Aday Adaylığı Ücretleri

Yüksek Seçim Kurulu seçimleri için takvimini açıkladı. Bu takvime göre siyasi partilerin seçime katılacakları seçim çevrelerine ait aday listelerini iletmesi ve bağımsız milletvekillerinin başvuru yapabilmesi için son tarih 9 Nisan Pazar. Dolayısıyla partiler harıl harıl liste hazırlamaya çalışıyor. Aday adayları, kendi aralarında yarışıyor.

Her parti kendi içtüzüğüne göre bir adaylık başvuru ücreti belirlemiş durumda. Partilerin çoğu, her adaydan aynı bedeli almıyor. Adayın erkek, kadın, genç veya engelli olmasına göre miktar değişiyor. Fakat en yüksek bedellere göre sıralama yapıldığında; CHP ve İYİ Parti, adaylık başvurusu için 30 bin TL isteyerek en çok para talep eden partiler. Onları 20 bin TL talep eden AK Parti izliyor. HDP ve Saadet Partisi 15 bin TL, Memleket Partisi ve Gelecek Partisi 10 bin TL, Deva Partisi 5 bin TL, MHP ise 3 bin TL öngörmüş durumda. TİP, sembolik bir yaklaşımla, başvuruculardan deprem bölgesine koli göndermesini beklerken, TKP herhangi bir ücret talep etmiyor. Bağımsız adaylık için ise 55 bin lira civarında bir miktarın yatırılması gerekiyor.

Bu bedeller kimilerine göre düşük gelebilir. Fakat ülkedeki çalışan nüfusun neredeyse yarısının asgari ücretle geçindiğini, asgari ücretin de 8 bin TL olduğunu akılda tuttuğumuzda bu miktar çoğumuz için aşırı yüksektir. Daha somut örneklendirelim: Asgari ücretle çalışan bir işçi, milletvekili olmak için CHP'den aday olmak isterse, neredeyse dört aylık ücretini aday adaylığına yatırmak zorundadır.

Hukuken, bu uygulamanın meşru bir amacının olmadığını söyleyemeyiz. Örneğin ciddiyetsiz adayları caydırmak, seçimlere katılanların sorumluluğunu arttırmak ve kamusal kaynakların makul olmayan şekilde harcanmasını önlemek gibi meşru amaçlar anlaşılır olabilir. Nitekim Venedik Komisyonu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi veya İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi de seçme ve seçilme hakkına dönük sınırlamaları, bu türden amaçlarla anlaşılır sayıyor.

Gelgelelim amacın meşru olması her aracı haklı kılmaz. Hele ki araçların ölçüsüzce kullanılmasını hiçbir şekilde makul sayılmaz.

Ölçülülük, daha az sınırlandırıcı tedbirlerle aynı amaca ulaşılabiliyorsa o tedbirlere başvurulmasını gerekli sayar.

Bana öyle geliyor ki daha az sınırlandırıcı tedbirlerle bu amaçlara ulaşmak olanaklıdır.

Bir defa bu bedellerin depozito olarak alınması mümkün sayılabilirdi. Yani alınacak paranın tamamının veya bir kısmının aday gösterilmeyenlere iadesi söz konusu olabilirdi. Fakat alınan paralar geri ödenmiyor. Keza, ödenecek miktar, aday adaylarının gelirlerine göre kademelendirilebilirdi. Örneğin varsıldan çok, yoksuldan az para alınabilirdi. Böylesi bir kademelendirme de yok.

Yani belli meşru amaçlara daha az sınırlayıcı tedbirlerle ulaşmak mümkün olmasına rağmen buna başvurulmuyor. Böyle olunca da parlamenter siyasete dahil olmak, zenginlere dönük bir işe dönüşüyor. Başka bir deyişle, aşırı adaylık başvurusu olmaması uğruna bir işsiz, kredi alamayacak kadar borca batmış bir emekçi veya geleceği için umut arayan yeni mezun bir genç kategorik olarak siyasetin dışına atılıyor…

Sonuç itibarıyla anılan yüksek bedeller, hukuken ölçülülük ilkesine aykırılıkla malul.

Bu uygulamanın hukukun dışında bir de yerindelik sorunu var.  Onun da en az bunun kadar önemli olduğunu düşünüyorum.

Siyaset mesleği

Siyaset geniş bir kavram. Böyle bakarsak her türlü ilişkimizde siyasal bir yön var. Fakat sözcüğün dar anlamıyla konuşuyorsak hemen herkes aynı düzeyde siyasetle ilgilenmez.

Alman sosyolog Max Weber'in \"Bir Meslek Olarak Siyaset\" isimli makalesinde de ifade ettiği gibi, sözcüğün dar anlamıyla siyaset yapmanın, modern zamanlarda üç (istisnalar ve ara renkler hariç olmak üzere) ideal tipi vardır:

Birincisi ve halkın çoğunluğuna karşılık geleni ara sıra siyaset yapanlardır. Bu kişiler, günü geldiğinde oy kullanır, sırası geldiğinde siyasi yorum yapar ama yaşamının merkezine siyaseti koymazlar. Bir toplumda bu kümedeki insanların sayısı ne kadar artarsa o ülkedeki örgütlü kamuoyu rejimi o kadar gerilemiş demektir.

İkincisi, siyasetle daha çok ilgili olan kişilerden oluşur. Bu kişilerin öyle veya böyle bir siyasi yapıyla bağı vardır ama başka meşgalelerinden ötürü siyasete ayıracakları zaman daha azdır. Aktif olarak siyasal etkinliklerle, diğer işlerinden arta kalan zamanlarda ilgilenirler. Bu guruptaki kişilerin sayısı arttıkça demokrasi kökleşir, siyasal katılım artar ve örgütlü toplum gelişir. 

Üçüncüsü ise asıl mesleği siyaset olanlardır. Bu kişiler, zamanlarının tamamını siyasete hasrederler. Fakat bu kümedekilerin hepsi için aynı türden değerlendirme yapmak mümkün olmaz. Bunlardan bazıları \"siyaset için yaşar\" iken, diğer bazıları \"siyaset sayesinde yaşar\" durumdadır.

Siyaset için yaşayanların bir \"dava\"sı vardır. Tüm emek, zaman ve bilgilerini o davaya hasretmek için profesyonel siyasetçi olurlar. Bu türden siyasetçiler, bir önceki kategoridekilerin öncüleridir. Dolayısıyla demokrasinin pekişmesinde önemli bir işlev görürler.

Gelgelelim \"siyaset mesleğini\" icra eden herkes siyaset için yaşayan bir \"dava adamı\" değildir. Bunların bazılarının derdi ekonomik gelir elde etmek, süregelen işlerinde menfaat sağlamak, ihalelerde aracılık sağlamak, yani sosyal veya iktisadi sermaye biriktirmektir. Bu türden siyasetçiler, bir bakıma siyasetten geçinirler. Bunlar tüm siyaset yapan grupların içinde en asalak olanlarıdır.  Hattâ zararları apolitik olan ilk gruptakilerden bile çoktur.

İlk gruptakilerin icrai bir zararı yoktur. Apolitik insanlar, olsa olsa kendi yararına olanın peşine düşmeyi ihmal ettikleri için dolaylı bir zarara neden olurlar. Oysa bu son kesimdekiler \"bal tutan parmağını yalar\" düsturuyla kamusal kaynaklarının tahribinin, buraları birer arpalığa çevirmenin birincil sorumlularıdır.

Ne yazık ki pek çok ülkede ve Türkiye'de siyaseti meslek edinenlerin çoğunluğunu bu türden kımıl zararlılarından oluşur.

Baştaki noktaya dönersek, ücret iadesi mümkün olmayan aday adaylığı uygulaması bu türden asalak siyasetçileri için biçilmiş kaftandır. Siyasete, \"bir koyup üç alma\" mantığıyla bakan kişileri tahrik eden bu sistem, ön seçim, profesyonel katkı, parti içi referans gibi çeşitli yöntemlerin göz ardı edildiği partilerde daha da beter sonuçlara neden olmaktadır.

Türkiye'de yeni bir sayfa açma iddiasındakilerin veya bu iddialara kapılanların bu konuya bir de buradan bakmasında yarar var.

Siyasal partiler, demokratik sistemlerdeki kurumsal siyasetin en önemli unsurları arasında gösterilir. Daha açık ifade etmek gerekirse içerisinde bulunduğumuz dönemde demokrasi, partiler demokrasisi görünümündedir. Milli irade nosyonu temelinde yasama ve yürütme erklerinde görev üstlenecek temsilcilere yönelik seçim süreçlerinde siyasal partilerin taşıdığı mahiyet tartışmasızdır. Nitekim modern demokrasilerde yöneten-yönetilen ilişkisi, siyasal partiler aracılığıyla meşru bir zemine kavuşmaktadır. Bu noktada temsilci sıfatını kazanacak milletvekillerini belirleme konusu ayrı bir değer kazanır. Zira parti faaliyetlerinin büyük bölümü milletvekilleri tarafından yürütülür. Özellikle seçim dönemlerinde siyasal partilerin vitrinlerinde yer alan milletvekili adayları, oy potansiyeli konusunda bazı ipuçları verir ve seçimlerdeki başarı ya da başarısızlıkta ilgili isimlerin belirleyici olduğu söylenebilir.

Seçim süreçlerinin kritik aşamalarından biri şüphesiz adaylık konusudur. Modern demokratik yönetimlerin ana aktörleri olarak siyasal partilerin aday belirleme kriterleri hususunda farklı uygulamalar mevcuttur. Genel olarak siyasal partiler; tüzüklerine, programlarına ve ideolojik konumlarına göre adaylık sürecini yönetirler. Buna ek olarak siyasal partilerin milletvekili adayı belirleme usul ve kriterleri ülkeden ülkeye değişen demokrasi kültürünün etkisinde biçimlenir. Türkiye’de ise bu gerçeği görünür kılan düzenlemeler Anayasa, Milletvekili Seçimi Kanunu ve Siyasal Partiler Kanunu çerçevesinde okunabilir.

Siyasal partiler anayasal hükümler doğrultusunda milletvekili aday adaylığı için birtakım kısıtlamaları takip etmek durumundadırlar. Milletvekili seçilebilmek için sahip olunması gereken şartlar ise Anayasa’nın maddesi ile Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nda yer alır. Öte yandan bahsi geçen yasal düzenlemelerin siyasal partilere ilişkin hemen her konuda kapsamlı sınırlar çizmekle birlikte “aday belirleme kriterleri” konusunda oldukça serbest bir hareket alanı sunduğu ifade edilebilir. Örneğin Siyasal Partiler Kanunu’nun maddesi, aday adaylık başvurusu yapanlar arasından adayların tespitini, siyasal partilerin tüzüklerinde belirleyecekleri usul ve esaslara bırakır.

Seçimleri Yaklaşırken Siyasal Partilerin Milletvekili Adaylık Kriterleri

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 10 Mart’ta imzaladığı kararnameyle Seçimlerine ilişkin süreci başlattı. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) aynı gün aldığı kararla Cumhurbaşkanlığı ve Dönem TBMM Seçimlerinin 14 Mayıs’ta yenileneceğini açıkladı. Seçim takviminin ilan edilmesiyle birlikte özelde Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı, genelde ise siyasal partilerin milletvekili adaylık kriterleri siyaset gündeminin birincil maddesi haline geldi. YSK’nın hazırladığı takvim kapsamında siyasal partiler milletvekilli aday adaylık başvurularını Mart içerisinde kabul etti.

Türk siyasi tarihinin son 20 yılını domine eden AK Parti’de milletvekili aday adaylık başvuruları 13 Mart’taki teşkilat temayül yoklamalarının ardından başladı ve adaylık için parti üyesi olma kısıtlamasına yer verilmedi. Aynı zamanda Anayasa’da belirtilen koşullar dışında herhangi bir kısıtlama yöntemi tercih edilmedi. Başvuru ücretleri erkek adaylar için 20 bin TL, kadınlar ve yaş arası gençler için 10 bin TL, engelli adaylar için 5 bin TL olarak belirlendi. Bu ücretlerin ise AFAD’ın deprem yardım kampanyasına bağışlanması istendi. Adaylık başvuruları, parti web adresinde bulunan “aday adayı başvuru sistemi” üzerinden ve ilgili teşkilat birimlerinde kabul edildi. AK Parti Tüzüğü doğrultusunda aday tespiti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu’nun aldığı kararla ön seçim, teşkilat yoklaması ve merkez yoklaması ile gerçekleştirildi. Teşkilat ve merkez yoklamaları, aday tespitinde yüzde 50 oranında belirleyici oldu.

Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Genel Başkanı olduğu CHP’de milletvekili aday adaylık başvuruları Aday Saptama Yönetmeliği temelinde 13 Mart’ta başladı. Yönetmelikte anayasal kısıtlamaların yanı sıra en az bir yıllık parti üyeliği ve aidat borcunun bulunmaması şartları yer aldı. Parti üyeliğine sahip olmayan adayların kabulü Parti Meclisi kararına bırakıldı. Aday saptaması ön seçim, aday yoklaması ve merkez yoklaması süreçleriyle belirlendi. Hangi yöntemin kullanılacağına dair karar ise il meclisleri ve parti meclisleri tarafından verildi. Milletvekili Genel Seçimleri için CHP aday adaylığı başvuru ücreti 30 bin TL oldu. Başvuru için kadınlar, yaş arası gençler ve yüzde 40 veya üzeri engeli bulunanlar 15 bin TL ödedi. Ayrıca adaylardan 3 bin TL dosya ücreti istendi. 6 Şubat depremlerinden etkilenen Malatya, Osmaniye, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman ve Hatay adaylarından başvuru ücreti alınmadı.

Altılı Masa’da “cumhurbaşkanı krizi” tartışmasının ana aktörü İYİ Parti, milletvekili aday adaylık başvurularını 15 Mart ile 24 Mart aralığında kabul etti. Ön başvurular elektronik ortamda gerçekleşti. Adaylık başvurusunun tamamlanabilmesi için istenen belgelerle birlikte elektronik başvuru formunun Genel Merkez’de bulunan Aday Adayı Başvuru Masası’na şahsen teslim edilmesi istendi. Başvuru ücretleri erkek adaylar için 30 bin TL, kadın ve yaş arasındaki gençler için 15 bin TL olarak belirlendi. Gazi adaylarla birlikte yüzde 40 ve üzeri engelli adaylardan başvuru ücreti alınmadı. İYİ Parti büyükşehirlerde milletvekili adaylarını temayül yoklamasıyla belirledi. Elektronik ortamda gerçekleştirilen yoklamada, ön seçim kriterleri uygulandı. Diğer adayların tespiti konusunda ise Genel Başkan Meral Akşener, Genel İdare Kurulu’ndan aldığı yetkiyi kullandı.

Cumhur İttifakı’nın ortaklarından MHP’de milletvekili aday adaylığı başvuruları 14 Mart’ta başlayıp 21 Mart’ta son buldu. AK Parti’ye benzer şekilde MHP de milletvekili adaylığı için parti üyeliği şartı aramadı. Başvuru ücreti 3 bin TL olarak ilan edildi. Yüzde 40 ve üzeri engeli olanlardan başvuru ödentisi alınmadı. Aday adayları, MHP Genel Merkezi seçim işleri kayıt kabul birimine şahsen müracaat ettiler. Milletvekilli adayları merkezi yoklama usulünce belirlendi. Aday tespiti sürecinde genel olarak MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve parti üst kurullarının kararları benimsendi.

Cumhurbaşkanı seçimine yönelik aday çıkarmama kararı alarak Millet İttifakı’nın ortak adayı Kemal Kılıçdaroğlu ile “bir şekilde” ittifak kurduğu görülen HDP, milletvekili adaylığı için parti üyeliği şartı aramayan partiler arasında. 17 Mart’ta aday adayı başvurularını kabul etmeye başlayan HDP, parti teşkilatlarına milletvekili aday adaylığı konusunda bir genelge gönderdi. Genelgede, yerine kayyum atanan partililerin aday adayı olmaları istendi. Başvuru ücreti 15 bin TL olarak belirlenirken kadın, genç, engelli, KHK’lı adaylar ile depremzedelerden bu ücret alınmadı. Eşit temsil ilkesinin benimsendiği aday tespit sürecinde merkezi yoklama yöntemi kullanıldı. Milletvekili adayları, eş genel başkanlar ile parti üst kurulları tarafından alınan kararlar doğrultusunda belirlendi.

Millet İttifakı’nın bileşenlerinden Saadet Partisi’ne milletvekili aday adaylık başvuruları 13 Mart’ta başlayıp 17 Mart’ta sona erdi. Müracaatlar il başkanlıklarına ve doğrudan genel merkeze yapıldı. Başvuru ücreti erkekler için 15 bin TL, kadın ve gençler için 10 bin TL, engelli adaylar için ise 5 bin TL şeklinde ilan edildi. Deprem bölgesindeki illere adaylık başvurusu yapanlardan bu ödenti alınmadı. Millet İttifakı’nın ortaklarından DEVA’ya, erkek adaylar 5 bin TL, kadın ve genç adaylar 2 bin TL başvuru ücreti ödedi. Engeli bulunan ve deprem bölgesinden başvuru yapan aday adayları için ise ücret bin TL oldu. Millet İttifakı’nın diğer ortağı Gelecek Partisi, milletvekili adaylığı için başvuru ücretini 10 bin TL olarak belirledi. Bu ücret kadın ve gençler için 5 bin TL, yüzde 40 ve üzeri engeli bulunanlar için ise 2 bin TL şeklinde gerçekleşti. Demokrat Parti’de ise başvuru ücretleri Gelecek Partisi ile benzerdi. Tek fark, Demokrat Parti’nin, engeli bulunan adaylar ile deprem bölgesi adaylarından başvuru ödentisi almamasıydı. Bu partilerde milletvekili adaylarının tespiti, büyük oranda genel başkanların kararlarıyla şekillendi.

Görüldüğü üzere siyasal partilerin milletvekili adaylık kriterleri içerisinde öncelikle vurgulanan unsur başvuru ücretleridir. Ücretler, kampanya maliyetleri düşünüldüğünde kabul edilebilir seviyelerde görünmektedir. Partiler arasında en yüksek başvuru ücretini belirleyen CHP iken bu ücreti en asgari seviyede tutan parti ise MHP olmuştur. Bununla birlikte adaylık ücretlerinde partilerin kadınlara, gençlere ve engellilere pozitif ayrımcılık yaptığı açıktır. Öte yandan 6 Şubat depremlerinin açtığı yaralar da bu noktada unutulmamıştır. Buna yönelik olarak AK Parti, başvuru ücretlerinin AFAD’a bağışlanmasını istemiş; CHP ile birlikte Saadet Partisi ve Demokrat Parti, deprem bölgesi adaylık başvurularından ödenti alınmayacağını belirtmiş; HDP ise depremzedelerden herhangi bir ücret talep etmemiştir.

Siyasal Partilerin Aday Belirleme Süreci: Yöntemler ve Uygulamalar

Teorik düzlemde varlık sebebi, iktidar konumunu elde etmek ve/veya iktidara ortak olmak olan siyasal partilerde milletvekili adaylarının belirlenmesi hayati derecede kritik konuların başında gelir. Zira partiler, büyük ölçüde belirledikleri adayların nitelikleri çerçevesinde seçmenlerden oy alacaklardır. Bu noktada milletvekili adaylarının belirlenmesinde kullanılan usul ve esasların ne denli demokratik olduğu, başka bir ifadeyle parti içi demokrasinin hangi parametrelerde uygulandığı konusu önem kazanır.

Türkiye’de seçimleri yaklaşırken milletvekili adaylarını belirleme süreci, siyasal partilerin tüzükleri ve seçim yönetmelikleri doğrultusunda belirledikleri kriterlere göre kabul ettikleri başvuruların değerlendirilmesi ekseninde gerçekleşti. Bu kriterler; adayın parti programına uygunluğu, toplumda kabul gören değerleri benimsemesi, siyasi tecrübesi, eğitim düzeyi ve toplumsal ilişkileri gibi unsurlardan oluştu. Aday belirleme usulleri ise merkezi yoklama, teşkilat yoklaması, elektronik ortamda ön seçim ve lider ataması şeklinde uygulandı.

Dönem TBMM Seçimleri için belirlenen aday adaylık kriterleri dikkate alındığında, siyasal partilerin aday tespit süreçlerinde pratik bağlamda kısmen de olsa birbirlerinden farklılaştıkları ifade edilebilir. Karşılaştırmalı olarak incelendiğinde, milletvekili adaylarını belirleme hususunda AK Parti ile CHP’nin merkezi yoklama ve teşkilat yoklaması usullerini takip ederek diğer partilerden ayrıştığı söylenebilir. Bunun yanında AK Parti’nin elektronik ortamda ön seçim uygulamasını benimsemesi parti içi demokrasi açısından dikkate değerdir.

Aday listelerinin oluşum sürecinde parti liderleri ve parti üst kurulları belirleyici olmuştur. Yukarıda adaylık kriterleri incelenen bütün partiler için geçerliğini korur görünümdeki bu durum, aday tespit süreçlerinde çoğunlukla parti içi atama yönteminin kullanılmasıyla ilişkilidir. Örneğin CHP, en az bir yıllık parti üyeliği şartını kullanarak çeşitli toplumsal ve ideolojik grupları temsilci havuzundan çıkarmıştır. HDP, eşitlik normlarına aykırılık gerekçesiyle benzer kısıtlamayı kullanmıştır. Benzer şekilde MHP ve Saadet Partisi de seçmen tabanlarını göz önünde bulundurur şekilde aday tespit sürecini parti üst kurullarının kararları doğrultusunda işletmiştir. AK Parti, İYİ Parti ve DEVA gibi partiler ise anayasal hükümler dışında bir kısıtlamaya gitmeyerek siyasi figürlerin geneline hitap eden adaylık sistemi oluşturmuş görünmektedir.

Zorlu, parti genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat'ta meydana gelen depremlerin ardından arama kurtarma çalışmaları ve kriz yönetimi konusunda eksiklikler yaşandığını belirterek, hükümete eleştirilerde bulundu.

Depremden etkilenen illerde tarım ve hayvancılıkla ilgili acil tedbirlerin alınması gerektiğini ifade eden Zorlu, Ziraat Bankasının deprem bölgesine yaptığı 20 milyar liralık bağışın kırsal alanlara harcanmasını istedi.

Zorlu, deprem bölgesinde yeni konutların mera ve orman arazilerine yapılmaması uyarısında bulunarak, şunları söyledi:

"Yabancılara mülk satışının tüm Türkiye'de yasaklanması ve deprem bölgesindeki satışların 6 ay boyunca durdurulması çağrımız vardı. Bu kabul görmedi. Bunun sonuçlarını hepimiz takip etmeliyiz. Bu demografik yapımızı ilgilendiren çok önemli bir konu. Bu bağlamda, tarım arazilerinin, zeytinliklerin yabancılara satılmasının tamamen önlenmesi, bu konunun titizlikle üzerinde durulması gerekiyor."

- Aday adaylığı için erkeklerden 30 bin, kadınlardan 15 bin lira alınacak

İYİ Parti ve Millet İttifakı olarak 14 Mayıs'ta yapılacak Dönem Milletvekili Seçimi için hazırlıklara başladıklarını vurgulayan Zorlu, şu bilgileri verdi:

"Bugün, Genel İdare Kurulumuzda seçim takvimine yönelik bazı hususları belirginleştirdik. Milletvekili aday adayı olacak erkeklerden 30 bin lira, kadınlar ve gençlerden 15'er bin lira ücret alacağız. Engelli vatandaşlarımızdan ise ücret almayacağız. Aday adayı başvuruları Mart'ta yapılacak. Adayların belirlenmesi konusunda hangi yöntemin uygulanacağına dair Genel Başkanımıza Genel İdare Kurulumuz tam yetki vermiştir. Sayın Genel Başkanımızın özellikle büyük şehirlerde üye tabanlı yoklama yapma arzusu ve iradesi öteden beri mevcuttur."

Zorlu, sağlık çalışanlarının 14 Mart Tıp Bayramı'nı kutlayarak, şunları kaydetti:

"Maalesef bu depremde 94 doktor, sağlık çalışanı hayatını kaybetti. sağlık çalışanı ise yaralandı. Siyasi iktidarın 'Giderlerse gitsinler' söylemiyle daha da fazla derinleştirdiği bir neticeyle karşı karşıyayız. Türk Tabipler Birliğinin rakamlarına göre, 'nin Ocak ayından bu yılın şubat ayına kadar 2 bin hekim yurt dışına gitmek için iyi hal belgesi aldı. Bu ülkemizin ve milletimizin kabul edeceği bir tablo değil."

AK Parti Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz, Milletvekili aday adaylığı şartlarını açıkladı.

Hürriyet'ten Umut Erdem'in haberine göre; Başvuru aidatı yerine 16 Mart’a kadar AFAD’a bağış yapılacağını söyleyen Yavuz, “Başvurular yetişkinler için 20 bin TL, kadınlarımız ve gençlerimiz için 10 bin TL şeklinde, engellilerimiz için 5 bin TL şeklinde olacak” dedi. Yavuz, özetle şunları söyledi:

“Aday müracaatları elektronik ortamda alınacak. Bu sayede, 3 bin ton kâğıt israfı önlenecek. Yapacağımız e-temayül yoklaması bütün Türkiye’de 19 Mart saat arasında.

Bizim tüzüğümüzde 3 dönem kuralımız vardı. Ona ilişkin bir karar alınmadı. 3 döneme takılanlar da dahil herkesten müracaat alıyoruz. Seçmen nerenin seçmeniyse orada oy kullanacak. Bir kişi deprem bölgesindeyse ‘ben adresimi yurda almak istiyorum, şu otelde, mekanda geçireceğim’ dediğinde beyana dayalı o bölge insanına seçmen naklini alma hakkı tanındı.”

“Aday müracaatları elektronik ortamda alınacak. Bu sayede, 3 bin ton kâğıt israfı önlenecek. Yapacağımız e-temayül yoklaması bütün Türkiye’de 19 Mart saat arasında. Bizim tüzüğümüzde 3 dönem kuralımız vardı. Ona ilişkin bir karar alınmadı.

3 döneme takılanlar da dahil herkesten müracaat alıyoruz. Seçmen nerenin seçmeniyse orada oy kullanacak. Bir kişi deprem bölgesindeyse ‘ben adresimi yurda almak istiyorum, şu otelde, mekanda geçireceğim’ dediğinde beyana dayalı o bölge insanına seçmen naklini alma hakkı tanındı.”

MHP’de gelir depremzedelere

MHP’de aday adaylığı başvuruları 21 Mart Salı günü saat ’ye dek devam edecek. Aday adayları MHP Genel Merkezi’ndeki Seçim İşleri Kayıt Kabul Birimi’ne şahsen ve belgelerin aslıyla başvuruda bulunacak. İsteyenler ön kayıt işlemlerini “funduszeue.info”den yapabilecek. MHP’de bu yıl başvuru ücretleri depremin ardından düşük tutularak 3 bin TL olarak belirlendi. Yüzde 40 ve üstü engelli olanlardan da ücret alınmayacak. MHP, Hazine yardımı ile birlikte başvuru aidatlarını da 11 ildeki depremzedelere aktaracak.

CHP’de rekor beklentisi

CHP’de 20 Mart’a kadar sürecek aday adayı başvurularında ücretler kadın, genç ve engelliler için 15 bin TL, erkekler için 30 bin TL olarak belirlendi. Aday adayları ayrıca 3 bin TL de dosya ücreti ödeyecekler.

Malatya, Osmaniye, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman ve Hatay’da başvuru yapacak aday adaylarından ücret alınmayacak. Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’nun da Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı olmasıyla ilgi odağı oluşturan CHP bu seçimlerde aday adaylığı başvurularında rekor bekliyor. Geçen seçimlerde yaklaşık 2 bin kişinin aday adaylığı başvurusu yaptığı CHP, erkek aday adaylarından 10, kadın, genç ve engelli aday adaylarından ise 5 bin TL ücret almış, aday adayları ayrıca TL de dosya ücreti ödemişti.

İYİ Parti'de bin TL

İYİ Parti’de milletvekilliği adaylık başvurusu için kadın adaylardan 15 bin TL, erkek adaylardan 30 bin TL alınacak. Engelli ve gazilerden ise başvuru ücreti alınmayacak.

Saadet bin

Saadet Partisi engelli vatandaşlar için 5 bin TL, kadın ve gençler için 10 bin TL, erkekler için 15 bin TL başvuru ücreti belirledi. Deprem bölgesindeki iller için aday adaylığı katkı payı alınmayacak.

TİP’in şartı yardım kolisi

TİP aday adaylarından ücret istemezken deprem bölgelerinde yaşayan yurttaşlar için en az bir gıda ve bir hijyen kolisi hazırlanıp iletilmesi şartı konuldu.

HDP’de 15 bin TL

HDP’de Adaylık başvuru ücreti henüz ilan edilmedi ancak 15 bin TL olması, kadın ve engelliler için pozitif ayrımcılık uygulanması bekleniyor.