Aziz Nesin Soyadı Kanunu

Aziz Nesin’in arşivi, doğumunun yılı etkinlikleri kapsamında “Ömrüne Sığmayan Adam: Aziz Nesin ” sergisiyle okurlarıyla buluşuyor. Sergide, yazarın soyadını “Nesin” olarak seçmesinin hikâyesi de yer alıyor.

Nesin Vakfı tarafından organize edilen ve küratörlüğünü Işın Önol’un yaptığı sergi, 9 Haziran Temmuz tarihleri arasında İstanbul Tophane’de Tütün Deposu’nda gerçekleşecek. Sergide yazarın arşivinden bir seçki, elyazması notları, eşyaları, biriktirdikleri, aldığı ödüller ve kitaplarının yanı sıra, yaşamı üzerine video röportajlar ve belgeseller de yer alıyor.

Aziz Nesin'in kendi anlatımıyla soyisminin hikâyesi şöyle:

yılında soyadı kanunu çıktı. Herkes kendisine soyadını kendisi seçtiği için, insanların bütün gizli aşağılık duyguları ortaya çıktı. Dünyanın en cimrileri ‘Eli açık’, dünyanın en korkakları ‘Yürekli’, dünyanın en tembelleri ‘Çalışkan’ gibi soyadları aldılar. Her türlü yağmada hep sona kaldığım için, güzel soyadı yağmasında da sona kaldım. Bana, ortada böbürlenebileceğim bir soyadı kalmadığından, kendime ‘Nesin’ soyadını aldım. Herkes ‘Nesin’ diye çağırdıkça ne olduğumu düşünüp kendime geleyim istedim.

Ümran AVCI / HT GAZETE

Aziz Nesin’in yazılı ve görsel arşivi, doğumunun yılı etkinlikleri çerçevesinde “Ömrüne Sığmayan Adam: Aziz Nesin ” sergisiyle sevenleriyle buluşuyor. Nesin Vakfı tarafından organize edilen ve küratörlüğünü Işın Önol’un yaptığı sergi, 9 Haziran Temmuz tarihleri arasında İstanbul Tophane’de Tütün Deposu’nda gerçekleşecek. Sergide yazarın kişisel arşivinden bir seçki, elyazması notları, eşyaları, biriktirdikleri, aldığı ulusal ve uluslararası ödüller ve kitaplarının yanı sıra, yaşamı üzerine video röportajlar ve belgeseller de yer alıyor.

‘ÇOCUKLUĞUMU YAŞAMADIM’

İşte sergide yer alacak fotoğraflar ve Aziz Nesin’in anlatımlarından öne çıkanlardan birkaç alıntı “Çocukluğumu hiç yaşamadım. Çember çevirmedim, zıpzıp, bilya alamadım elime. Uçurtma uçurmadım. Hiç, hiçbir şey Çocuk olmuş tek günüm yok yaşamımda”

‘BOŞ ÇEKSEYDİM YOKTUM’

“’da Darüşşafaka’nın giriş sınavını çocuk kazanmıştık. Aklımda kaldığına göre okula 30 çocuk alacaklardı. Bahçede, merdiven dibinde kura çekiliyordu. Çocuklar gelip elini torbaya sokuyor: Boş!.. Boş!.. Boş!.. İlk doluyu ben çekmiştim. Şimdi düşünüyorum, acı acı düşünüyorum! Ya boş çekseydim? Belki okuryazar bile olamazdım, şimdi yoktum.”

NESİN SOYADININ SIRRI

“ yılında soyadı kanunu çıktı. Herkes kendisine soyadını kendisi seçtiği için, insanların bütün gizli aşağılık duyguları ortaya çıktı. Dünyanın en cimrileri ‘Eli açık’, dünyanın en korkakları ‘Yürekli’, dünyanın en tembelleri ‘Çalışkan’ gibi soyadları aldılar. Her türlü yağmada hep sona kaldığım için, güzel soyadı yağmasında da sona kaldım. Bana, ortada böbürlenebileceğim bir soyadı kalmadığından, kendime ‘Nesin’ soyadını aldım. Herkes ‘Nesin’ diye çağırdıkça ne olduğumu düşünüp kendime geleyim istedim.”

NUSRET’TEN AZİZ NESİN’E

“Yıl, Üsteğmenim. ‘Aziz Nesin’ takma adıyla dergilere öyküler gönderiyorum. O sıra ne sağcıyım, ne solcu Dünyadan haberim yok. O zamanlar, gazetelerde yazan askerlere üstleri iyi gözle bakmadıklarından, yazılarımı kendi adımla değil babamın adıyla, Aziz Nesin diye yazdım. Bu ilk takma adım gerçek adımı örttü, Nusret Nesin unutuldu..”

"ZENGİNLİK DEĞİL YAZAR OLMA YOLUNA GİTTİM"

“Yıl, Profesyonel yazarım artık, kalemimle geçiniyorum. Sedat Simavi’nin Yedi Gün ve Karagöz’ünde çalışıyorum. İyi ki mutlu bir tesadüfle asker olabildim de okuma olanağı elde ettim, hiç değilse böylece yazar olabildim. Yoksa yazar olmak isteyip olamamış, ama kendini yazar sanan, doyumsuzlukları ve aşağılık duyguları yüzünden o dünyanın en kötü insanlarından biri olacaktım. Yazar olayım diye, askerlikten kurtulmak için yıllarca çırpınışlar 8 yıl doğu ve batı sınırlarımızda görev. O koşullar içinde havaya uyarak erkenden evlilik. Askerlikten mahkeme kararıyla çıkarılıp 3 ay 10 gün cezaevinde kaldıktan sonra, işsiz ve parasız kaldığım gün, zengin olma yoluna değil yazar olma yoluna girmiştim.”

   Onu tanımayan yoktur. Genel olarak mizahı hayatının merkezine almış, gerek duruşu,gerek kişiliği gerekse edebi hayatına bunu her zaman yansıtmayı başarmış bir yazarımız. Üstelik bunu yaparken de özel bir çaba gostermemistir. Tek bir şey yaptı: Hep KENDİSİ oldu. 

  Kişiliğinin temeli mizah anlayışı ve mütevazılığıydı. Her ikisine de her eserinde ve hayatının her yerinde tanık oluyoruz. Bunlardan bir tanesini soyadı hikayesinde görüyoruz. Nasıl mı?

  yılında çıkan Soyadı Kanunu ile herkese kendisi icin soyadı seçme hakkı verilmesiyle

 O dönem, herkes ya köklü ya da olmadıkları sıfatları isimlerinin yanına yakıştırıyor ve soyadı olarak seçiyordu. 

 Tembel bir insanın "Çalışkan" , fakir bir insanın "Zengin", cimri bir insanın "Eliaçık" soyadlarını seçmesini Aziz Nesin şöyle açıklamıştı:

 "Herkes kendi soyadını kendisi seçtiği için insanların bütün gizli aşağılık duyguları ortaya çıktı.”

Peki ya Aziz Nesin? Neden Nesin?

Hikayesini sadece onun cümlesi ile açıklamak yeterli ve anlamlı olacaktır. Aziz Nesin'e "Sen nesin,hangi soyadı seçtin" dediklerinde şu cevabı vermiştir :

"Bana ortada böbürleneceğim bir soyadı kalmadığından, kendime ‘Nesin’ soyadını aldım. Herkes ‘Nesin’ diye çağırdıkça, ne olduğumu düşünüp kendime geleyim istedim…”

İşte onun mütevazılığı ve mizah anlayışının harmanlandığı hikayesi bu şekilde. 

Bu hikayeyi ilk okuduğumda aklıma Plato'nun Devlet adlı eserinde geçen diyaloglardaki şu cümle aklıma gelmişti: "Tanrının verdiği gümüşün farkında olan, başkalarının vereceği altında gözü olmaz." 

SAYGIYLA VE ÖZLEMLE ANIYORUZ.