Ilim Çindede Olsa Öğreniniz

Peygamberimiz döneminde “bilim ve teknoloji olmad&#;&#;&#;” halde, Kur'an-&#; Kerim'de “bilimsel ayetlerin” olmas&#;n&#;n sebebi nedir?

Peygamberimiz, bilime nas&#;l bakard&#;?

Sanat konusuna bu yaz&#;da girmiyoruz.

Müzi&#;in &#;slam’da günah oldu&#;u yaz&#;lar&#; sürekli gündeme getiriliyor. Bu konuya son noktay&#; koyan  çok iyi ara&#;t&#;r&#;lm&#;&#; bir yaz&#; var. Nazif Ay yazm&#;&#;; “Hz. Muhammed’in müzi&#;e bak&#;&#;&#;”

Geçti&#;imiz Cuma hutbesi konusu bilimdi, &#;slam’d&#;. Bizde konuyu açal&#;m dedik;

Müslümanlar Hz. Peygamber'i -her ne kadar günlük ya&#;amda olmasa da- “örnek edinmekle” yükümlüdür. Bu yükümlülü&#;ün yerine getirilmesi, onun hayat&#;n&#;n her yönüyle tan&#;nmas&#;na ve bilinmesine ba&#;l&#;d&#;r.

Konusu do&#;rudan do&#;ruya Hz. Peygamber'i anlatmak olan ve onun bir tek yönünü kendisine konu edinen ilim dallar&#; &#;unlard&#;r:

1.         Hadis, 2. Siyer, 3. Megazi, 4. &#;email, 5. Delail.

&#;nternetten yararlanarak k&#;saca açal&#;m;

1. Hadis: Hz. Peygamber'in söz, fiil ve takrirlerine dair haberlere “hadis” denmi&#;tir. Bunlar&#; konu edinmeye de “hadis ilmi” denilir. Hz. Peygamber'in; ‘&#;ahsiyeti, hadisleri, hadislerin gelecek nesillere intikal ettirilmesi/rivayeti, rivayetle u&#;ra&#;an &#;ah&#;slar/raviler, hadislerin kitapla&#;t&#;r&#;lmas&#;’ hadis anabilim dal&#;n&#;n konular&#; aras&#;nda say&#;lm&#;&#;t&#;r.

2. Siyer: Hz. Peygamber'in do&#;umu ile ölümü aras&#;nda geçen, 63 senelik hayat&#;n&#; anlatan bilim dal&#;d&#;r. K&#;saca, “Hz. Peygamber'in biyografisi, tercüme-i halidir.”

3. Megazi: Hz. Peygamber'in sava&#;lar&#;n&#; konu edinen bilimdir. O’nun son on senelik hayat&#;n&#;n ‘yaln&#;zca kurmay ve diplomat yönünü kendine konu edinen; Asr-&#; saadet döneminin gazalar&#;n&#; (sava&#;lar&#;n&#;) özel olarak ele alan’ bir ilim dal&#;d&#;r.

4. &#;email: Hz. Peygamber'in be&#;eri yönünü kendine konu edinen bilim dal&#;d&#;r. Hz. Peygamber'in; ‘vücut yap&#;s&#;, k&#;yafetleri, tav&#;r ve davran&#;&#;lar&#;, ibadet hayat&#;, ahlak&#;, geçim tarz&#;’ gibi konular üzerinde durulmu&#;tur.

5. Delail: Hz. Peygamber'in di&#;er insanlarda bulunmayan, ‘peygamberlik vasf&#;yla ilgili özelliklerinden’ bahseden ilimdir.

Ayetlerde, “ar&#;n(d&#;r)ma” ile “kitap ve hikmetin taliminin” bir arada zikredilmesi; “ar&#;n(d&#;r)ma olmam&#;&#; bir kalple, gerçek manada ilim tahsil edilemeyece&#;i, tahsil edildi&#;i dü&#;ünülen ilmin ise, sahibine ebedi kurtulu&#; yolunda hiçbir fayda sa&#;lamayaca&#;&#;n&#;n” bir ifadesidir. Bunun içindir ki Peygamberimiz: “Allah’&#;m, fayda vermeyen ilimden, ürpermeyen kalpten, doymayan nefisten ve kabul olunmayacak duadan sana s&#;&#;&#;n&#;r&#;m.” niyaz&#;nda bulunmu&#;tur. (Müslim, Zikir, 73)

“&#;nsan&#; ve kainat&#; anlatan bir kitap” olan Kur’an-&#; Kerim; hiçbir &#;eyi eksik b&#;rakmam&#;&#;, her &#;eyi önemine ve büyüklü&#;üne göre anlatm&#;&#;t&#;r. Hz. Muhammed (s.a.v) ile kemale erdirilen ve noktalanan din ve ayn&#; zamanda bu dinin kitab&#; Kur’an-&#; Kerim, evrensel olmas&#; yönüyle bütün zamanlara ve mekânlara hitap etmektedir. Bu özelli&#;inden dolay&#;d&#;r ki o; herkese, her as&#;rda, her tabaka ve seviyede ders verir.

&#;imdi Hz. Peygamberimizin bilim ile ilgili baz&#; önemli sözlerine bakal&#;m.

1."&#;lim ö&#;renmek kad&#;n-erkek herkese farzd&#;r."

Önce insan olmak prensibiyle, kad&#;n-erkek ayr&#;m&#; yap&#;lmadan; ilimle u&#;ra&#;&#;lmas&#;, ilim ö&#;renilmesi tavsiye edilmi&#;, hatta farz oldu&#;u söylenmi&#;tir. Günümüzde bu yolda gidildi&#;ini söylemek mümkündür.

2. "&#;lmin yar&#;s&#; soru sormakt&#;r."

Bilimin, tek ki&#;inin do&#;rusu olarak de&#;il de, payla&#;&#;mla do&#;ruyu bulaca&#;&#; anlat&#;lmak istenmi&#;tir. “Soru sormak, sorgulamak, daha iyiyi bulmak” demektir. Hz. Peygamberimizin, namazdan sonra insanlarla sohbet etti&#;i, sorular ald&#;&#;&#;-cevaplad&#;&#;&#; bilinmektedir. Günümüzde, maalesef, makam sahiplerinin; “yanlar&#;na zay&#;f ki&#;iler ald&#;klar&#;, kendilerine kar&#;&#; ç&#;kacak ki&#;ileri ötekile&#;tirdi&#;i, ‘benlik” egosuna kap&#;ld&#;klar&#;, görevin y&#;llarca kendilerinde olaca&#;&#;n&#; dü&#;ünerek yanl&#;&#; uygulamalar yapt&#;klar&#;,  kendi dü&#;üncelerinin onaylanmas&#;n&#; istedikleri” görülmektedir. Bu uygulamalar, Hz. Peygamberimizin uygulamalar&#;yla ters orant&#;l&#;d&#;r.

3. "Kim ilim talep ederse; bu i&#;i, geçmi&#;teki günahlar&#;na kefaret olur."

Kefaret; “&#;&#;lenmi&#; olan bir günah&#; Tanr&#;’ya ba&#;&#;&#;latmak umuduyla verilen sadaka ya da tutulan oruç.” demektir. Hz. Peygamber, bilimi o kadar çok de&#;erli k&#;lm&#;&#;t&#;r ki, bir yerde sadaka ve oruçla bir tutmu&#;tur. Yani, hangi mevkide olursan ol; bilime yana&#;, bilimden uzak durma denilmektedir. Bu konuda toplumun Hz. Peygamberimizin yolunda gitmeye çal&#;&#;t&#;&#;&#;, sponsorluklarla, vak&#;flarla v.b. hizmet ettikleri görülmektedir ki, bu sa&#;l&#;kl&#; bir geli&#;medir.

4. "&#;lim Çin'de bile olsa gidiniz."

Hz. Peygamberimizin ya&#;ad&#;&#;&#; dönemi göz önüne al&#;n&#;z ve sonra Çin’e gitmeyi dü&#;ününüz. Olacak i&#; de&#;ildir. Bu sözde, o kadar uzak bir yer, hedef olarak  gösterilmi&#;tir ki, “Çin’de bile olsa gidip al&#;n&#;z” diyerek, “bilimin ne kadar önemli oldu&#;u” anlat&#;lmak istenmi&#;tir. Bu konuda, &#;slam aleminin; sava&#;lardan, olumsuzluklardan, göçlerden bir türlü ba&#;&#; kurtulamamaktad&#;r. &#;slam alemi, maalesef bilimi öncelememektedir. Bu konuda mutlaka; bilimle u&#;ra&#;an kesimlerin desteklenmesi, yeni bulu&#;lar/patentler kazand&#;r&#;lmas&#; ve geli&#;en teknolojiye uzak durulmamas&#; gerekmektedir.

5. "Alimin ölümü alemin ölümü gibidir."

Bilim insanl&#;&#;&#;, o kadar sayg&#;n ve önemlidir ki, “e&#;er, bir bilim insan&#; ölürse, alem kaybetmi&#; gibi olmaktad&#;r” sözüyle; yine bilim insanlar&#;na önem verilmesi, desteklenmesi anlat&#;lmak istenmi&#;tir.

Ne mutlu; etik, liyakatl&#;, üreten bilim insan&#; olanlara…

Devam edece&#;iz….

Peygamber a.s., İslam’ı tebliğ ederken insanları ilim ve bilim yoluyla kendine inandırmıştır. Çünkü İslam, aklı ve bilimi önceleyen bir dindir. İslam’ın bu özelliği çağlar boyu tazeliğini korumasına vesile olmaktadır. Bu bakımdan Müslümanlar ilme ve akla çok önem ve değer vermektedir.

İlim Çin’de de olsa gidip alınız buyuran Peygamber a.s., ilmin çok değerli olduğunu, onun için birçok cefaya katlanılması gerektiğini, uzun yollar aşılması gerekse de buna sabredilmesi gerektiğini söylemiştir. İlim sahibi olan kişilere de bu maksatla hürmet edilmektedir. İlim sürekli gelişmeyi ve kalkınmayı sağlar. Dünyayı anlamlandırmaya ve tanımaya yarar.

İlim öğretmek her insan için elzemdir. Bu söz ile ilim öğrenmek için belli yerlerde bulunmanın şart olmadığı ve her nerede olursak olsun ilmi öğrenmek için oraya gidilip öğrenilmesi gerektiği ifade edilmiştir. İlim, kimsenin tapulu malı değildir. İlmin milliyeti, ırkı olmaz. Doğru bilgi neerde olursa olsun alınır. Doğru bilgi ve ilim her yerde aramalı ve nerede olursa olsun bulduğunda onu almalıdır.

Değerli kardeşimiz,

Önce şunu belirtelim ki, bu hadis -değişik varyantlarıyla- zayıf kabul edilmiştir.(bk. Aclûnî, 1/). Tabii ki ilmin fazileti ile ilgili -zayıf de olsa- bu hadisi kullanmakta bir beis yoktur. Çünkü fezail-i amalde zayıf hadisle amel etmenin caiz olduğu husus, alimler arasında kabul görmüş bir hakikattir.

Bu hadisi rivayet edenlerden biri Beyhakî’dir: Hadisin rivayet zincirlerinden bir şöyledir:

“Beyhakî - Ebu Muhammed el-Asbahanî - Ebu Said b. Ziyad - Cafer b. Âmir el-Askerî - Hasan b. Atıye - Ebu Âtıke - Enes b. Malik -  Resulullah (a.s.m)”.

Hadisin tamamı -mealen- şöyledir:

“İlim Çin'de de olsa ona tâlip olun. Çünkü ilim her Müslümana farzdır.” (Beyhakî, Şuabu’l-İman-Beyrut, , 2/).

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet