Pert Araç Değer Kaybı

Araç perte çıktığında sigorta şirketlerinin aracın pert olması gibi büyük hasarlara yönelik farklı ödeme uygulamaları vardır. Örneğin, bir sigorta şirketi yeni bir aracın pert olması halinde o aracın yeni değerini hasar tazminatı olarak ödeyebilir. Bazı şirketler ise aracın hasar dönemindeki piyasa rayiç bedelini hasar tazminatı olarak ödeyebilirler. Bu ödeme içinse sigortalıların pert araçlar için bazı prosedürleri yerine getirmesi gerekir. Pert araç işlemleri ile ilgili detayları yazımızın içeriğinde bulabilirsin.

Öncelikle pert nedir nasıl hesaplanır merak edilen konulara cevap verelim.

Pert Ne Demek?

Pert, tam hasarlı anlamına gelir. Bir kaza sonucu aracın pert olması, perte çıkması gibi ifadeler kullanılamaz hale gelmesi demektir. Pert araç aynı zamanda ağır hasar kayıtlı ya da tam hasarlı olarak da ifade edilebilir.

Pert Kaydı Nedir?

Bir aracın kaza sonrasında ağır şekilde hasar alması ve değerini %70 ve üzeri oranda kaybetmesi nedeniyle oluşturulan belge, pert kaydı olarak adlandırılır. Bu kayıt aracın plakasına işlendiği için sigorta şirketleri araba kaskosu bulunan araçların maddi zararını karşılar. Ancak bu durumun gerçekleşmesi için pert kaydının ilk 5 gün içerisinde sigorta kuruluşuna bildirilmesi gerekir. Bildirimin ardından sigorta şirketleri tarafından yönlendirilen ekspertiz hizmeti, araç üzerinde incelemeler yapar. Eğer aracın yeniden onarılması, aracın kazanın yapıldığı günkü değerini aşan bir fiyatlandırmayla sonuçlanırsa, bu durumda sigorta şirketleri aracın bedelini ödeyerek alınan maddi zararı karşılar.

Pert kaydı alan bir aracın trafiğe geri dönebilecek şekilde tamir edilebilmesi mümkünse ve işlemlerin maddi boyutu aracın o günkü değerini aşmıyorsa, bu durumda pert olan aracın tamiri için gereken maddi destek ödeneği yapılır. Bu ödemeyi yalnızca kaskosu bulunan araçlar ve özel trafik sigortası bulunan araçların sahipleri alabilir.

Araç Perte Nasıl Çıkar?

Aracın pert olması durumunda sigorta kuruluşuna ilk 5 gün içerisinde bildirilmesi gereken bazı evraklar bulunur. Bu evraklar;

• Trafik kaza raporu,
• Alkol kullanımına dair rapor,
• Aracın hasarlı olduğunu gösteren fotoğraflar,
• Araç ruhsatının bir nüshası,
• Sürücünün ehliyet fotokopisi ve ödenen primlerin makbuzlarıdır.

Pert araç işlemleri için bu bildirimin ardından sigorta kuruluşundan bir eksper talep edilir. Gelen eksper, sigorta şirketi adına gerekli bütün kontrolleri yapar. Bu belgeler dışında bazı sigorta kuruluşlarının farklı talepleri de olabilir. Bu talepler hakkında bilgi sahibi olmak ve sigorta kuruluşlarının isteklerini eksiksiz bir şekilde yerine getirerek işlemlerde oluşabilecek pürüzleri engellemek için öncelikle sigorta danışanlarına ulaşmak gerekebilir. İlk 5 gün içerisinde en erken bildirimi yapmak ve işlemleri son güne bırakmamak, son anda yaşanabilecek aksiliklere karşı kişilerin hazırlıklı olmasına yardımcı olabilir. Bu sebeple kaza anında bildirimin hemen yapılması büyük önem taşır. 

Araç Pert Değeri Hesaplama Nasıl Yapılır?

• Araç pert değeri hesaplama işlemi için öncelikle aracın hasar durumunun belirlenmesi gerekir.
• Hasar tespiti için sigorta şirketi tarafından görevlendirilen eksper, aracın parça ve onarım masraflarının listesini rapor şeklinde diğer evraklarla birlikte gönderir.
• Yapılan incelemede parça ve onarım masrafları toplamının aracın kaza tarihindeki sigorta rayiç değerine ulaşması veya rayiç değerini geçmesi halinde araç tam hasarlı olarak kabul edilir.
• Aracın pert olması konusunda karşılıklı anlaşıldığı takdirde sigorta şirketi azami teminat limitini geçmemek koşuluyla aracın kaza tarihindeki sigorta rayiç bedelini belirler.
• Pert bedeli rayiç bedelden düşüldükten sonra kalan kısım sigortalıya ödenir ve hasarlı araç da bu haliyle sigortalıya bırakılır. Pert araç satışı ve yasal devir işlemleri tamamen sigortalının sorumluluğundadır.

Araç Pert Olduğunda Sigorta Şirketi Ne Kadar Öder?

Sigorta şirketleri, perte çıkan araç için ödenecek tutarı belirlerken araç rayiç bedelini belirler ve piyasa araştırması yapar. Fiyatlandırmaya etkisi olan araç rayiç bedeli, kasko sigortası yapılırken poliçe üzerinde belirtilir. Pert aracı incelemekle görevlendirilen eksper, ayrıca araca eş değer olan farklı araçların piyasa fiyatlarına da bakabilir ve bu tutarlar üzerinden fiyatlandırma yapabilir.

Eksper raporu sonucunda aracın perte çıktığı kesinleştiğinde sigorta şirketleri poliçede yer alan teminat tutarı kadar ödeme yapmakla yükümlüdür. Bu tutar, genellikle poliçede bulunan tutardan yüksek değildir. Ancak aracın piyasa değerini hemen hemen karşılar. Bu noktada bir başka alternatif ise sigorta şirketinin aracı almasıdır. Aracın değeri kadar ödeme yapıldığı durumda araç sigorta şirketinin olabilir. Araç değer kaybı hesaplama yazımızdan başvuru ve hesaplama detaylarını öğrenebilirsin.

Kaskosuz Araç Pert Olursa Ne Olur?

Birçok araç kullanıcısı “Kaskosuz araç pert olursa ne olur?” sorusuna yanıt arar. Kaskosuz aracın pert olması durumunda masraflar, belli limitler çerçevesinde karşı tarafın trafik sigortası veya kaskosu tarafından karşılanır. Sigortalının kendi aracının pert masraflarının karşılanması için kasko sigortasının bulunması gerekir. Ağır hasarlı araca kasko yapılır mı öğrenmek için içeriğimizi okuyabilirsin. 

Kasko Sigortasının Pert Araç İçin Ödeme Yapma Süresi Ne Kadardır?

Pert ödemelerinin süresi sigorta şirketine göre değişiklik gösterebilir. Pert ihbarının sigortalı tarafından eksiksiz şekilde yapılması ve eksperin çıkardığı raporu teslim etmesinin ardından en geç 10 iş günü içinde pert ödemesi yapılır. Eğer aracın kaskosu bulunmuyorsa ve ödeme karşı tarafın trafik sigortası tarafından karşılanacaksa, bu durumda ödeme süresi 8 iş günü olur.

Trafik Sigortası Perte Çıkan Aracın Masraflarını Karşılar Mı?

Her araç sahibinin zorunlu olarak yaptırdığı trafik sigortası, olası kazalarda karşı tarafın ve üçüncü kişilerin madden ve bedenen zararlarını karşılar. Trafik sigortası, sürücülerin kendi pert araç masraflarını karşılamaz. Yalnızca karşı tarafın perte çıkan aracının zararlarını karşılar. Trafik sigortası sigortalının pert araç masraflarını teminat kapsamına almadığı için araç sahiplerinin kasko sigortası yaptırması tavsiye edilir.

Hasar Kaydı Nedir?

Yeni bir araç satın almak isteyenlerin en çok araştırdığı konular arasında hasar ve pert kaydı başta gelir. Hasar, ağır hasar ve pert farklı kavramlar olduğu için alıcıların bu noktalara dikkat etmesinde fayda bulunur. Tüm trafik kazalarında araçların aldığı hasar kayıt altına alındığı için alıcılar araç hasar kaydı sorgulama işlemi ile aracın hasar geçmişini görebilir. E devlet hasar kaydı sorgulama sayesinde tüm hasarlar kısa sürede öğrenilebilir.

Bir kaza sonrası hafif oranda zarar gören araçlar hasar kaydı alır. Aracın kullanıldığı dönemde yaşanan bu kazalar nedeniyle ufak tamir işlemlerine ihtiyaç duyulabilir. Boya ve değişen parçalar Tramer olarak da bilinen Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi sisteminde kayıt altına alınır. Hasar kaydı bu şekilde küçük çaplı tamir işlemleri için yapıldığı gibi daha büyük kapsamlı bakım ve servis işlemlerinde de yapılır. Hasar kaydı olan araçların alınıp satılmasında ya da trafiğe çıkmasında bir engel yoktur. Karşı tarafın aracınıza zarar vermesi halinde yapılacaklar için tıkla.

Ağır Hasar ve Pert Kaydı Arasında Ne Fark Var?

Özellikle ikinci el araç satın almak isteyenler “Ağır hasar kaydı nedir?” sorusuna da yanıt arayabilir. Pert kaydı, bir aracın kullanılamaz duruma gelmesini ve %70’den fazla hasar almasını ifade eder. Ancak ağır hasar kaydı, aracın arıza durumunun %70’in altında olduğunu gösterir. Ağır hasar kaydı bulunan bir araç, yalnızca maddi zararları karşılandığında yeniden kullanılabilir hale gelebilir. Ağır hasar kaydı, sigorta işlemlerini kolaylaştırmak adına kullanılan bir kelime grubudur ve kaza yapan aracın hasar durumunu nitelendirir. Bir aracın kasko sigortası bulunurken kaza yapması ve bunun sonucunda araçta sigorta değeri kadar arıza oluşması, ağır hasar kayıtlı araç olarak nitelendirilmesine yol açar. Pert kaydı alan bir aracın kaskosu bulunması halinde, araç tamir bedelleri ve rayiç bedeli karşılaştırılır. Hasar telafisinin ücreti rayiç bedelle örtüşüyorsa, bu durumda aracın rayiç bedeli ödenir.

Ağır hasar kaydı bulunan bir aracın sigorta işlemlerinde ise zarar karşılanır. Aracın aldığı hasar telafisi için teminat ödenir. Bu tür araçlarda rayiç bedel ödemesi yapılmayabilir. Bu işlem, sigorta sözleşmesinde bulunan ek maddelere ya da mevcut maddelere göre değişiklik gösterebilir. Kurumun teminat olarak sunması durumunda rayiç bedel ödemesi de yapılabilir. Eğer bu madde sözleşmede bulunmuyorsa ve sigortanın kapsamı dışındaysa, rayiç bedel ödemesi yapılmaz. Ağır hasar kaydının %70 ve üzeri olması durumunda ise aynı araç pert konumunda olacağı için sigorta şirketi aracın rayiç bedelini karşılayabilir. Hasarın tespiti ve nitelendirilmesi ise sigorta şirketlerinin göndereceği ekspertiz hizmetleri aracılığıyla yapılır. Hasarın yüzdesi baz alınarak gerekli işlemler uygulanır ve bunun sonucunda oluşan zararlar şirket tarafından karşılanır. 

Aracın için en uygun kasko teklifini ya da sigorta teklifini hemen almak ve uygun fiyatlandırma seçeneklerinden anında yararlanmak için funduszeue.info’ten yardım alabilir, uzmanlar aracılığıyla aracın için en uygun olan kasko seçeneğine hemen ulaşabilirsin.

Araç değer kaybı hesaplama işlemini hızlıca yaparak aracınızda oluşan değer kaybını tespit edebilirsiniz. Aracınız bir kazada hasara uğradıysa ister istemez ikinci el piyasasında değer kaybı olacaktır. Bunun için de araç değer kaybı hesaplama işlemi yapılmalıdır. Alınıp satılırken kayıtlarda bulunan hasar durumuna göre aracınızın değeri düşecektir. Araç değer kaybı hesaplama işlemi yapmak için tabloyu eksiksiz doldurunuz.

Bununla ilgili olarak kusurlu tarafın sigorta şirketinden veya araç sahibinden aracınızın değer kaybının tazminini isteyebilirsiniz. Araç değer kaybı talebinde bulunmak kanunların size tanıdığı bir haktır. Fakat bu hakkınızı kullanabilmeniz için de birtakım şartlar bulunmaktadır. Yine araç değer kaybı hesaplaması yapılamayan bazı durumlar vardır. Bunlar;

• Tek taraflı kazalarda araç değer kaybı talep edilemez.
• Yüzde yüz kusurlu taraf araç değer kaybı isteyemez.
• Araç hakkında pert kararı ve aracın tamirinin ekonomik olmayacağı raporu verildiyse araç değer kaybı istenemez.
• Aynı zamanda bir araç ikinci kere bir kazaya karışmışsa ve bir önceki hasarla aynı hasarlı almışsa araç değer kaybı istenemez.

Araç değer kaybı hesaplama nasıl yapılır? Araç değer kaybı hesaplama yaparken nelere dikkat edilmelidir? Gibi merak ettiğiniz konuları bu yazımızda detaylıca açıkladık. Bütün bu işlemleri Kadim Hukuk ve Danışmanlık I Araç Değer Kaybı Hesaplama olarak sizin adınıza gerçekleştiriyor ve değer kaybınızı en kısa süre içerisinde tahsil etmenizi sağlıyoruz. Dava açılması durumunda ise Asliye Hukuk ve Asliye Ticaret Mahkemelerinde sizi temsil ediliyoruz.

Araç Değer Kaybı Nedir?

Araç değer kaybı, hasar gören aracın piyasadaki değişim değer durumunu niteleyen bir kavramdır. Bu kavram, hasar alarak onarım gören bir aracın ikinci el piyasa değerindeki düşüşü ifade eder. Zira, kazaya karışıp hasar gören aracın, en iyi şekilde tamir edilmiş olsa bile TRAMER (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi) kayıtlarında yer alacak kaza nedeniyle, piyasa değişim değerinde bir düşüş olacaktır. Ancak, bir aracın kazaya karışması sonucu bir parçasının boya işlemi görmesi üzerine, aracın yeniden kaza geçirmesi halinde değer kaybı söz konusu olmazken; hasarlı parçanın değişmesi değer kaybına yol açmaktadır.

Araç değer kaybı kavramı, kazalı aracın (parçaları daha yenisi veya orijinali ile değişse dahi) kazadan önceki değerine nazaran mali bir kayıp yaratması düşüncesi ve beklentisi ile ortaya çıkmıştır.  Buna göre kazaya karışan aracın, kazadan önceki ikinci el piyasa değeri ile kazadan sonraki ikinci el piyasa değeri arasındaki düşüş farkına “araç değer kaybı” denir.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Nasıl Yapılır?

tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında, değer kaybı başvurularında kullanılacak hesaplama metodu 4 ana başlık içermektedir. Bunlar:

• Kaynaklı ana parçalarda değişim,
• Kaynaklı ana parçalarda düzeltme,
• İlk iki bölümde yer almayan parçalar,
• Boya uygulanan aksamlar

olarak belirtilmiştir. Ancak, araçtaki değer kaybının tespiti için her somut olaya uygulanabilecek standart bir formül yoktur. Pek çok değişken araçtaki değer kaybını etkileyebilmektedir.

Mevcut hesaplamalarda farkın ortaya çıkmasında ana etken rayiç değerin tespitinden kaynaklanmaktadır. Kasko araç listesinde yer almayan parçaların piyasa rayiç bedelinin tespiti için ise piyasa analiz yöntemi kullanılmaktadır. Buna göre;

• Kazaya karışan aracın piyasadaki tercih durumu,
• Hasarın boyutu,
• Aracın üretim yılı,
• Marka ve model bilgisi,
• Aracın kilometresi,
• Hasar geçmişi ve niteliği,
• Aracın kilometresi,
• İşlem gören parçaların niteliği ve sayısı,
• Trafiğe çıkış tarihi dahi araçtaki değer kaybının miktarını etkileyebilmektedir.

Bu konuda Yargıtay Hukuk Dairesi / E/ K. Sayılı ve tarihli ilamıyla uygulamaya şu şekilde yol göstermektedir: “Araçta meydana gelen değer kaybının; Aracın serbest piyasa koşullarına göre kaza tarihi itibariyle hasarsız haldeki ikinci el rayiç değeri ile aracın yaşı, özellikleri, hasar miktarı ve hasarlı kısmın özellikleri dikkate alınarak, kazadan sonraki hasarlı halinin rayiç değeri tespit edilip bu iki miktar arasındaki azalmaya (farka) göre hesaplanması gerekir.”

Araç Değer Kaybı Hesaplama

Araç değer kaybı hesaplama nasıl yapılır? Araç değer kaybı hesaplama birkaç kritere bağlı olarak hesaplanıfunduszeue.infoğer kaybı hesaplamada önemli olan hususlardan bazıları aracın markası, modeli, üretim yılı ve piyasa değeri olabilir. Değer kaybı hesaplama işlemi bu kriterlere göre yapılır. Yani kazadaki bu kriterler hesaplamada dikkate alınır. Araç değer kaybı hesaplaması için önemli olan bir diğer kriterler;

• Öncelikle araç değer kaybının talep edilmesi gerekir. Araç değer kaybı talep edilmediği sürece karşılanmaz. Ayrıca araç değer kaybı iki sene içerisinde talep edildiği takdirde karşılanır.
• Kusursuzluk şartı araç değer kaybı isteyen tarafın tamamen kusursuz veya tamamen kusurlu olmama durumudur.
• Araç değer kaybı alabilmek için aracın kilometreyi aşmamış olması gerekir.
• Kazayı yapan iki araç bulunmalı

Bu şartlar araç değer hesaplama için büyük önem taşır. Bu şartlar yerine getirilmediği takdirde araç değer hesaplama yapılamaz. Araç değer kaybı hesaplama talep olması halinde araç değer hesaplama formülüne göre düzenlenir.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Formülü

Araç değer kaybı hesaplama formülünde öncelikle aracın rayiç değeri ve kilometresi önemlidir.

Baz Değer Kaybı = Aracın Rayiç Değeri x %19

Total Değer Kaybı = Baz Değer Kaybı x Hasar Boyutlu Katsayısı x Araç Kullanılmışlık Düzeyi (Km) Katsayısı

Hasar Büyüklüğü Tanımları 

Değer kaybı tazmini için karşı tarafın kusuruyla orantılı olarak değer kaybı talep edilebilmekte. Önemli olan karşı tarafta yüzde elli de olsa kusur olmasıdır. Araç değer kaybı hesaplama işlemini,

• Ekspertize
• Bilirkişi kurumuna

yaptırabilirsiniz. Kazadan sonra değer kaybı talebinizi içeren bir dilekçe yazdığınız kusurlu tarafın sigorta şirketinden aldığınız ret yanıtına göre Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuruda bulunabilirsiniz. Ancak isterseniz dava açma hakkına da sahipsiniz. Araç değer kaybı hesapla işlemini ekspertize yatırmanız durumunda sigorta şirketi bu ücreti de tarafınıza ödeyecektir.

Araçların rayiç değerini funduszeue.info sitesinden öğrenebilirsiniz.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Örneği

Kaza yapan aracın piyasa fiyatı ,00 TL, kilometresi km ve altında, kazada kusur oranı %0 olduğu varsayıldığında araç değer kaybı hesaplaması şu şekilde olacaktır;

• Hasar giderme tutarı ,00TL üzeri ise araç değer kaybı ,00TL olur.
• Hasar giderme tutarı ,00TL – ,00TL arası ise değer kaybı ,00TL olur.
• Hasar giderme tutarı ,00TL – ,00TL arası ise değer kaybı ,00TL olur.
• Hasar giderme tutarı ,00TL – ,00TL arası ise değer kaybı ,00 TL olur.
• Hasar giderme tutarı 0,00TL – ,00TL arası ise değer kaybı 0 – TL (Hasar Giderme Tutarı Kadar) olacaktır.

Araç Değer Kaybı Tazminatı Kimlerden Talep Edilmelidir?

Araç değer kaybı taleplerinde, öncelikle, kazanın çift taraflı olması gerekir. Çift taraflı bir trafik kazasında, kaza nedeniyle araçta meydana gelen değer kaybı, gerçek zarar içinde değerlendirilir ve bu zarardan Karayolları Trafik Kanunu gereğince;

• Zarar veren sürücü,
• Aracın işleteni,
• Varsa bağlı olduğu teşebbüsün sahibi,

müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar. Bunun yanı sıra;

• Zorunlu mali mesuliyet sigortacısı,
• Aşan kısım yönünden eğer var ise ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı da sorumlu olur.

Karayolları Trafik Kanunu’nun Maddesine göre; “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.” Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere, burada kabul edilen sorumluluk, tehlike esasına dayalı kusursuz halidir. Bu kapsamda, sorumluluk kusura dayanmadığından, işletenle araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi veya eylemlerinden sorumlu oldukları kimseler, hiçbir kusurları bulunmasa dahi ortaya çıkan zararlardan sorumlu olacaklardır.

Araç Değer Kaybı Bedeli Nasıl Talep Edilebilir?

Trafik Sigortası Genel Şartları kapsamında değer kaybı başvurusunda bulunabilmek için şu şartların varlığı aranmaktadır:

• İlk olarak kazaya karışan aracın pert olmaması gerekir.
• İkinci olarak ise, trafik kazasında kusurun tamamının araç değer kaybı talebinde bulunan kişide olmaması gerekmektedir.
• Kaza sonucu araçta bir hasar meydana gelmesi ve bu hasarın onarılması gerekmektedir.
• Son olarak ise, parçaların daha önce bir kaza nedeni ile onarılmamış olması gerekmektedir.

sayılı Karayolları Trafik Kanunu m’ye göre; “Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.”

Söz konusu kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere, öncelikle ilgili sigorta kuruluşuna yazılı olarak başvurmak ve yukarıda yer alan şartları da sağlaması koşuyla, zorunlu mali sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklar “genel mahkemelerde” görülebileceği gibi, sayılı Sigortacılık Kanunu’nun maddesi gereğince “tahkim” yolu ile de çözümlenebilir.

Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Nasıl Yapılır?

sayılı Sigortacılık Kanunu ile kurulmuş olan Sigorta Tahkim Komisyonu, üye sigorta kuruluşları ile sigorta ettiren veya sigortadan menfaat sağlayan kişiler arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkları, bağımsız sigorta hakemleri aracılığıyla adil, tarafsız ve hızlı bir şekilde çözmeyi amaçlamaktadır.

sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre; Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilmek için ilk olarak ilgili sigorta kuruluşuna başvurulması gereklidir. Sigorta kuruluşunun başvuruya cevaben gönderdiği nihai yazı, talebi karşılamadıysa veya sigorta kuruluşundan 15 iş günü (trafik sigortasında 15 gün) içinde yazılı bir cevap verilmediyse, kuruluştan alınan cevabi yazı ve iddianın ispatına yarayacak diğer belgelerle birlikte Komisyon’a başvurabilir.

Komisyon’a başvuru iki türlü yapılabilir. Bunlar şu şekildedir:

• Posta yoluyla ya da
• Şahsen yapılabilir.

Sigortacılıkta Tahkime ilişkin Yönetmeliğin 16’ncı maddesi uyarınca Komisyon’a başvuruların başvuru formu doldurularak yapılması zorunludur. Sadece ıslak imzalı başvuru formları kabul edilecek olup, faksla yapılan başvurular dikkate alınmayacaktır. Ayrıca mahkemeye, Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca tahkime veya Tüketici Hakem Heyetine intikal etmiş uyuşmazlıklar hakkındaki başvurular da Komisyon tarafından değerlendirilmeyecektir.  Sigorta Tahkim Kurulu’na yapılan başvuru olumlu sonuçlanırsa, bahsi geçen sigorta şirketi zarar ödemek zorunluluğu ile karşı karşıya kalacaktır.

Sigorta Tahkim Komisyonu’na Başvuru İçin Gerekli Belgeler

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuruda aşağıdaki belgelerle başvurulması gerekmektedir:

• Web sayfasından veya komisyondan temin edilerek eksiksiz olarak doldurulmuş ıslak imzalı başvuru formu,
• Başvuru sahibi gerçek kişilerin geçerli bir kimlik belgesinin fotokopisi,
• Başvuru ücretinin ödendiğine dair banka makbuz örneği,
• Sigorta kuruluşunun başvuruyu kısmen ya da tamamen olumsuz sonuçlandıran şirket yetkililerince imzalanmış nihai cevap yazısı veya başvuruyu yaptıktan sonra kuruluşun 15 iş günü (trafik sigortasında 15 gün) sonunda yazılı cevap vermediğinin ispatına yönelik belge,
• Kuruluştan alınan cevabın neden karşılamadığının detaylarını içeren açıklamalar ile Komisyon başvurusunda ne talep edilmiş olduğunun açık ve somut olarak gösteren beyan (bu hususlar başvuru formunda da yer alabilir.)
• Uyuşmazlık konusundaki haklılığı destekleyen diğer tüm belgelerin okunaklı birer sureti (mevcut ise sigorta sözleşmesinin bir sureti ile birlikte)

Sigorta Tahkim Komisyonu’na yapılan başvurunun ne kadar etkili bir şekilde sunulduğu değil, özü önemlidir. Komisyona yapılan başvurular ilke olarak dosya üzerinden değerlendirilmekte ancak gerekli görüldüğü takdirde duruşma yapılmaktadır. Bu nedenle haklılığı ispatlayacak bütün belgelerin Komisyon’a ulaştırılması, daha sağlıklı bir karar verilmesi bakımından önem arz etmektedir. Bu belgeleri genel itibariyle şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Kazanın gerçekleştiği anda tutulan kaza tutanağı,
• Hasar tespit tutanağı,
• Araçların kaza sonrası çekilen, özellikle hasarı gösteren fotoğrafları,
• Aracın ekspertiz raporu,
• Aracın ruhsatı vb. belgeler iddianın ispatı bakımından önem arz etmektedir.

Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvurular Nasıl Sonuçlandırılır?

Komisyona başvuru yapılmasının ardından ilgili başvuru, gerekli şartları taşıyıp taşımadığının tespiti bakımından ön incelemeye tabi tutulur. Yapılacak ön inceleme neticesinde Komisyon, başvurunun sigorta hakemleri tarafından esastan ele alınıp alınmayacağının kararını en geç 15 gün içinde verir. Eğer başvurunun hakemlerce incelenmesine karar verilirse başvuru derhal bağımsız sigorta hakemlerine iletilir ve Hakemler, görevlendirildikleri tarihten itibaren en geç dört ay içinde karar vermeye mecburdur. Aksi halde, uyuşmazlık yetkili mahkemece halledilir. Ancak, bu süre tarafların açık ve yazılı muvafakatleriyle uzatılabilir.

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru sonrası sigorta hakemleri tarafından verilen TL’ye kadar ki kararlar kesindir. TL’den fazla TL’den az meblağı içeren kararlar bakımından bir defaya mahsus olmak üzere komisyona itiraz edilebilir. TL üstü meblağlara ilişkin itiraz üzerine verilen kararların temyiz edilmesi mümkündür.

Uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları, sayılı Kanunun 30&#;uncu maddesinin fıkrası uyarınca Komisyon tarafından doğrudan taraflara tebliğ edilecek ve daha sonra saklanmak üzere yetkili mahkemeye gönderilecektir.

Araç Değer Kaybının Dava Yolu ile Talep Edilmesi Halinde Görevli ve Yetkili Mahkeme

Esas itibariyle, araç değer kaybı davaları TBK m. 49 vd. düzenlenen haksız fiil sorumluluğuna dayanmaktadır. Bu kapsamda, öncelikle ilgili sigorta şirketine başvurmak şartıyla genel mahkemelerde dava açmak mümkündür.  Ancak, araç değer kaybına ilişkin tazminat taleplerinde davacının tacir veya tüketici olması; davanın kazaya karışan diğer aracın zorunlu mali mesuliyet sigortacısına veya kasko sigortacısına açılması durumlarında hukuki ilişkiden kaynaklı olarak görev hususunda pek çok farklı ihtimal ortaya çıkmaktadır.

Haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında görevli mahkeme, genel hukuk mahkemesi olan asliye hukuk mahkemesidir. Ancak ilgili davanın sigorta şirketine karşı açılacak ise bu durumda görevli mahkeme sayılı Türk Ticaret Kanunu m.4 uyarınca Asliye Ticaret Mahkemeleri olmaktadır. Aynı şekilde hem davacının hem de davalının tacir olduğu durumlarda değer kaybına ilişkin olarak açılacak davalarda görevli mahkeme TTK m.4 uyarınca Asliye Ticaret Mahkemeleri olmaktadır.

Dolayısıyla, eğer karşı taraf tacir değilse ve sigorta şirketi olarak hasım gösterilmeyecekse davanın görüleceği görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olacaktır. Ancak dava hem sigorta şirketine hem de aracın sürücüsüne ya da aracın sahibine açılacaksa görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi olacaktır.

Öte yandan, Yargıtay, yargı yerinin belirlenmesine ilişkin bir kararında ise; maddi hasarlı trafik kazasına karışan aracı yetkisiz servise yönlendiren ve orijinal parça kullanılmaması nedeniyle değer kaybına neden olan kasko şirketine karşı açılan davada görevli mahkemenin Tüketici Mahkemesi olduğuna hükmetmektedir.

Değer kaybına ilişkin açılacak davalarda Genel yetkili mahkeme ise davalının ikamet ettiği yer mahkeme olmakla birlikte, değer kaybı davaları haksız fiil sorumluluğuna dayandığından HMK m gereği; haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yer mahkemeleri de yetkilidir.  Ancak buradaki yetkiler kesin yetki hali olmayıp seçimlik yetkilerdir. Dolayısıyla değer tespitine ilişkin dava açacak kişi bu mahkemelerden birini seçerek davasını orada açabilir.

Araç Değer Kaybı Başvurusu

Zamanaşımı

sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 72’ye göre; “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.”

Bu halde, araç değer kayıplarına ilişkin taleplerde zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıl içerisinde zamanaşımına uğrar.

Trafik kazaları sonucu araçların değişen, tamir gören, boyanan vb. uygulamalara tabi tutulan parçaları sonucu aracın 2. El olarak piyasaya sunulduğu zaman aynı özdeş özelliklere sahip araçlara nazaran işleme maruz kalan araçlar kazalı olarak çıktığından dolayı bir takım değer kayıplarına uğramaktadır.

Hukukumuz bu tarz değer kayıplarına yönelik olarak özel bir düzenleme içermemektedir. Ancak bu durum oluşan zararların tazmin edilmeyeceği anlamına gelmez. Hukukta özel düzenleme yoksa genel hükümlerden hareket ederek zararların tazmini için yasal taban sağlanmaktadır.

Araç Değer Kaybı Kapsamı

Araç değer kayıpları için gideceğimiz en genel hüküm şüphesiz ki TBK m. 49 olacaktır. Bu hükme göre; ‘Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.’ Buradan araç değer kaybı bağlantısını şu şekilde kurmalıyız: Trafik kazaları sonucu kişiler başka zararlara uğruyor olsa da ele alacağımız zarar burada araç değer kayıplarıdır. Trafik kazası bu noktada bir haksız fiil olarak ele alınacaktır. Haksız fiil sonucu da kişiler oluşan zararları tazmin yükümü altına girecektir.

Bir diğer yasal dayanağımız TTK m. ’dur. Bu hükme göre ‘Sigortacı, sigortalını uğradığı zararı tazmin eder.’ Denerek bahsi geçen her iki madde için de gönderim yapılan ilke tam giderimdir.

Karayolları Trafik Kanunu m. 90 da ‘Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar bu Kanun ve bu Kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara tabidir. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin olarak bu Kanun ve genel şartlarda düzenlenmeyen hususlar hakkında 11/1/ tarihli ve sayılı Türk Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır.’ Diyerek genel hükümlere gönderme yapılmıştır.

Pert Araç Ve Hasarlı Araç Ayrımı

Bu noktada konunun derinlerine inmeden bir hususu belirtmekte fayda vardır ki yazımızın konusu ve yasal düzenlemelerin hareket alanı tamir edilebilen ve tamir sonrası değer kaybına uğrayan araçlar için söz konusudur. Tam bu anda tamir gören (görebilecek olan) araç ve pert araç arasında ayrıma gitmek gerekmektedir. Kısaca açıklamak gerekirse değer kaybının söz konusu pert araç için söz konusu değildir. Çünkü mevzu bahis olan mevcut bir şeyin değerinin artık kazadan bir gün önceki gün gibi olmayacağıdır. Ancak mevcut şey hala varlığını sürdürmektedir. Burada bahsi geçen araç artık işlevini tamamen yitirmiştir ve ekonomik olarak değerini ve işlevini tamamen kaybetmiştir (hurda değeri hariç). Bu sebeple pert olan araç bu andan sonra değer kaybı tartışmasında olmayacak aracın bütün hali bir tazminat konusu olacaktır. Aracın pert olması sonrası hurda tescil belgesi sigortaya ibraz edilmedentazminat ödenmez. ‘Araç trafikten çekilmiştir.’ Beyanının yer aldığı tescil belgesinin ibrazı ile tazminat ödemesi yapılır.

Yargıtay Hukuk dairesi / E., / K. Sayılı ve 10/05/ tarihli kararında, ‘Bu durumda mahkemece, davacı aracım modeli, yaşı, kaza sonucu meydana gelen hasar durumu, km’si, kullanım tarzı vs de göz önünde bulundurulacak aracın onarımının mı, pertinin mi uygun  (ekonomik) olduğu, pertinin ekonomik olması halinde aracın olay tarihindeki 2. El piyasa rayiç değeri ile sovtaj değerinin (hasarlı hali ile ederinin) ve davacı tarafın aynı model ve özellikle yeni bir araç alması için gerekli makul sürenin tespit edilmesi ve bu süre içinde davacının yapması gerekli zorunlu giderler (yakıt masrafı vs.) tenzil edilerek araç mahrumiyetinin belirlenmesi hususlarında, hasar konusunda uzman bilirkişiden açıklamalı, ayrıntılı, denetime elverişli bir rapor alınarak, sonucuna göre bit karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.’ İçtihadında bulunmuştur. Buradan da anlaşıldığı üzere araç değer kaybı halinde hangi kalemlerin hakim nezninde takdir yetkisinde inceleneceği sıralanmış ve mağdurlara tazminat sınırları gösterilmiştir.

Pert araç konusunda son olarak hakimin tazminata hükmederken bir uygulamasına da değinmekte fayda vardır. Kazaya karışmış aracın pert mi olacağı yoksa tamir görebilecek statüde mi olacağı mahkemede tartışılırken tarafların beyanı ve hakimin takdiri değişik şekillerde gelişebilir. Örneğin A, B’nin aracına ağır hasar vermiş ve A aracın hurda değeri taşıdığını söylemesine karşın B bir herhangi ekonomik bir değerinin olamadığı beyanında bulunur. Bunu üzerine hakim aracın hurdasını A’ya verip zararın tamamen tazmin edilmesine hükmedebilir. Gayet adil bir uygulama olarak görülen bu uygulama herkesin beyanlarının ve isteklerini sonuçlarına katlandıran bir uygulamadır. Sonuç olarak zarar gören zaten bir zarara uğramıştır bu insanı hurda araçla uğraştırmamak adına uygulama gayet makuldür. Aksi halde eğer araç gerçekten hurda değeri taşıyorsa zarar görene hurda kısımlar bırakılarak hakim takdir edilecek tazminatta bir denkleştirme yapacak ve aracın bedelinin ödenmesine tamamen hükmedilen kısımdan hurda değeri düşülerek bir denkleştirme yapılacaktır.

Ek Harcamalar

Zarar konusunun zaten tamamen tazmin edileceği hususunda hiçbir şüphe yoktur. Bununla birlikte uygulamada haksız fiil sorumlusundan yine aynı sorumluluk kapsamında,

1. Yargılama giderleri
2. Ekspertiz ücreti

de tazminat miktarından bağımsız olarak sorumlu tarafına yansıtılacaktır. Araç değer kaybı ile alakası olmayan bu tarz ek harcamalar da haksız fiil sorumluluğu içinde zarar veren tarafından talep edilecektir.

Hukuk Dairesi / E. / K. Sayılı ve 13/06/ tarihli içtihadında bilirkişi ve keşif ücretlerinin de yargılama giderleri içinde yer alması gerektiğini dile getirip yerel mahkemenin bu kalemleri yargılama giderleri içinde dahil etmediği kararını hatalı bulmuştur.

TTK m. ’ye göre de ‘Sigortacı, sigorta ettiren, sigortalı ve lehtar tarafından, rizikonun, tazminatın veya bedel ödeme borcunun kapsamının belirlenmesi amacıyla yapılan makul giderleri, bunlar faydasız kalmış olsalar bile, ödemek zorundadır.’ Diyerek Hukuk Dairesinin kararına paralel bir söylem içindedir.

Sigorta Şirketinde Başvuru

Sigortaya başvuruda kısaca şu bilgilerin alması yeterlidir; başvuru veya hak sahibine ait araç plakası, haksız fiile sebebiyet veren araç plakası, kaza tarihi, kusurlu olan kendisinden tazminat talep edilen araca ait ZMM Poliçe numarası, talep edilen değer kaybı miktarı ve delilleri.

Ancak önceden ekspertiz raporu alınması tavsiye edilmemektedir. Zararın belirlenmesi halinde belirsiz alacak davası dava açmak mümkün değildir.

Dava Şartı

KTK m. 97, ‘Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.’ Diyerek sigorta şirketine başvuruyu dava şartı yapmıştır.

Bu konuda daha fazla bilgi almak için büromuzun alanında deneyimli ceza avukatlarından danışmanlık hizmeti sağlayabilirsiniz.

Stj. Av. Hamdi Berk CAN