Zıt Anlam Örnekler

Eş anlamlı ve zıt anlamlı kelimelerle çalışarak öğrencilerin aktif kelime dağarcığını etkili biçimde geliştirmek mümkündür. Önemli olan tüm öğrencilerin etkinliklere katılmaları ve kelimelerin tekrarlarla veya benzer örneklerle pekiştirilmesidir.

Seçenekler (Etkinlik, kapsam ve zorluk derecesine göre ilkokul sınıflarından itibaren uygulanabilir):

• Öğretmen, öğrencilere örnek cümlenin yazdığı bir sayfa dağıtır. Örnek cümle bir tabloya yerleştirir ve tabloda cümledeki kelime sayısı kadar sütun vardır. Örnek: “Bugün yoğun kar yağıyor” (4 sütunlu tablo), “Annem etli dolmayı çok güzel yapar” (5 sütunlu tablo, isim tamlaması tek sütun sayılır) “Annem genelde mavi bardaktan su içer” (6 sütunlu tablo). Tablonun 2. satırına öğrenciler, cümlede kullanılan kelimelere benzer kelimeler veya zıt anlamlı kelimeler yazarlar. “Dün hafif yağmur yağdı”, “Teyzem mantıyı çok güzel yapar”, “Ablam hiçbir zaman yeşil termostan çay içmez” vb.
• Öğretmen, ½ sayfalık bir metni (geniş satır aralıklı) dağıtır ve öğrencilere şu görevi verir: “Altı çizili olan kelimelerin (veya tüm fiillerin, isimlerin veya sıfatların) yerine eş anlamlı olanı veya benzerini yaz.”
• Öğretmen, ½ sayfalık bir metni (geniş satır aralıklı) dağıtır ve öğrencilere şu görevi verir: “Altı çizili olan kelimelerin yerine zıt anlamlı olanı yaz.” (Örnek: “Minicik kedi” g “Kocaman köpek”; “Genç adam ormandan koşarak geçti” g “Yaşlı kadın çimenlerden ağır aksak yürüyerek geldi”). İkili çalışmalar için esprili bir etkinlik: Bir haberin (veya hikâyenin) tam tersini yazmak.
• Öğretmen, ½ sayfalık bir metni (geniş satır aralıklı) dağıtır ve öğrencilere şu görevi verir: “Yazıda tekil olan tüm isimleri çoğul çekim ekleri ile değiştir. Gerekirse fiil çekimlerini de ona göre düzelt” veya “Metinde şimdiki zaman olarak kullanılan fiilleri geçmiş zamana çevir.” veya “bütün sıfatları karşılaştırmalı biçimde yeniden düzenle (iyi g daha iyi) vs.”.
• Yazı üslubunu (kelime seçimi, ifade biçimi, cümle kurgusu) geliştirmeye yönelik etkinlik: Öğretmen, kendi hazırladığı bir yazıyı öğrencilere dağıtır. Yazıda, çok sayıda tekrar eden kelime, basit ifade biçimleri ile doğru ve güzel anlatıma uygun olmayan yanlış kullanımlar vardır. (Örnek: Her cümle “Ondan sonra” ile başlar, yazıda çok sık “dedi”, “yaptı” fiilleri veya “iyi”, “güzel” sıfatları geçer. Öğrenciler ikili gruplarda çalışarak bu metni gözden geçirirler. Sonra sınıf ortamında karşılıklı olarak düzeltilmiş metinler ele alınır.
• Bu etkinliğin genişletilmiş biçimi, bir olayın veya hikâyenin yeniden anlatımı şeklinde de uygulanabilir. Öğrenciler, bir hikâyeyi (kısa bir masalı veya bilgi içeren bir olayı) 1–3 kez dinledikten sonra kendileri yazarlar. Bu çalışma, fazla ilgi çeken bir etkinlik olmamakla birlikte, aktif kelime dağarcığının geliştirilmesine çok uygundur. Öğrenciyi daha çok motive edecek iletişim odaklı alternatifler: Her öğrenciye kısa bir metin (örneğin, bir gazete makalesi) verilir. Öğrenci metni 2 kez okuduktan sonra yazıyı bu sefer kendi kelimelerini kullanarak yazar. Sonra, orijinal metinler numaralandırılır (1, 2, 3 vs.) ve sınıfın sağ tarafına konur. Öğrencilerin yazdıkları metinlere ise a, b, c, vs. harfler verilir ve sınıfın sol tarafına konur. Öğrenciler yazılan metinleri okurlar ve orijinal metinlerle eşleştirmeye çalışırlar. Orijinal metinlere kıyasla eksik olan veya tam olarak aktarılmamış olan noktalara ilişkin not tutarlar. Daha sonra etkinliğin sınıf ortamında değerlendirilmesi yapılır.
• Ayrıca bkz. Ünite Paralel Metin Üretme.

Aşağıda Türkçede en çok kullanılan zıt anlamlı (karşıt anlamlı) kelimelerin listesi bulunmaktadır. Ayrıca Türkçe sınıflarınızı, panolarınızı, duvarlarınızı süsleyebileceğiniz, dil öğretimi esnasında çeşitli etkinliklerde kullanabileceğiniz yüksek kalitede baskı için hazırlanmış Türkçe zıt (karşıt) anlamlı kelimeler afişlerine de sayfa sonundaki bağlantı aracılığı ile ulaşabilirsiniz.

Zıt Anlam Nedir?

Birbiriyle çelişen özellikler barındıran yani anlam bakımından birbirinin karşıtı olan sözcüklere “Zıt Anlamlı Kelimeler” veya "Karşıt Anlamlı Kelimeler" denir.

Her kelimenin zıt anlamı yoktur.

Fiillerin ve bazı sıfatların olumlu-olumsuz biçimleri zıtlık oluşturmaz.