.


2 GRUP.

1)Bu grupta olan “A” ile biten eril sözcükler daha az, ama onlar oldukça sık kullanılıyor. Rus dilinde eril çoğul şekli için “A” ve “Ы/И” ile bitim rekabet ederler, ve sözcükleri bitimine göre bir birinden ayırmak için bir kural yoktur. “A” harfi ile bitim sert ünsüzden sonra gelir:

ГО’РОД – ГОРОДА’ (şehir) gorod - goroda
ПО’ЕЗД – ПОЕЗДА’ (tren) poezd - poezda
СНЕГ – СНЕГА’ (kar) snek - snega
ДОМ – ДОМА’ (ev) dom - doma
ВЕ’ЧЕР – ВЕЧЕРА’ (akşam) veçer - veçera
ЛЕС – ЛЕСА’ (orman) les - lesa
ЦВЕТ – ЦВЕТА’ (renk) tsvet - tsveta
ПА’СПОРТ – ПАСПОРТА’ (pasaport) pasport - pasporta
О’СТРОВ – ОСТРОВА’ (ada) ostrov - ostrava
БЕ’РЕГ – БЕРЕГА’ (kıyı) berek - berega

2) nötr cins sözcüklerde “O” yerine “A” gelir:

СЛО’ВО – СЛОВА’ (söz) slovo - slova
ОКНО’ – О’КНА (pencere) okno - okna
ЛИЦО’ – ЛИ’ЦА (yüz) litso - litsa
ПИСЬМО’ – ПИ’СЬМА (mektup) pis'mo - pis'ma

3) nötr cins sözcüklerde “E”(“Ё”) yerine “Я” gelir:

ПО’ЛЕ – ПОЛЯ’ (tarla) pole - polya
ЗДА’НИЕ – ЗДА’НИЯ (bina) zdaniye - zdaniya
РУЖЬЁ’ – РУ’ЖЬЯ (tüfek) ruj'yo - ruj'ya

ÖZEL OLAYLAR:

1)“МЯ” ile biten nötr cins isimler “МЕНА” bitimi alırlar.

И’МЯ – ИМЕНА’ (isim) imya - imena
ВРЕ’МЯ – ВРЕМЕНА’ (zaman) vremya - vremena

2)“НИН” ile biten millet ve mezhep mensupları adlandıran eril sözcükler sonuna, “НИН” yerine “НЕ” bitimi alırlar.

МУСУЛЬМА’НИН – МУСУЛЬМА’НЕ (Müslüman) musul'manin - musul'mane
ХРИСТИА’НИН – ХРИСТИА’НЕ (Hıristiyan) hristianin - hristiane
АРМЯНИ’Н – АРМЯ’НЕ (ermeni) armyanin - armyane
ЕГИПТЯ’НИН – ЕГИПТЯ’НЕ (mısırlı) yegiptyanin - yegiptyane
РОССИЯ’НИН – РОССИЯ’НЕ rossiyanin - rossiyane
ГРАЖДАНИ’Н – ГРА’ЖДАНЕ grajdanin - grajdane
İstisna burada “ЦЫГА’Н”(Çingene) sözcüğü – çoğul “ЦЫГА’НЕ”. Sadece “H” ile biten millet isimleri normal “Ы” bitimi alıyorlar: ГРУЗИ’Н – ГРУЗИ’НЫ (Gürcü) .

3)“-ОНОК”/ “-ЁНОК” ile biten hayvan yavruları isimleri: “-ОНОК” yerine “-АТА”, “-ЁНОК” yerine “-ЯТА” gelir:

МЕДВЕЖОНОК – МЕДВЕЖАТА(ayı yavrusu, “МЕДВЕДЬ” - ayı sözcüğünden türeme)
КОТЁНОК – КОТЯТА(kedi yavrusu) kotyünok - kotayata

4)çoğul şekli özel olan sözcükler:

ДРУГ – ДРУЗЬЯ (dost) grug - druz'ya
СТУЛ – СТУЛЬЯ (sandalye) stul - stul'ya
ДЕРЕВО – ДЕРЕВЬЯ (ağaç) derevo - derev'ya
ЛИСТ – ЛИСТЬЯ (yaprak) list - list'ya
БРАТ – БРАТЬЯ (kardeş) brat - brat'ya
СЫН – СЫНОВЬЯ (oğul) sın - sınovya
РЕБЁНОК – ДЕТИ (çocuk) rebyonok - deti
ЧЕЛОВЕК – ЛЮДИ (insan, adam) çelovek- lyudi
СОСЕД – СОСЕДИ (komşu) sosed - sosedi
ЯБЛОКО – ЯБЛОКИ (elma) yabloko - yabloki
ГОСПОДИН – ГОСПОДА (efendi) gospodin- gospoda
УХО – УШИ (kulak) uho - uşi

4. Sıfat. Sıfatlar ve zamirler uyumu kuralı. 

Rusçada “sıfat + isim” yapısında sıfat her zaman isimden öncedir. Sıfatın ve ismin bir birine bağlı olduğunu göstermek için onları aynı cinsiyet, hal ve sayı kullanıyorlar (uyum kuralı). Sıfatın yalın halinde sayı ve cins olarak 4 şekli var: eril tekil, dişil tekil, nötr cins tekil ve çoğul. Sözlüklerde sıfatın eril biçimi verilir. Eril şeklinin görebileceğiniz bitimleri: 

“-ОЙ” БОЛЬШОЙ - büyük,
“–ЫЙ” НОВЫЙ - yeni,
“–ИЙ” ХОРОШИЙ – iyi.

Eril sıfat direkt eril olan isme eklenebilir:

БОЛЬШОЙ(eril) + ДОМ(eril) = БОЛЬШОЙ ДОМ (büyük ev);
ХОРОШИЙ ЧЕЛОВЕК – iyi insan.

Dişil biçimi oluşturmak için eril bitimini “-АЯ” bitimine değiştirmek lazım. 

НОВЫЙ – НОВАЯ (yeni)

İstisna: “-НИЙ” ile biten sıfatlarda “-ИЙ” bitimini “-ЯЯ” bitimi ile değiştirmek lazım. 

СИНИЙ – СИНЯЯ (mavi) siniy - sinyaya
ПОСЛЕДНИЙ – ПОСЛЕДНЯЯ (son) posledniy - poslednyaya

Dişil sıfat dişil isimle beraber kullanılır. 

НОВАЯ УЧИТЕЛЬНИЦА – yeni öğretmen(kadın) novaya uçityel'nitsa
СИНЯЯ МАШИНА – mavi araba sinyaya maşina


Orta cins sıfat: “-ОЕ”, “–ЕЕ”, “–ЬЕ” ile sona erer.
Çoğul sıfat: “-ИЕ”, “-ЫЕ” ile sona erer.

Sıfat bitimlerinin eril, dişil, orta cins ve çoğul biçimlerinde birbirine uyumu.

*)“Ш”den sonra “Ы” telaffuz edilir, ama yazılmaz, “И” yazılır.
**)hayvan, kuş filan isimlerinden türenmiş sahipleme sıfatları için.

Örnekler: Красивый – güzel(eril için), красивая – güzel(dişil için), красивое – güzel(orta cins için), красивые – güzel(çoğul için). 

Старый кот – eski(yaşlı) kedi / starıy kot
Старая тетрадь – eski defter / staraya tetrat'
Старое пальто – eski palto / staroye palto
Старые люди – yaşlı adamlar / starıye lyudi

Sıfat cümlede fiilin yerine geliyorsa gene özneye cinsiyet ve sayı olarak uymak zorundadır.

Она красивая. O (kadın) güzeldir. / ona krasivaya
Он красивый. O (erkek) güzeldir. / on krasivıy
Oно новое. O (orta cins bir eşya, mesela, palto) yenidir. / Ono novoye
Моя жена красивая. Benim karım güzeldir. / Moya jena krasivaya
Ты хороший. Sen iyisin (erkeğe). / Tı horoşiy
Ты хорошая. Sen iyisin (kadına). / Ti horoşaya
Вы хорошие дети. Siz iyi çocuklarsınız (çoğul) / Vi horoşiye deti
Вы красивая. Siz güzelsiniz (saygı ile tek kadına, o yüzden tekil). / Vi krasivaya
Вы хороший врач. Siz iyi bir doktorsunuz (kadına da erkeğe de olabilir, çünkü “врач” hem eril hem dişil olabilir). / Vı horoşiy vraç'
Мы умные. Biz akıllıyız. / Vı umnıye
Они умные. Onlar akıllıdırlar. / Oni umnıye
Моё новое пальто – benim yeni paltom.(Bu biçim cümlelerde önce zamir, sonra sıfat gelir.) / Moye novoye palto

Sıfatın soru sözcüğü “КАКОЙ” (КАКАЯ, КАКОЕ, КАКИE) – nasıl? ne? ne gibi?
Mesela: Какой он человек? – Nasıl bir adamdır?
Это какая улица? – Bu ne sokak? / eto kakaya ulitsa?
Какая книга? Синяя книга. – Nasıl bir kitap? Mavi kitap. Kakaya kniga

Rusçada bütün renkler isimleri sıfattır. Örneğin: синий (цвет) – mavi (rengi).
Her sıfat gibi çekim yapar.

Sıfatın önüne olumsuz edatı “НЕ” gelebilir. Sıfat anlamını tersine değiştiriyor. Bir ad önünde çoğu zaman edat ve sıfat bitişik yazılır. Ama karşı koyma olayı varsa (mesela sıfattan sonra “A” edatı bulunur), ayrı yazılır.
Некрасивая девушка - güzel olmyan kız/ ne krasivaya devuşka
Эта книга не старая, а новая. Bu kitap eski değil, yenidir./ eta kniga ne staraya , a novaya
Я не старый. Yaşlı değilim (gencim gibisinden). / ya ne starıy

5. Adların genetif (tamlayan) hali.

Aşağıdaki tabloda genetif halinin (tekilde) şekillerinin oluşması görebilirsiniz.

Rusçada hiç çekimlenmeyen (yani halden hale değişmeyen) sözcükler var. Mesela: пальто – palto, кофе – kahve, шоссе – şöse, – çoğunlukla dile girmiş yabancı sözcükler. “a” ya da “я” ile bitmeyen kadın isimleri ve yabancı kökenli kadın soyadları da çekimlenmez, mesela, Маргарет, Айше, Айгюль, Илькай gibi isimleri ve Кайя, Смит, Руденко, Павлович gibi kadın soyadları her halinde değişmez, ama Fatma gibi isim değişir.

6. Kişi zamirlerinin ve sıfatların genetif hali.

Kişi zamirleri:

Я – меня
Ты – тебя
Мы – нас
Вы – вас
Она – её/неё
Он, оно – его/него
Они – их/них

Kişi zamirinin genetif hali ve iyelik zamirleri karıştırmayın (türkçede onlar aynı); zamirin genetif hali birçok yapılarda kullanılır. 3.şahıs zamirlerin, önünde bir öntakı varsa, başına “H” harfi geliyor, öntakı yoksa, ünlü ile başlayan biçimleri kullanılıyor.

Not. Orta cins ve eril’in “ГО” bitimi “va” olarak okunur. Mesela: высокого – vıso’kava, синего – si’niva, нового – no’vava. “-ОЙ” ile erilde bitenler(örnek – голубо’й, большо’й) hariç bütün bu bitimleri vurgusuz. Çekimlenmede vurgu değişmez.

İyelik zamirlerinin genetif hali. 

İyelik zamirleri genetif halinde olan isim ile bağlı iken kendisi genetif haline geçer. Bitimleri sıfatlarınki ile aynı tip. Okunuş özellikleri de aynı:
Sonunda “ГО” vurgu altında “vo” olarak, vurgusuz “va” olarak okunur, mesela, моего – maivo’, твоего – tvaivo’, нашего – na’şiva, вашего – va’şiva.

7. “У МЕНЯ ЕСТЬ…/У МЕНЯ НЕТ…” (benim bir şeyim var/yok) yapısı.

“ЕСТЬ” rusçada “var” demektir. Aynı zamanda bu “БЫТЬ”(olmak, varolmak) fiilin şimdiki zamanı. (İkinci anlamı – “yemek” fiilin mastarı.) “НЕТ” hayır ya da yok demektir. “Yok” anlamında halk bazen “НЕ’ТУ” şeklini kullanır (akademik dilinde olmaz).
“У МЕНЯ” bende, üstümde, benim demektir. “МЕНЯ” - “Я” zamirinden genetif hali. “У” bir öntakı, yanında, üstünde anlamı taşır.
Rusçada “benim bir şeyim var” (ya da yok) söylemek için bu yapı kullanılır:

“У” + sahibin adı + ЕСТЬ + eşyanın/kişinin adı
(genetif halinde) (yalın halinde)

“У” + sahibin adı + НЕТ + eşyanın/kişinin adı
(genetif halinde) (genetif halinde)

Örnekler:
У меня есть кошка. – Benim kedim var.
У меня есть сын. – Oğlum var.
У нас есть дом. – Evimiz var.
У Кати есть сестра. – Katya’nın kızkardeşi var.
У меня здесь нет тетради. – Burda defterim yok.
У Ахмеда нет детей. – Ahmed’in çocukları yok.
У вас есть книга? Нет, у меня нет книги. - Kitabınız var mı? Hayır, kitabım yok.
У меня дома есть стол. – Evde masam var.
У меня на работе нет компьютера. – İş yerimde bilgisayar(ım) yok.
Adlara sıfat ya da zamir gelebilir, ve ad genetif halinde ise onlar da genetif halinde oluyor.
Моя сестра – у моей сестры
Красивая девушка – у красивой девушки
У моей сестры есть муж. – Benim kızkardeşimin kocası var.
У Кати нет красного пальто. – Katya’nın kırmızı paltosu yok.
У моего брата нет черной кошки дома. – Kardeşimin evimde siyah kedi(si) yok.
Aynı yapı, burda ya da orda bir şeyin olup olmadığını söylemek için kullanılır.
Здесь есть магазин. – Burda bir mağaza var.
Там нет магазина. – Orda mağaza yok.
Ахмеда здесь нет. - Ahmet burda yok.(ya da sadece “Ахмеда нет” – Ahmed yok, burda isim kesinlikle genetif halinde kalıyor.)

8. “Fatma’nın kardeşi” yapısı.

Türkçede belırtili ad tamlamasını kuran sözcüklerin ikisi de bir ek alıyor. Rusçada ancak onlardan biri değişir(tamlayıcı olan), diğeri(tamlanan) çoğul bitimi almaktan başka hiç bir türlü değişmez. Tanlayıcı genetif halinde olur, yanında bir öntakı yok. Cümlede önce tamlanan, sonra tamlayıcı gelir(türkçenin tersine). Örnekler:
Брат Фатьмы – Fatma’nın kardeşi
Друг Ахмеда – Ahmed’in arkadaşı.

Tamlananın önüne bir zamir ya da bir sıfat gelebilir. O zaman bu zamir veya sıfat genetif halinde olur. Mesela:

Мой брат – моего брата (kardeşimin)
Твоя сестра – твоей сестры (kızkardeşinin)
Брат моей мамы – annemin kardeşi
Муж моей сестры – kız kardeşimin kocası
Сын моего друга – arkadaşımın oğlu
Ахмед – учитель наших детей. – Ahmet çocuklarımızın öğretmenidir.
Чайан – муж моей подруги. – Çayan kız arkadaşımın kocası.
Это жена моего брата. – Bu kardeşimin karısı.

9. İyelik takimi ile bağları aynı tip olan cümleler. 

Bu gibi cümlelerde iyelik takımı ile aynı bağlar tipi var. “Öğretmen” yerinde bulunan kelime değişmez, “tarih” ise genetif halinde olur. Örnekler:

История - tarih
Учитель истории – tarih öğretmeni (okulda)
Математика - matematik
Преподаватель математики – matematik öğretmeni
Русский (турецкий) язык – rus (türk) dili
Учительница русского (турецкого) языка – rus (türk) dili öğretmeni
Bağları aynı tip olan cümlecikler:
Студент университета – üniversite öğrencisi
Водитель автобуса – otobüs şoförü
Преподаватель университета – üniversite çğretmeni
Факультет университета – üniversitenin fakültesi
Студент нашего университета üniversitemizin öğrencisi
Наш преподаватель истории – bizim tarih öğretmeni

10. “МЕНЯ ЗОВУТ” yapısı.

Bu yapı, tanışırkem adı söylemek için lazım. Rusçada “benim adım...” yani “моё имя...” gibi bir yapı hemen hemen kullanılmıyor, onun yerine “меня зовут...” yani “bana...(olarak) sesleniyorlar” yapısı var. Burda “меня” sözcüğü belirtme halinde 1.şahıs kişi zamiri (“я”)(kişi zamirleri için belirtme ve genetif hali şekilleri aynı). “Зовут” – “seslenmek” fiilinin şimdiki zamani 3.şahıs çoğul. Türkçeye bu yapı “benim adım” olarak çevrilebilir.
Как тебя зовут? Adın ne?
Меня зовут Айше. Benim adım Ayşe.
Его зовут Мурат. Onun (erkeğin) adı Murat.
Её зовут Катя. Onun (kızın) adı Katya.
Как его зовут? – Мурат. Onun adı nedir? – Murat.

11. Kibarlık sözcükleri.

СПАСИБО (spasi’ba) – teşekkürler, teşekkür ederim (şahıssız).
МОЖНО (mo’jna) – olur, olur mu, mümkün mü, (yapa)bilir miyim
ПОЖАЛУЙСТА (paja’lusta). Duruma göre birkaç anlamı var. 

1. “Lütfen” – bir şey isterken, rica ederken. Meselarestoranda) Кофе, пожалуйста. – Kahve, lütfen.

2. “İşte”/“buyurun” – dükkanda, kahvede filan görevli size istedinizi verirken “пожалуйста” der. Mesela: Пожалуйста, ваш кофе. İşte kahveniz.

3. Kibar bir insan, bir hareketinize izin verirken “пожалуйста” der. Örnek: Можно пройти? – Пожалуйста! Geçebilir miyim? – Geçebilirsiniz.
ИЗВИНИТЕ(izvini’te), ПРОСТИТЕ(prasti’te) – affedersiniz, özür diliyorum. Sözcüklerin ikisi de emir kipi 2 sahıs çoğul şeklinde fiiller, yani “siz” için kullanılır. “Affedersin” söylemek için sonuncu “ТЕ” atmak gerekiyor: ИЗВИНИ, ПРОСТИ. Türkçedeki “özür diliyorum” tam karşılığı “ПРОШУ ПРОЩЕНИЯ” (praşu’ praş’e’niya)(1. sahış tekil şeklinde fiil).

Denizin Rusça Defteri

Re

Be

Se

Ve

Te

Ge

De

Fe

E, Ye

Ha

O, Yo

Tse

Je

Ze

Sert

Ka

Le

Yumuak

Me

Ne

Yu

Ya

[email protected]

[email protected]

Pe

SMLERN OULU
ERL CNS
DL CNS
NTR CNS

TEKL
II

..

sessiz harf

..

/ /

..

/ /

I
sessiz harf
/

OUL
II
/

/ /

/ /

III

..
..
..

III

(-, -)

OUL SMLERN ZEL DURUMLARI

[email protected]

anne
kz
koca
oul
karde
arkada
sandalye
aa
ty
kanat
ocuk
insan
zaman
isim
kabile
yk
bayrak
ev
orman
ehir
akam
tren
gz
adres
ada
pasaport
bulgar erkek
kyl erkek

anneler
kzlar
kocalar
oullar
kardeler
arkadalar
sandalyeler
aalar
tyler
kanatlar
ocuklar
insanlar
zamanlar
isimler
kabileler
ykler
bayraklar
evler
ormanlar
ehirler
akamlar
trenler
gzler
adresler
adalar
pasaportlar
bulgar erkekler
kyl erkekler
3

vatanda

vatandalar

HER ZAMAN SERT

HER ZAMAN YUMUAK

/ /

/ /

SERT

YUMUAK

TONLU

BOUK

VURGULU HARF HARC HARFLER A

SESYLE OKUNUR.

VURGULU HARF HARC HARFLER

E / SESYLE OKUNUR.

TEK HECEL KELMELERDE SE KEND

SESYLE OKUNUR.

HARF HER ZAMAN VURGULUDUR

//////
HARFLERNDEN SONRA DAMA

GELR,

KULLANILMAZ.

HARFLERNDEN SONRA

HARFLER GELRSE

OLARAK OKUNUR.
NNDE VRGL VAR SE
(K) BALA GREV GRR.
(-yim) DOLAYLI ANLATIMDA KULLANILIR.
HER ZAMAN FLDEN SONRA KULLANILIR.
(yapardm,ederdim) HER ZAMAN FL
GEM ZAMANDA KULLANILIR.

artk (yapabildiine)

ayrca, henz, hala, daha (yapamadna)

BABA ADI

[email protected]

SOYADI
4

..

..

FLLER
MDK ZAMAN
1.

- /

seslilerden sonra

2.

nl ve yumuak
sessizlerden sonra

sessizlerden sonra

den sonra

-
-

GRUPTA SADECE SESSZ HARF VE

YUMUAK ARET ATILIR.

HER ZAMAN FLDEN NCE KULLANILIR.

FLLER EKLRKEN - / - - OLARAK EKLR.

EMR KP

()

()

()
Bir ey yapmak iin emir yada izin 3. ahsa sylendiinde yada
kelimesiyle birlikte 3. tekil sah imdiki zamanda kullanlr.





2. .

1. .

[email protected]

GEM ZAMAN
(OLMAK)

()

- (-)

-
-
-

?
?

MASTAR EKLER -, -, - OLAN FLLER YABANCI

KKENL OLUP OUNLUKLA TEKNK YARDIMIYLA BRLKTE YAPILAN
EYLEMLER GSTERRLER.
,
MASTAR GVDES - EKYLE BTENLER BAST GELECEK ZAMANDA - LE
BTERLER.

- NEK EYLEMN BALADIINI,

- NEK EYLEMN KISA SRE DEVAM ETTN / EDECEN,
- NEK EYLEMN BELRL BR ZAMAN DLMNDE TAMAMLANDIINI
TAMAMLANACAINI BELRTR.

[email protected]

ZM

EKLER
(-)
-

[email protected]

1.

EDATLAR

GRMEK

IKMAK

GTMEK

VARMAK

AYRILMAK

URAMAK

(-)

YAKLAMAK

(-)

UZAKLAMAK

ULAMAK

(-)

ETRAFINDAN
GEMEK,
DOLAMAK

YANINDAN
NDEN GEMEK

ZERNDEN
GEMEK

(c)
()

ZM

(c)
()

EKLER
(-)

[email protected]

AYRILMAK
DAILMAK

1.

GRMEK

IKMAK

VARMAK

AYRILMAK

URAMAK

(-)
(-)

NMEK

YAKLAMAK
UZAKLAMAK

ULAMAK

(-)

ETRAFINDAN
GEMEK,
DOLAMAK

YANINDAN
NDEN GEMEK

ZERNDEN
GEMEK

NMEK

(c)
()

EDATLAR

(c)
()

AYRILMAK
DAILMAK

HAREKETN, BR MEKANIN NE DORU YAPILMASI

DERSLE GRMEK

GARAJA GRMEK (ARA LE)
HAREKETN, YUKARIYA DORU YAPILMASI

AACA TIRMANMAK
YUKARIYA DORU YAPILAN HARAKET

GKYZNE DORU YKSELMEK
HARAKETN BTM OLMASI

KENDN BREY SANMAK
HARAKETN ERDEN DIARIYA YAPILMI OLMASI, AYRILMA, UZAKLAMA

ADINI HAYKIRMAK

EHRDEN AYRILMAK
HAREKET SONUCUNA ULAANA KADAR YAPMAK, SONUNA KADAR YAPMAK

R EZBERLEMEK

DL ALMAK
HAREKETN BALADIINI BLDRR

ARKI SYLEMEYE BALAMAK
HAREKETN BR EYN ARKASINA DORU YAPILDIINI BLDRR

KEY KOARAK DNMEK

EVN ARKASINA GRMEK (ARABA)
GEERMEN URAMAK ANLAMINDA

EVE GDERKEN MARKETE URAMAK
HAREKETN BR YERN NE DORU YAPILDIINI ANLATIR

EVE GRMEK
SINIRLARIN DIINA TAMA HAREKET

DUBAYI GEMEK (YZEREK)

ZGY GEMEK
BR EY RTME VEYA KAPLAMA HAREKET

KAPIYI RTMEK

ZARFI KAPATMAK (YAPITIRARAK)
HAREKETN FAZLASIYLA, SON NOKTAYA KADAR YAPILMI OLMASI

ELBSEY ESKTMEK

RAKB DVMEK
HAREKETN TAMAMLANMI OLMASI

R YAZMAK

PORTRE ZMEK
HAREKETN FAZLASIYLA, BOLCA YAPILMI OLMASI

HEDYELER ALMAK

OCUK DOURMAK (OK SAYIDA)
STNE, ZERNE

TAIN STNDEN GEMEK (ARALA)
HAREKETN YETERSZLN GSTERR

TAVUU YETERNCE KIZARTMAMAK
ZERNE BYTME AMACIYLA EKLEMEK

BR KAT DAHA EKLEMEK
HAREKETN HAFF, YZEYSEL OLDUUNU GSTERR
NDE EYALAR BULUNAN KOLLER

ZERNE BR NOT YAZMAK
PARALAMA, AYIRMA, BLME, DAITMA HAREKET

MEKTUBU K PARAYA BLMEK

FNCANI KIRMAK

KPRLER AMAK
BR NCEK HAREKETE ZIT OLAN BR HAREKET

[email protected]

OCUUN GYSLERN IKARMAK
...........E KADAR ULAMAK ANLAMINDA

SONUNA KADAR DNLEMEK

OK UZUN YAAMAK
UZAKLATIRMA, AYRILMA HAREKET

MASADAN UZAKLAMAK
ETRAFINDA

EVN ETRAFINDA DOLAMAK

EHR ETRAFINDA GEZMEK
HAREKETN TM NESNEY KAPSAMASI

TM OCUKLARA HEDYELER VERMEK

TM MAGAZALARI DOLAMAK
EVRELEYEN HAREKET

EVN ETRAFINA GLLER DKMEK

NL BR ARKICININ ETRAFINDA TOPLANMAK
YEN BR HALE GEMEK

DUL KALMAK

HASTALIKTAN SONRA GSZLEMEK
HAREKETN AIRI OLMASI

TEHLKEY ABARTMAK
NCEDEN YAPILMI BR HAREKET ANLATIR

OLANLARI NCEDEN GRMEK

HATAYA KARI UYARMAK
BR OBJENN ZERNDEN GE

SOKAI GEMEK

TN ZERNDEN ATLAMAK
BR OBJEDEN DERNE GE, YER DETRME

BAKA BR EVE TAINMAK

KNC SINIFA GEMEK
HAREKETN TEKRARLANMASI

TEKRAR DNMEK

BATAN YAPMAK
HAREKETN ABARTILMI OLMASI

ORBAYA FAZLA TUZ ATMAK

ASANSR FAZLA DOLDURMAK
HAREKETN SIRAYLA TM NESNEYE YAYILMASI

BTN FOTORAFLARA BAKMAK
HAREKETN YUKARIYA DORU YAPILMI OLMASI

TOPU YUKARIYA DORU ATMAK

AVZEY TAVANA ASMAK
YAKLAMA

DURAA YAKLAMAK

BT ZGSNE YAKLAMAK
HAREKETN BR NESNENN ALTINA DORU YAPILMI OLMASI

KOVAYI AKAN SUYUN ALTINA KOYMAK

KELMENN ALTINI ZMEK
EKLEME

ATEE YA DKMEK
SAKLI, GZL HAREKET

UNUTULMU SIRLARI FISILDAYARAK SYLEMEK
HAREKETN BTM OLMASI

ANTALYAYA GTMEK

ORBA YAPMAK
BR ARAYA GETRME, BALAMA, YAKLATIRMA

EVLLK BALARIYLA BALAMAK

FKR BRLNE ULAMAK

BR TABLO OLUTURMAK
UZAKLATIRMA VEYA AAIYA DORU NME HAREKET

ARABAYI TEPEDEN AAIYA NDRMEK

EVN ATISINI YIKMAK, DRMEK

[email protected]

10

HAREKETN BTM OLMASI

BABAYI KNA ETMEK

OCUU UYUTMAK
UZAKLA(TIR)MA HAREKET

EVDEN GTMEK

OCUKLARI KYE GTRMEK
HAREKETN BR NESNENN BTN DZEYNE DAILIMI

DUVARLARA FOTORAF ASMAK

YERLERE HALILAR SERMEK
DAYANMAK ANLAMINDA
CEZBETME, KANDIRMA ABALARINA KARI

DRENMEK
EKLEME, BRBRNE BALAMA, YAKLAMA, VARMA HAREKET

E VARMAK
PASAPORT ZERNE FOTORAF YAPITIRMAK

CEKETE DME DKMEK
HAREKETN BTM OLMASI

AKAM YEME N TAVUK YAPMAK

GN BOYU ALIMAK
HAREKETN BTTN ANLATIR

ANKET DZENLEMEK
HAREKETN HEDEFN YANINDAN GETN, SABETSZ VEYA YANLI OLDUUNU ANLATIR

HEDEF ISKALAMAK (MERM)

YARITA KAYBETMEK

[email protected]

11

[email protected]

12

[email protected]

13

[email protected]

14

[email protected]

15

[email protected]

16

[email protected]

17

[email protected]

18

[email protected]

19

[email protected]

20

[email protected]

21

[email protected]

22

SIFATLAR
(TAM SIFATLAR NESNENN KALICI NTELKLERN BELRTRLER)

..

..

..

- /
7 +

- /
7 +

- /
7 +

- / - / -

?
?
NASIL BREY / HANG ?


SIFATLAR BTT SESLE EKLRLER.

..

YELK SIFATLARI
NESNENN VEYA KNN BAKA BR KYE AT OLDUUNU GSTERR.
NSANLARI BELRTRKEN SMLERDEN, ZEL SMLERDEN VE MESLEK
SMLERNDEN BUNLARIN SONUNA - (-) VE
- (-) SON EKLERNN GETRLMESYLE;

[email protected]

23

NSAN VE HAYVAN ADLARININ SONLARINA -, -, -, - EKLERNN

GETRLMESYLE;
/
/

KISA SIFATLAR
(KISA SIFATLAR NESNENN GEC NTELKLERN BELRTRLER)

VE SIFATLARININ KISA EKLLER

YOKTUR. ONLARIN YERNE VE
SIFATLARI KULLANILIR.

-
- / -
- / - / -

ERKEK
CNSLERDE TAKI
ALMAZLAR

SON K SESSZ
ARASINA YADA
HARFLER GELR.

DAN NCE
DEN NCE
GELR.

LE BTEN SIFATLARI KISA SIFAT

OLARAK KULLANMAK MKANSIZDIR.

RENKLER KISA SIFAT OLARAK KULLANMAK MKANSIZDIR.

SIFATLARDA STNLK DERECES

/ + SIFAT

DAHA

daha fazla

daha az

/ + ZARF

EN

KIYASLANDII NESNELERE GRE EN STNLK DERECESNE SAHPTR.

- DER NESNELERLE KIYASLANMAKSIZIN EN STNLK DERECESNE SAHPTR.

/ / SON EKLER DER

SON EK OLARAK + e HARFN ALIRLAR

VE VURGU HBR ZAMAN BU HARFTE OLMAZ
/ ?

[email protected]

/ ?
/ ?

YALIN
N HAL

24

MDK ZAMAN

-
-
-

GEM ZAMAN

istisna

MDK ZAMAN

- /-
+

- /-

FLLERDEN SIFAT TRETLR KEN LK OLARAK 3. OUL EKM YAPILIR

() varsa

() yoksa

-
+

FLDEN SIFAT TRETME

-
-

GEM

FLLERDEN SIFAT TRETLR KEN LK OLARAK 2. OUL EKM YAPILIR

-
+

FLDEN OLUAN SIFATLAR HERZAMAN OLAN ANLAMI KAZANIR

SIFAT-FLLER NTELEDKLER SMLERDEN SONRA VE NCE K VRGLLE AYRILIRLAR
.... , ,
- eden, yapan
- etmi, yapm
- () edip, yapp
- edilen, yaplan
- edilmi, yaplm
-
ettirilmi, yaptrlm
-
ederek, yaparak
[email protected]

25

ZARF-FLLER
BTMEM TR

BTM TR

imdiki zaman fiil gvdesine - / - getirilmesiyle

mastar fiil gvdesine - / -+ getirilmesiyle

-
-

-
-

yaplrlar ve virglle ayrlrlar.

, .........

-
-
-

-
-+

AKTF / PASF

- (- / - / -)

- / - (- / - / -)

- (- / - / -)

KM
NE YAPTI
NEY

NE
NE YAPILDI KM
TARAFINDAN

YALIN
HAL

YALIN
HAL

(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
(- / - / -)
- HAL

-LE
HAL

-N HAL
(..)
SAHPLK ZAMRLER
..

..

..

..

ARET ZAMRLER
..

..

..

..

( -DEN / -DAN )
? / ?
cansz
canl

C EDATI N HALNDE SMLERLE BR YZEYDEN
AYRILMAK, UZAKLAMAK ANLAMINDA KULLANILIR.
[email protected]

26

SAHPLK ZAMRLER

BENM
SENN
ONUN
BZM
SZN

..
?

..
?

..
?

..
?

ONLARIN

KMN

HERZAMAN
N HAL LE KULLANILIR.

/ / / / /
/ /

YOKLUK VARSA HERZAMAN

(OLUMSUZLUKLARDA) N HAL KULLANILIR.

.
.
.
CEVAP OLUMLUYSA YALIN,
OLUMSUZSA N HALYLE VERLR.

?
.
.
?
NEYDEN SONRA?

YEMEKTEN SONRA
N
MASTIR FL
?

(HANG
AMALA)
YAPSIN / ETSN
GEM FL
,

[email protected]

sessiz

ME
LER
-o / e
HAR

..

? (-in hali)

27

..

..

sessiz

sessiz

SAAT
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00

- in hali tekil

- in hali oul

00:00
00:00

01:00
01:00

02:00
02:00

03:00
03:00
tam saat sylerken kullanlr.

04:00

inde bulunulan zaman 30 dakikadan az ise;

00:05

01:20

02:12
[email protected]

28

inde bulunulan zaman 30 dakikadan fazla ise;
()
()
()

KESN BR SAAT GSTERMEK N , , ,

DENLMEZ. , ,
DYEREK FADE EDLR.
DZENL OLARAK TEKRAR EDLEN EYLEMLER FADE
ETMEK N; N EKYLEBRLKTE (HER
DAKKA), (HER SAAT) , (HERGN),
(HER AY), (HER YIL) ZARFLARINI
KULLANIRIZ.
ERKEK CNS BAZI SMLER BTNDEN BRKA PARA
AYRILDIINI FADE EDERLERSE TEKL
N HALNDE - / - YERNE - / - TAKISI ALIRLAR.
()
()
()
BAZI ERKEK SMLER OUL N HALNDE
DEMEDEN KULLANILIRLAR.

EER BELRL AHIS VEYA CSMDEN SZ

EDLRSE HALNDE KULLANILIRLAR.
EER SOYUT VEYA BELRSZ BR SMDEN SZ
EDLRSE N HALNDE KULLANILIRLAR.
KESRLER
[email protected]

29

BR BTN / TAM

0,5

K BTN / TAM

be parann biri

be parann ikisi

on parann biri

on parann yedisi
,

1,03

2,25

1/5
2/5
1/10
7/10

(-in)

YARIM
YARIM SAAT
BR BUUK

?

- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
.
.
.
.
.
- ?
- .
- ?
- .
- .
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .

[email protected]

30

- ?
- .
- ?
- .
- ?
- ,

-E HAL
(..)
SAHPLK ZAMRLER
..

..

..

..

ARET ZAMRLER
..

..

..

..

?
?
sessiz

KMN YANINA?
NEYN YANINA?
........

?
?
sessiz

........
KMN ZERNDE?
NEYN ZERNDE?
........

........
- EDATI YZEY ZERNDEK HAREKET BELRTMEK
N KULLANILIR.
.

1000 .
?
, 1000 .

1
2
3
4

FLLER E HAL LE KULLANILIRLAR

FLLER E HAL LE KULLANILIRLAR,

SONRASINDA SIFAT VE SM YALIN OLARAK KULLANILIRLAR
AHIS ZAMRLER E HAL LE KULLANILIRLAR,
FL SONRASINDA MASTAR OLARAK KULLANILIR

MEKTUP GNDERLRKEN ALICININ ADI, BABA ADI VE SOYADI E HALNDE

YAZILIR.

[email protected]

31

ADINA HEYKEL DKLEN AHSIN ADI ANIT ZERNEE HALNDE YAZILIR.

ZARFLAR E HAL LE KULLANILIRLAR

() ?
KA YAINDASIN (IZ) ?

1....................

2,3,4..............

5-20...............

20 (o 20li yalarada)

..
..
..
..
HEPS

GEREK(L) / LAZIM

?
SAAT KATA
1

2,3,4
5-10-20

SM
SM
MASTAR FL
SM
MASTAR FL

?
SAAT KA

YALIN

()

2,3,4 ()

5-20 ()

YALIN
( / )
SESSZ -

?
2
DZENL, TEKRAR EDEN EYLEMLERDE
- EDATI E HALNDE VE OUL KULLANILIR.

[email protected]

?
?

32

- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- , , , .
- ?
- .
.
.
.
.
- ?
- .
.
.
.
- ?
- .

- HAL
(..)
SAHPLK ZAMRLER
..

..

..

..

ARET ZAMRLER
..

..

..

..

.
.
?
, .
TANIMA

canl

[email protected]

33

- ?
- .
cansz

SONRA

NCE
KELMEDEN
SONRA
KULLANILIR

KELMEDEN NCE
KULLANILIR

HER
..

..

..

(-i)

?

?

?

?

?

- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
.

-LE HAL
(..)
[email protected]

34

SAHPLK ZAMRLER
..

..

..

..

ARET ZAMRLER

..

..

..

..

YOKSA TARAFINDAN ANLAMI KAZANIR.

EDATI

SIFAT YOKSA KULLANILMAZ.

CANSIZLARDA KULLANILMAZ.

KM LE
KM TARAFINDAN

NE LE
NE TARAFINDAN
C EDATI LE HALNDEK SMLERLE REFAKAT ETMEK YADA BRLKTE
OLMAK FADE EDLRKEN KULLANILIR.

ALTINDA

(TEMAS ETMEDEN)
STNDE

NNDE

ARKASINDA

ARASINDA

YANINDA
?
NEYDEN NCE?

ALTINA

(TEMAS ETMEDEN)
STNDE

NE

ARKASINA

ARASINA

YANINA

YEMEKTEN NCE

MESLEKLER

[email protected]

35

 ?
NE OLDU / NEYNZ VAR ?




?

.
?
, .

(-ile)

?


?

- ?
- .
- ?
- , .
.
- ?
- .
- ?
- .
- () / ?
- () .
() .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
.
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .

- DE HAL
(..)
..
?

[email protected]

SAHPLK ZAMRLER
..
..
?
?

..
?

36

ARET ZAMRLER

..

..

..

..

KELME SESSZ HARF LE BALIYOR SE

KELME SESL HARF LE BALIYOR SE

GNLER,
EHR, LKE,
KURUM,

KITALAR
YERLEM YER,
BNA BLMLER,
OYUN OYNAR KEN.
HAFTA,
AKTVTE,
YN VE STKAMET,
ADA, DA,

DENZ, GL, NEHR,

BNA KATLARI,
SOKAK VE MEYDANLAR,
ENSTRMAN ALAR KEN.

B EDATI KULLANILIR.

HA EDATI KULLANILIR.

YABANCI KKENL KELMELERE EKM YAPILMAZ

, , , , , vs.

STSNA

STSNA OLMAYANLAR









[email protected]

ALARKEN

OYNARKEN

( - BO ) EDATI KULLANIMI
3 SESSZ HARF BR ARAYA GELR SE EER B EDATI YERNE BO EDATI
KULLANILIR.

37

?
SABAH
GNDZ
AKAM
GECE
LE ARASI
GECE YARISI

SOL
?

SOL

SA

ARKA

YUKARI

AAI

?
SABAHLEYN
GNDZLEYN
AKAMLEYN
GECELEYN
LENLEYN
GECELEYN

HAFTA

HAFTA SONU

?

HAFTA NDE

HAFTA SONUNDA

YNLER

SA

SOLDA

SADA

NDE

ARKADA

YUKARIDA

AAIDA

KARIDA

SOLA

SAA

NE

ARKAYA

YUKARIYA

AAIYA

KARIYA

KUZEY
DOU
BATI
GNEY

KUZEYDOU

-
-

GNEYDOU
KUZEYBATI

GNEYBATI
YER ZARFLARI

?
/

BURASI, BURADA

BURAYA

BURADAN

ORADA

ORAYA

ORADAN

[email protected]

38

 /
HER YERDE

--

HER YERDEN

ERDE, NDE

ER, ERSNE

TEN, ERDEN

DIARIDA

DIARI, DIARIYA

DIARIDAN, DITAN

UZAKTA

UZAA

UZAKTAN

UZAK

UZAA

UZAKTAN

GNLER B EDATI, HAFTA HA

EDATI LE KULLANILIR.

HAFTANIN GNLER
?

PAZARTES

SALI

ARAMBA

PEREMBE

CUMA

CUMARTES

PAZAR

AYLAR B EDATI LE KULLANILIR.

AYLAR

[email protected]

OCAK
UBAT

MART
NSAN
MAYIS
HAZRAN
TEMMUZ

AUSTOS

EYLL
EKM

KASIM

39

ARALIK

MEVSMLER

NET TARH -N HAL

10.12.1985

KI

LKBAHAR

YAZ

SONBAHAR

KIIN

LKBAHARDA

YAZIN

SONBAHARDA

-DE HAL -N HAL

2003

-DE HAL

-DE HAL

2008

- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
BU SORU CEVAPLANIRKEN SIRA SAYI SIFATI NTR veya YALIN HALDE,
YIL ve AY SE N HALDE KULLANILIR.
SORUSUNUN CEVABI N HALNDE KULLANILIR.

NE ZAMAN DODUN(UZ) ?
( ) () ?
() / ()
.
-

- LE BTEN KELMELERDE O HARF DER VE YERNE

- / - EKLER GELR.

(..)

()

[email protected]

?
?
?

40

 (-de)

?

- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ?
- .
- ( ) ?
- , .

[email protected]

41

/
/

[email protected]

( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )

()

()
()
()

() ?
() ?

-E
HAL
..

sessiz

?
?

?
?

-N
HAL
..

YALIN
HAL
..

..

SM

SIFAT

..

..

..

..

..

..

sessiz

?
?

-
HAL
..

( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )

()

() ?
() ?

-LE
HAL
..

42

()
()
()
()
()
()
()
()

?
?

-DE
HAL
..

..

[email protected]

43

YALIN HAL

-N HAL

-E HAL

- HAL

-LE HAL

-DE HAL

sessiz

EKM OLMAYAN SMLER

1
2
3
4
5

Yabanc dillerden geen isimler, bitimi rusaya uygun olmayanlar -, -, - ile

bitenler
, ,
Yabanc dilden geen -, - ile bitimi olan isimler
,
-, -, -, - ile biten ad, soyad ve corafi isimler
, , ,
Sessizle biten kadn ad ve soyadlar

ksaltmalar
,

(- -)
aralarndan biri,
herhangi biri
(- -)
eitli, trl trl

..
Tm, tmyle, btn

..
kendi

..
..

..
herey

..
herkes

..

..

sim veya ahs zamirinden sonra ise ahsn hareketi tek bana, kimsenin yardm
olmadan yapldn beliritir.
Eer isimlerin nnde ise belirli ahs ayrr ve onun anlamn aklar.

..
..
..

en
Sfatlarn nnde ise sfatlarn en stnlk derecesini ifade eder.
simlerin nnde ise o boluun veya zamann son snrn belirtir.

..

YALIN HAL

-N HAL

-E HAL

- HAL

-LE HAL

-DE HAL

[email protected]

44

SAYILAR
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
20
25
30
40
50
60
70
80
90
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
2000

[email protected]

45

2001
1000000

K K, FT, KS

K,

DRT K, DRD

BE K, BE

ALTI K, ALTISI

YED K, YEDS

SEKZ K, SEKZ

DOKUZ K, DOKUZU

ON K, ONU

..
..
..

KS, KS DE, HER KS DE

SONRASINDA SM
N HALNDE TEKL
OLARAK KULLALINIR.

TOPLULUK SAYILARINDAN SONRA SMLER -N

HALNDE VE OUL OLARAK KULLANILIRLAR.

TOPLULUK SAYILARI

?
.. / ..
1 ()
2,3,4

1 ()
2,3,4

[email protected]

..

46

[email protected]

47

 /
1
/
2

10

20

30

40

50

60

70
80

90

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

YALIN HAL

[email protected]

- HAL

-LE HAL

KARIIK SAYILARIN HER BLM AYRI AYRI EKLMEKTEDR.

-E HAL

-N HAL

48

-DE HAL

[email protected]

49

ILIK

SICAKLIK

SOUKLUK

GNE

YAMUR

RZGAR

BULUT

KAR

SS

RUTUBET

RUTUBET

HAVA
?

ILIK

SICAK

SOUK

GNEL

YAMURLU

RZGARLI

BULUTLU

KARLI

SSL

RUTUBETL

RUTUBETL

RENKLER

BEYAZ

SYAH

GR

KAHVERENG

KIRMIZI

PEMBE

TURUNCU

MAV

LACVERT

MOR

SARI

YEL
-
AIK YEL
-
KOYU YEL

BORDO

BEJ

LLA

AL

KESTANE

ERGUVAN

GM

HAK

ALTIN
[email protected]

50

ALACALI
ZAMAN ZARFLARI

HERZAMAN

GENELLKLE

SIK SIK

HBRZAMAN

BAZEN

NADREN

ZORUNDA OLMAK

..

..

..

[email protected]

..
()
()

..
/

..

HAZIR

MEGUL

MSAT

TOK

51

OLUMSUZ TAKILAR

AHIS + + SORU + H + FL
YALIN

AHIS + + SORU + MASTAR FL

-E HAL

.
.
.
.

.
.
.
.

( )

ASLA
VURGUSUZ NEK GLENDRCDR.
ZNES OLAN CMLELERDE KULLANILIR.

-
-
-
-

-
-
-
-
-
-
-
-
-

( , )

ZAMANIM YOKTU
HERZAMAN VURGULU NEK OLUMSUZ YAPMAK N
KULLANILIR.
ZNESZ CMLELERDE KULLANILIR.
SAHIS OLMADIINDA, HAREKETN OLAMIYACAINI
BELRTRLER.

HKMSE
HKMSEY
HKMSEYE
HBR YERE
HBR YERDE
HBR EKLDE
HBREY
HKMSE N
HKMSE LE
HKMSE HAKKINDA
HBR EYLE
H(HANGS)
BRS
BREYE
BRYERDE
BR ZAMANDA
BRZAMANLAR
UZUN ZAMANDIR
BRSNE
BRSNE
BRSYLE
HERHANG BR
HERHANG BREYE
HERHANG BRYERDE
HERHANG BR ZAMANDA
YILLAR SONRA
(+ hi demektir.)

-
-
-
-
[email protected]

HERHANG BRYERE
HERHANG BRSNE
HERHANG BRSNE
HERHANG BRSYLE

AHIS TARAFINDAN
BLNEN AMA O ANDA
UNUTULAN K, CSM,
MADDE N
(SEM VAR)
MDK, GEM ZAMAN

TAMAMIYLA BELRSZ
VEYA KONUAN
TARAFINDAN
SELEMEYEN K,
CSM, MADDE N
BELRSZ
(SEM YOK)
HERHANG
(BRKA TANE
OLABLECEKTEN BR)
52

-
-

BR / BREY
BRS

BREY

KONUAN TARAFINDAN
BLNEN FAKAT
DNLEYCLER
TARAFINDAN
BLNMEYEN NESNE N

SAYI BAKIMINDAN BELRSZL GSTERR.

BTN OLAN EYDEN BR PARA ALINDIINI BELRTR.

? . .
? . .
? . .
? .
- .
- .
- ?
- .
- ?
- .
- .
- !
- .
: - .

ART KP
1. Gerekte olmayan, fakat belirli koullar altnda gerekleebilecek eylemleri ifade
etmek iin kullanlr.
Fiil gemi zamanda olur,
balac ile kullanlr,
eki fiilden nce ve sonra kullanlrlar.
,
2. balac olmadan art kipi konuma dilinde tavsiye, rica amac iin emir
kipinin yerine kullanlr.
. .
3. art kipi ayrca hayalleri ve istemleri anlatrkende kullanlr.

(fiil mastar olarak kullanlr)

-
-
-
-

. .

GELECEK ZAMAN

. .

MDK ZAMAN

. .

SREKL BM

. .

EMR KP

. . .

BAST GELECEK ZAMAN

. .

GEM ZAMAN

[email protected]

53

. . .

BRLEK GELECEK ZAMAN

. .

SREKSZ BM

[email protected]

54

MDK
ZAMAN

GTMEK

MDK
ZAMAN

ELDE
SIRTTA

YRYEREK

TAIMAK hareketi olamayan nesneyi

ELDE

SIRTTA

ARA LE

BELL OLAN
ZAMAN N

AYRILMAK / EKLMEK

X1

[email protected]

GELECEK
ZAMAN

X1

BELL OLAN
ZAMAN N

AYRILMAK / UZAKLAMAK

X3

GTRMEK

GELECEK
ZAMAN

GETRMEK

elinden tutarak

HAREKET EDEN BR NESNE

LE ULAIM ARACI
OLMAKSIZIN HAREKET

YRYEREK
ARA LE
YRYEREK
ARA LE

55

ARA LE

YRYEREK

ARA LE

YRYEREK

YAKLAMAK

GRMEK / URAMAK

GELMEK / VARMAK
X3

GRMEK
X2

IKMAK
X2

YRYEREK

GEMEK

[email protected]

56

KOMAK

UMAK

YZMEK

TAIMAK

ULAIM
ARACI
OLMADAN

. ,
. ,
. ,
, . ,
. .
. . , .
. . .
. . ,
. . ,
: , .
, , .

, ; ,
, , .
, ;
, , , .
, ;
, , ,
.

[email protected]

57

 ...





...
, .
.
, .
.

[email protected]

58

Нижнее меню

kaynağı değiştir]

Son Rus kraliyet hanedanı olan Romanovlar'ın (Романовы) arması. Романов (Romanov) soyadı "Roman (adı) ile ilgili" anlamına gelir.

Doğu Slav dilleri sentetik dillerdir ve dilbilgisel hallere ve dilbilgisel cinsiyete sahiptir. Bir cümledeki kelimeler arasındaki bağlantıları ve ilişkileri göstermek için edatları ("to", "at", "on" vb.) kullanan İngilizce gibi analitik dillerin aksine, Doğu Slav sonekleri edatlardan çok daha geniş bir şekilde kullanılır. Sözcükler, onları cümleye entegre etmek ve dilbilgisi açısından doğru bir cümle oluşturmak için bazı eklerin yardımına ihtiyaç duyar. Bu, Almancanın aksine isimleri de içerir. Soyadları, Slav hal sistemine göre çekimlenir.

Aslen kısa (-ov, -ev, -in) veya tam (-iy/-oy/-ıy) sıfatlar olan soyadlarının cinsiyete bağlı olarak farklı biçimleri vardır: erkek soyadlarında bulunan -ov, -ev, -in ve - iy/-oy/-ıy ekleri sırasıyla kadın soyadlarındaki -ova, -eva, -ina ve -aya eklerine karşılık gelir. Örneğin, Борис Ельцин'in (Boris Yeltsin) karısı Наина Ельцина (Naina Yeltsina) idi; Lev Tolstoy'un karısı Sofiya Tolstaya idi vb. Diğer tüm (yani sıfat olmayan) soyadlar, sıfat olmayan soyadının erkek biçiminin o soyaddan türetilmiş kadın sıfat soyadına karşılık geldiği (Novák → Nováková gibi) birçok Batı Slav dilinden farklı olarak, her iki cinsiyet için de aynı kalır (-енко (-yenko), - ич (-iç) vb. ile biten soyadlar dahil). -iç ile biten baba adları ve soyadları arasındaki farka dikkat edilmelidir: soyadları iki cinsiyette de aynıdır, ancak baba adı hala cinsiyete göre değişir (örneğin, İvan Petroviç Miroviç ve Anna Petrovna Miroviç)

Sıfat soyadının dilbilgisel cinsiyetinin sahibinin cinsiyetine olan bu bağlılığının, soyadını değiştirdiği düşünülmez (örneğin, Lehçedeki eşdeğer kuralı karşılaştırın). Bu tür kadın soyadlarının bazı dillerde (İngilizce gibi) transliterasyonu tartışmalıdır: teknik olarak adlar orijinal hallerinde olmalıdır, ancak bazen erkeksi biçimde görünürler.

Bir soyadı olan Иванов (İvanov) örneği üzerinden gidersek:

Dilbilgisel olarak sıfat olmayan soyadlar, (Juk, Gogol, Barçuk, Kupala vb.) karşılık gelen ortak isim olarak hal ve sayı olarak çekimlenir. Ama bir istisna vardır, bir kadının soyadının dilbilgisel olarak eril cinsiyetten bir isim olması durumunda soyadı çekimlenmez. Örneğin, İvan ve Anna Juk datif halde ("kime?") şöyle olur: Ивану Жуку (İvanuJuku) ve Анне Жук (Anne Juk).

Soyadları genellikle kişinin ebeveynlerininkiyle aynıdır. Hemen hemen her yerde olduğu gibi, evlendiklerinde kadınlar genellikle kocalarının soyadını alır; tam tersinin olması, yani kocanın karısının kızlık soyadını alması ise çok ender görülür. Nadiren, her iki eş de evlilik öncesi soyadlarını tutabilir. Çok nadir ama yine de yasal bir dördüncü yol ise çift soyadı almaktır; örneğin, İvanov ve Petrovskaya soyadlarına sahip iki kişi evlendiklerinde, sırasıyla İvanov-Petrovski ve İvanova-Petrovskaya soyadını alabilirler.

Yabancı isimlerin Slavlaştırılması[değiştir

nest...

165998 165999 166000 166001 166002