Orta Kulağa Açılan Östaki Borusunun Görevi Nedir

ÖSTAKİ BORUSU TIKANIKLIKLARI VE ÖSTAKİ BORUSUNUN BALON İLE GENİŞLETİLMESİ ( ÖSTAKİ BALON TÜBOPLASTİ)

ÖSTAKİ BORUSU NEREDEDİR VE NE İŞE YARAR: Kulak anatomisine baktığımız zaman dış kulak yolunun sonunda kulak zarı yerleşmiştir. Kulak zarının arkasinda orta kulak boşluğu mevcuttur. Orta kulak boşluğu içinde çekiç, örs ve üzengi adını verdiğimiz kemikcikler yerleşmiştir. Östaki borusu orta kulak boşluğu ile geniz boşluğu arasında yer alan bir geçittir. Yani bir ucu orta kulağa açılırken diğer ucu geniz boşluğumuza açılır. Orta kulak bir boşluktur ve içinin hava ile dolu olması gerekir. Östaki borusunun görevi orta kulağa gerekli havayı sağlamak ve basınç değişiklikleri sırasında orta kulak basıncının dengelenmesini sağlamaktır

ÖSTAKİ BORUSU DÜZGÜN ÇALIŞMAZSA NE OLUR

Östaki borusu görevini yeterli yapamadığında orta kulağa giden hava azalır ve ani basınç değişikliklerinde orta kulağın basıncı dengelenemez. Buna bağlı olarak hastalar kulaklarında tıkanıklık, dolgunluk ve basınç hissederler. Östaki borusu fonksiyon bozukluğu kalıcı olarak devam ettiğinde bir süre sonra kulak zarında çökme, orta kulakta sıvı toplanması ve işitme kaybı meydana gelebilir. Hastalarda seyahat sırasında kulakla ilgili ciddi yakınmalar olur. Özellikle uçak seyahatlerinde şikayetleri artar.

ÖSTAKİ BORUSU TIKANIKLIKLARI NASIL TEDAVİ EDİLİR

Öncelikle östaki borusunun tıkanmasına neden olabilecek geniz eti, allerji, sinüzit gibi faktörlerin tespite edilmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Bugüne kadar östaki borusu tıkanıklıklarının tedavisinde kullanılan geleneksel yöntem kulak zarına tüp

yerleştirilmesi idi. Ancak son dönemde östaki borusunun balon genişletilmesi işlemi oldukça yüz güldürücü sonuçlar vermektedir. Kronik östaki borusu tıkanıklık sorunu yaşayan yetişkinlerde ve kulakta sıvı toplanması nedeniyle tekrarlayan tüp tatbiki yapılan çocuklarda östaki borusu balon genişletilmesi işlemi önerilmektedir.

ÖSTAKİ BORUSUNUN BALON İLE GENİŞLETİLMESİ ( ÖSTAKİ BALON TÜBOPLASTİ) NASIL YAPILIR

Bu işlem tercihen genel anestezi altında yapılır. Endoskopik bakı ile hastanın burnunda girilerek östaki borusunun genize açılan ağzına ulaşılır. Daha sonra östaki borusu içerisine balon kateter yerleştirilir ve kateterin balonu östaki borusu içerisinde şişirilerek östaki borusu genişletilir. Daha sonra balon kateter östaki borusundan çıkarılır. İşlem oldukça güvenli ve ağrısızdır. Hastaların büyük bir kısmında balon genişletme sonrası şikayetler düzelmektedir.

Orta kulak iltihabı, çocukluk çağında en sık karşımıza çıkan hastalıklardan biridir. Uzmanlar iyi tedavi edilmediği takdirde işitme kaybı, menenjit ve hatta ölümlere yol açabilen orta kulak iltihabı hakkında ebeveynleri uyarıyor.

Çocuklarda önemli bir problem olan orta kulak iltihaplarını daha iyi anlamak için, öncelikle kulağın nasıl çalıştığının bilinmesi gerektiğini belirten SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı'ndan Dr. Öğr. Üyesi İlyas Dişikırık, “Kulak kepçesinin topladığı sesler dış kulak yoluyla kulak zarına gelir ve onu titreştirir. Zardaki ses titreşimleri orta kulak boşluğundaki çekiç-örs-üzengi kemikçiklerini geçerek iç kulak sıvısını titreştirir. Salyangoz şeklindeki iç kulağın içinde dizilmiş olan işitme hücreleri bu titreşimleri uygun işaretlere dönüştürerek işitme sinirine aktarır” dedi.

Kulak zarı büyüklüğünün serçe parmağının tırnağı kadar olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi  Dişikırık, “Orta kulak, kulak zarı ile iç kulak arasındadır, hava ile doludur, sadece yutkunurken açılan Östaki borusu yoluyla havalanır. Östaki borusunun diğer bir görevi orta kulağın duvarlarını döşeyen örtü dokusunun salgıladığı sıvıları genize boşaltmaktır. Bu sayede sağlıklı orta kulakta hiç sıvı birikimi olmaz” diye konuştu.

Dr. Öğr. Üyesi  Dişikırık, çocuklarda en sık görülen orta kulak iltihaplarının “Seröz Otit Media (EOM) ve Akut Otit Media” olmak üzere iki grupta toplandığını kaydetti.

Bu orta kulak iltihabı tipinin genel ve lokal enfeksiyon belirti ve bulguları olmadan sağlam kulak zarı arkasında sıvı toplanmasıyla ortaya çıktığını belirten Dr. Öğr. Üyesi  Dişikırık, şöyle devam etti: “Orta kulak ve burun ile irtibat halinde bulunan boşlukların iltihaplanması ile karakterize olan birçok klinik tablo vardır ve bu tablolar zaman içinde birbirine dönüşebilir. Akut orta kulak iltihabının iyileşmesinden sonra orta kulakta sağlam kulak zarı arkasında effüzyon (sıvı birikmesi) kalabilir ve giderek kaybolur. Effüzyonların yüzde 50’ si dört hafta içinde ve yüzde 80’i sekiz hafta içinde kaybolur. Bu nedenle bir orta kulak iltihabı atağının ardından orta kulakta effüzyon, ancak üç aylık kritik süreyi geçerse EOM olarak kabul edilmeli ve tedavi edilmelidir. Yani hasta kulak ağrısı ve akıntı, ateş ve benzeri yakınmaları dile getirmez. Bugünkü bilgilerimize göre EOM akut orta kulak iltihabı ile kronik orta kulak iltihabı arasında yer alan bir geçiş şeklidir.

Anne ve babalar genellikle çocuklarının kendilerine cevap vermemesi, ilgisiz cevaplarla soruları geçiştirmesi, televizyonu çok yakından izlemesi gibi şikâyetlerden yakınır. Çocuğun sese karşı olan tepkisi azalır. Yuva veya anaokuluna giden çocuklarda öğretmenler çocuğun duymadığını fark edebilir ve aileyi uyarabilirler. Aileler tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonları ile işitme kaybının arttığını söylerler. İki taraflı olgularda işitme kaybı daha ağır olduğu için daha erken fark edilebilir. Yapılan çalışmalarda ABD’de yaş grubundaki çocuklarda görülme sıklığı yüzde 22 olarak bildirilmiştir. Türkiye’de net sıklık bildirilmemiştir.”

Riski Artıran Faktörler

Hastalığın sık görüldüğü süt çocukluğu ve oyun çocukluğu döneminin, çocukların aynı zamanda konuşmayı öğrendikleri ve çevrelerini tanıdığı dönem olduğunu anımsatan Dr. Öğr. Üyesi Dişikırık, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Araştırmacılar bu tür çocukların dili öğrenme ve kullanma yetenekleri ile sosyal uyumlarının normal çocuklara göre daha kötü olduğunu bildirmektedirler.

Bu hastalarda işitme eksikliği odyoljik testler ile saptanabilir. Çocuk büyük ise diapozon testleri ile de iletim tipi bir işitme kaybını ortaya koymak mümkündür.

Efüzyonlu olgularda odyometrik olarak dB arasında değişen iletim tipi işitme kaybı saptanır. İmpedans odyometrisi en çok kullanılan ve yaygın tanı yöntemidir. B tipi yani pik yapmayan eğriler efüzyonu gösterir. Ancak yalancı pozitiflik bulguların sayısı bazı uygulamalı çalışmalarda yüzde 30’a kadar yükselmiştir.

Bu hastalık daha çok çocukluk çağı hastalığıdır. Hastaların bu hastalıktan kurtulabilmeleri ancak yaşın ilerlemesi ve etkin tedavi yöntemlerinin (ilaç, tüp takılması, geniz eti alınması gibi) yapılması ile olmaktadır. Sık olarak tekrarlar ve ilerler ise kulakta kireçlenme, iç kulak tipi işitme kaybı, kolesteatom denilen ve ileride büyük sıkıntılar veren ve mutlaka işitmeyi bozan, ameliyatlar gerektiren tablolara yol açabilir. Enfeksiyon beyne doğru ilerler ise menenjit ve hatta ölüm bile olabilir.”

Tedavi

Tedavide ilk olarak bünyesel risk faktörlerinin belirlenmesi gerektiğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Dişikırık, “Bunlar yaş, kronik üst solunum yolu enfeksiyonlarının varlığı, geniz eti, alerji, yüz gelişim anomalileri ve bağışıklık sistemi bozukluklarıdır. Başta mevsim olmak üzere çevresel risk faktörleri de tedavi planında önemli rol oynarlar. Eğer çocuk kreşe devam ediyorsa, efüzyon iki taraflı ise ve üç haftadan daha fazla bir süredir devam ediyorsa bu efüzyonun kronikleşme ihtimali yüksektir” ifadelerini kullandı.

Yaşın küçük olmasının hem tedavinin başarısını düşürdüğünü hem de nüks etme olasılığını yükselttiğine vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Dişikırık, tedavide dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi:

“Aynı şey mevsimler içinde geçerlidir. Altında ciddi bir patolojinin olmadığı hastalarda kendiliğinden şifa, olguların 5’te 1’inde bildirilmiştir. Antibiyotikler ile belli oranda iyileşme sağlanmakta ancak sık tekrar etmektedir. Bu nedenle antibiyotik tedavisine alınan hastaların aralıklı olarak kontrol edilmesi ve tekrarlama olasılığının akılda tutulması gereklidir. Aile bu konuda dikkatli davranmalıdır. Ancak bazı hastalarda aktif enfeksiyonun önlenmesi için steroid tedavisine ihtiyaç duyulur. Çünkü steroid etkin bir antiinflammatuar etkiye sahiptir. Ancak bu konuda çelişkili bilgiler de mevcuttur.

Sinüzit ve benzeri enfeksiyonlar ile geniz etinin büyük olması tedaviyi olumsuz yönde etkiler. Eğer bademcikler çok büyük ve geniz eti varsa, o zaman cerrahi tedavi kaçınılmazdır. Bu olgularda ilaç tedavisi ile vakit kaybetmek gereksizdir. Adenoid vejetasyon (geniz eti) alınır ve kulağa ventilasyon tüpü takılır. Ventilasyon tüpleri orta kulağı normal gaz konsantrasyonlarındaki hava ile havalandırır ve orta kulaktaki basıncın atmosferik değerlere ulaşmasını sağlar. Orta kulakta sıvı birikmesinin ve negatif basıncın neden olduğu işitme kaybının düzelmesini sağlar. Ancak unutulmamalıdır ki bu tür çocuklarda tüp atıldıktan sonra tekrar nüksedebilir. Nüks oranını etkileyen başlıca faktör yine hastanın yaşıdır. Ayrıca östaki borusunun fonksiyonundaki bozukluklar ve geniz etinin yetersiz alınması bu riski daha da artırır.” dedi.

Ventilasyon tüpü takılmış çocuklarda kulağın sudan korunması gerektiğine dikkati çeken Dr. Öğr. Üyesi Dişikırık, şu uyarılarda bulundu:

“Tüp zaman zaman tıkanabilir ve işitme azlığı yapar. Bazen tüp takıldıktan sonra meydana gelen kanama da tüpün tıkanmasına sebep olabilir. Bu durumda saf oksijen ya da asit borik ile hazırlanmış oksijenli damlalar kullanılarak buşon yumuşatılıp aspire edilmelidir. Tüp takılı iken akıntı görülürse ya orta kulak iltihabı yinelenmiştir ya da dışarıdan orta kulağa enfeksiyon bulaşmıştır. Çok nadir olarak tüp orta kulağa düşebilir. Bu konuda dikkatli olunmalıdır. Tüp takılmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir durum kalıcı perforasyondur. Bu olasılık daha geniş ve uzun tüplerde görülür ve tüpün kalış süresi ile de ilişkilidir. Bir diğer sorun kulak zarında timpanoskleroz yani kireçlenmedir. Ventilasyon tüplerinin kalış süreleri 2 ay ile 2 sene arasında değişebilir.”

B)Akut Otit (Akut Otitis Media)

Bu hastalığın orta kulakta hızla başlayıp ilerleyen bir iltihaptan kaynaklandığını bildiren Dr. Öğr. Üyesi Dişikırık, “Kulak ağrısı, ateş, huzursuzluk, işitme azlığı, iştahsızlık, kusma, ishal, kulak akıntısı bebeklerde kulaklarını çekiştirme bulgu ve şikâyetlerinin bir kısmı veya tümü bulunur” diyerek ebeveynleri uyardı.

Akut Orta Kulak İltihabının Sebepleri

Akut Otit Tedavisi

Akut otit tedavisinde en az 10 gün antibiyotik kullanıldığını vurgulayan Dr. Öğr. ÜyesiDişikırık, sözlerini, şöyle tamamladı:

“Bu sayede, antibiyotik öncesi yıllarda olduğu gibi iltihabın orta kulaktan beyine yayılarak menenjit ve beyin apseleri gibi çok ciddi sonuçlara yol açması artık günümüzde görülmemektedir. Antibiyotik tedavisi ile şikâyetler ilk saatte önemli ölçüde azalmalıdır. Orta kulaktaki sıvının boşalarak işitmenin tam olarak düzelmesi çoğu kez günde gerçekleşirse de bazen altı haftaya kadar uzayabilir.

Sık sık akut otit olan çocuklarda kulak zarına havalandırma tüpü takmak ve geniz etini almak yararlı olur, bu otitin tekrarlanmasını önler.”

İşitme kaybına kadar pek çok önemli soruna neden olabilen östaki borusundaki problemler, çocuklarda konuşma güçlüğünü de ortaya çıkarabiliyor. Peki ne yapmalı? KBB-Baş boyun Cerrahisi Uzmanı, Op. Dr Celal Ünver, önemli uyarılar yaptı

Östaki borusu burun ve boğaz ile orta kulağı (kulak zarı arkasında kulak bölümü) birbirine bağlayan bir borudur. Normalde, östaki borusu orta kulak içindeki basıncın, orta kulak dışındaki hava basıncı ile dengeli olmasını sağlar. Östaki borusu ile ilgili bir problem varsa, orta kulak içindeki hava basıncı dış ortamdaki hava basıncı ile aynı olmayacaktır. Bu durumda orta kulağa zarar verebilecek ve kulak ağrısı, işitme kaybı ve diğer belirtilere neden olabilir. “Kulak barotravması” hava basıncı farkı yüzünden orta kulakta oluşan hasarı ve buna bağlı olan problemleri tanımlamak için kullanılan bir tıbbi terimdir. Çoğu östaki borusu problemleri ciddi değildir. Bunlar genellikle kısa bir süre içinde kendiliğinden düzelir. Ancak östaki borusu sorunları bazen ciddi sorunlara da yol açabilir. Bu sorunlar şu şekilde sıralanabilir: Orta kulak enfeksiyonu, kulak zarı çökmesi ve işitme kaybı…

Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesinden, KBB-Baş boyun Cerrahisi Uzmanı, Op. Dr Celal Ünver östaki borusu sorunlarına bağlı uzun vadeli işitme kaybının, çocuklarda dil ve konuşma sorunlarına yol açtığına dikkat çekiyor;
“Östaki borusu geniz boşluğu orta kulağa bağlayan küçük boru şeklinde bir yapıdır, kıkırdaktan yapılmış uzun bir parçadan oluşur. Kulak zarına yakın olan parçası kısa ve kemikli yapıdadır. Her yutkunduğumuzda, bu yapı kısa süreyle açılır ve hemen yeniden kapanır. Bu orta ve dış kulak arasındaki basıncı dengeleme görevini görür. Açılıp kapanma hareketi meydana geldiğinde genellikle bir “klik” sesi duyulur. Östaki borusu gereken şekilde açılamadığı takdirde, basınç dengelenemez ve kulakta basınç veya sesleri “boğuk” duyma gibi rahatsızlık verici hislere yol açabilir. Bazen işitme kaybı ve kulak çınlamalarına neden olabilir.”

Hangi durumlar östaki borusu sorunlarına neden olur? 

Östaki borusunun şişmesine hastalıklar: soğuk algınlığı, alerji, kulak enfeksiyonları veya sinüs enfeksiyonları bu hastalıklar arasında sayılabilir.
Ani hava basıncı değişiklikleri – Ani hava basıncı değişiklikleri uçuş, dalış ve yüksek yerlere hızlı çıkma sırasında olabilir.
Östaki borusunu bloke eden büyümeler
Anormal yapıda östaki borusu ile doğmak
Kulak ağrısı, kulakta basınç veya dolgunluk hissi, işitme sorunları ve kulak çınlaması östaki borusu sorununun ortak belirtileridir.

Östaki borusu hastalıklarının tanısı nasıl konur?
Bu belirti ve bulgulara sahipseniz zaman kaybetmeden Kulak Burun Boğaz Hastalıkları uzmanınıza başvurmanızda fayda vardır. Tanıda şikâyetleriniz takip eden tam bir KBB muayenesi bazen yeterli olabilecekken, ek olarak işitme testi ve görüntüleme yöntemlerine ( BT, MR) ihtiyaç duyulabilir.

Östaki borusu problemleri nasıl tedavi edilir?
Tedavi östaki borusunda soruna yol açan nedene bağlıdır. Doktorunuzun uygun göreceği tedavi seçeneği ile tedaviye devam etmeniz gerekir. Aşağıdakilerden biri veya daha fazlası tedavinizde kullanılabilir:
Burun spreyleri
Antihistaminikler – Bu ilaçlar genellikle alerji tedavisinde kullanılır. Onlar durdurma kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı ve belirtileri yardımcı olur.
Dekonjestanlar – Bu ilaçlar burun tıkanıklığı belirtileri ile yardımcı olabilir.
Antibiyotik ilaçlar – Antibiyotikler östaki borusu problemleri tedavi etmek için gerekli değildir. Eğer östaki borusu sorunlarına ek olarak bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon varsa gerekli olabilir.
Cerrahi – çoğu kişide östaki borusu sorunları için ameliyat gerekmez. Uzun süreli ve şiddetli belirtileri olan ve ilaç tedavisine yanıt alınamayan durumlarda gerekebilir. Ancak minimal invazif bir yöntem olarak yeni uygulanmaya başlanan bir müdahale son derece başarılı sonuçlar veriyor

Balon tuboplasty ile uçakta sık yaşanan kulak tıkanıklıkları ve basınca son!

Herkes kulaklarında basınç hissetme tecrübesi yaşamıştır – uçakta inişte veya kalkışta, trende tünelin içinden geçerken veya dağ geçitlerinde yürüyüş yaparken. Yada denize dalma sırasında ileri derecede kulak ağrısı ve kulak zarının yırtılması yada baş dönmesi problemleri yaşayanlar olmuştur. Normalde, bu rahatsızlık veren hatta zaman zaman ağrı yapan his çabuk geçer-genellikle yutkunma veya esneme hareketinden sonra. Ancak, yetişkinlerin yaklaşık yüzde birinde, kulaklarda devamlı basınç hissi veya sesleri “boğuk” duyma şeklinde kalıcı belirtileri olan yada kulak zarı arkasında sıvı toplanmasına neden olan östaki borusu fonksiyon bozukluğu vardır. Hatta bazı kişiler yaşayabilecekleri sıkıntılardan korktukları için uçak yolculuğu yapmazlar.

Kalıcı fonksiyon bozukluğunun tedavi edilmesi gerekir. Kulaklarında basınç dengesizliği bozukluğu olan kişiler bir kulak burun boğaz (KBB) doktoruna başvurmalıdır. Doktorunuz tedaviye önce tam bir KBB muayenesi ile başlayacaktıfunduszeue.info sonra östaki fonksiyon bozukluğunu gösteren testleri yapacaktır… Bazı vakalarda problemler, yeni bir tedavi şekli olan BET-kateterle östaki borusuna balon dilatasyon uygulanarak geçirilebilir. Bu yöntem için uygun bir hasta olup olmadığınıza doktorunuz karar verecektir

Yenilikçi bir tedavi Östaki borusuna balon dilatasyon uygulaması östaki borusunun fonksiyon bozukluğunun tedavi edilmesinde yeni bir yöntemdir. Hastalarımızı kısa süreli genel anestezi altında yapılan bu işlemde hastanın östaki borusunu açmak için bir balon kullanılmaktadır: bunu yapmak için burundan veya ağızdan östaki borusunun kıkırdak yapısındaki parçasının içine bir balon yerleştiririz. Ardından balon iki dakikalık bir süre için 10 atmosfer basınç yaratacak şekilde şişirilir. Sonuç olarak borunun içindeki tıkanıklık açılır. Birçok vakada, dilatasyonla borunun normal fonksiyonuna dönmesi ve hem normal hava değişimi hem de basıncın dengelenmesini sağlanabilmektedir.
Balon dilatasyon uygulamasından sonra düzenli olarak östaki borusu havalandırma egzersizi yapmanızı tavsiye ederiz.

Uygulayın: “Valsalva manevrası” Burun deliklerinizi kapatın, ağzınız kapalı iken karın kasınızı gererek burnunuzdan üflüyormuş gibi nefes verin. Bu hareket östaki borusunu açarak basıncın dengelenmesini sağlar. Ameliyat sonrasında “Valsalva manevrasını” bir ay süresince günde kez yapmanızı tavsiye ederiz.

Ağrıameliyatsoğuk algınlığıuçak