Mezopotamya Uygarlıkları 9 Sınıf Tarih

SORU 1:

I.Eski mısırlarda mumyavılık ve tıp biliminin gelişmesi

II.Urartularda mezarların ev ve oda şeklinde yapılıp,eşyalar konması

III.Sümerlerde ölünün hayattayken sevdiği eşyalarla birlikte gömülmesi

Bu bilgiler ilk çağ toplumlarındaki bazı gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine bağlı olduğunu ortaya koymaktadır?

A) Dinlerin dünyevi nitelikte oluşuna

B) Siyasal örgütlenme biçimlerine

C) Ekonomik etkinliklerine

D) Dinsel inanış biçimlerine

E) Toplumun hukuk yapısına

SORU 2:

Tarihin ilk büyük uygarlıklarının Mezopotamya,Mısır ve Anadolu da kurulmasında;

I.Bölgenin yeraltı kaynakları bakımından zengin olmasına

II.Belirtilen bölgelerin elverişli iklim koşullarına ve yerşekillerine sahip olama

III.Bilimsel ve teknik buluşların ilgili bölgelerde yoğunlaşmış olması

gibi durumlardan hangilerinin daha çok etkili olduğu savunabilir?

A) I ve II B) Yalnız III C) yalnız II D) II ve III E) Yalnız I

SORU 3:

Mısır uygarlığı'nın;

I.Ölümden sonraki yaşama inanma varlığı

II.Ölü bedeninin bozulmadan korunmak istenmesi anlayışı

III.İlk kez güneş esasına dayalı takvim kullanılması

Gibi özelliklerin hangilerinin tıp ve eczacılığın gelişmesinde etkili olduğu ileri sürülebilir?

A) I,II ve III B) Yalnız III C) I ve II D) Yalnız II E) II ve III

SORU 4:

İlkçağ'da temel ekonomik etkinliği tarım olan uygarlıklarında;

I.Kara sabanın kullanılması

II.Sulama kanallarının yapılması

III.Araç ve gereç yapımında madenlerden yararlanılması

gibi gelişmelerden hangilerinin üretiminin artmasına katkı sağladığı savunabilir?

A) I ve II B) II ve III C) II ve III D) Yalnız II E) Yalnız III

SORU 5:

Mezepotamya bölgesi , tarıma ve yaşamaya eleverişli konumu nedeniye uygarlığın beşiği olmuştur .Bu bölgede düzlük olup , dağlarla ayrılmamıştır.Ancak bu bölgenin aşağı kısmı kum ,taş ve maden bakımıından oldukça fakirdir.

I.Bölgeye yönelik istalaların yoğunlaşması

II. Bölgey ait uygarlık kalıntılarının büyük bir kısmın günümüze kadar ulaşmaması

III.Bölgede oluşan uygarlık değerlerin başka bir bölgeye taşınmış olması

sonuçlardan hangilerine neden olduğu söylenebilir ?

A) Yalnız III B) II ve III C) I ve II D) Yalnız II E) I,II ve III

SORU 6:

Mısır uygarlığı, dıştan fazla bir etki olmadan kendine has özellikleriyle bu ülkede doğmuş ve gelişmiştir. Buna karşılık başka ülkeler Mısır'dan etkilenmişlerdir . Bu bilgiler Mısır uygarlığının

I.Deniz ticareti sayesinde zengineşmiş olma

II.Güçlü ve özgün bir yapıya sahip olama

III.Başka uygarlıklardan etkilenerek,gelişme

gibi özelliklerin hangilerine sahip olduğunun kanıtı olarak gösterilebilir

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) Yalnız III E) Yalnız I

SORU 7:

Mısırlar papirus üzerine, Romalılar taş üzerine yazmışlardır.

yukardaki açıklamaya göre aşağıdaki yargılardan hangisin en doğru olduğu söylenebilir ?

A) Her uygarlık kendi olanakları ölçüsünde gelişme göstemiştir.

B) Romalılar yazılı uygarlığa diğerlerinden sonra geçmiştir.

C) Akdeniz ve çevresi uygarlıkları birbirini etkilemiştir.

D) Sümerler kalıcı eser vermeye önem vermiştir.

E) Mısır yazısı için kil tabletler uygun değildir.

SORU 8:

I. Asurların kara koliniciliği yapması

II. Lidyalarının Kral Yolu'nu oluşturmaları

III. Yunanlarırın ve Fenikelilerin deniz kolinicilğiyle uğraşmaları

İlgil uygarlıkların aşağıdaki etkinliklerden hangisiyle uğraştıklarının kanıt olarak gösterilebilir ?

A) Tarım B) Hukuk C) Sanat D) Ticaret E) Bilim

SORU 9:

I. Lidyalılar Kral Yolu'nu yapmışlardır

II. Hititler Anal denilen yıllıklara tarafsız tarih yazıcılığını başatmışlardır ,

III. Mısırlar güneş takvimini bulmuşlardır

Yukarıdaki gelişmeler,sırasıyla aşağıdaki hangi gersinimleri doğurmuştur?

A) Tarım-Eğitim-Siyaset

B) Ticaret-Din-Tarım

C) Sanat-Ticaret-Eğitim

D) Siyaset-Sanat-Din

E) Siyaset-Din-Ticaret

SORU 10:

İlkçağ'da,İyonya'da Thales, Güneş tutlmasını hesaplarken, Anaksimenes,evrenin anlaşınilmesi için doğanın incelenmesi gerektiğini belitmiş,Pisagor, dünya'nın yuvarlak olduğunu öne sürmüştür.

Bu bilgiler aşağıdakilerin hangisinin göstergesi olarak alınabilir?

A) Bilimin dinin etkisinde olduğunun

B) Özgür düşünce ortamının bulunduğunun

C) Ticaret yapıldığının

D) Toplumun sınıflara ayrıldığının

E) İnsanların yönetime katıldıklarının

CEVAP ANAHTARI:

1-D 2-C 3-C 4-C 5-E 6-A 7-A 8-D 9-B 10-B

MEZOPOTAMYA

• Mezopotamya, iki nehir arasındaki ülke demektir. Fırat ve Dicle nehirlerinin arasında kalan verimli toprakların ismidir.
• Mezopotamya 7 düvelin 70bin senedir sahip olmak için savaştığı topraklardır. Bu yüzden buraya sahip olacak devletlerin güçlü orduları olmak zorundadır.
•  Uygarlıkların kesişme noktasında olduğu için son derece zengin bir uygarlıktır. Ve pek çok uygarlığı etkilemiştir. (sentez bir uygarlıktır.) 
• Fırat ve Dicle nehirlerinin yukarı çığırları yukarı Mezopotamya, aşağı çığırları aşağı Mezopotamya’dır. burada temel kriter nehirlerin akış yönüdür.

MEZOPOTAMYA’DA YAŞAMIŞ MEDENİYETLER

 A) SÜMERLER ( MÖ 4000 – MÖ 2350 )

• Mezopotamya medeniyetinin temellerini Sümerler atmıştır. Bu yüzden bu medeniyetlerin ilk ve en önemlisi Sümerlilerdir.
• Mezopotamya’da ilk şehir devletlerini Sümerliler kurmuştur.
• Sümer şehir devletlerine “SİTE” adı verilir. Bunların en önemlileri Ur, Uruk,Kiş,Lagaş’tır.

DİKKAT : Şehir devleti varsa siyasi birlik yok demektir.

• Sümer şehir devletleri Merkezinde “Ziggurat” denilen tapınakların olduğu, bunların çevresinde evlerden ve en dışta surlardan oluşan şehirlerdir.
• Site’lerin başında “Ensi” ya da “Patesi” denilen krallar bulunur.
• Sümer kralları aynı zamanda başrahip, baş yargıç, başkomutandır.

DİKKAT: Kralın Başrahip olması devletin TEOKRATİK olduğunu gösterir.

NOT: Teokratik devlet din kuralları ile yönetilen devlettir. Yöneticiler yetkiyi tanrıdan aldığı ve tanrı adına yönettiği iddiasındadır.

NOT : İlk devletlerin tamamı meşruiyetini dinden alan devletlerdir. Bu yüzden büyük çoğunluğu teokratik’tir.

• Asya kökenli bir kavimdirler. Türk olduklarına dair bazı iddialar vardır.

ZİGGURAT : Sümer hatta Mezopotamya denilince ilk akla gelmesi gereken yapılardır.Şehrin ve devletin merkezidir.

Zigguratlar:

1. Tapınak
2. Depo
3. Kütüphane
4. Okul
5. Rasathane işlevlerine sahip çok yönlü yapılardır.

Sümerler YAZIYI icat ederek tarih devirlerini başlatan uygarlıktır.

YAZI NASIL İCAT EDİLDİ?

Yazı, Ziggurtlara getirilen ve buradan alınan malların rahipler tarafından kaydedilme ihtiyacından doğmuştur. Bu kayıtlar önceleri resim ve işaret (ideogram) şeklindeyken zamanla bunlar hecelere dönüşmüş ve yazı ortaya çıkmıştır. Bu yazı Kil TABLETLER üzerine çiviye benzer bir aletle kazınarak yazıldığı için ÇİVİ YAZISI denilmiştir.

• Mezopotamya uygarlığından günümüze mimari eser kalmamıştır. Bunun nedeni Mezopotamya yöresinde taş az olduğu için yapıların kerpiçten yapılmış olmasıdır.
• Tarihte bilinen ilk yazılı hukuk kuralları Lagaş Kralı URUGAKİNA tarafından hazırlanmıştır.
• Sümerlerde halk, tüm ilk çağ toplumları gibi sınıflara ayrılmıştır. Bu sınıfların en üstünde Krallar ve rahipler bulunurken; halk hürler ve köleler olarak ayrılır.
• Sümerler tüm İlk Çağ toplumları gibi (İbraniler hariç)çok tanrılı bir dine sahiplerdir. Başlıca tanrıları ENLİL ve ENKİ’dir.

DİKKAT : Ölümden sonra hayata inanmamışlardır.

• Sümerlerin ordusu yaya ve arabalı süvarilerden oluşmuştur.
• Ay Yılı esaslı takvimi ilk kullananlar Sümerlerdir
• Güneş saatini ilk kez kullananlar Sümerlerdir.
•  Ay ve güneş tutulmalarını hesaplamışlardır.
• İlk kez dört işlemi Sümerler kullanmıştır.
• İlk kez dairenin alanını Sümerler hesaplamışlar ve daireyi 360°’ye bölmüşlerdir.
• Çarpma ve bölme işlemlerini kolaylaştırmak için cetveller hazırlamışlardır.
•  Yüzey ve hacim ölçülerini kullanmışlardır.
• Aritmetik ve geometrinin temellerini atmışlardır.

B) AKADLAR ( MÖ 2350 – MÖ 2100)

• Sami ırkındandırlar.
• M.Ö.2350’ de Sümerleri yıkan Sargon tarafından kurulmuştur.
• Tarihte bilinen ilk düzenli ve sürekli orduyu kurmuşlardır.
• Bu sayede tarihte bilinen ilk imparatorluğu kurmuşlardır.
• Böylece Sümer kültürünü tüm ön asya’ya yaymışlardır.

C) ELAMLAR ( MÖ 3000- MÖ 640 )

• Sümer ülkesinin doğusunda yaşamışlardır.
• En önemli şehirleri SUS’ dur.
• Asurlular tarafından yıkılmışlardır.

D)  BABİLLİLER ( AMURRULAR ) ( MÖ 2100- MÖ 539)

• Sami ırkının Amurrular kolu tarafından kurulmuştur.
• Devlet merkezi Babil‘dir.
• I.Babil Krallığının  en önemli  hükümdarı Hammurabi‘dir.
• I.Babil Krallığı Hititler tarafından yıkılmıştır.
• II.Babil Krallığı’nın en önemli  hükümdarı Nebukadnazar‘dır.
• II.BabiI Krallığı Yahudi Devleti’ni yıkmıştır.

NOT : Yahudiler ilk kez babilliler tarafından Babil’e sürgün edildi.

• II.Babil Krallığı Persler tarafından yıkılmıştır.

DİKKAT 1:

• Babil Kralı HAMMURABİSümer kanunlarından yararlanarak Mezopotamya’nın en gelişmiş ve kapsamlı Kanunlarını hazırlamıştır.
• Bu kanunlarda dikkati çeken ise son derece sert cezalar içermesi ve KISAS yöntemini benimsemesidir.
• Bu kanunlar kapsamı açısından ve içerisinde devlet yönetimi ile ilgili hükümler olduğu için dünyanın ilk anayasası olarak yorumlanmaktardır.

DİKKAT 2:

• Hammurabi ilk kez gücünü dinden değil, kurduğu güçlü ordudan alan devlet anlayışını getirmiştir.
• Böylece Mutlak monarşinin doğduğu kabul edilir.