Passau Barışı, Kutsal Roma İmparatorluğu'ndaki Protestanlar ve Katolikler arasındaki Schmalkaldik Savaşı'nı sona erdirirken; Augsburg Barışı, mevcut sınırları sabitleyerek gelecekteki savaşları önlemeye çalıştı. "Cuius regio, eius religio" ilkesine göre, devletler ya o zamanlar Protestanlığın en yaygın biçimi olan Lüterciydi ya da yöneticilerinin dininden dolayı Katolikti. Diğer maddeler, Donauwörth gibi şehirlerdeki önemli dini azınlıkları korudu ve Passau'dan bu yana Katolik Kilisesi'nden alınan mülklerin Lütercilerin mülkiyetinde olduğu onaylandı.
Augsburg Barışı, Protestanlığın sınırlarının ötesine daha önce Katolikliğin egemen olduğu bölgelere yayılmasıyla baltalandı. Ayrıca, Augsburg'a göre tanınmayan diğer Reform sonucu doğmuş inançlar, özellikle de hem Lüterciler hem de Katolikler tarafından düşmanca gözle bakılan Kalvinizm'in de giderek büyümesi yeni bir çatışma ortamı yaratıyordu.[22] Daha sonra, dinin yerini ekonomik ve politik hedefler aldı. Lüterci Saksonya, Danimarka-Norveç ve İsveç, Baltık ticareti konusunda hem birbirleriyle hem de Kalvinist Brandenburg ile rekabete başladı.
Bu sorunları yönetmek, İmparatorluğun parçalanmış doğası ve Almanya, Aşağı Ülkeler, Kuzey İtalya ve modern Fransa'daki Alsas ve Franche-Comté'ye yayılmış İmparatorluk devletini içeren temsili kurumlar nedeniyle oldukça zordu. Bunların boyutları ve önemleri Kutsal Roma İmparatoru seçimlerine oy veren yedi Elektör prenstenprens-başpiskoposlara ve Hamburg gibi özgür imparatorluk şehirlerine kadar uzanıyordu. Buna ek olarak her biri savunma ve vergilere odaklanan ve genellikle özerk organlar olarak faaliyet gösteren bir İmparatorluk çemberine aitti. Üstlerinde ise 'ten önce düzensiz bir şekilde toplanan ve öncelikle yasalardan ziyade bir tartışma meclisi olan İmparatorluk Diyeti bulunuyordu.[l]
İmparatorlar seçimle gelmesine rağmen 'tan beri İmparator Habsburg ailesinin bir üyesinden oldu. İmparatorluk içerisindeki en büyük toprak sahibiydiler ve Avusturya Arşidüklüğü, Bohemya ve Macaristan da dahil olmak üzere sekiz milyondan fazla insanı içeren bölgeleri yönettiler. Habsburg imparatorları ayrıca İspanya'ya da ayrı bir tüzellik verene kadar 'ya kadar yönettiler. İspanya, Milano Dükalığı da dahil olmak üzere İmparatorluk çıkarlarını korudu ve ailenin iki kolu sıklıkla işbirliği yaptı fakat hedefleri her zaman aynı değildi. İspanyol İmparatorluğu, Hollanda'yı, Milano'yu, Napoli Krallığı'nı, Filipinleri ve Amerika'nın çoğunu yöneten küresel bir deniz kuvvetiydi. Avusturya ise Almanya'da ve Osmanlı İmparatorluğu'na karşı doğu sınırında üstün bir konum elde etmeye çalışan kara kökenli bir güçtü.
Augsburg'dan önce, mezhep birliği, güçlü bir merkezi otoritenin eksikliğini telafi ediyordu. İlk çatlaklar oluşmaya başladığında imparatorluğu daha da zayıflatmak isteyenler için fırsat doğdu. Bunlar içerisinde Lüterci Saksonya ve Katolik Bavyera gibi hırslı İmparatorluk devletleri ile Kuzey, Güney ve Pireneler boyunca sınırlarında Habsburg varlığıyla karşı karşıya kalmış Fransa da vardı. Bir diğer sıkıntı da birçok yabancı hükümdarın aynı zamanda İmparatorluk prensleri olması ve onları kendi iç anlaşmazlıklarına dahil etmesiydi. Örneğin Danimarka Kralı IV. Christian, 'te savaşa Holstein Dükü olarak katılmıştı.
Arka Plan: [değiştir
Otuz Yıl Savaşlarının Nedenleri ve Sonuçları Maddeler Halinde
Hasan BURAN Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti17, okunma
Reform hareketleri sonucunda Avrupa&#;da ortaya çıkan yıllarında süren dini temelli savaşlara verilen isim &#;Otuz Yıl Savaşları&#;dır. Bu yazımızda Otuz Yıl Savaşlarının Nedenleri, Gelişimi ve Sonuçları Maddeler Halinde anlatmaya çalışacağız.
İçindekiler
Otuz Yıl Savaşlarının Nedenleri
Kutsal Roma Germen İmparatorluğu&#;nun (Habsburg Hanedanı) Avrupa&#;da tek hakim güç olma isteği.
Protestanlık hareketi
Otuz Yıl Savaşlarının Gelişimi
Almanya&#;da Kutsal Roma Germen İmparatorluğu ile Protestanlar ve destekçileri arasında mücadele başladı.
Zamanla savaşa Fransa, Danimarka, İspanya ve İsveç de katıldı.
Tüm Avrupa sefalet içinde kaldı.
Savaş zamanla dini nitelikten çıkarak siyasi içerikli bir savaşa dönüştü. (Katolik Fransa&#;nın Protestan Alman prenslerini desteklemesi bun duruma örnektir.)
Otuz Yıl Savaşlarının Sonuçları
Otuz Yıl Savaşları Westphalia Antlaşması ile sona ermiştir.
Kutsal Roma Germen İmparatorluğu güç kaybetmiştir.
Protestanlık ve Kalvenizm tanınmıştır.
TAVSİYE LİNK:Westfalia Barışının (Antlaşmasının) Sonuçları Maddeler Halinde
] }
EtiketlerOtuz Yıl Savaşlarının NedenleriOtuz Yıl Savaşlarının sonuçları
Tavsiye Konular
Sınıf Tarih Dersi 1. Ünite Doğru Yanlış Soruları
Sınıf Tarih Dersi 1. Ünite Doğru Yanlış Soruları Sınıf Tarih Dersi 1. Ünite …
kaynağı değiştir]
Danimarka Kralı IV. Christian yılları arasında Kutsal Roma İmparatorluğu'na karşı savaşmış ve ardından yılları arasında Torstenson Muharebesi'ndeİsveç'e karşı Kutsal Roma İmparatorluğu ile ittifak yapmıştır.
Saksonya'nın Yukarı Sakson Çemberi'ne ve Brandenburg'un da Aşağı Sakson Çemberi'ne hakim olmasıyla birlikte her iki prenslik de Bohemya ve Pfalz'daki seferler sırasında tarafsız kaldı. Bununla birlikte Frederick'in 'de mülklerine el konulması Saksonya Elektörü John George ve Bradenburg Elektörü Kalvinist George William için Ferdinand'ın Protestanlar tarafından yönetilen eski Katolik piskoposluklarının geri almayı amaçladığı anlamına geliyordu. Tserclaes, 'in başlarında Halberstadt'taki Roma Piskoposluğunu yeniden kurduğunda bu çekinceler doğrulanmış oldu.
Holstein Dükü olarak IV. Christian da Aşağı Sakson Çemberi'nin bir üyesiydi ve Danimarka ekonomisi ise Baltık ticaretine ve Øresund üzeirnden yapılan transit geçişlere dayanıyordu. 'de Hamburg, Danimarka'nın denetimini kabul ederken Christian'ın oğlu FrederickLübeck, Bremen ve Verden'in müşterek yöneticisi oldu ve Elbe ve Weser nehirlerinde Danimarka kontrolü sağlandı.
Ferdinand, Wallenstein'a Frederick'e karşı verdiği destek için Bohemyalı isyancıların el konulan mülkleriyle ödeme yapmıştı ve şimdi yine Wallenstein ile benzer bir sözleşmeyle kuzeyi ele geçirmek için sözleşme imzaladı. Mayıs 'te Aşağı Sakson devletleri, direnişsiz olmamakla beraber Christian'ı askeri komutanları olarak seçti. Saksonya ve Brandenburg, Danimarka ve İsveç'i rakip olarak gördüklerinden İmparatorluk işlerine karıştırmaktan kaçınmak istediler. Almanya'daki çatışma, Fransa ile İspanya ve Avusturya'daki Habsburg rakipleri arasındaki daha geniş bir mücadelenin bir parçası haline geldiğinden barışçıl bir çözüm için müzakere girişimleri başarısız oldu.
Savaşa Danimarka'nın müdahalesi
Haziran Compiègne Antlaşması'nda Fransa, Hollanda'nın İspanya'ya karşı yürüttüğü savaşını en az üç yıllığına sübvanse etmeyi kabul ederken Aralık 'teki Lahey Antlaşması'nda ise Hollandalılar ve İngilizler Danimarka'nın İmparatorluk'a müdahalesini finanse etmeyi kabul ettiler.[m] Ferdinand'a karşı daha büyük bir koalisyon kurmayı umut eden Hollandalılar; Fransa, İsveç, Savoy ve Venedik Cumhuriyeti'ni koalisyona katılmaya davet etti fakat yaşanan olaylar koalisyonu gölgede bıraktı. 'nın başlarında, koalisyonun ana mimarı Kardinal Richelieu, Fransa'da yeni bir Huguenot isyanıyla karşı karşıya kaldı ve Mart'ta Monzón Antlaşması ile Fransa, İspanyol Yolu'nu yeniden açarak Kuzey İtalya'dan çekildi.
Hollanda ve İngiliz sübvansiyonları, Christian'ın iddialı bir üç parçalı sefer planı tasarlamasını sağladı; Asıl kuvvetler Weser'den güneye inerken Mansfeld Brunswick Dükü Christian ve Hesse-Kassel Landgraveı Maurice liderliğindeki güçler tarafından desteklenecek ve Magdeburg'daki Wallenstein'a saldıracaktı. Avantajları çabucak kayboldu; Mansfeld, Nisan ayında Dessau Köprüsü Muharebesi'nde yenildi ve Maurice ona destek olmayı reddetti, Brunswick Dükü Christian da Wolfenbüttel'e geri döndü ve kısa bir süre sonra hastalıktan öldü. Danimarkalılar Ağustos'ta Lutter Muharebesi'nde ağır bir şekilde yenildiler ve Mansfeld'in ordusu Kasım'daki ölümünün ardından dağıldı.
Hesse-Kassel ve Saksonya gibi Christian'ın Alman müttefiklerinin çoğu, İmparatorluk içerisinde Danimarka egemenliğini istemiyorken Lahey Antlaşması'nda kararlaştırılan sübvansiyonların da çok azı ödendi. İngiltere Kralı I. Charles, Christian'ın 9, İskoç paralı asker toplamasına izin verdi ancak gelmeleri uzun sürdü ve Wallenstein'in ilerlemesini yavaşlatsalar da durdurmaya yetmedi. 'nin sonunda Wallenstein Mecklenburg, Pomeranya ve Yutland'ı işgal etti ve Danimarka'nın Baltık Denizi üzerindeki egemenliğine meydan okuyabilecek bir filo inşa etme planlarına başladı. Hollanda'ya karşı yeni bir cephe açma fırsatı da doğduğu için İspanya tarafından da desteklendi.
Mayıs 'de yardımcısı von Arnim, yeterince büyük gemi inşa tesislerine sahip tek liman olan Stralsund'u kuşattı ancak bu olay İsveç'i de savaşa soktu. Gustaf Adolf, aynı zamanda vali olarak atanan Alexander Leslie'nin komutasındaki Stralsund'a bin İskoç ve İsveç askeri gönderdi. Von Arnim 4 Ağustos'ta kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı, ancak üç hafta sonra Christian Wolgast'ta başka bir yenilgiye uğradı. Son zaferlerine rağmen İsveç'in müdahale olasılığından korkan ve bu nedenle barış yapmak isteyen Wallenstein ile müzakerelere başladı.
Albrecht von Wallenstein, İmparatorluk için büyük bir askeri başarı elde etti ancak gücü hem Ferdinand’ı hem de Alman prenslerini tehdit ediyordu.
Mantova Veraset Savaşı'nın patlak vermesiyle sıkıntıya giren Avusturya kaynaklarını da düşünen Wallenstein, Ferdinand'ı Haziran 'da Lübeck Antlaşması'nın nispeten yumuşak şartlarını kabul etmeye ikna etti. Christian, Bremen ve Verden'den vazgeçmesi ve Alman Protestanlarına verdiği desteği bırakmasına karşılık Schleswig ve Holstein'deki topraklarını elinde tuttu. Danimarka 'e kadar Schleswig ve Holstein topraklarını elinde tutarken bu antlaşma ile İskandinavya'daki baskın konumunu fiilen kaybetti.
Bir kez daha zafer elde etmek için kullanılan taktikler savaşın neden sona ermediğinin de cevabıydı. Ferdinand, Wallenstein'e olan borcunu, rakiplerinin mülklerine el koymasına, şehirlerden fidye almasına ve adamlarının, müttefik ya da düşman olmasına bakmaksınız geçtikleri tüm toprakları yağmalamasına izin vererek ödedi. Wallenstein'in artan gücüne karşı artan öfke, bu tür taktiklerinden ve Ferdinand'ın Mecklenburg Dükü'nü görevden alıp yerine Wallenstein'i atamasıyla 'in başlarında zirveye ulaştı. Bu atama, dinden bağımsız olarak tüm Alman prensliklerini birleştirmiş olsa da Bavyera Elektörü Maximilian'ın Pfalz'ı almasıyla rakiplerini tehlikeye düşürdü. Protestanlar Frederick'in unvan ve topraklarının iade edilmesini ve öncesine dönülmesini istiyorken Katolik Ligi yalnızca yılının baz alınmasını istiyordu.
Başarılı olacaklarına aşırı güvenen Ferdinand, Mart 'da 'ten sonra Katolik kilisesinden alınan tüm toprakların geri alınacağını duyuran bir İade Fermanı'nı çıkardı. Teknik olarak yaptığı yasal olsa da politik olarak hiç akıllıca değildi çünkü bu fermanla Kuzey ve Orta Almanya'daki hemen hemen her eyalet sınırı değişecek, Kalvinizmin varlığını inkâr edecek ve yaklaşık bir yüzyıldır önemli bir varlığının olmadığı bölgelerde Katolikliği yeniden tesis edecekti. İlgili prensliklerin hiçbirinin kendisiyle aynı fikirde olmayacağını çok iyi bilen Ferdinand, İmparatorluk fermanı yöntemini kullanarak bir kez daha danışmadan yasaları değiştirme hakkını kullanmış oldu. "Alman özgürlüğüne" yönelik bu yeni saldırı, muhalefetin daha sert devam etmesini sağladı ve önceki başarısını baltaladı.
