Kan Tahlili Glukoz Normal Değerleri

Günlük hayatta karşılaştığımız hastalıkların tedavisinde erken dönemde teşhis konması ve doğru tedavinin uygulanması, tedavi başarısı açısından oldukça önemlidir. Erken dönemde doğru tanının konabilmesi ise bazı laboratuvar veya görüntüleme tetkiklerinin yapılmasına bağlı olabilir. Vücudumuzun fizyolojik işleyişine ışık tutan bu tetkikler altta yatan sağlık problemleri hakkında önemli bilgiler sunabilir. Bu tetkiklerden biri açlık ve tokluk kan şekeridir. Gerçekten de şeker hastalığında hastaların en az yarısında başlangıçta herhangi bir şikayet veya bulgu saptanmamakta ancak kanda şeker yüksek saptanmakta ve tanı konulmaktadır.

Kan Şekeri Nedir?

Vücudumuzu meydana getiren hücrelerimiz ve dokularımız yaşamsal faaliyetleri yerine getirebilmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Hücrelerin gereksinim duyduğu bu enerji, beslenme yoluyla alınan gıda ürünlerinin sindirilerek elde edilen maddelerin metabolize olması yoluyla üretilir. Metabolizmanın enerji üretimi sırasında kullanılan temel besin maddesi ise glikozdur. Bağırsaklarda sindirilen besinlerden elde edilen glukoz dolaşım yoluyla vücudun diğer dokularına taşınır ve enerji elde edilerek faaliyetler gerçekleştirilir.

Kanda taşınan glikozun laboratuvar tetkiklerinde incelendiği ve ölçüldüğü haline kan şekeri denir. Kandaki glikoz düzeyi vücudumuzda önemli görevler üstlenen bazı organların ve hormonların sıkı kontrolü altındadır. Bu organlar beyin, pankreas, karaciğer, böbrek,  hormonlar ise insülin, glukagon, kortizol ve büyüme hormonudur. Bu organ ve hormonlarla kan şekeri düyeni normal aralıkta tutulabilmektedir.

Vücuda besin girişi ile elde edilen glukozun yükselişini pankreastan üretilen insülin hormonu ile vücut düşürmeye ve normal aralıkta tutmaya çalışır. Diğer taraftan vücut, uzamış açlık durumunda veya yoğun efor halinde azalan kan glukozunu pankreastan salgılanan glukagon yardımıyla yükseltmeye ve normal düzeyde sağlamaya çalışır. Bu sayede kişilerde açlık veya tokluk durumlarında kan şekeri düzeyinin anormal değerlere ulaşması önlenir ki sonuçta vücut enerjisiz kalmaz, canlılık ve yaşam devam eder.

Tokluk ve Açlık Kan Şekeri Nedir? Kaç Olmalı?

Açlık kan şekeri tanım olarak, en az gecelik 8 saatlik açlık sonrasında sabah kanda aç olarak ölçülen glukoz düzeyini ifade eder. Sağlıklı kişilerde, sabah ölçülen açlık kan şekerinin 70 – mg/dl arasında olması normal kabul edilir. Açlık kan şekerinin 60 mg/dl altında ölçülmesi hipoglisemi olarak ifade edilir ve hayatı tehdit edici boyutlara varabilir. Sabah açlık kan şekerinin 50 mg/dl’nin altına çıkmasına hipoglisemi (şeker düşüklüğü) denilir. Ancak diyabet hastalarında herhangi bir zamanda kan şekerinin 70 mg/dl altında ölçülmesi hipoglisemidir ve hayatı tehdit edici boyutlara varabilir.

Açlık kan şekerinin mg/dl üzerinde ölçülmesi ise kan şekerini düzenleyen mekanizmalarda bir takım aksaklıklara işaret eder ve bu şeker yüksekliği şeker hastalığı açısından riskleri ifade eder. Açlık kan şekerinin mg/dl üzerinde ölçülmesi ise şeker düzeyinin yüksek olduğunu gösterir ve şeker hastalığı tanısı koydurur.

Tokluk kan şekeri ise gıda alımından (ilk lokmadan) 2 saat sonra kanda ölçülen kan şekeri düzeyidir. mg/dl üzerinde ölçülen tokluk kan şekerlerinde şeker hastalığı açısından risk artarken mg/dl üstünde saptanan tokluk kan şekerlerinde şeker hastalığı tanısı konulur. Açlık ve tokluk kan şekerlerinin incelenmesi metabolizmaya dair önemli veriler sunabildiği gibi özellikle tip 1 diyabet, tip 2 diyabet ve gebelik diyabetinde tanıda oldukça değerlidir.

Kan şekerinin açlıkta mg/dl arasında çıkması halinde ya da tokluk kan şekerinin standart sonucu bilinemediğinde, ağızdan glukoz şurubu içirilmesi ile yapılan oral glukoz tolerans testi “OGTT” sırasında da kan şekeri düzeyi ölçülerek, takip edilerek, şeker hastalığı tanısı konulabilir.

Parmaktan şeker ölçümü, şeker hastalığında şeker düzeyini takipte yardımcı bir yöntemdir. Tanı konulmuş bireylerin şeker takibinde kullanılır. Parmaktan şeker ölçümü ile şeker hastalığı tanısı konulamamaktadır. Ancak bu yöntem şeker hakkında fikir vericidir.

Kan Şekerindeki Değişimler Ne İfade Eder?

Kan şekeri düzeyi vücudun metabolik durumu ile yakından ilişkilidir. Enerji üreten besinlerin kandaki temel formlarından biri glukoz olduğundan, enerji ihtiyacının arttığı durumlarda dokulara daha fazla besin sağlanması gerektiğinden kan şekeri düzeyinin artmasına yönelik fizyolojik değişiklikler yaşanır. Örneğin dokuların çeşitli nedenlerle yaralanmalarında, ameliyatlarda, enfeksiyonlarda, yanıklarda veya bazı rahatsızlıklarda iltihabi reaksiyon gelişmesine bağlı olarak kan şekeri düzeyi artış gösterebilir.

Kan şekerinin kontrolsüz ve hızlı şekilde yükselmesi durumunda acil, hayatı tehdit edebilecek seviyede sağlık problemlerine neden olabilir. Şeker hastalığında kanda şeker yüksektir ve insülin hormonunun yetersizliği vardır. Bu durumda kan şekerinin düşürülmesine yönelik mekanizmalar çalışmadığı için yükseliş kontrolsüz şekilde devam etmektedir. Ek olarak dokular ve hücreler tarafından enerji için glukozun kullanılması da insülin hormonuna bağlı olduğu için, kandaki glukoz miktarı fazla olmasına rağmen dokular bundan yararlanamaz. Sonuçta kanın yoğunluğu ve fizyolojik özellikleri bozulur, dokuların enerji kullanımı zarar görür, şeker yüksekliğine bağlı sıvı açığı oluşur, vücut glukoz dışı problemli enerji eldesine girer ve sorunlu yollar devreye girer. Böylelikle hayatı tehdit eden acil durumlar ve ketoasidoz denilen komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

Kan şekerinin kontrolsüz şekilde yüksek seyretmesi uzun dönemde başka sağlık problemlerinin gelişimini de hızlandırır. Şeker yüksekliği ile damar yapısı bozulur, esnekliği azalır ve damar sertliği ortaya çıkar. Damar sertliği daha erken yaşta birçok damarda tıkanmalarla seyreder ve kalp-damar hastalıkları, kalp krizleri, beyin damar hastalıkları, felç-inme gibi rahatsızlıkların gelişmesine neden olur. Vücut kolesterol-yağ düzeyi ve kan basıncının bozulmasına da neden olur. Bağışıklık sisteminin fonksiyonlarında aksaklıklara yol açarak yara iyileşmesinin gecikmesine, enfeksiyon hastalıklarına yatkınlığın artmasına yol açabilir. Ayrıca şeker hastalığının uzun dönem komplikasyonları olan küçük damarların yapısının etkilenmesi ile böbrek rahatsızlıkları ve göz problemleri gibi sorunlar kan şekeri yüksekliği ile ilişkilidir.

Bunun yanında kan şekerinin belirli nedenlerle normal değerinin altına düşmesi de yaşamı ciddi şekilde tehdit edebilir. Şeker hastalığında şeker 70 mg’ın altına düşmemelidir. Başta beyin dokusu olmak üzere, yaşamsal bazı doku ve organlar yaşamlarını sürdürebilmek için yeterli miktarda glukozun varlığına ihtiyaç duyduğundan, kan şekeri düzeyinin çok azalması halinde bu dokular fonksiyonlarını kaybeder. Kan şekerinin düşmesi ile önce başlangıçta açlık hali, çarpıntı, terleme, ellerde titreme ile başlayan şikayetlere, kan şekerinin düşüşünün derinleşmesi ile konuşma bozukluğu koordinasyon bozukluğu, bilinç kaybı ve komaya varan beyin sinir sistemi sorunları görülebilmekte, kalp fonksiyonlarının bozulmasına bağlı şok, dolaşım bozuklukları da ortaya çıkabilmektedir.

Kan şekeri değerleri ne olmalı sorusu pek çok kişi için önemli. Kandaki glukoz, vücudun temel enerjisi olarak tanımlanabilir. Tüketilen besinlerle vücuda alınan glukoz kan yoluyla hücrelere iletilir ve enerji sağlanır. Bu nedenle kandaki glukoz seviyesi önemlidir. Kandaki şekerin seviyesini belirlemek için testler yapılır. Açlık kan şekeri testi, tokluk kan şekeri testi, HbA1c testi, idrar testi, kendi kendine şeker ölçümü gibi farklı testlerle kandaki glukoz seviyesi ve insülin direnci araştırılır. Önce biraz kan şekeri ölçümü için yapılan testlerden bahsedelim.

Kan Şekeri Ölçümü ve Testler

Kandaki glukoz seviyesini ölçmek üzere yapılan testler şöyle açıklanabilir:

1.   Açlık Kan Şekeri Testi

Kişilerin açlık ve tokluk kan şekerleri birbirinden farklıdır. Açlık kan şekeri kişilerin en az 8 saat boyunca aç kalmasının ardından yapılan kan testidir. Diyabet tanısının konabilmesi için açlık kan şekeri değeri büyük önem taşır.

Açlık Kan Şekeri Ne Zaman Ölçülür?

Açlık kan şekeri ölçümü kişinin saat açlık sonrasında verdiği kan örneğine bakılarak yapılan testtir. Açlık kan şekeri ölçülürken ağıza alınan son lokmadan sonra en az 8 saat geçmesi önemlidir. Açlık kan şekeri ölçümü yapılırken en doğru sonuçlar saat arasında ortaya çıkmaktadır. 

Açlık Kan Şekeri Kaç Olmalı?

Açlık kan şekeri değerleri diyabetli kişiler için oldukça önemlidir. Testin sonucunda kandaki glikoz değeri mg/dl veya üstünde çıkarsa başka bir gün test tekrarlanır ve sonucun aynı değerlerde çıkması genellikle diyabet tanısı için yeterlidir. Diyabet olma ihtimali olan kişiler aç karnına şeker kaç olmalı diye merak etmektedir.[3]

·       50/70mg/dl: hipoglisemi olabilir.

·       70/mg/dl: normal kabul edilir.

·       /mg/dl: gizli şeker olabilir.

·       mg/dl üzeri: diyabet olabilir.

Açlık kan şekeri ölçümlerinde, genel değerlendirmeler mutlaka doktor tarafından takip edilmelidir.

2.   Tokluk Kan Şekeri Testi

Tokluk kan şekeri kişinin yemek yedikten sonraki şeker durumunu ifade eder. Kan şekeri testi, kişi tokken veya açken yapıldığında farklı sonuçlar verir. Şeker hastalığı açısından tokluk kan şekerini bilmenin önemi son yıllarda gittikçe artmaktadır. Diyabet tanısının konulabilmesi için mutlaka açlık kan şekerinin yanında tokluk kan şekerinin de ölçülmesi gerekmektedir. Tokluk kan şekeri ölçümlemesi sonucunda ortaya çıkan değerlere göre uzmanlar tarafından değerlendirilerek, kontrol altına alınması gereken bir durumdur. Tokluk şekeri yüksek olan kişilerde kalp damar hastalıkları riski de yüksek olabilmektedir. Bu nedenle diyabet riski taşıyan bireyler tok karnına şeker kaç olmalı dileye sıklıkla merak etmektedir.

Tokluk Kan Şekeri Ne Zaman Ölçülür?

Tokluk şekeri testi çok sıklıkla yapılan bir testtir. Ağza ilk lokma alındıktan itibaren 2 saat beklenir ve ardından kan örneği alınır.

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı?

Tokluk Kan şekeri normal değeri;

1. saat mg/dl,[2]

2. saat mg/dl veya altındadır.[2]

Tokluk kan şekerinin mg/dl seviyesinde veya üzerinde olması durumunda diyabet tanısı konur.[2]

Tokluk kan şekeri değeri hakkında değerlendirmeler ve tedavi yöntemleri doktor kontrolünde takip edilmelidir.

Tokluk Şekeri Yüksekliği Belirtileri:

·       Özellikle yemek yedikten sonra ağızda geçmeyen kuruluk ve susuzluk hissi

·       Gün içerisinde çok sık idrara çıkmak

·       Yorgunluk hissi

·       Görme sorunlarının yaşanması

3.   HbA1c Testi

Diğer test yöntemlerinden biraz daha farklı olması nedeniyle olarak, HbA1c testi sıklıkla merak edilen bir testtir. HbA1c testi geçmişe dönük belirli bir periyotta kan şekeri ortalamasını ortaya koymaktadır. Diyabeti olan kişilerin tanı ve takip süreçleri için oldukça önem taşıyan bir test yöntemidir. Aynı zamanda bu test, diyabeti olan ve insüline bağımlı olan kişilerin insülin dozunun ayarlanması için oldukça önemlidir. HbA1c testi, diyabet tanısının konulması ve kandaki şeker ölçümlerinin sonuçlarının yorumlanması için oldukça net bulgular ortaya koymaktadır. Pratik ve kolay bir yöntem olan HbA1c testi açlık veya tokluk gerektirmeden yapılabilen bir testtir.

Glukozun hemoglobine bağlılığının ölçüldüğü HbA1c testinde yaklaşık olarak aylık bir ortalama veri alınır. [5]

HbA1c Testi Değeri Kaç Olmalı?

HbA1c Testinin sonuçları genellikle şöyle okunabilir:[4]

·       %3,5 ile %5,7 arası normal kabul edilir.

·       %5,7 ile %6,4 arası gizli şeker belirtisi olarak görülür.

·       %6,5 üzeri diyabet teşhisi için yeterli görülür.

HbA1c testinin az denebilecek düzeyde bile yüksek çıkması diyabetli kişiler için önemlidir. Bu nedenle bu testin mutlaka düzenli aralıklarla yapılması gerekir. HbA1c testinin sonuçlarının uzmanlar tarafından değerlendirilmesi ve yorumlanması gerekmektedir.

4.   Oral Glukoz Tolerans Testi

Oral Glukoz Tolerans Testi, kısaca bilinen adıyla OGTT, açlık kan şekeri seviyesi normalin biraz daha üzerindeyse kullanılan bir test yöntemidir. Genellikle bu test açlık kan şekeri ile tanı konulamamış kişilerin kan şekerini ölçmek için kullanılır. Halk arasında şeker yükleme testi olarak bilinen Oral Glukoz Tolerans testinde süreç, biraz daha zahmetlidir. Test yapılırken öncelikle açlık kan şeker ölçümü yapılır, ardından 75 gram glukoz ml suda çözündürülerek kişiye verilir.[6] 2 saat boyunca her yarım saatte bir test yapılır, 2. saatin sonunda kandaki glukoz seviyesi mg/dl veya üzerinde çıkarsa kişiye diyabet teşhisi konur.[6] 

5.   Kendi Kendine Şeker Ölçümü /Evde Şeker Testi

Diyabetlinin glukoz seviyesini sürekli olarak ölçmesi ve bir günlük tutması durumun kontrol altına alınması için değerlidir.[1] Bu amaçla hekim önerisiyle kişi, kendi şeker ölçümünü yapabilir. Şeker ölçüm cihazı kullanılarak evde şeker takibi yapılır. Bu amaçla parmaktan kan alma ya da parmak delmeden sensör yardımıyla şeker testi yöntemleri kullanılabilir.

Şeker ölçüm cihazı kullanımı ile diyabetli, günlük takibi sağlar, diyabet konusunda bilinçlenir ve hekimine sunmak üzere düzenli bir günce tutabilir. Kendi kendine test süreci ise genellikle zahmetlidir. Özellikle de parmaktan şeker ölçüm cihazı ile kan alma yöntemi, her yerde yapılamaması, kullanışsız olması, kişiyi psikolojik olarak olumsuz etkilemesi ve acı vermesi sebebiyle diyabetlinin günlük yaşamını zorlaştırabilir. Ayrıca verdiği sonuçlar, sadece kan örneğinin alındığı anı yansıtır.  Diğer yandan çocuklarda şeker hastalığı konusu düşünülünce gün içine bir kaç kez parmaktan kan almanın zorluğu daha iyi anlaşılır.

Şeker Değerlerini Parmak Delmeden Öğrenmek!

FreeStyle Libre ile parmak delmeden glukoz (şeker) ölçümü yapabilirsiniz. FreeStyle Libre şeker ölçüm cihazı ile günlük konforundan ödün vermeden glukoz seviyesini ölçebilir, ölçüm sonuçlarını FreeStyle Libre yazılımı yardımıyla saklayabilir hatta grafiklere dönüştürebilirsiniz. Böylece vücudun glikoz trendinin gözlemlenmesi ve glukoz profili detaylarının sağlık uzmanı ile kolayca paylaşılması sağlanabilir.

FreeStyle Libre’nin okuyucu veya FreeStyle LibreLink mobil uygulama ekranında görülen trend okları ile gün içinde şeker trendinin ne yönde seyrettiğini, düşme ya da çıkma eğilimli olup olmadığını takip edebilirsiniz. Günlük aktivitelerinin şeker seyrine etkisini daha yakından takip edebilir ve farkındalığını artırabilirsiniz.

Glikoz Yunanca "tatlı" kelimesinden gelir. Bu, yediğiniz yiyeceklerden aldığınız bir tür şeker ve vücudunuz glikozu enerji için kullanır. Kan dolaşımınız boyunca hücrelere doğru ilerlerken, buna kan şekeri veya kan şekeri denir. Uzun süreli yüksek kan şekeri, böbrek, göz ve diğer organlara zarar verebilir. Şimdi tam kan testindeki değerlerden biri olan GLU: Glikoz hakkında merak edilenleri açıklamaya çalışacağız

Glikoz karbonhidratlı besinlerden elde edilen vücudun temel enerji kaynağıdır. Halk arasında “kan şekeri” olarak bilinen glikozun yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir. Merak ettiğiniz tüm detaylar haberimizde…

GLİKOZ NEDİR?

Glikozu başka bir isimle tanıyor olabilirsiniz: kan şekeri. Glikoz, vücut mekanizmalarını en iyi çalışma düzeninde tutmanın anahtarıdır. Glikoz seviyelerimiz optimal olduğunda, çoğu zaman fark edilmeden gider. Ancak, önerilen sınırlardan saptığında, normal işleyişte sahip olduğu sağlıksız etkiyi farkedersiniz.

Peki, tam olarak ne glikoz nedir? Karbonhidratların en basitidir ve onu monosakkarit yapar. Bunun anlamı tek bir şekere sahiptir. Yalnız değil. Diğer monosakkaritler arasında fruktoz, galaktoz ve riboz bulunur.

Yağ ile birlikte, glikoz, karbonhidratlar formunda vücudun tercih ettiği yakıt kaynaklarından biridir. İnsanlar ekmek, meyve, sebze ve süt ürünlerinden glikoz alırlar. Hayatta kalmanıza yardımcı olacak enerjiyi sağlamak için yiyeceklere ihtiyacınız var.

Glikoz önemli olsa da, birçok şeyde olduğu gibi, sağlıksız veya kontrol dışı olan glikoz düzeylerinin kalıcı ve ciddi etkileri olabilir.

GLİKOZ İÇİN NORMAL SEVİYELER NELERDİR?

Glikoz seviyelerini normal aralıklar içinde tutmak vücudunuzun etkili ve sağlıklı çalışmasının önemli bir parçasıdır.

Diyabetli kişilerin glukoz seviyelerine özellikle dikkat etmeleri gerekmektedir. Yemekten önce, sağlıklı bir aralık dekübre başına miligramdır (mg / dL). Bir veya iki saat sonra, mg / dL’den az olmalıdır.

Kan şekeri seviyelerinin yükselebileceği çeşitli nedenler vardır. Bazı tetikleyiciler şunları içerir:

– Şeker hastalığı
– Ciddi enfeksiyonlar ve aşırı stres
– Kalp krizi, beyin kanaması, beyin damar tıkanıklığı gibi ciddi strese neden olan hastalıklar
– Kortizol yüksekliği (cushing hastalığı, cushing sendromu gibi)
– Pankreas iltihabı (pankreatit)
– Büyüme hormonu yüksekliği (akromegali)
– Feokromasitoma: Böbrek üstü bezlerinden adrenalin ve noradrenalin gibi hormonları aşırı miktarda üreten bir tümör çeşidi.
– İdrar söktürücü ilaç kullanımı (diüretik)
– Glukagonoma: Glukagon isimli hormon üreten bir pankreas tümörüdür. Glukagon kan şekerini yükselten, insülin karşıtı bir hormondur.
– Kronik böbrek yetmezliği
– Hemokromatozis: Vücutta demir birikimine neden olan bir hastalık.
– İlaçlar: Steroidler, nefes açıcı olarak kullanılan bazı ilaçlar (beta agonistler), idrar söktürücüler, östrojenler, isoniazid, lityum…

GLİKOZ YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?

Açlık kan şekerinde görülen glukoz yüksekliğinde tanımlar aşağıdaki şekilde yapılabilir:

– – mg/dL aralığında çıkan değer, kişide bir tür prediyabet olan gizli şeker olduğu anlamına gelir.

– mg/dL üzerindeki değer genellikle kişinin şeker hastası olduğunu gösterir.

Tokluk kan şekerinde görülen glukoz yüksekliğinde tanımlar ise şu şekilde yapılabilir:

– mg/dL üzerindeki değer çoğu zaman kişinin şeker hastası olduğunu gösterir.

– Şeker hastası olan bir kişide görülen glukoz yüksekliği ise hastalığın kontrol altında tutulamadığı anlamına gelir.

GLİKOZ DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?

Sağlıklı bir insanın glukoz seviyesi açlık halinde bile 75 mg/dL'nin altına düşmez. Yeterli miktarda glikoz alınmadığında daha önceden karaciğerde ve kaslarda depolanan glukozlar kan dolaşımına bırakılır. Glukoz düşüklüğü, depolanan glukozun salınmasına engel olan bir tümör veya hormon bozukluğu olduğu anlamına gelebilir. Şeker hastalarında ise genellikle kullanılan ilaçların yan etkisi olarak glukoz düşüklüğü görülmektedir.

GLUKOZ DÜŞÜKLÜĞÜNÜN NEDENLERİ

– Uzun süren açlık durumu, aşırı egzersiz
– İnsülinoma: Aşırı miktarda insülin salgılayan bir tür pankreas tümörüdür. – Salınan fazla miktardaki insülin glukozu (kan şekeri) düşürür.
– Ciddi karaciğer hastalığı
– Hipotiroidi: Tiroid hormonlarının yetersizliği.
– Böbrek üstü bezlerinin yeterli kortizol üretemediği hastalıklar (Addison hastalığı).
– Büyüme hormonu yetersizliği
– Şeker hastalığı ilaçlarının kontrolsüz kullanımı
– Kullanılan bazı şeker ilaçları (sülfonilüreler, meglitinidler)
– Diğer ilaçlar: Bazı antidepresanlar (MAO inhibitörleri), propranolol, disopramid…
– Hipofiz bezi yetmezliği (hipopituitarizm)
– Bazı kanserler: hepatoselüler karsinom, fibrosarkom, mide kanseri gibi…
– Alkol kullanımı
– Mide ameliyatı sonrası kilo verme süreci
– Glikojen depo hastalıkları, karnitin eksikliği, yağ asidi metabolizma kusurları
– Yenidoğanlarda erken doğum ve şeker hastası anneden doğanlarda hipoglisemi görülebilir.

Seviyeleriniz çok yüksek veya çok düşükse ne yapmalısınız?

Glikoz seviyesinin çok yüksek olduğu durumlarda, insülin onu aşağı çekmeye yardımcı olur. Diyabetli insanlar için, çok yüksek kan şekeri, sentetik insülini uygulamalarının gerekebileceğinin bir işaretidir. Daha az ciddi durumlarda, fiziksel aktivite seviyenizi düşürmeye yardımcı olabilir.

70 mg / dL’nin altına düştüğü zaman bir glikoz seviyesi çok düşük olarak kabul edilir. Bu durum ayrıca hipoglisemi olarak da bilinir ve çok ciddi olma potansiyeline sahiptir. Diyabetli kişiler ilaçlarını atladığında hipoglisemi oluşabilir. İnsanlar normalden daha az yiyip aşırı egzersiz yaparken de ortaya çıkabilir. Yemek yemek ya da meyve suyu içmek glikoz seviyelerini arttırmaya yardımcı olabilir.

Düşük kan şekerinin bilinç kaybına yol açması mümkündür. Bu olursa, tıbbi yardım almak önemlidir.

beyazbeyinbüyümeEgzersizgizli şekerKalp krizişekerşeker hastalığısüttümörYunanca

Kan Şekeri Nedir ?

‘Şekerim düştü’, ‘Şekerim yüksek çıktı’ gibi cümleler size de tanıdık geliyor mu? Peki nedir bu şeker diye daha önce hiç düşündünüz mü? Kan şekeri olarak da bilinen glukoz tükettiğimiz besinlerden gelir. Vücudumuz, bazı yiyecekleri kan dolaşımında dolaşan bir şeker olan glukoza sindirir ve kan şekerini oluşturur.

Kandaki şeker yani glukoz her zaman bir denge içindedir. Bu dengenin bozulması yani kan şekerinin olması gerekenden az veya çok olması sağlık sorunlarına yol açabilir.

Açlık kan şekeri nedir?

En az saatlik açlık sonrasında kanda ölçülen glikoz düzeyini açlık kan şekeridir. Sağlıklı kişilerde açlık kan şekerinin normal değerleri 70 – mg/dl arasında kabul edilir. Hamilelerde açlık kan şekeri değeri ise 95 mg/dl altında olmalıdır. Açlık kan şekerinin 60 mg/dl altında ölçülmesi, hipoglisemi olarak ifade edilir ve hayatı tehdit edici boyutlara varabilir.

Açlık kan şekerinin mg/dl üzerinde ölçülmesi şeker hastalığı açısından riskleri ifade eder. mg/dl üzerinde ölçülmesi ise şeker hastalığının tanısal kriteridir.

Tokluk kan şekeri nedir?

Besin alımından 2 saat sonrasında ölçülen kan şekeri düzeyidir. mg/dl üzerinde ölçülen tokluk kan şekeri değeri, şeker hastalığı açısından risk teşkil ederken, mg/dl üzerindeki tokluk kan şekeri değeri şeker hastalığının tanı kriteridir.

Peki Kan Şekerini Nasıl Ölçebilirsiniz ?

Diyabet hastaları ve risk taşıyan bireyler için kan şekerinin normal seviyesini bilmek ve düzenli ölçüm yapmak çok önemlidir. Kan şekerini kan tahlili yaptırarak öğrenebilirsiniz. Ama daha kolay yöntemleri de elbette var. Evde kan şekerini düzenli olarak izlemek için bir elektronik kan şekeri ölçüm cihazı veya sürekli glukoz ölçüm monitörü (CGM) kullanılabilir. Ayrıca 3 aylık kan şekerinizin ne olduğunu görmek için hemoglobin A1c (HbA1c) testi de yaptırılabilir.

Düşük ve Yüksek Kan Şekeri Belirtileri

Düşük Kan Şekeri Belirtileri

Hipoglisemi, kandaki şeker seviyesinin normalin altına düşmesidir. Kan glikoz değeri, normalde mg/dl arasında iken, şeker düzeyinin 50 mg/dl veya altına düşmesi ‘hipoglisemi’ yani ‘düşük kan şekeri seviyesi’ olarak tanımlanır. Fazla insülin veya oral antidiyabetik kullanmak, gereksinimden az karbonhidrat tüketmek, alkol kullanmak, menstrüasyon dönemleri, insülin enjeksiyonlarının yerini değiştirmek, sindirim problemleri ve ilaçları yanlış zamanda kullanmak kan şekerini düşürebilmektedir.

Belirtiler tansiyon düşüklüğüyle karıştırılabilir. Hipoglisemi belirtileri kişiden kişiye değişebilir ancak özellikle; halsizlik, yorgunluk, terleme, bilinçte karışıklık, baş dönmesi, bulanık görme, açlık, titreme gibi belirtilere dikkat etmek gerekmektedir.

Eğer kan şekeri ölçme aletiniz varsa, kan şekerinizi ölçerek ölçüm sonucuna göre; eğer kan şekerinizi ölçme imkanınız yok ise hipoglisemi bulgularına göre hareket etmelisiniz. Kan şekeriniz düştüğünde en doğru seçenek basit karbonhidratlardır. gr karbonhidrat içeren besinler alınmalıdır. Şeker, meyve suyu bu gibi durumlarda kan şekerini hızlı yükselten besinlerdendir.

Yüksek Kan Şekeri Belirtileri

Yüksek kan şekeri (hiperglisemi) ise açlık kan şekerinin mg/dl ve üzerinde olmasıdır. Tip1 ve Tip 2 diyabet dışında, ilaçlar, enfeksiyonlar, pankreas hastalıkları, kortizon kullanımı ve travma gibi durumlarda da kan şekeri yükselebilmektedir. Çok su içme, sık idrara çıkma, sık acıkma, bulanık görme, kilo kaybı, yorgunluk, baş ağrısı, yaralarda geç iyileşme, ağız kuruluğu gibi belirtileri vardır.

Kimler Risk Altında?

İdeal kilosunda olmayanlar, ailesinde şeker hastalığı olanlar, hareketsizlik, yüksek stres, fazla karbonhidrat alımı, kan yağlarının yüksek olması ve bazı hastalıklar da daha sık görülmektedir.

Kan şekerinin yüksek olması organ ve dokular için tehlikeli. Göz, kalp ve damar, böbrek, kemik ve eklem sağlığı için kontrol altında tutulmalı.

Kan Şekeri Neden Düşer ve Yükselir?

Kan şekerinin dalgalanmasının altında bir çok sebep yatıyor olabilir. Açlık tokluk durumu, egzersiz, stres, bazı hastalıklar kan şekeri seviyesini etkileyen bazı sebeplerden.

Uzun Süre Aç Kalmak Kan Şekerini Yükseltir mi?

Uzun süre aç kaldığınızda şekerin düşmesini beklersiniz değil mi? Aslında çokta haksız değilsiniz. Ama açlık durumunda vücudun birinci yakıt kaynağı glikozdur. Vücut kas ve karaciğer depolarında bulunan glikojeni kullanmaya başlar saatten uzun açlıklarda ise vücut karbonhidrat dışı kaynaklardan enerji elde etmeye çalışır.  Açlık durumunda kan şekerinin düşmesine yanıt olarak salgılanan stres hormonları kan şekerinin yükselmesine ve dengelenmesine yardımcı olur. Dolayısıyla sağlıklı bireylerde uzun süren açlık durumlarında vücut kan şekerini dengeleme eğilimindedir.

Uyurken Kan Şekeri Yükselir mi?

Uyurken kan şekerimizin düşmemesi için karaciğer çeşitli yollarla glikoz üretir. İnsülin direnci veya yetersizliği durumunda ise kandaki glikoz dokulara giremediği için kan şekeri yüksek seviyede kalabilir. Özellikle tip 1 diyabet hastaları gece mutlaka kan şekerini takip etmelidir.

Kan şekeriniz düştüyse!

Kan şekeri düştüğünde kan şekerini hızlı yükseltecek basit karbonhidratların tüketimi önerilir. gr karbonhidrat içeren besinler ( parça şeker, ½ bardak meyve suyu, 1 yemek kaşığı bal) alınmalıdır. 15 dakika bekledikten sonra kan şekeriniz hala düşükse gr karbonhidrat daha alabilirsiniz.

Kan Şekerini Yükselten Besinler!

Bir besinin kan şekerinizi yükseltmesi için illa şeker içermesi veya  ağzınızda şeker tadı bırakması gerekmiyor. Basit karbonhidrat içeren beyaz ekmek ve undan  yapılmış gıdalarla içecekler, vücutta parçalanarak şekere dönüşür ve kan şekerinizi hızlıca yükseltebilir.. Diyabetli olmasanız bile insülini  uyarmamak ve kan şekerinizi ‘zıplatmamak’ için bazı besinlerden uzak durmanız faydalı olur. Kan şekerini zıplatan besinler yazımızı okumak için tıklayabilirsiniz.

Kan şekeri kontrolünü sağlayabilmek için;

3 saatte bir ara öğünlü beslenme ile kan şekerinizin düşmesini engelleyin.

Ana ve ara öğünlerde lif zengini salatalar, tam tahıl ürünleri ekleyin.

Ara öğünlerde meyve tüketilecekse yanında protein veya yağ ile birlikte tüketilmelidir. Örneğin 1 porsiyon meyve ile 1 su bardağı süt tüketimi kan şekeri kontrolünde faydalı olacaktır.

Basit şeker içeren tüm yiyeceklerden uzak durun.

Kan şekerini hızlı yükseltebilen pirinç, patates, beyaz unlu ürünlerin tüketimine dikkat edin.

Kan şekerinin yönetiminde egzersiz faydalıdır. Açken yapılmamalıdır. Tip 1 diyabet hastaları ise egzersiz öncesi mutlaka kan şekerini kontrol etmelidir.

Alkol kan şekerini hızlıca düşürebileceği için tüketimine dikkat edilmelidir.

SONRAKİ YAZIÖNCEKİ YAZI