Kaynaştırma Harfi Ne Demek
Kaynaştırma Nedir? Kaynaştırma &#;ns&#;z&#; Nasıl Bulunur, Neden Kullanılır?
Türkçede ünlü ile biten bir kelimenin sonuna bir ünlü harf ile başlayan ek getirildiğinde araya kaynaştırma ünsüzü gelmektedir. Bu konunun öğrenciler tarafından iyi bir şekilde bilinmesi gerekmektedir.
Kaynaştırma Nedir?
Kaynaştırma ünsüzü, yardımcı ünsüz ismi ile de bilinir. Türkçede iki ünlünün yan yana gelmesi kural olarak mümkün olmadığı için ünlü ile biten bir kelimenin sonuna ünlü ile başlayan ek gelmesi halinde araya kaynaştırma ünsüzleri gelmektedir.
Sadece ülkemizde kullanılan Türkçede değil, bunun dışında tarihi ve çağdaş Türk dillerinde de kaynaştırma ünsüzü kullanıldığı görülmektedir. Genel olarak kaynaştırma ünsüzleri -y ve -n sessiz harfleri olarak bilinmektedir. Bu ünsüz harfler kök + ek ya da ek + ek olması halinde iki ünlü harfin yan yana geldiğinde kullanılır.
Ünlü harf ile biten kelimenin sonuna ünlü harf ile başlayan ek gelmesi halinde "y, n, ş, s" kaynaştırma ünsüzleri araya girmektedir. Bazı kaynaklarda kaynaştırma ünsüzlerinin yalnızca "y, n" olduğu söylense de "s ve ş" ünsüzleri de kaynaştırma ünsüzü olarak kabul edilmektedir.
Kaynaştırma Ünsüzü Nasıl Bulunur, Neden Kullanılır?
Kaynaştırma ünsüzleri iki ünlünün yan yana gelmeyeceği durumlarda kullanılır. Örnek verecek olursak;
dede - i burada araya kaynaştırma ünsüzü gelmesi gerekir. Dede - y - i
yedi - er → yedi - ş - er
şiir - e → şiiri - n - e
Bir sözcük ünlü ile bittiği zaman ise, imiş, idi ek eylemler ve ile ve iken bağ fiil ekleri birleşik yazılmaları halinde araya -y ünsüz harfinin gelmesi gerekir. Bu durumda eklerin başındaki -i ünlü harfi düşmektedir.
Türkçede iki ünlü harf yan yana gelmez. Bu nedenle ünlü ile biten bir kelimenin sonuna ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde iki ünlünün arasına &#;n, s, ş, y&#; harflerinden biri getirilir. Bu harflere kaynaştırma harfi veya yardımcı ses; bu olaya ise kaynaşma veya kaynaştırma denir.
> Kaynaştırma harflerini (yardımcı sesler) &#;YaŞaSıN&#; olarak kodlayabiliriz.
Örnek(ler)
»iki + er → ikişer
»araba + ı → arabası
»pencere + in → pencerenin
»anne + i + i → annesini
» Kitaplarını dolabına yerleştirdi.
» Sınav başvuruları yarın başlayacak.
Örnek Soru
Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde yardımcı ses yoktur?
A) Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
B) Adamın iyisi iş başında belli olur.
C) İyi dost kara günde belli olur.
D) Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
Çözüm
A seçeneğindeki &#;söyleyeni&#; sözcüğünde &#;y&#; ünsüzü, B seçeneğindeki &#;iyisi&#; sözcüğünde &#;s&#; ünsüzü, D seçeneğindeki &#;cezasını&#; &#;s&#; ve &#;n&#; ünsüzleri yardımcı ses olarak kullanılmıştır. C seçeneğinde ise kaynaştırma harfi yoktur.
Cevap C
SES BİLGİSİ KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI
⇒Harfler Konu Anlatımı
⇒Büyük Ünlü Uyumu Konu Anlatımı
⇒Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşmesi) Konu Anlatımı
⇒ Ünsüz Yumuşaması Konu Anlatımı
⇒ Ses Düşmesi (Ünlü Düşmesi &#; Ünsüz Düşmesi) Konu Anlatımı
⇒ Ses Türemesi (Ünlü Türemesi &#; Ünsüz Türemesi) Konu Anlatımı
⇒ Ünlü Daralması Konu Anlatımı
⇒ Ulama Konu Anlatımı
⇒ Kaynaşma Konu Anlatımı
⇒ Vurgu Konu Anlatımı