Milletvekili Özlük Hakları

Kulis yapan eski vekiller, emsal olarak da yılında bir defaya mahsus yapılan kanun değişikliğini gösteriyorlar.

19 Ocak tarihinde yürürlüğe giren Sayılı Kanun ile Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen Geçici 38’inci madde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla milletvekilliği devam edenlerden SSK veya BAĞ – KUR statüsünde emekli aylığı almakta olanlara, 2 yıllık süre beklenmeksizin emekli aylığı bağlanmasını öngördü.

Yasama Dönemi’nde gün vekillik yaptıktan sonra bir daha milletvekili seçilemeyenlerin sayısının 74 olduğu öğrenildi. Bu kişiler, EYT yasa teklifi veya başka bir teklife kendileri için madde eklenerek, 2 yıllık vekillik yapma şartı aranmaksızın emekli milletvekilliği haklarından yararlanmak istiyorlar. Bu amaçla kulis faaliyeti yürütüyorlar.

“ÖLÜRSEK EŞİMİZE VAR, BİZE YOK”

Sayılı Kanun’un Maddesinin 7’nci fıkrasına göre, cumhurbaşkanı yardımcılığı, bakanlık veya milletvekilliği görevleri sırasında veya bu görevlerin sona ermesinden sonra ölenlerin eş ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanırken en az 2 yıl milletvekilliği yapmış olma şartı aranmıyor. Diğer milletvekili eş ve çocukları ile aynı ölüm aylığını alıyorlar. Yasama Dönemi’nde gün vekillik yaptıktan sonra hayatını kaybedenlerden 2 kişinin hak sahibi eş ve çocuklarına dul ve yetim aylığı bağlandığı bildirildi.

Söz konusu eski vekiller, yaşadıkları sürece kendilerine emekli vekil aylığı verilmezken ölümleri halinde eş ve çocuklarına verilmesindeki çelişkiye dikkat çekerek, “Can güvenliğimiz yok. Eşlerimiz için ölümüz canlı olmamızdan daha değerli” şeklinde espri yapıyorlar.

Emekli milletvekilliği maaşı, Ocak itibariyle 51 bin TL’yi buldu. Emekli milletvekilleri, Ocak ’de 18 bin TL maaş alıyordu.

14 Mayıs'ta yapılacak seçimde milletvekili yeni dönemin yasama faaliyetlerine katılmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) yolunu tutacak.

Kıyasıya bir rekabetin ardından listelere girebilen vekil adayları şimdi o koltuklara oturmak için gün sayıyor. 

Peki mazbatayı aldıktan sonra milletvekili sıfatı taşıyacak, yakasına rozeti takacak ve "Sayın vekilim" diye hitap edilecek olan bu isimlerin nasıl mali ve sosyal hakları var?

Şimdiye kadar en çok milletvekili maaşı ve milletvekili emekliliği tartışıldı.

Mazbatalarını teslim edenler milletvekili haklarından hemen faydalanmaya başlayacak / Fotoğraf: AA

Dolgun "ödenek"

Aslında "maaş" bir kadro karşılığı çalışan personele geçimini sağlayabilmesi için aylık olarak ödenen para.

Milletvekilleri ise herhangi bir "kadro" karşılığı çalışmıyor ve aldıkları paranın adı "maaş" değil, "ödenek". Bu ödeneğin belirlenmesinde ise kurallar var.

Ödenek adı altında verilen maaş, en yüksek devlet memurunun aldığı maaşa endekslenmiş durumda. Bu memur uzun bir dönem Başbakanlık Müsteşarıydı. Ancak şimdi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı.

Milletvekillerinin aldığı aylık ödenek de en yüksek devlet memurunun almakta olduğu miktar kadar. Yani 73 bin lira.

Yolluk ve harcırah hakkı

Ancak vekillerin aldığı ücret sadece ödenek adı altındaki maaşla sınırlı değil. Vekillerin meclis içinde ya da meclis dışındaki görevleri esnasındaki ihtiyaçları için de bir formül bulunmuş durumda. Bulunan bu formülün adı "yolluk".

Özellikle seçim bölgelerine gidip gelen vekillerin masrafları ödenekle birlikte düzenli olarak yolluk adı altında kendilerine veriliyor. 

Elbette bununla da bitmedi. 

TBMM tarafından görevli olarak yurtiçi ya da yurtdışına giden vekillere ayrıca harcırah da ödeniyor. Ödenek ve yolluklar, aday seçildikten hemen sonra 3 ay peşin bir şekilde kendilerine takdim ediliyor. 

Vekiller ilk gün bu rozetlerin de sahibi olacak  / Fotoğraf: AA

Emekli olmadan görevi biten vekilin sigorta farkı TBMM'den

En tartışmalı hususlardan biri de milletvekilinin emekliliği. Eğer bir vekil zaten emekliyse hem aylık ödeneğini hem de milletvekili emekliliğinden doğan maaşını alabiliyor. Parlamento üyelerine, en az 2 yıl görevde bulunmaları şartıyla, cumhurbaşkanlarına bağlanacak yaşlılık aylığının yüzde 45'i oranında emekli aylığı bağlanıyor.

Görev süresi biten bir milletvekili, emeklilik şartlarını sağlamışsa 51 bin lira maaş alıyor. Eğer bir vekilin görevi bittiyse ancak o tarihte henüz emeklilik şartlarını karşılamıyorsa onlara da bir "güzellik" TBMM Başkanlığı'ndan geliyor. Bu vekillerin sigorta primleri, yine en yüksek devlet memuru için esas alınan prim üzerinden 4 yıl boyunca TBMM tarafından ödeniyor. Milletvekili ya da eski milletvekili ile bu isimlerin bakmakla yükümlü oldukları kişilerin tedavi masrafları da karşılanıyor.

THY'den ekonomi sınıfı parasına business class

Milletvekillerine Türk Hava Yolları (THY) tarafından da bazı avantajlar sağlanıyor. Milletvekilleri, ekonomi sınıfından aldıkları biletleri ücretsiz olarak business class'a dönüştürebiliyor.

Telefon faturaları "şirketten"

Milletvekillerinin yasama dönemleri içindeki haberleşme giderleri de büyük ölçüde sağlanıyor. Vekil ofislerine iki ayrı operatörün hattının takılı olduğu iki ayrı cep telefonu veriliyor ve faturalar da TBMM tarafından ödeniyor. Ancak bu fatura tutarlarının yıllık toplamının, o yılın aralık ayına ait milletvekili ödenek ve yolluk net tutarı toplamının iki katını geçmemesi gerekiyor. Eğer geçerse kalan ücret vekil tarafından ödeniyor. 

Diplomatik pasaport

Milletvekillerine, eşlerine ve çocuklarına, görevleri devam ettiği süre boyunca diplomatik pasaport tahsis ediliyor. Vekilliği sona erenlere ve eşlerine ise ömür boyu taşıyacakları hususi damgalı pasaport temin ediliyor.

TBMM Genel Kurulu / Fotoğraf: AA

Trafik cezası yok, silah ruhsatı alabiliyorlar

Vekiller, kendi imkanlarıyla edindikleri bir tabancayı bulundurma ve taşıma iznine de sahip oluyor. Ancak TBMM'ye silahla girmeleri yasak.

Milletvekillerine ait araçlara trafik cezası da kesilmiyor. Eğer vekiller trafikte kurallara aykırı davrandıysa bu sadece bir tespit tutanağıyla kayıt altına alınıyor ve bu tutanak TBMM'ye gönderiliyor. 

Yılda 3 ay tatil

TBMM, yaz mevsiminde genellikle çalışmalarına 3 ay ara veriyor. Bu süre milletvekilleri için fiilen tatil demek. Meclis, 3 aydan fazla tatile giremediği milletvekilleri acil durumlarda göreve çağrılabiliyor.

Ölüm yardımı: 12 aylık ödenek

Milletvekillerinin ölümleri halinde, geride kalan ailesine 12 aylık tutarında ölüm yardımı ödeniyor. 

Milletvekillerine bir milletvekili kimliği veriliyor. Eşlerine ise yine TBMM tarafından "özel tanıtım kartı" düzenleniyor. Her bir milletvekilinin 10'ar yakınına, "Milletvekili yakını yaka kartı" da yine TBMM tarafından hazırlanıyor. 

Danışman ve sekreterler

Milletvekillerine yasama ve araştırma faaliyetlerinde yardımcı olmak için bir danışman görevlendiriliyor. Vekil olabilmek için herhangi bir yüksekokul şartı aranmasa da danışman olabilmek için üniversite mezunu olma şartı var. Danışmanların, herhangi bir milletvekilinin ikinci dereceye kadar akrabası olmaması da şartlardan biri.

Milletvekilinin yazılı talebiyle bir kamu kuruluşunda görevli bulunan ya da TBMM personeli olan görevliler arasından sekreter görevlendirmesi de yapılıyor. TBMM Başkanlığı, mesai saatleri dışında ya da tatil günlerinde milletvekilleri için "nöbetçi sekreterya" uygulaması da yürütüyor. Partilerin grup başkanvekilleri ve TBMM Komisyon başkanlarının fazla sekreter talep etme hakkı da var. Bu isimlere makam aracı da tahsis ediliyor.

Baştabiplik şifa dağıtıyor

TBMM içinde bulunan baştabiplik, radyoloji, mikrobiyoloji ve biyokimya laboratuvarları, diş, dahiliye, kulak-burun-boğaz, çocuk, cildiye poliklinikleriyle bir hastane gibi milletvekillerinin ve ailelerinin hizmetinde. Burada uzman hekimler, hemşireler, eczacılar, laborantlar ve diyetisyenler görev yapıyor.

Sağlanan imkanlarla, TBMM milletvekilleri için adeta bir yaşam alanı / Fotoğraf: AA

Lokanta, banka, kreş ve kuaför yanı başlarında

TBMM Ana Bina'da iki lokanta vekiller için hizmette. Alt zemindeki lokantayı sadece vekil ve aileleri kullanabilirken zemin kattaki lokantadaki yemekleri milletvekillerinin ziyaretçileri de yiyebiliyor. Burada iki erkek berberi bir de bayan kuaförü var. TBMM'de Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Türkiye İş Bankası şubeleri hizmet veriyor.

Milletvekillerinin 0 ila 6 yaş arasındaki çocukları için bir kreş de TBMM tarafından kurulmuş durumda. İstanbul Beşiktaş'taki TBMM Konukevi, Florya Atatürk Köşkü Sosyal Tesisi, Yalova Termal Sosyal Tesisi de milletvekillerinin hizmetine sunuldu. 

Bunların dışında milletvekillerinin çeşitli zamanlarda mal bildiriminde bulunması gerekiyor. Seçimi takip eden 2 ay içinde mal bildiriminde bulunması gereken vekiller, mal varlıklarında önemli bir değişiklik olduysa, değişikliği takip eden 1 ay içinde bunu bildirmekle de yükümlü. Milletvekillerinin sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda da mal bildiriminde bulunması gerekiyor.