Sesin bir frekansı, boyu, periyodu (T) ve hızı bulunmaktadır. Sesin birim zamandaki (genellikle saniye) titreşim sayısına "frekans" denir. Birimi ise Hertz (Hertz)'dir. Dalga boyu, bir ses dalgasının oluşması için sesin aldığı yoldur. Sesin hızı normal koşullarda; havada , tahtada , suda , çelikte ise &#;m/s dir. Ses boşlukta yayılmaz. Çünkü titreşen bir cismin sıkışıp genleşmesine yol açabilecek atom ya da molekül gibi tanecikler yoktur.
Çok alçak frekanslı ses (İnfrasonik)[değiştir kaynağı değiştir]
Sesin yayılması için maddesel ortama ihtiyaç vardır. Yani boşlukta ses yayılmaz. Ses dalgalar halinde yayılır. Ses kaynağından çıkan ses maddenin taneciklerini titreştirir. Bu nedenle ses yayılır. Ses dalgasının her bir tam devrinde bir sıkışma ve bir seyrekleşme serisi vardır. Ses, tanecikler halinde yayılır, tanecikler ne kadar sık ise o kadar hızlıdır. Sesin yayılma hızı sırasıyla katıdan sıvıya, sıvıdan gaza azalır. Hız (V) = uzaklık (D)/ süre (T) biçiminde gösterilen genel hız formülü aslında teorik bir değer niteliği taşımamaktadır. Çünkü bu formülde göz önüne alınmayan dış faktörler, ses dalgalarının hızı üzerinde bir dizi etkiler yaratır. Örneğin rüzgâr sesi uzaklara taşır, gece ve gündüzün sıcaklık farkları ses dalgalarını etkiler. Ses dalgaları katılarda yaklaşık olarak &#;m/s hızla yayılır. Suda &#;m/s hızla yol alır. Havada &#;m/s yol alır. Ses kaynakları ikiye ayrılır bunlar doğal ses kaynakları ve yapay ses kaynaklarıdır.
Ses kaynakları[değiştir
Sesin havadaki yayılma hızı nelere bağlıdır?
Ses, insanlık açısından gelmiş geçmiş en merak edilen durumlardan biridir. Ses hakkında binlerce araştırma yapılmıştır ve halen yapılmaktadır. Bilinmezlerle dolu bu ses dediğimiz olay ile ilgili bugün sizleri bilgilendiriyoruz. Konumuz sesin yayılma hızı ve sesin yayılma hızının nelere bağlı olduğunu işleyeceğiz.
Havadaki sesin yayılma hızı nedir?
Sesin yayılması olayı taneciklerin birbirlerine çarpışarak enerji aktarması yoluyla ortaya çıkan bir nevi eylemdir.
Havadaki sesin hızı nelere bağlıdır?
Sesin hızı sabit kalmamakla beraber birçok çevresel etkene maruz kalabilmektedir. Bu etkenler nedeniyle sesin hızı sesin iletilmesinde engeller oluşturmakta bu da sesin hızının yavaşlamasına neden olmaktadır.
Başlıca sesin hızı şunlara bağlıdır.
Ortam sıcaklığına
Ortam yoğunluğuna
Ortam Cinsine (Katı, sıvı, gaz hallerde sesin iletimi farklılaşmaktadır.)
Ortamın basıncına
Ortamın nemine bağlı olarak iletilen sesin hızı değişmektedir.
İsterseniz bu başlıkları açıklayalım daha iyi anlaşılması için.
Sesin havadaki yayılma hızı havanın sıcaklığına bağlı mıdır?
Evet, sesin havadaki yayılma hızını etkileyen etkenlerden biri de havadaki yayılma hızıdır. Havanın sıcaklık yoğunluğuna göre sesin aktarım hızı değişiklik göstermektedir. Yapılan araştırmalarda Soğuk havalarda ses hızı azalmakla beraber sıcak havada ses hızı arttığı gözlemlenmiştir. Bunu şöyle de düşünebiliriz bir karlı havada ortamda bir sessizlik çökmesi karın soğukluğu nedeniyle dışarıdan gelen seslerin engellenmesidir. Kar taneciklerinin sesi yutma gibi bir özelliği olsa da sesin yayılma hızını sıcaklığa da bağlamamız mümkündür.
0 derecede sesin havadaki yayılma hızı: m/s dir. Oda sıcaklığında (20 derece) sesin yayılma hızı: m/s’dir. Bunlara göre sesin hızı ortamdaki sıcaklık arttıkça artacaktır.
Sesin havadaki yayılma hızı ortam yoğunluğa bağlı mıdır?
Sesi engelleyecek ortamdaki maddeler sesin yayılma hızını azaltacaktır. Ortam yoğunluğu fazla olan yerlerde sesin iletimi yavaşlayacaktır. Ortam yoğunluğunun az olan yerlerde ise sesin iletimi daha hızlı olacağından sesin havadaki yayılma hızı artacaktır.
Sesin havadaki yayılma hızı ortam cinsine bağlı mıdır?
Sesin iletkenliği katı, sıvı, gaz şekillerinde değişkenlik göstermektedir. Ses katı maddelerde hızlı şekilde yayılırken en yavaş yayılması gaz haldedir. Deniz suyunda yansıtıcı olduğu için denize karşı sessiz bir anda oluşturulacak ses km kadar iletilebilmektedir.
Sesin havadaki yayılma hızı sesin frekansına bağlı mıdır?
Ses hızı sesin frekansına bağlı olmamakla beraber hız açısından bir değişkenlik göstermeyecektir.
Son olarak toplayacak olursak sesin havadaki hızı hangi niceliklere bağlıdır?
Havanın sıcaklığına bağlıdır.
Ortam yoğunluğuna bağlıdır.
Ortamın katı sıvı veya gaz olup olmadığına bağlıdır.
Ortamdaki nem miktarı ses hızını etkilemektedir.
Sesin maddeler üzerindeki dağılımı:
Sesin havadaki yayılma hızı = m/s
Sesin sudaki yayılma hızı = m/s
Sesin tahtadaki yayılma hızı = m/s
Sesin demirdeki yayılma hızı = m/s
Sesin kemikteki yayılma hızı = m/s
Sesin alüminyumdaki yayılma hızı = m/s
m/s (Metre / Saniye) nedir ?: Bilmeyenler için bunu da açıklamak funduszeue.info saniye bazında kaç m yol katettiği anlamına gelmektedir bu birim.
6. Sınıf Fen Bilgisi Sesin Sürati konu anlatımı
Haberin Devamı
- Boşlukta herhangi bir tanecik bulunmadığı için ses yayılmaz. Mesela bunlar içerisinde uzay ya da hava bulunmayan boş bir kap örnek gösterilebilir.
Ses Sürati ve Işık Hızı
Sesin sürati ışık hızından çok daha azdır. Bu sebepten dolayı şimşek çaktığı zaman önce Şimşek görünür daha sonra ses duyulur.
Sesin havada yayılma hızı: m/s
Işığın havada yayılma hızı: km/s
Görmüş olduğunuz gibi ışığın hızı oldukça fazladır. Ancak sesin hızı ışığın hızından çok daha azdır. Rakamsal olarak baktığımız zaman ses 1 saniyede metre yol alırken, ışık hızı ise 1 saniyede tam 7,5 defa dünyayı dolaşabilmektedir.
Not: Televizyonun sesini açtığımız zaman sesin hızında bir değişiklik olmaz. Yalnızca ses dalgalarının enerjisi artış gösterir.
Ayrıca sesin sürati hakkında bilmeniz gereken bazı hususlar mevcuttur.
- Sesin süratini aşmak mümkündür. Örneğin Jet uçakları yüksek hızda uçtuğu zaman ses hızını geçmektedir.
- Sesten daha hızlı giden araçların yaptığı hıza süpersonik hız denmektedir.
- Ses hızı aşıldığı zaman süpersonik bir patlama meydana gelir. Aynı zamanda jet uçağın etrafında bulutsu bir görünüm ortaya çıkar.
- Ses hızı aşıldığı sırada meydana gelen yüksek basınçlı hava hız duvarı olarak bilinmektedir.
Ses Sürati Nasıl Hesaplanır?
Haberin Devamı
Ses süratini hesaplamak için hem matematikte hem de fizikte kullandığımız bir formül bulunmaktadır.
Alınan yol sorulduğu zaman = Yol = sürat x zaman
Zaman sorulduğunda = Zaman = yol/sürat
Sesin Yayılma Süratinin Bağlı Olduğu Durumlar
Ses bütün maddesel ortamlarda aynı hızla yayılmaktadır. Tabii sesin yayılma sürati ortamın yoğunluğu ve sıcaklığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu konuda iki farklı durum nedeniyle sesin yayılma süresi farklılık yaratabilmektedir.
Ortamın yoğunluğu: Ortamın yoğunluğu ne kadar fazla ise yani ses yoğunluğu ne kadar artar bize hızlı da bir o kadar artar. Yani katı ortamda çok daha hızlı yayılırken gaz ortamda çok daha yavaş biçimde yayılır.
Haberin Devamı
Ortamın sıcaklığı: Ortamın sıcaklığı arttıkça sesin hızı artar. Çünkü ortamdaki taneciklerin enerjisi artar ve buna bağlı olarak ses hızlı şekilde yayalım gösterir.
Ses Bir Enerjidir
Ses bir enerjidir. Bu sebepten dolayı diğer maddelerde olduğu gibi ses de ısı ve hareket enerjisine dönüşebilmektedir. Bu doğrultuda ses kaynağından uzaklaştığı sürece enerjisi de azalır. Böylece ses çok daha az duyulmaya başlar. Örneğin çok yüksek bir ses ile karşı karşıya kalındığı zaman bir bardak veya cam kırılabilmektedir. Bu da sesin bir enerji olduğunu en güzel kanıtıdır.
