Ilkbaharda Yenen Sebze Ve Meyveler

YAZ DÖNEMİ MEYVE VE SEBZELERİ

Meyve ve sebze tüketimi, sağlıklı ve dengeli beslenme planı içerisinde bulunması gereken bir yeme davranışıdır. Yaş grupları arasında tüketim porsiyonları için farklar olmakla birlikte; tüm yaş gruplarından her bireyin günlük beslenme planında sebze ve meyve bulunmalıdır. Meyve ve sebze tüketimi, mevsimlere göre değişen meyve ve sebze cinslerine bağlı olarak çeşitlenmektedir.

Yaz ayları, sebze ve meyve çeşitliliği açısından en zengin dönemdir. Bu dönemde de meyve ve sebzelerin taze olarak bol miktarda tüketilmesi, farklı renkteki sebze ve meyvelerin beslenmeye düzenli olarak dâhil edilmesi bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi başta olmak üzere pek çok faydayı da beraberinde getirmektedir. Bu faydalardan bazıları; lif alımına katkıda bulunarak sağlıklı bir bağırsak ortamı yaratılması, vitamin ve mineral ihtiyacının çoğunun karşılanması, kalp, göz ve deri sağlıklarının korunmasıdır.

Çağımızda artık her mevsim neredeyse tüm meyve ve sebze türlerine ulaşmak mümkün iken, her bir meyve ya da sebzenin taze, doğal ve mevsiminde tüketilmesi en ideal olan tüketim biçimidir. Yaz dönemi meyveleri olarak karpuz, kavun, kiraz, kayısı, erik, çilek, şeftali, üzüm, incir, dut, böğürtlen ve armut sayılabilirken; taze fasulye, patlıcan, kabak, biber çeşitleri, domates, semizotu, bamya, enginar ve börülce yaz dönemi sebzelerine örnek olarak verilebilmektedir.

Meyvelerden kavun, karpuz, çilek ve şeftalinin ortak özelliği antioksidan açıdan güçlü olan A ve C vitaminlerini içermeleridir. Su içeriği yüksek olan meyvelerin tüketimi, yaz aylarında artan su gereksinimi de karşılayabilmeye yardımcı olmaktadır. Şeftali, incir ve kayısı özellikle yüksek lif içerikleri ile ön plana çıkarak, kabızlığın önlenmesinde oldukça etkili meyvelerdir. Yine lif içerikleri sayesinde tokluk hissinin sağlanmasında ve uzun sürmesinde etkilidirler. Kavun ve şeftalinin diğer yaz meyvelerine kıyasla yüksek olan potasyum içeriği ise, tansiyonun dengelenmesinde ve vücuttaki su dengesinin korunmasında etkilidir. Kırmızı renkteki yaz meyveleri olan çilek, kiraz, böğürtlen ve karadut içerdikleri yararlı bileşikler sayesinde kalp- damar sağlığını korumada oldukça yararlıdır.

Meyve tüketiminde dikkat edilmesi gereken nokta, porsiyon kontrolüdür. Her meyve için belirli porsiyon ölçüleri olup, meyve tüketiminin fazlalığı durumunda meyvelerin içerdikleri şeker dolayısıyla kan şekeri düzeyinde ani iniş ve çıkışlar meydana gelebilmektedir. Üzüm, incir, karpuz ve kavun gibi meyvelerin glisemik indeksleri yüksek olduğu için özellikle diyabet ve insülin direnci gibi durumlarda dikkatli tüketilmelerinde fayda vardır. Örneğin; karpuz ve kavun için 1 porsiyon ölçüsü orta kalınlıkta birer dilim iken, çilek için adet, üzüm için 10 adet, incir için ise 1 adettir.

Sebzelerden ise yazın akla ilk gelen domates, likopen içeriği sayesinde damar sağlığını korumada ve kanser riskini azaltmada etkilidir. Yaz aylarında konserveler yerine taze domates kullanımı arttırılarak besin değeri açısından daha faydalı hali tüketilmiş olacaktır. Yaz mevsimi sebzelerinden kabak, özellikle okul öncesi çağdaki çocukların kolayca tüketebildiği ve günlük beslenmelerinde sık yer verilen bir sebzedir. Kabak, su içeriği açısından zengin olmasının yanında bol lifli olması sayesinde sindirim sistemi için faydalıdır. Aynı zamanda göz sağlığına katkı sağlayacak bileşenler içermektedir. Biber çeşitleri, C vitamini açısından oldukça zenginlerdir; dolayısıyla diğer tüm sebzeler gibi bağışıklık sistemi açısından değerlidirler. Semizotu, beyin fonksiyonlarının sağlıklı şekilde yürütülmesinde faydalıdır, aynı zamanda su dengesinin sağlanmasında rol oynamaktadır.

Sebze ve meyveleri günlük beslenme planına dâhil ederken, sebzeleri genellikle ana öğünlerde, meyveleri ise ara öğünlerde tüketmek daha sık tercih edilmektedir. Sebzeler, ana öğünlerde salata, yemek veya zeytinyağlı olarak tüketilebilmektedir. Sebzeleri tüketmeyi sevmeyen çocuklarda, çeşitli sebzelerden yapılan fırın mücverler, eğlenceli şekiller verilmiş sebzelerle hazırlanan tabaklar, sebzelerle hazırlanan krep veya pankekler sebze tüketimini arttırmaya yardımcı olabilmektedir. Meyve tüketiminde zorlanan çocuklarda ise, farklı meyveler ve herhangi bir süt ürünü birleştirilerek, meyveli süt veya kefirler yapılabilir. Farklı olarak, sevdikleri meyvelerden hazırlanan smoothie benzeri içecekler de meyvelerden sağlanan besin öğelerini almalarında faydalı olacaktır.

Sebze ve meyvelerin ihtiyaç duyulan günlük besin öğelerini karşılamada oldukça önemli olması tüketim alışkanlığı kazanılması gerektiğinin göstergesidir. Farklı renklerde sebze ve meyvelerin tüketiliyor olması, içerikleri açısından çeşitlilik sağlandığı için vücuda yararlı farklı besin öğelerinin alınması anlamına gelmektedir. Meyve ve sebzelerin taze ve vitamin kayıplarını engelleyecek biçimde hazırlanarak tüketilmesi her zaman en ideal tüketim biçimidir.

Sağlıklı günler

Bağışıklık sistemini güçlendirici sebzeler ve meyveler ön plana çıkarken, uzmanlar gıdaların mevsiminde tüketilmesi gerektiğini söylüyor. Mevsiminde beslenmenin en büyük faydası, doğa şartlarında yetişen meyve ve sebzeden en fazla vitamin ve minerali alışımız olarak gösteriliyor. İlkbahar mevsimi boyunca tüketebileceğiniz mevsim meyveleri ve sebzelerini sizin için derledik.

Enginar

Hasat zamanı Mart ayı olan enginar kanı temizleyen, yüksek protein içeren enginar; bağışıklık için gerekli olan çinko ve C vitamini içeren bir sebze. Çinkonun yanı sıra kalsiyum, demir, magnezyum, potasyum, sodyum, fosfor gibi birbirinden yararlı mineraller ve A, B1, B2 ve B6 vitaminleri ile de kalp sağlığı ve hafıza için faydalı bir besin deposu. Enginarın faydaları yazısını okumak için tıklayın

Çilek

Baharı müjdeleyen çilek, aromasıyla da birçoğumuzun favori meyvelerinden biri. Birbirinden farklı tatlı tariflerinde kullanılan vitamin deposu çilek, yetiştiği bölge ve türüne göre farklı zamanlarda dikim ve hasat yapılan bir meyve. Genellikle Nisan ayından itibaren mutfağımızda yer buluyor. Çileğin faydaları yazısını okumak için tıklayın

Bezelye

Bezelye için aslında baklagillerden olduğu söylense de vitamin-mineral içeriği açısından sebze olarak kabul ediliyor. Çinko, bakır, demir ve magnezyum minerallerini içeren bezelyede kanserden korunmada etkili olduğu söylenen polifenol da bulunuyor. İlkbaharda başlayan bezelye, yaz boyunca da sofralarımızda yer alıyor. Bezelyenin faydaları yazısını okumak için tıklayın

Taze soğan ve taze sarımsak

Bağışıklık güçlendirici besin dendiğinde ilk akla gelen sarımsak ve soğan hem kuru hem de taze olarak çeşit çeşit yemeğe eşlik ediyor. Kuru soğan ve kuru sarımsak yıl boyunca bulunabilirken İlkbahar mevsiminde taze soğan ve taze sarımsak tariflerde yerini almaya hazır hale geliyor. Patates için de benzer durum geçerli. Birçok çeşidi olan patates de yıl boyunca bulunabiliyor.

Yeşil erik

İlkbahar geldiğinde çıkması dört gözle beklenen yeşil eriğin faydalarını biliyor muydunuz? “Yeşil erik ne zaman olur?” diye soranlar için en erken Mart ayında hasadın başladığını söylemek gerek. Nisan ve Mayıs aylarının en sevilen meyvelerinden biri olan yeşil erik özellikle hamilelikte en çok yenilen ve sevilen meyvelerden biri olarak anılıyor. Mor-mavi tonlardaki rengiyle sıcak mevsimin bir parçası olan mürdüm eriği içinse Ağustos ayını beklemek gerekiyor. Yeşil eriğin faydaları yazısını okumak için tıklayın

Patlıcan

Yaz boyunca yemeklerde bolca kullanılan patlıcan, Mayıs-Haziran ayında manavlarda görülmeye başlıyor. Yetiştiği bölgeye göre değişse de aslında Temmuz-Eylül aylarının patlıcan mevsimi olduğu söylenebilir. Patlıcanla yapılan yemekleri çok seviyor ve yazı bekleyemiyorsanız bahar aylarında da patlıcan almaya başlayabilirsiniz. Patlıcanın faydaları yazısını okumak için tıklayın

Bakla

Baharın en erkenci sebzelerinden biri olan bakla demir, kalsiyum ve protein yönünden oldukça zengin içerikli. Bakla aynı zamanda kas kramplarına iyi gelen magnezyum ve potasyum da içeriyor. Hem vitamin hem mineraller açısından zengin olan baklanın mevsimi kısa olduğu için ilkbaharda yenilebilecek en uygun sebzelerden biri. Kurutulmuş iç bakla yıl boyunca yemeklerde kullanılabiliyor ancak tazesi için ilkbaharı kaçırmamak tavsiye ediliyor. Baklanın faydaları yazısını okumak için tıklayın

Semizotu

Kışın bile manav reyonlarında görebildiğimiz ve “Semizotu hangi ayda tüketilir?” diye sorduğumuz semizotunun Nisan ayında başladığını ve en geç Temmuz’a kadar devam ettiğini söylemek gerek. Semizotunun faydaları yazısını okumak için tıklayın

Barbunya

Nisan-Mayıs-Haziran aylarında sofralarımıza giren barbunyayı ayıklayıp buzdolabı poşetlerine koyduktan sonra buzdolabınızın dondurucu kısmına koyarak kış boyunca taze haliyle tüketebilirsiniz. Vegan beslenmede de protein kaynakları arasında önemli yeri olan barbunya, aynı zamanda iyi bir B12 vitamini içeren besin. En sevilen mevsim yiyecekleri arasındaki barbunyanın cilt lekelerine bile iyi geldiğini biliyor muydunuz? Barbunyanın faydalarını okumak için tıklayın

Kuşkonmaz

Protein içeriği yüksek ve karbonhidrat içeriği düşük olan kuşkonmaz potasyum, folat ve fosfor içeriyor. Özel tariflerin sevilen sebzesi kuşkonmaz, Nisan ayında sofralarımıza renk getiriyor. Kuşkonmazın mevsimi en fazla üç ay sürdüğü için Haziran ortasına kadar kuşkonmaz yemekleri yapabileceğinizi hatırlatmak gerek. Kuşkonmazın faydalarını okumak için tıklayın

Ananas

Tropik bir meyve olsa da yaygın şekilde bulunabilen ananas, Mart ayında hasat edilmeye başlıyor ve hasat, ananasın yetiştiği bölgeye göre Temmuz’a kadar devam ediyor. Mayıs’ta market ve manav raflarında görmeye başladığımız ananasın faydaları, özellikle yüksek lif içermesi ve bağışıklık sistemi güçlendirici besinler arasında sayılmasını sağlayan çinko ve bunun yanın C ve B vitaminleri dahil birçok vitamin barındırması… Sindirimi de kolaylaştıran ananas için hatırlatmakta fayda var, kan sulandırıcı ilaç kullananların tüketmesi önerilmiyor. Ananasın faydaları yazısını okumak için tıklayın

Avokado

Hem tatlı hem tuzlu tariflerle yenilebilen, güzellik ve sağlık deposu avokado… Türüne göre hasat zamanı değişebilse de avokadoyu ilkbahar başında sıkça görmeye başlıyoruz. Çinko içeren besinler arasında olan avokado, aynı zamanda A vitamini içeren bir meyve olarak bağışıklık sistemini olduğu kadar göz sağlığını da koruyor ve güçlendiriyor. Avokado aynı zamanda potasyum, fosfor, demir, kalsiyum içeriyor ve kalp-damar sağlığına katkı sağlıyor. Avokadonun faydalarını okumak için tıklayın

Balkabağı

Hem tatlısı yapılan hem de çorbalarda kullanılabilen ve kış boyunca kullanılan balkabağı özellikle Mart ayında en lezzetli halini almış oluyor ve ilkbaharın ortalarında artık sofralarımıza veda ediyor. Turuncu rengiyle bol C vitamini içerdiğini belli eden balkabağı cildin genç görünmesini sağlayan kolajeni üretmeye destek oluyor. İçerdiği potasyum ile kan basıncını düzenlemeye yardımcı olan balkabağını yazın veda etmeden önce tatlı ve çorbalarda kullanmak iyi fikir. Balkabağının faydaları yazısını okumak içib tıklayınız

Kırmızı soğan

Nisan ayında başlayan kırmızı soğanın faydaları saymakla bitmiyor. Yaza kadar bolca bulunabilen kırmızı soğanı salatalara çiğ olarak katabileceğiniz gibi halka halka doğrayarak fırın yemeklerinde ve buğulama balık gibi özel lezzetlerde de kullanabilirsiniz. Kırmızı soğanın faydaları yazısını okumak için tıklayını

Marul

Nisan ayında taze taze tüketilmeye başlanan marul, Haziran ayında en lezzetli haliyle sofralarda yerini alıyor. Doyurucu ve az kalorili olması sayesinde özellikle diyabetlilerin beslenme listesinde önemli yeri olan marul, A ve K vitaminleri bakımından zengin bir besin. Bol su ve lif içeren marul çeşitlerine her mevsim rastlansa da vitamin içeriği bakımından mevsiminde yenen marullar oldukça faydalı… Marulun faydaları yazısını okumak için tıklayın

Domates ve Salatalık

Domates ve salatalık neredeyse her mevsim evlerimize girer hale geldiyse de zamanlarının Mayıs’ta başladığını ve Ağustos sonuna kadar devam ettiğini hatırlamakta fayda var. Domatesin faydaları yazısını okumak için tıklayın

Ispanak, Havuç, Brokoli, Elma ve diğerleri…

Özellikle bir kış sebzesi olan ıspanağı ilkbahar bitiminde son bulmadan önce sık sık tüketmekte fayda var. İlkbaharda halen yiyebiliyor olsak da havuç, lahana, brokoli, karnabahar, pırasa da aslında kışa özgü olan ve ilkbahar başında artık son bulan ve yavaş yavaş sofralarımıza veda eden sebzeler… Meyvelerde ise “Hangi besinler ilkbaharda yetişir?” sorusunun cevabı arasında elma da sayılıyor. Elma artık dört mevsim boyunca yetiştiriliyor olsa da elmanın zamanı Mart-Nisan dolayında son buluyor…

İlkbaharın aydınlık ve cıvıl cıvıl günlerinde tüketilebilecek birçok meyve ve sebze bulmak mümkün olabiliyor. Döneminde tüketilen meyve sebzeler sağlıklı olmasının yanında oldukça ekonomik de olacaktır. İlkbahar meyveleri ve sebzeleri ile ilgili her detayı sizin için derledik.

İlkbahar Meyveleri ve Sebzeleri

İlkbahar mevsimin gelmesi ile birlikte pazar tezgahları da renklenmeye başlar. Bu ürünleri hem uygun fiyatlara alabilme imkanı olur hem de sofralar çok daha lezzetli yemeklerle donatılabilir. Faydalı bir beslenme için de mevsiminde ürün tüketmek büyük bir önem taşır.

İlkbahar Meyveleri

İlkbahara özgü meyveler arasında çağla ilk sırada geliyor. Mevsimin bir simgesi haline gelen çağla son derece sevilen bir meyvedir. C ve E vitamini yönünden de son derece zengindir. Lif içeriği de çok yüksek bir meyve olarak öne çıkar. Bunun yanında yeşil erik, elma, çilek de ilkbahar meyveleri arasında yer alır.

İlkbahar Sebze ve Meyveleri

İlkbahara özgü olarak yetişen meyveler yanında sebzeler de son derece fazladır. Sebze türleri arasında şunları saymak mümkündür:

• Bakla: Vitamin, protein ve mineral açısından zengin bir besindir.
• Enginar: Böbrek ve bağırsak hastalıkları bakımından iyi etkileri bulunur. Kolesterolü düzenleyici etkileri vardır.
• Bezelye: Potasyum açısından zengin olmasının yanında fosfor, B1 ve B2 vitaminleri, C vitamini bakımından da zengindir.
• Ispanak: Potasyum, demir ve magnezyum açısından zengindir. Aynı zamanda A, C, E ve K vitaminleri bakımından iyi bir besindir.
• Havuç: Güçlü bir A vitamini deposudur.
• Kuşkonmaz: Folik Asit açısından çok zengindir.
• Marul: A, B, C, D vitaminlerini içerir. Aynı zamanda lif oranı da yüksektir.

İlkbaharda Yetişen Meyveler ve Sebzeler Nelerdir?

İlkbaharın kendine özgü olarak yetiştirilen meyve ve sebzeleri mevsiminde tüketmek faydalarından çok daha iyi yararlanabilme imkanı sunar. Ayına göre ürün tüketmek aynı zamanda ekonomik açıdan da önemlidir.

İnsan vücudu değişen koşullara göre ihtiyacı olan besinlerle desteklenmediği zaman bağışıklık sistemi zayıflar. Sağlığımız için meyve ve sebze tüketmek çok önemli, dengeli ve sağlıklı beslenmek, sağlıklı ve kaliteli bir hayat sürmenin kilit taşları arasında. En iyi seçim mevsim meyveleri ve mevsim sebzeleri, çünkü mevsiminde tüketilen meyve ve sebzeler hem daha sağlıklı hem de daha lezzetliler. 

Mevsiminde olan sebze ve meyveler yapay üretim takviyeleri içermediğinden hem lezzetli hem de insan sağlığı yönünden çok daha sağlıklıdır. Ayrıca mevsimi dışında yer alan gıdalarda, kullanılan ilaç ve hormon gibi maddeler kanser gibi birçok hastalık için risk oluşturabiliyor. Yani kış meyveleri kışın, yaz sebzeleri yazın yenmeli. Peki vücudumuzun ihtiyacı olan vitamin ve minerallerle besleyebilmek için nasıl beslenmeliyiz?

• Bahar ayında uygulanacak en ideal beslenme şekli Akdeniz tarzı beslenmedir. Her öğünde mevsim sebzelerini salata ya da yemek olarak tüketmeye özen gösterin. Ara öğünlerde de yine mevsim meyvelerini tercih edin.
• Sofralarınızda yazın hafif ve serinletici meyve sebzelere yer verin.
• Sonbaharda tatlı patates, soğan, zencefil, cin biberi, hardal yaprağı gibi ısıtıcı özellikli sebzeler tüketmeye özen gösterin.
• Kışın da vücudu ısıtan ve daha uzun sürede yetişen sebze meyvelerini sofralarınızdan eksik etmeyin.

Her mevsim en uygun besinleri alabilmek için mevsimlere göre hazırladığımız sebze meyve takvimi size yol gösterici olacaktır.