Kendini Yorgun Ve Mutsuz Hissetmek

Yorgunluk, bir kişinin günlük yaşantısında veya iş hayatında kendini yorgun ve halsiz hissettiği durum olarak tanımlanmaktadır. Fiziksel aktivite ya da sporun çok fazla yapıldığı durumlarda da yorulmak olağan bir durumdur ve kişinin dinlenmesi ile birlikte bu durum ortadan kalkar. Ancak kişi kendisini çok fazla yormayan aktivitelerde de kendini yorgun hissediyorsa bu durum kronik yorgunluk sendromu hastalığını ortaya çıkarabilir.

Herhangi bir belirtinin veya hastalığın oluşmaması ve yorgunluğun sürekli olarak devam etmesi bu duruma işaret edebilir. Kronik yorgunluk sendromu; kişinin dinlenmesine rağmen sürekli olarak kendisini yorgun hissetmesi, iş verimliliğinin düşmesi, isteksiz olması ve sosyal yaşantıdan uzaklaşması, mutsuz olması gibi semptomlarla kendini belli eden psikolojik bir rahatsızlıktır. Bu durum erkeklere oranla kadınlarda çok daha fazla görülmektedir.

Kronik Yorgunluk Sendromu Neden Olur?

Bu duruma birtakım farklı hastalıklar neden olabilmektedir. Hastalık nedeniyle ortaya çıkan yorgunluk ve halsizlik durumu yaşayan kişiler tedavi edilmesiyle birlikte bu sorun ortadan kalkmaktadır. Yorgunluk hali, uzun süre devam eden ve tekrarlayan stres, uykusuzluk, depresyon gibi farklı birtakım psikolojik nedenler sonucunda da ortaya çıkabilmektedir.

Kronik Yorgunluk Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Yorgunluk hali, bazı durumlarda sadece hafif yorgunluk ve enerjisizlik olarak görülürken, ileri seviyelerde kişi, günlük normal işlerini yapmakta zorlanabilir ve işlerini yapabilmek için başkalarına ihtiyaç duyabilir. Kronik yorgunluk sendromu, 6 aydan fazla sürebilen yorgunluk durumuna denilmektedir. Bu gibi durumların ortaya çıkması halinde kişide birtakım belirtiler görülmektedir. Bu belirtilerin oluşması halinde kişi mutlaka bir uzmana görünmelidir. Kronik yorgunluk sendromu belirtileri şu şekildedir:

• Baş ağrısı
• Işığa duyarlı olma
• Odaklanma sorunları
• Zihinsel yorgunluk
• Unutkanlık
• Boğaz ağrısı
• Kas ve eklem ağrıları
• Tırnak kırılması
• Saç dökülmesi
• Kaygılı ve huzursuz olmak
• Uyku problemleri
• Depresyon ve benzeri psikolojik sorunlar

Kronik Yorgunluk Sendromuna Neden Olan Hastalıklar

Bazı hastalıkların ortaya çıkması sonucunda kişilerde yorgunluk hali görülebilir. Bu hastalıklar kişinin hayatında ciddi derecede sorunlara yol açabilir ve kişinin yaşantısında destek alması gerekebilir. Bu duruma neden olan birtakım hastalıklar şu şekildedir:
Anemi (Kansızlık): Yorgunluk durumunun en fazla görüldüğü hastalık grubudur. Oksijen ileten hemoglobinin eksik olması durumunda kişi yorgun ve halsiz hissedebilir. Bu gibi durumların yaşanması halinde kişi, kesinlikle bir uzmana görünmeli ve muayene olmalıdır. Yapılması gereken tetkikler sonucu tedavi süreci planlanarak oluşan kansızlık durumu giderilir ve kişide görülen yorgunluk hissi ortadan kalkar.
Tiroit Hastalıkları: Bu hastalıklar kişilerin kendilerini çok fazla yorgun, halsiz hissetmesine sebep olmaktadır. 
Kalp Hastalıkları: Kalp yetmezliğinde en ciddi belirtiler arasında bulunan durum, kişinin hissettiği yorgunluk ve halsizlik halidir. Kalpte olması gereken oksijen miktarı karşılanmadığında kişilerde ciddi derecede yorgunluk durumu ortaya çıkabilmektedir.
Enfeksiyon Hastalıkları: Farklı sebeplerle vücutta meydana gelen bu hastalıklar, kişilerde yorgunluk durumunun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. 
Metabolik Hastalıklar: Karaciğer ve böbrek yetmezliğinde, kalsiyumun yüksek ve potasyumun düşük olduğu durumlarda vücutta bulunan kan tuzları ve minerallerin azalması yorgunluk durumunun meydana gelmesinde etken faktörlerdir. Bu gibi hastalıkların tedavisinin erken dönemlerde yapılması kişinin sağlığı açısından çok önemlidir.
Kanser: Bazı onkolojik hastalıklar, yorgunluk durumunu ortaya çıkabilir ve belirtileri arasında bulunabilir. Kanser, kişinin vücut sistemini bozduğu için kişide yorgunluk durumu ortaya çıkabilir.
Uyku Problemleri: Uyku bozukluğu, kişinin yaşam kalitesini düşüren en ciddi problemlerden birisidir. Uyku apnesi, yorgunluk durumunun en önemli nedenleri arasında bulunmaktadır. Yeterli düzeyde uykusunu alamayan kişi, sonraki gün için aşırı yorgun hissedebilir. 
Depresyon ve Stres: Yorgunluğa neden olan hastalıklardan ikinci olarak depresyon gibi psikosomatik bozukluklar gelir. Psikolojik nedenlere bağlı olarak depresyonda olan ve çok fazla stres yaşayan kişiler, bu durumu yaşamaktadır.

Kronik Yorgunluk Sendromunun Tanı ve Teşhisi

Bu durumun ortaya çıkmasında oluşan belirtilerin farklı bir rahatsızlıktan kaynaklı olup olmadığını anlayabilmek için bir uzman tarafından muayene edilip birtakım tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Hasta öyküsü, farklı hastalıklarda da olduğu gibi bu durumun teşhisi bakımından çok önemlidir. Hastalık ve rahatsızlıklar dışında uyku problemleri ve psikolojik faktörler de bu duruma neden olabildiğinden kesin bir teşhis konulması adına bu ihtimallerin de değerlendirilmesi önemlidir. Bu hastalığın tanısı psikiyatrist, uzman psikolog ve bu alan ile ilgili farklı alanların olduğu ekipler tarafından incelenip değerlendirilir.

Kronik Yorgunluk Sendromu Tedavi Yöntemleri

Bu hastalığın tedavisinde uygulanan yöntemler, hastalık belirtilerini iyileştirmek ve ortadan kaldırmak için yapılmaktadır. Kişiden kişiye değişen ve özel olarak hazırlanan hafif tempolu egzersiz uygulamalarının sürekliliği ve bu süre zarfında hastaya psikolojik yönden destek verilmesi önemlidir. Ayrıca yaşam tarzında değişiklikler ve beslenme tedavi sürecinin bir bölümüdür. Tedavi boyunca hasta her evrede sağlıklı bir şekilde iyileşeceğine inandırılıp cesaretlendirilmelidir. Kişinin moralini, enerjisini kazanması ve yapılan egzersizlerle bazı hastalıkların giderilmesi amaçlanmaktadır. 
Kişiden kişiye değişen ve hastanın öyküsünün de çok fazla önemli olduğu bu durumda farklı birtakım tedavi yöntemleri uygulanabilir. Genel sağlık ve hasta öyküsüne göre kronik yorgunluk sendromu tedavi yöntemleri şu şekildedir: 

• Psikoterapi uygulamaları
• Destekleyici uygulamalar
• Diyet uygulamaları
• Aerobik egzersiz uygulamaları
• Bitkisel preparatlar
• Doktorun belirlediği birtakım ilaçlar (Kortikosteroidler, antidepresanlar)

Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Zeynep Çukadar*

Ne yaparsan&#;z yaps&#;n geçmeyen bir yorgunluk ve mutsuzluk mu ya&#;&#;yorsunuz? Öncelikle bu yorgunluk ve mutsuzluk halimizi do&#;ru anlamland&#;rmak için nereden geldi&#;ine dair baz&#; &#;eylerden söz etmek gerekli. Psikolojide nesne kuram&#;, insan yavrusunun geli&#;im evrelerini ve her evrede neye ihtiyaç duydu&#;unu anlamam&#;z&#; sa&#;layan bir kuramd&#;r. Ve bu kuram bizlere insan&#;n do&#;du&#;u an itibari ile kendisini var edebilmesi için ötekine yani bir anneye, bak&#;c&#;ya bir di&#;er deyi&#;le bir ili&#;kiye ihtiyaç duydu&#;unu söyler. Öyle ya, do&#;ada en çok desteklenmesi gereken insan, do&#;du&#;u anda kendisini var edebilmek için bir di&#;erine ihtiyaç duyar. Onu koruyacak, kollayacak, besleyecek birine &#;nsan ayn&#; zamanda, tüm bu verileri h&#;zl&#;ca, o geli&#;memi&#; ancak her gün büyük bir h&#;zla büyüyen beyni ile alg&#;lamaya ve i&#;lemlemeye çal&#;&#;&#;r. Bir ba&#;kas&#; taraf&#;ndan sevilip sevilmedi&#;ini, de&#;er görüp görmedi&#;ini bir anlamda aynalanarak hisseden ve korunmaya muhtaç bir varl&#;kt&#;r. En temel ihtiyac&#; da esasen dokunulma, görülme, duyulma, sevilme, de&#;erli oldu&#;unu hissetme arzusudur. Dokunulmak ve dokunmak o kadar önemli bir ihtiyaçt&#;r ki; herkes mutlaka deneyimlemi&#;tir; e&#;er hasta olursan&#;z ve karn&#;n&#;z a&#;r&#;rsa, birinin karn&#;n&#;za dokunmas&#; iyi gelir hatta iyile&#;tirir. Byung Chul Han’ &#;n Palyatif Toplum ve Günümüzde Ac&#; isimli kitab&#;nda da belirtti&#;i gibi "ac&#;s&#; geçsin isteyenin bu arzusu, sizin bedeninizde yer bulur, birinin ac&#;n&#;z&#;n geçmesi dile&#;i, sizin bedeninizle, duydu&#;unuz ac&#;n&#;n aras&#;na girer ve o dokunu&#;la ac&#; geri çekilir." K&#;sacas&#;, insan&#;n do&#;ar do&#;maz ihtiyaç duydu&#;u en temel &#;ey ili&#;kide olmakt&#;r. Çünkü hayatta kalabilmek için birinin onu beslemesi, sarmas&#;, gözlerinin içine bakmas&#;, sevgi, güven, &#;efkat vermesi ve belki de en önemlisi bu ihtiyaçlar&#;n giderilmesinin düzenli ve tutarl&#; olmas&#; gereklidir. Bu ihtiyaç insan hayatta kald&#;&#;&#; sürece de de&#;i&#;mez. Bunlar olmad&#;&#;&#;nda, yani ili&#;ki olmad&#;&#;&#;nda insan ac&#; çeker…

Oysa günümüz modern toplumunda, mutlu olunmas&#; için her ko&#;ul sa&#;lanm&#;&#;t&#;r(!), ki&#;i isterse her &#;eyi yapabilme &#;ans&#;na da sahipken ve her an nesnelerin dünyas&#;nda tüketilebilecek seçenekleri de varken, niye ac&#; çeksin niye mutsuz olsun ki? Böylesi her &#;eyi yapabilmenin mümkün oldu&#;u dünyada, ki&#;i ba&#;ar&#;s&#;z, mutsuz, yaln&#;z, sevgisiz hissediyorsa da bunun kabahatlisi tabii ki odur, yani kendisidir(!).

Modern toplum, her &#;eyi bir tüketim arac&#;na dönü&#;türmü&#;, bununla da yetinmemi&#;, bireyi özgür oldu&#;una ve ne isterse yapabilme yetene&#;ine ve ko&#;ullara sahip oldu&#;una inand&#;rm&#;&#;t&#;r. Ve bu nedenle ac&#; çekmesi, mutsuz olmas&#; için bir neden yoktur. Yaln&#;z, ba&#;ar&#;s&#;z, ili&#;kisiz hissetmek için de öyle. Yaln&#;z m&#;s&#;n&#;z? Kayd&#;r&#;nnn, biri olmazsa di&#;eri olur.

Seans odalar&#; ba&#;ar&#;s&#;zl&#;k, yaln&#;zl&#;k, yetersizlik, de&#;ersizlik hisleriyle dolu. &#;yi e&#;itimlerden geçmi&#;, birçok konuda son derece yeterli olan bireyler, bu gerçekli&#;in d&#;&#;&#;nda hisler ta&#;&#;makta. Çünkü ba&#;arabilirsin slogan&#;, ki&#;iye isterse her &#;eyi yapabilece&#;ini, velev ki yapamad&#;ysa gerçekten istemedi&#;i için yapmad&#;&#;&#;n&#; yani kontrolün tamam&#;yla ki&#;ide oldu&#;unu dü&#;ündürmektedir. Ba&#;ar&#; ve mutluluk için gereken tüm ko&#;ullar olu&#;turulmu&#;tur ve bireyin ayaklar&#;n&#;n önüne serilmi&#;tir. Oysa böyle bir dünyada ya&#;&#;yor olundu&#;u ve herkesin gerçekten e&#;it ko&#;ullara ve haklara sahip olundu&#;u inanc&#; bir illüzyondan ibarettir. Birey ve özgürlük söylemleri, ki&#;ilere, yaln&#;zca kendi dürtüsel hazlar&#;n&#;n pe&#;inden ko&#;mas&#; gerekti&#;ini ve tüm ko&#;ullar&#;n da zaten haz&#;r halde orda durdu&#;unu, isterse de yapabilir oldu&#;unu, tüm bunlar oldu&#;unda da sevilebilir ve yeterli oldu&#;unu dayatmaktad&#;r. Ancak tüm söylenenler eksiktir ve bu kabulün sorgulanmas&#; gereklidir. Devletlerin ve sistemin politikalar&#;n&#; ele&#;tirme özgürlü&#;ünün çal&#;nmas&#; demektir ki hatan&#;n yaln&#;zca bireyden kaynakland&#;&#;&#;n&#;n dü&#;ünülmesi, gerçe&#;i de&#;erlendirirken hatalara yol açar, eksiklikleri gözden kaç&#;rmakla sonuçlan&#;r.

&#;&#; dünyas&#;nda ba&#;ar&#;l&#; olmak için ki&#;ilerin, h&#;rsl&#;, özverili olmalar&#;, gerekirse gece saatler boyunca ba&#;ar&#; için çal&#;&#;&#;lmas&#; gerekti&#;i diktesi ile birlikte ahlaki de&#;erleri bir kenara b&#;rakan rekabet ortam&#;n&#;n, tak&#;m arkada&#;&#;n&#; ezip geçebilmesine alan açt&#;&#;&#; ve bunun da ba&#;ar&#;n&#;n bir parças&#; oldu&#;u, bireysel ba&#;ar&#; için her yolun mubah say&#;ld&#;&#;&#; günümüz toplumunda, insanlar yaln&#;zla&#;makla kalmay&#;p, paranoid ve güvensiz bir &#;ekilde kendilerini var etmeye zorlanmaktad&#;r. Günlerinin ço&#;unda i&#;te uzun saatler boyunca çal&#;&#;makta, büyük &#;ehirlerde i&#;e gitmek ve dönmek için saatler harcamakta ve ancak sonucunda almay&#; umdu&#;u terfi umutlar&#; içinde yorgunluk da ya&#;amaktad&#;r. Bireyle&#;me ve özgürlük söylemleri toplumsal bir erim için çaba sarf etmenin, desteklemenin, yard&#;mla&#;man&#;n veya birini sevme eylemlerinin de k&#;ymetinin unutulmas&#;na yol açm&#;&#;t&#;r. Herkes tek ba&#;&#;nad&#;r yani yaln&#;zd&#;r ve kimseye güvenilmemesi gereklidir. K&#;sacas&#; gemisini yürüten kaptand&#;r ancak bu hali ile kaptan&#;n mutlu olmas&#;, ac&#; çekmemesi beklenir.

Pozitif psikolojinin, tüm bu duygularla ba&#; etmenin yolu olarak olumsuz dü&#;üncelerin yerine olumlular&#;n konmas&#; yönünde girdi&#;i çaba, çe&#;itli gurular&#;n ana davet etmesi, ya&#;am koçlar&#;n&#;n tavsiyeleri ile birle&#;erek, ac&#;n&#;n kaç&#;n&#;lmas&#; gereken, yanl&#;&#;, kabul edilmeyen ve elbette istenmeyen bir duygu oldu&#;unu dü&#;ündürmektedir. Oysa ac&#; neyin ki&#;iye ait oldu&#;unu gösteren bir duygudur. Bir yerin kesilmesinin, sevilen birinin kayb&#;n&#;n ac&#; hissettirmesi, kayb&#; ya&#;an&#;lan ki&#;i ile kurulan ba&#;a referanst&#;r, bir anlamda ruhsall&#;&#;&#;m&#;zda kaplad&#;&#;&#; yere Sosyal medya yeni bir meta dünyas&#; in&#;a etmi&#;, di&#;erini, ki&#;inin dünyas&#;na yaln&#;zca gülümseyi&#;iyle ta&#;&#;m&#;&#;, yaln&#;z olan, sevilmeyen, ba&#;ar&#;s&#;z olan&#;n kendisi oldu&#;una inand&#;rm&#;&#;t&#;r. Bu duygular&#;n bertaraf edilmesi içinse, derinli&#;i olmayan ili&#;kiler ortaya ç&#;km&#;&#;t&#;r. Yaln&#;z ve mutsuz musunuz? Kayd&#;r&#;n. Bulamad&#;ysan&#;z, içinizdeki bu bo&#;luklar&#; anl&#;k hazlarla doldurun. Belki de bu nedenle son zamanlar&#;n en büyük sorunlar&#;ndan biri uyu&#;turucu ve alkol kullan&#;m&#;ndaki art&#;&#;t&#;r.  K&#;sacas&#; art&#;k bir dostu görmek ve o an&#;n dostla, sevilen ile yani özel olanla payla&#;&#;lmas&#; yerini ki&#;inin yaln&#;z hissetmesinin önüne geçen, günlük, derinli&#;i olmayan, haz odakl&#; ili&#;kilere b&#;rakm&#;&#;t&#;r. Elbette ki bu ili&#;kiler yuma&#;&#;n&#;n ki&#;iyle ilgili olan bir parças&#; vard&#;r. Ancak bunun yaln&#;zca bireyin kendi sorumlulu&#;unda oldu&#;unun dü&#;ünülmesi ve hatta dayat&#;lmas&#;, gerçekli&#;in büyük bir k&#;sm&#;n&#; örtmektedir. Son zamanlarda birçok insan&#;n göç etmek isteyi&#;inin, umutsuz, mutsuz, yorgun ve çaresiz hissetmesinin ard&#;nda anla&#;&#;lmas&#; gereken bu durumun modern toplumun dayatmalar&#; ile olan ba&#;&#;d&#;r. Çekilen ve ya&#;an&#;lan bu ac&#;lar yaln&#;zca bireyle ilgili de&#;ildir, modern toplumun yaratt&#;&#;&#; birey, ac&#; çekmektedir ve bu ac&#;y&#; yaln&#;zca kendisinin duyumsad&#;&#;&#;na dair derin bir yan&#;lsamas&#; vard&#;r. Umut ediyorum ki bu ac&#;n&#;n yaln&#;zca kendisi taraf&#;ndan çekilmedi&#;i fark edilir ve bu ortak ac&#; bir de&#;i&#;imin mayas&#; haline dönü&#;ür.

Not: Byung Chul Han’&#;n Palyatif Toplum isimli kitab&#; ve Özge Soysal’&#;n &#;pler Elimizde isimli makalesi bu yaz&#;n&#;n referans&#;d&#;r.

* Psikoterapist