Dissomnia

UYKU ve UYKU BOZUKLUKLARI

Uyku, sağlıklı kişilerde kalitatif ve kantitatif özellikleri bakımından oldukça fazla değişiklikler gösteren, düzenli, tekrarlanan ve kolaylıkla geri dönebilen dinamik bir süreçtir. Bu tekrarlanan periyodik duruma ‘sirkadiyen ritim’ denir. Bir uyku siklusu; NREM (Non-Rapid Eye Movement) ve arkasından gelen bir REM’in (Rapid Eye Movement) oluşturduğu uyku dönemidir. Yenidoğan döneminde çocuklarda REM ve NREM eşit süreli görülür (%50 REM / %50 NREM). Erişkin döneme doğru REM azalır, NREM süresi artar (%25 REM / %75 NREM).

DSM-IV Tanı Ölçütlerine  Göre Uyku Bozuklukları:

PRİMER UYKU BOZUKLUKLARI

DİSSOMNİALAR

Primer İnsomi

         Primer Hipersomni

               Narkolepsi

            Solunumla İlişkili Uyku Bozukluğu

         Sirkadiyen Ritm Uyku Bozukluğu

                   Tipini belirtiniz:

                            Gecikmeli Uyku Evresi Tipi

                            ‘Jet-Lag’ Tipi

                            Değişen Çalışma Saatleri (Vardiya) Tipi

                            Belirlenmemiş Tip

         Başka Türlü Adlandırılamayan Dissomni

PARASOMNİALAR

Kabus Bozukluğu (önceki adı rüya anksiyetesi bozukluğu)

         Uykuda Korku (Uyku ‘Terör’ü) Bozukluğu

         Uyurgezerlik Bozukluğu

         Başka Türlü Adlandırılamayan Parasomni

BAŞKA BİR MENTAL BOZUKLUKLA İLİŞKİLİ UYKU BOZUKLUKLARI

         ……….ile İlişkili İnsomni

                   (Eksen I ya da Eksen II bozukluğunu belirtiniz)

         ……….İle İlişkili Hipersomni

                        (Eksen I ya da Eksen II bozukluğunu belirtiniz)

DİĞER UYKU BOZUKLUKLARI

         xx……….’e Bağlı Uyku Bozukluğu (genel tıbbi durumu belirtiniz).

                İnsomnia Tipi

                Hipersomnia Tipi

                Parasomnia Tipi

                Karışık Tip

Madde kullanımının yol açtığı uyku bozukluğu

İnsomnia Tipi

Hipersomnia Tipi

Parasomnia Tipi

Karışık Tip

Entoksikasyon sırasında başlayan

Yoksunluk sırasında başlayan

DİSSOMNİALAR:
Uyku bozuklukları genelde çocuklarda ara sıra görülmekte ve bu bir bozukluğa işaret etmeyebilir. Belli bir yaştan sonra bozukluğu düşünürse de, çocuklukta da dikkatli olunması gereklidir.

İNSOMNİA:
Uykuya dalmakta veya uykuya devam etmekte sıkıntı çekmek, uyku bölünmese de uykunu dinlendirici olmaması, insomnia belirtileri arasındadır. Uyku düzensiz ve verimsiz olması sonucunda toplumsal uyum ve iş hayatında aksaklıklara sebep olur. Uyku şikâyetleri başka bir hastalığın belirtisi olmadığı taktirde ya da bir madde tesiri olmadığı sürece insomnia teşhisi konulabilir. İlaç tedavisiyle uykular düzene sokulabilir.

NARKOLEPSİ:
Gün içinde kişinin, normal işlerini devam ettirirken, aniden dinlendirici uykuya dalması narkolepsiye işaret eder. Bu durumlara "uyku atakları" da denir. Bu ataklar, günlük hayat engel teşkil edeceği için, hemen yardıma başvurulmalıdır. İlaçlarla, uykular düzene sokulurken, psikolojik danışmanlıkla ortaya çıkan sıkıntılar üzerine çalışılır.

PARASOMNİALAR
KABUS BOZUKLUĞU:
Uyku sırasında, korkutucu, tehdit edici, sıkıntı verici rüyalar etkisiyle, uykudan uyanıp, uykunun bölünmesi kâbus bozukluğunu düşündürür. Kişinin sık sık rüyalarının bölünmesi, yoğun sıkıntı yaratır ve bu şikâyetlerin yoğunluğunda uyku işlevi azalır. Bir psikolojik veya fiziksel bozukluk sebebiyle ortaya çıkmamasından dolayı, kâbus bozukluğu tedavisi uygulanması gerekir.

UYKU TERÖRÜ BOZUKLUĞU:
Uyku teröründe kişi uykuda, yersiz yaşanan bir korku neticesinde aniden çığlık atarak uyanma görülür. Bu uyanmalar sık yaşanır ve bir süreç olarak görülür. Bunların sonucunda, kalp atışının hızlanması, hızlı solu alıp verme, terleme gibi fizyolojik değişimler meydana gelir. Genelde kişi rüyasını hatırlamaz ve kişinin kendisini veya başkalarının onu rahatlatma çabaları sonuçsuz kalır. Bu da yoğun sıkıntı yaratır ve kişinin gündüz hayatına da etki eder. İşte ve kişiler arası ilişkilerde uyumsuzluk görülür, bu nedenle tedavisi göz ardı edilmemesi gereken bir bozukluktur.

UYURGEZERLİK BOZUKLUĞU:
Uyurgezer bir kişinin uykusu sırasında, uyanmadan kalkıp, gezmesi ve bunun sık sık tekrarlanması söz konusudur. Kişi bu gezinme sürecinde kimseyle iletişime geçemez ve uyandırılması çok güçtür. Bu gezinmeler uyandıktan sonra hatırlanmadığı için kişi bunu fark etmeyebilir. Sık görülmesi ve kişiye sıkıntı yaşatması, bu sürecin bir bozukluk olarak tanımlanmasına sebep olur.