Suffe Ehli

eşi ile Hz. Lût’un eşini kâfir olarak nitelemesi, meselenin bu boyutunu açıklar ma- hiyettedir. Nitekim Kur’ân, Hz. Nûh’a oğlu için: “O senin ailenden değildir.” derken bu durum kastedilmektedir. İlgili örnekler, aileyi birbirine bağlayan din ve inanç unsurunun önemini göstermektedir. İnanç ve gaye ortaklığının kişileri aile kıldığı örneklerden biri Hz. Peygam- ber ile Ashâb-ı Suffe arasındaki münasebete dairdir. Hz. Peygamber ile Ashâb-ı Suf- fe’nin bir kısmı arasındaki irtibatı de kavramın bu anlamı etrafında değerlendir- mek mümkündür. Bu ilişkinin mahiyetine bakıldığında, nesep birliği itibariyle aile olanların münasebetlerinin ötesinde bir yakınlık dikkatleri çeker. Bu bağlamda Ashâb-ı Suffe’nin bir kısmını, kendisini Hz. Peygamber’e hizmete adayan kimseler olarak görmekteyiz. Bu kimseler; Resûlullah’ı uyuduğunda uyandırma, onun ab- dest suyunu hazırlama, ayakkabısını giydirme, yola çıkacağı zaman bineğini hazır hâle getirme, onu tıraş etme, kapısında nöbet tutma vb. vesilelerle Hz. Peygamber’e oldukça yakın olmuşlardır. Kendilerini adeta Hz. Peygamber’e hizmete adayan Ashâb-ı Suffe’den bazı isimler, Resûlullah’ın yanından bir an bile ayrılmamıştır. Bu isimlerin başında Ebû Hüreyre gelir. Ayrıca hâne-i saadete serbestçe girip çıkma konusunda Hz. Peygam- ber’in özel izin verdiği İbn Mes‘ûd da bu açıdan önemli bir şahsiyettir. Nitekim söz konusu izne istinaden Hz. Peygamber’in evine rahatça girip-çıkması ve onunla ya- kın münasebeti hasebiyle Medine’ye gelen yabancılar onu, Resûlullah’ın ailesinden zannetmişlerdir. Hz. Peygamber’in ehl-i beytinden kabul ettiği ve “Hz. Peygam- ber’in hâllerinin mahremi” olan Selman-ı Fârisî de bu kapsamda zikredilen isim- lerdendir. Zira Hz. Ömer, Resûlullah’ın “Selmân ehl-i beytimizdendir.” ifadesine dayanarak diğer ehl-i beyt mensuplarına olduğu gibi Selmân’a da maaş bağlamıştır. Ehl-i beyt’ten kabul edip sadaka almasını yasakladığı ve vefat ettiğinde cenaze işle- riyle ilgilenmesini vasiyet ettiği Şukrân Sâlih de bu bağlamda dikkate değer şahsi- yetlerdendir. Yanından ayırmadığı, cenazesini bizzat defnettiği Abdullah Zül- bicâdeyn ve ehl-i beyt’i sayarken ismini zikrettiği Sevbân da bu kapsamda önemli isimlerdendir. Ashâb-ı Suffe’den bazı şahsiyetler, Resûlullah’a yakınlıklarıyla dikkat çekmiş ve kaynaklar Hz. Peygamber’e dair bazı haberlere onlar vasıtasıyla muttali olmuş- lardır. Bu münasebetle söz konusu sahâbîler, Müslümanların, “üsve-i hasene” olan Hz. Peygamber’i anlaması noktasında önemli rol oynamışlardır. İbn Sa‘d, Ebû Abdillah Muhammed. et-Tabakâtü’l-kebîr. Beyrut: Dâru Sadr, İbn Salâh, Ebû Amr Osman b. Abdirrahman. ‘Ulûmu’l-hadîs. thk. Nûreddin Itr. Ha- lep: İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzeddîn. Üsdü’l-ğâbe fî ma‘rifeti’s-sahâbe. Beyrut: Dâru İbn Hazm, Kandemir, M. Yaşar. “Abdullah b. Ömer b. Hattâb”. DİA. 1: İstanbul: TDV, Kandemir, M. Yaşar. “Ebû Hüreyre”. DİA. İstanbul: TDV, Makrizî, Ebü’l-Abbas Takıyyüddîn Ahmed. İmtâü’l-esmâ bimâ li’n-nebî mine’l-ahvâl ve’l-emvâl ve’l-hafede ve’l-metâ‘. thk. ve ta‘lîk Muhammed Abdülhamid Ne- misi. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Mevdûdî, Ebü’l-A‘lâ. Tefhimu’l-Kur’ân. İstanbul: İnsan, Nizâmüddîn Ensârî, Abdulali Muhammed. Fevâtihu’r-rahamût fî şerhi Müsellemi’s- sübût. Mısır: Bulak, Okiç, Muhammed Tayyib. Bazı Hadis Meseleleri Üzerine Tetkikler. İstanbul: AÜİF, Özel, Ahmet. “Âl”. DİA. 2: İstanbul: TDV, Sehâvî, Muhammed b. Abdirrahman. Rüchânu’l-kiffe fî beyâni nübzetin min ahbâri ehli’s-Suffe. thk. Ebû Ubeyde Meşhûr b. Hasen-Ebû Huzeyfe Ahmed. Riyâd: Dâru’s-Selef, Süyûtî, Celâlüddîn Abdurrahman. Tedrîbü’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n-Nevevî. thk. Ab- dulvahhâb Abdullatîf. Medine: Mektebetü’l-İlmiyye, Şâmî, Şemsüddîn Muhammed b. Yûsuf. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî sîreti hayri’l-‘ibâd. thk. Âdil Ahmed-Ali Muhammed Mu‘avvid. Beyrut: Şenel, Abdülkadir. “Şukrân”. DİA. İstanbul: TDV, Tütün, Sevgi. Kur’ân’da Peygamber Aileleri. İstanbul: Kayıhan, Uğur, Mücteba. Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDV, Vâkıdî, Muhammed b. Ömer. Kitâbü’l-Meğâzî. thk. Marsden Jones. Beyrut: Âlemü’l- Kütüb, Yıldırım, Muhammed Emin. Efendimiz’i Sahabe Gibi Sevmek. İstanbul: Siyer, Zehebî, Şemsüddîn Ebû Abdillah. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ. thk. Şuayb Arnaut-Hüseyin Esed. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle,