Sarılıkta Beyaz Işık
kaynağı değiştir]
Bu tür sarılık için bebeğin anne sütü ile beslenmesi sarılık yapabilir ama anne sütü kesinlikle kesilmez.[16][17]
Fototerapi (ışık tedavisi)[değiştir Yenidoğan Sarılığı: Tüm Bilmeniz Gerekenler
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; s&#;k rastlanan bir durum.
Normal do&#;um haftas&#;nda do&#;an her 10 bebe&#;in yakla&#;&#;k 6’s&#;nda görülebiliyor. Prematüre bebeklerde ise bu oran daha yüksek. Yenido&#;an her 10 prematüre bebekten yakla&#;&#;k 8’inde sar&#;l&#;k olas&#; bir durum.
Kandaki yüksek bilirubin seviyesinden kaynaklanan sar&#;l&#;&#;&#;n temel nedeni, bebe&#;in henüz faaliyetlerini tam anlam&#;yla yapabilecek olgunlu&#;a eri&#;memi&#; karaci&#;eri.
Karaci&#;er geli&#;tikçe kandaki bilirubini parçalay&#;p ba&#;&#;rsaklara gönderiyor. Sar&#;l&#;k da kayboluyor.
Yaz&#;m&#;zda sar&#;l&#;kla ilgili pek çok bilgiyi farkl&#; kaynaklardan ara&#;t&#;rd&#;k. Ve sizlere sunduk.
Yaz&#;da da göreceksiniz fizyolojik sar&#;l&#;k göz korkutan bir hastal&#;k de&#;il.
Ancak her zaman oldu&#;u gibi zaman&#;nda müdahale, doktor takibi ve doktor önerilerini uygulamak önemli.
Ayr&#;ca do&#;umdan sonra ilk günlerde bebe&#;i s&#;k ve etkin beslemenin önemi sar&#;l&#;k söz konusu oldu&#;unda bir kez daha öne ç&#;k&#;yor.
&#;yi okumalar…
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Nedir?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; yenido&#;an bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin (k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerindeki bir sar&#; pigment) seviyesinin artmas&#; sonucu görülen bir sa&#;l&#;k sorunudur.
• Sar&#;l&#;k, genellikle do&#;umdan gün sonra ortaya ç&#;kar.
• Genellikle gün içinde kaybolur. &#;ki haftaya kadar uzamas&#; normal kabul edilebilir.
• Prematüre bebeklerde sar&#;l&#;k günde belli olup daha &#;iddetli görülebilir.
• Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; yayg&#;n bir durumdur.
• Normal do&#;um haftas&#;nda dünyaya gelen 10 bebe&#;in yakla&#;&#;k 6’s&#;nda, gebelik haftas&#;ndan önce do&#;an (prematüre bebek) 10 bebe&#;in ise yakla&#;&#;k 8’inde görülür.
• Sar&#;l&#;k esnas&#;nda bebe&#;in cildi ve gözleri sar&#; renk al&#;r. Ancak bebekteki renk de&#;i&#;imine bakarak sar&#;l&#;k tan&#;s&#; koymak mümkün de&#;ildir. Bir doktor özel &#;&#;&#;k alt&#;nda bebe&#;i inceleyerek bu tan&#;y&#; koyabilir.
• Doktorlar her ko&#;ulda bilirubin seviyesine bakmak üzere bebekten kan al&#;nmas&#;n&#; ister.
• Total bilirubin de&#;erleri 5 mg/dl’nin üstüne ç&#;kan her bebek sar&#;l&#;k tan&#;s&#; al&#;r.
• Mayo Klinik uzmanlar&#;na göre do&#;um haftas&#; ile normal do&#;um haftas&#; aras&#;nda do&#;an bebeklerin genellikle sar&#;l&#;k tedavisine ihtiyac&#; olmaz, sar&#;l&#;k kendili&#;inden geçer. Bu tür sar&#;l&#;&#;a fizyolojik sar&#;l&#;k denir.
• Nadiren kandaki bilirubinin çok yüksek seviyelere ç&#;kmas&#; yenido&#;an bebekte beyin hasar&#; riski gibi ciddi sonuçlar yaratabilir. &#;iddetli geçen sar&#;l&#;k hastal&#;&#;&#;nda erken te&#;his ve tedavi çok önemlidir.
Bilirubin Nedir?
Sar&#;l&#;&#;&#; olu&#;turan bilirubin, kandan bulunan k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin (eritrosit) y&#;k&#;lmas&#;yla olu&#;an bir maddedir.
B&#;l&#;rub&#;n normal &#;artlarda karac&#;&#;erde &#;&#;lenerek vücuttan at&#;lacak hale gel&#;r.
Bebek anne karn&#;nda oksijeni dü&#;ük bir ortamda ya&#;ar ve oksijeni dokulara götürmek için daha yüksek oranda hemoglobine ihtiyaç duyar.
Dolay&#;s&#;yla bebek do&#;du&#;unda hemoglobin seviyesi yüksektir.
Do&#;um sonras&#; atmosfer havas&#;ndaki yüksek oksijen oran&#; ile kar&#;&#;la&#;an bebe&#;in art&#;k yüksek miktarda hemoglobine ihtiyac&#; kalmaz.
Hemoglobin y&#;k&#;l&#;r ve ortaya fazla miktarda bilirubin ç&#;kar.
Ne var ki bebe&#;in karaci&#;er fonksiyonlar&#; henüz tam geli&#;medi&#;i için ortaya ç&#;kan fazla miktarda bilirubin ayn&#; h&#;zda karaci&#;erden ba&#;&#;rsaklara at&#;lamayabilir.
Bilirubin kanda birikir ve ortaya sar&#;l&#;k ç&#;kar.
• Bilirubinin kandan at&#;labilmesi için bebe&#;in karaci&#;erinin belli bir olgunlu&#;a eri&#;mesi gerekir.
Yenido&#;an bebe&#;in karaci&#;er fonksiyonlar&#; henüz tam geli&#;memi&#;tir.
Bilirubini bir yeti&#;kin karaci&#;eri kadar iyi atamaz.
Karaci&#;er fonksiyonlar&#;n&#;n geli&#;ebilmesi için bebe&#;in do&#;umdan sonra birkaç güne ihtiyac&#; vard&#;r.
• Yeni do&#;mu&#; bebe&#;in kan&#;nda bulunmas&#; gereken bilirubin miktar&#; yakla&#;&#;k mg/dl’dir.
• Kandaki bilirubin miktar&#; 5 mg/dl’yi a&#;t&#;&#;&#;nda sar&#;l&#;k fark edilir ve ilk olarak göz aklar&#; sararmaya ba&#;lar.
• Bilirubin mg/dl oldu&#;unda sar&#;l&#;k ba&#; ile boyun aras&#;nda görülür.
• mg/dl oldu&#;unda gövdenin üst k&#;s&#;mlar&#;nda görülür.
• mg/dl oldu&#;unda gövdenin alt k&#;s&#;mlar&#;nda gözlenir.
• mg/dl’de kol ve bacaklarda görülür.
• El ve ayaklara kadar inen sar&#;l&#;kta bilirubin de&#;eri yakla&#;&#;k 20 mg/dl’dir.
Bu de&#;erlere klinik ölçümler sonucu ula&#;&#;l&#;r.
Sar&#;l&#;k ve Bilirubin
Sar&#;l&#;k ve bilirubin aras&#;ndaki ili&#;kiyi anlamak için a&#;a&#;&#;daki maddelere göz atabilirsiniz.
• Bilirubin cildin sar&#;ya dönmesine yol açan bir pigment.
• Sar&#;l&#;k kandaki bilirubin seviyesinin yükselmesini ve cildin sar&#;ya dönmesini ifade eder.
• Bilirubin k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin normal sürecinde parçalanmas&#;yla ortaya ç&#;kar.
• Normal &#;artlarda karaci&#;er bilirubini atar. Ancak yenido&#;an bir bebe&#;in karaci&#;er fonksiyonlar&#; henüz tam olgunla&#;mam&#;&#;t&#;r.
• Kar&#;&#;la&#;&#;lan yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; vakalar&#;n&#;n büyük bölümü fizyolojiktir ve hafif geçer.
• Beden için risk yaratan bilirubin seviyesi yakla&#;&#;k 20’dir. Bu seviyeye nadiren rastlan&#;r.
• Yüksek seviyelerde bilirubinin varl&#;&#;&#; tedavi gerektirir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Neden Olur?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n nedeni yüksek seviyelerdeki bilirubin’dir (hiperbilirübinemi).
Bilirubin, ömrünü tamamlayan k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin parçalanmas&#; sonras&#;nda do&#;al olarak ortaya ç&#;kar.
Yenido&#;an bebekler yeti&#;kinlere göre daha fazla bilirubin üretir.
Çünkü ya&#;am&#;n ilk günlerinde k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin y&#;k&#;m&#; daha h&#;zl&#;d&#;r ve ortaya daha çok miktarda bilirubin ç&#;kar.
Normal &#;artlarda karaci&#;er bilirubini kan dola&#;&#;m&#;ndan ç&#;kar&#;r ve ba&#;&#;rsak yoluna gönderir.
Ancak yenido&#;an bebe&#;in henüz olgunla&#;mam&#;&#; karaci&#;eri genellikle bu i&#;lemi yeterince h&#;zl&#; yapabilecek kapasitede de&#;ildir. Ve bilirubin fazlas&#; aç&#;&#;a ç&#;kar.
Bebe&#;in karaci&#;erinin bu i&#;lemi daha rahat yapabilmesi için birkaç gün daha zamana ihtiyac&#; vard&#;r.
Bu &#;artlarda olu&#;an sar&#;l&#;&#;a fizyolojik sar&#;l&#;k denir. Ve genellikle do&#;umun ard&#;ndan 2. ya da 3. günde gerçekle&#;ir. Yenido&#;anlarda bu duruma s&#;k rastlan&#;r.
Ancak yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n alt&#;nda ba&#;ka nedenler de yatabilir.
Genellikle,
- patolojik sar&#;l&#;k olarak de&#;erlendirilen ve
- daha ileri bir hastal&#;&#;&#; ifade eden bu durumdaki bebeklerde bilirubin seviyesini dü&#;ürmek için tedavi uygulanmas&#; gerekir.
Bebek patolojik sar&#;l&#;&#;&#;n alt&#;nda yatan nedenler bak&#;m&#;ndan incelemeye al&#;n&#;r.
PATOLOJ&#;K YEN&#;DO&#;AN SARILI&#;INA NEDEN SA&#;LIK KO&#;ULLARI
Mayo Klinik uzmanlar&#;na göre patolojik yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;na neden olabilecek hastal&#;klar ya da sa&#;l&#;k ko&#;ullar&#; &#;öyledir:
• &#;ç kanama (hemoraji)
• Bebe&#;in kan&#;nda enfeksiyon olmas&#; (sepsis)
• Ba&#;ka viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar
• Annenin kan&#; ile bebe&#;in kan&#; aras&#;ndaki uyu&#;mazl&#;k: Rh uyu&#;mazl&#;&#;&#;na ba&#;l&#; sar&#;l&#;k Rh negarif bir anne ve Rh pozitif bir bebek oldu&#;unda olu&#;ur.
ABO uyu&#;mazl&#;&#;&#; ise anne 0, bebek A, B ya da AB kan grubundan oldu&#;u zaman gerçekle&#;ebilir.
Anne vücudu, bebekte k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin parçalanmas&#;na neden olan antikorlar üretir ve buna ba&#;l&#; olarak bebe&#;in kan&#;nda bilirubin seviyesi yükselir.
• Karaci&#;er i&#;lev bozuklu&#;u: Bebe&#;in karaci&#;eri hepatit ya da kistik fibroz gibi bir hastal&#;k nedeniyle i&#;levlerini tam yerine getiremez.
• Enzim eksiklikleri
• Safra yollar&#;ndaki geli&#;im kusurlar&#;
• Bebe&#;in k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinde (alyuvarlar) &#;ekil ve i&#;lev anomalileri: Baz&#; bebeklerde k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin say&#;s&#; çok fazlad&#;r. Bu duruma daha çok normal do&#;um haftas&#;ndan çok önce dünyaya gelen bebeklerde rastlanabilir.
• &#;drar yolu enfeksiyonu
• Do&#;um esnas&#;ndaki zorlanmaya ba&#;l&#; olarak geli&#;en ezik, çürük gibi durumlar
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Riski Kimlerde Daha Fazlad&#;r?
Baz&#; bebeklerin sar&#;l&#;k olma riski di&#;erlerine göre daha fazlad&#;r.
A&#;a&#;&#;da Healthline uzmanlar&#;na göre yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;na dair risk faktörlerini bulacaks&#;n&#;z:
• Prematüre bebekler: gebelik haftas&#;ndan önce do&#;an prematüre bebeklerin karaci&#;erlerinin geli&#;imi daha az olabilir. Bu durum yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; riskini art&#;r&#;r. Prematüre bebeklerle ilgili daha detayl&#; bilgiye buradan ula&#;abilirsiniz.
• Anne sütüyle beslenen bebekler (daha do&#;rusu iyi ememeyen bebekler): Bebe&#;inizi anne sütüyle besliyorsan&#;z, ilk haftalarda her ac&#;kt&#;&#;&#;nda emzirin.
Ço&#;u yenido&#;an her saatte emmek ister (gün içinde kez). Bu s&#;kl&#;kta emmek bebe&#;in bilirubin seviyesinin dü&#;mesini sa&#;lar.
Bebe&#;inizi emzirmek konusunda sorun ya&#;&#;yorsan&#;z mutlaka bir emzirme dan&#;&#;man&#;ndan ya da bir bebek hem&#;iresinden yard&#;m al&#;n.
Bebek Emzirme yaz&#;m&#;z bu konuda iyi bir kaynak, okuman&#;z&#; tavsiye ederiz.
• Kan grubu annesinin kan grubuyla uyu&#;mayan bebekler: Annenin kan grubu bebe&#;in kan grubundan farkl&#;ysa, bebek plasenta yoluyla anneden antikorlar alabilir ve bu da k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin h&#;zla parçalanmas&#;na yol açabilir. Bilirubin seviyelerinde ani bir art&#;&#; olur ve sar&#;l&#;k riski ortaya ç&#;kar.
• Do&#;um s&#;ras&#;nda ya&#;anan zorluk: Zorlu do&#;um s&#;ras&#;nda bebek çürük, ezik gibi zararlar görebilir. Bu da daha fazla miktarda k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin y&#;k&#;m&#;na yol açabilece&#;i için bilirubin seviyesi artabilir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Neden Bu Kadar S&#;k Görülür?
Bilirubin herkesin kan&#;nda bulunur. Bilirubin k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinden (alyuvarlar) gelir. Karaci&#;er yoluyla da vücuttan at&#;l&#;r.
Gebelik s&#;ras&#;nda annenin karaci&#;eri bu görevi bebek için yapar.
Do&#;umdan hemen sonrak&#; günlerde bebekler&#;n büyük bölümünün yen&#;do&#;an sar&#;l&#;&#;&#; olmas&#;n&#;n neden&#; henüz olgunla&#;mam&#;&#; karac&#;&#;er fonks&#;yonlar&#;d&#;r.
Bebe&#;in karaci&#;er bilirubini bebe&#;in sisteminden kolayl&#;kla atamaz. Karaci&#;erin geli&#;mek için birkaç güne daha ihtiyac&#; vard&#;r.
Bebe&#;im Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Aç&#;s&#;ndan Riskli Bir Bebek mi?
A&#;a&#;&#;daki ko&#;ullar&#;n varl&#;&#;&#; yenido&#;an bebek için sar&#;l&#;k riski ta&#;&#;yabilir.
• Prematüre do&#;um
• Beslenme sorunu ya&#;amak, iyi ememek
• Annenin kan&#; ile uyu&#;mazl&#;k
• Zor do&#;um ko&#;ullar&#; nedeniyle olu&#;abilecek darbe, çürük, ezilme (özellikle ba&#; bölgesinde)
• Annede hamileli&#;e ba&#;l&#; diyabet ya da tiroid rahats&#;zl&#;&#;&#; olmas&#;
• D&#;&#;k&#;n&#;n beyaz, idrar&#;n koyu renkli olmas&#;
• Büyük karde&#;lerin bebeklik dönemlerinde &#;iddetli sar&#;l&#;k geçirmi&#; olmas&#;
Do&#;umdan Sonra Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Taramas&#; Nas&#;l Yap&#;l&#;r?
Do&#;umdan sonra yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; taramas&#; hakk&#;nda T.C. Sa&#;l&#;k Bakanl&#;&#;&#;
ve Amerikan Pediatri Akademisi’nin önerisi, bebek ve anne henüz hastanedeyken bebe&#;in sar&#;l&#;k kontrolünden geçirilmesi yönünde.
Peki yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; taramas&#; nas&#;l yap&#;l&#;r?
• Kan testi: Kandaki bilirubin seviyesini ölçmenin en iyi yoludur. Bebe&#;in topu&#;undan al&#;nan kan örne&#;ine bak&#;l&#;r.
• Fiziksel tarama: Çocuk doktoru bebe&#;i fiziksel olarak muayene eder, varsa sar&#;l&#;k belirtilerini de&#;erlendirir.
Özel &#;&#;&#;k alt&#;nda bebe&#;in cildinin rengine bakar. Deriye parmak bas&#;ld&#;&#;&#;nda ortaya ç&#;kan renk sar&#;l&#;&#;&#;n &#;iddetinin göstergesi olabilir.
Bebeklerin do&#;umdan sonraki gün içinde sar&#;l&#;k için tekrar kontrol edilmeleri gerekir. Bu zaman zarf&#;nda bilirubin seviyesi en yüksek de&#;erlerine ula&#;&#;r.
Bebek do&#;umdan sonra 72 saat dolmadan hastaneden ç&#;kt&#;ysa, sar&#;l&#;k kontrolü için tekrar hastaneye götürülmesi gerekir.
ÖNEML&#; NOT: Unutmay&#;n, en çok kar&#;&#;la&#;&#;lan sar&#;l&#;k türü olan fizyolojik sar&#;l&#;k genellikle do&#;umdan gün sonra görülür. gün içinde de kaybolur. Sar&#;l&#;k en son göz aklar&#;ndan gider.
Prematüre bebeklerde sar&#;l&#;k daha s&#;k görülür ve &#;iddeti de daha fazlad&#;r. Do&#;umdan sonra günde belli olur.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Nas&#;l Anla&#;&#;l&#;r?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n en temel belirtileri cildin ve göz aklar&#;n&#;n sar&#;ya dönmesidir. Bu durum genellikle do&#;umdan sonraki 2 ila 4. günde olur.
Ancak bir doktor, cildinin ve gözlerinin rengine bakarak bebe&#;in sar&#;l&#;k oldu&#;una dair bir te&#;histe bulunabilir.
Doktorlar bununla da yetinmez ve kandaki bilirubin seviyesini bilmek isterler. Bunun için de bebekten kan al&#;n&#;r ve kandaki bilirubin de&#;erine bak&#;l&#;r.
Sar&#;l&#;&#;&#;n di&#;er belirtileri ise &#;unlard&#;r:
• D&#;&#;k&#;n&#;n beyaz, idrar&#;n koyu renkli olmas&#;
• Bebe&#;in uykuya dalmakta ya da uykudan uyanmakta zorluk çekmesi
• Emmede güçlük
• Huzursuzluk
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Nas&#;l Te&#;his Edilir?
Doktorlar yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#; genellikle bebe&#;in cildini gün &#;&#;&#;&#;&#; ya da beyaz &#;&#;&#;k alt&#;nda inceleyerek te&#;his edebilir.
Ancak bu bilirubin seviyesini ölçmek için yeterli bir yöntem de&#;ildir.
Doktorlar bir tedavi plan&#; olu&#;turmak üzere bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin seviyesini bilmek ister.
Bunun için,
• Bebekten kan al&#;n&#;r ve laboratuar ortam&#;nda kandaki bilirubin seviyesine bak&#;l&#;r.
Doktor bebekte sar&#;l&#;&#;&#;na neden olan özel bir etkenden &#;üphe duyarsa, baz&#; ba&#;ka testlere de ihtiyaç duyabilir.
&#;LER&#; TESTLER
• Enfeksiyon bak&#;m&#;ndan incelenmek üzere idrar örne&#;i,
• K&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin say&#;s&#;n&#; ölçmek için tam kan say&#;m&#;,
• Yeni olu&#;an k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin normal olup olmad&#;&#;&#;n&#; görmek için genç alyuvar (retikülosit) say&#;m&#;,
• Anne ve bebe&#;in kan uyu&#;mazl&#;&#;&#; olup olmad&#;&#;&#;n&#; görmek için kan grubu testi,
• Karaci&#;er fonksiyon testi,
• Ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sisteminin bebe&#;in k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerine sald&#;r&#;p sald&#;rmad&#;&#;&#;n&#; görmek için Coomb’s testi doktorun isteyebilece&#;i testlerdendir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Belirtileri Nelerdir?
Bir bebek sar&#;l&#;k oldu&#;unda ilk olarak yüzü sarar&#;r. Daha sonra bu sar&#;l&#;k hali gözlerin ak&#;, gö&#;üs, kar&#;n bölgesi, kollar ve bacaklara do&#;ru bir seyir izler.
Uzmanlar sar&#;l&#;k muayenesini gün &#;&#;&#;&#;&#; ya da beyaz &#;&#;&#;k alt&#;nda yaparlar. Deriye parmak bas&#;ld&#;&#;&#;nda ortaya ç&#;kan renk, sar&#;l&#;&#;&#;n &#;iddeti hakk&#;nda fikir verir.
Diyelim ki do&#;umdan sonra tüm kontrolleriniz yap&#;ld&#; ve hastaneden taburcu edildiniz. Evdesiniz. A&#;a&#;&#;daki belirtiler bebe&#;inizde olu&#;ursa hemen doktorunuza veya en yak&#;n sa&#;l&#;k kurulu&#;una ula&#;&#;n.
• Bebek çok sar&#; görünüyorsa,
• Uykuya dalam&#;yor ya da uykudan uyanam&#;yorsa,
• Emmekte güçlük çekiyorsa,
• Çok huzursuzsa,
• Bezi çok s&#;k kirlenmiyorsa,
• D&#;&#;k&#;s&#; beyaz, idrar&#; koyu renkte ise bebe&#;inizin sa&#;l&#;k kontrollerini yapt&#;rmak için vakit kaybetmeyin.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n Türleri Nelerdir?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;, hastal&#;&#;&#;n &#;iddetine ve altta yatan nedenlere ba&#;l&#; olarak temelde iki türe ayr&#;l&#;r: Fizyolojik ve patolojik sar&#;l&#;klar.
Ancak prematüre sar&#;l&#;k, emzirme sar&#;l&#;&#;&#;, anne sütü sar&#;l&#;&#;&#; ayr&#;mlar&#; da vard&#;r ve bunlar da fizyolojik sar&#;l&#;k grubuna girerler.
• Fizyolojik sar&#;l&#;k: En s&#;k kar&#;&#;la&#;&#;lan sar&#;l&#;k türüdür. Do&#;umdan sonraki gün içinde ortaya ç&#;kar.
Anne karn&#;ndaki bebekte olu&#;an bilirubin, plasenta yoluyla anneye geçer ve annenin karn&#;nda i&#;lenir. Bebek bu bilirubinden zarar görmez.
Bebek do&#;du&#;unda kan&#;ndaki bilirubin düzeyi yakla&#;&#;k yüzde mg’d&#;r. Do&#;umdan sonra bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin seviyesi artmaya ba&#;lar.
Bebe&#;in karaci&#;eri henüz bu bilirubini sistemden atacak kadar olgunla&#;mam&#;&#;t&#;r. Bebe&#;in kan&#;nda geçici olarak olu&#;an bu yüksek bilirubin seviyesine fizyolojik sar&#;l&#;k denir.
Mutlaka çocuk doktoru taraf&#;ndan takip edilen fizyolojik sar&#;l&#;k, genellikle hiçbir tedaviye gerek duyulmadan yakla&#;&#;k gün içinde kendili&#;inden geçer.
Bebe&#;in s&#;k aral&#;klarla beslenmesi bilirubinin vücuttan at&#;lmas&#;n&#; sa&#;lar.
• Prematüre bebek sar&#;l&#;&#;&#;: Prematüre bebeklerin yakla&#;&#;k yüzde 80’inde fizyolojik sar&#;l&#;k görülür.
Prematüre do&#;an bebeklerin karaci&#;eri normal do&#;um zaman&#;nda dünyaya gelenlere göre daha az geli&#;mi&#;tir. Bu durum erken do&#;an bebekleri yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;na kar&#;&#; savunmas&#;z hale getirir.
Sar&#;l&#;k prematüre bebeklerde biraz daha &#;iddetli ve s&#;k görülebilir. Yakla&#;&#;k hafta gibi bir sürede geçebilir.
• Emzirme sar&#;l&#;&#;&#;: Bebeklerin özellikle ilk 6 ay anne sütü almas&#;n&#; desteklerken bu da nereden ç&#;kt&#; de&#;il mi?
Anne sütü sar&#;l&#;&#;&#; bebek yeteri kadar beslenemedi&#;inde ortaya ç&#;kar. Sütün içeri&#;iyle de&#;il, bebe&#;in ald&#;&#;&#; miktar&#;n yetersizli&#;iyle ilgilidir.
Bebe&#;in teni ve göz aklar&#; sar&#; renk al&#;rken kilo kayb&#; da olur. Emzirme sar&#;l&#;&#;&#;na çok s&#;k rastlanmaz. Anneye verilecek emzirme e&#;itimleri ve bebe&#;i s&#;k emzirme düzeninin oturtulmas&#;yla kendili&#;inden geçer.
Emzirme sar&#;l&#;&#;&#; da fizyolojik sar&#;l&#;klar aras&#;nda yer al&#;r.
• Anne sütü sar&#;l&#;&#;&#;: Bu, emzirme sar&#;l&#;&#;&#;ndan farkl&#; bir durum. Yüzde gibi bir oranla nadir görülür.
Anne sütü sar&#;l&#;&#;&#;nda bilirubin seviyesindeki art&#;&#; anne sütündeki baz&#; maddeler nedeniyle ortaya ç&#;kar.
Annenin sütündeki bir biyokimyasal enzim bebe&#;in karaci&#;erinin bilirubini atmas&#;n&#; engeller. Do&#;umdan sonra gün içerisinde ba&#;lar. Genellikle hafta aral&#;&#;&#;nda kendili&#;inden geçer.
Bebekte kilo kayb&#; olmaz.
Di&#;er tüm sar&#;l&#;k türlerinde oldu&#;u gibi doktor takibini gerektirir.
Genellikle patolojik sar&#;l&#;k düzeyine ula&#;maz ve fizyolojik sar&#;l&#;klar grubunda yer al&#;r.
• Patolojik sar&#;l&#;k: Fizyolojik sar&#;l&#;k tan&#;m&#;na uymayan tüm sar&#;l&#;klar patolojik kabul edilir. Patolojik sar&#;l&#;k do&#;umdan sonraki ilk 24 saatte ortaya ç&#;kar.
Normal do&#;um zaman&#;nda do&#;an bebeklerde 2 haftadan, prematüre do&#;an bebeklerde ise 3 haftadan uzun süren sar&#;l&#;klar da uzam&#;&#; sar&#;l&#;klar olarak de&#;erlendirilir ve patolojik aç&#;dan incelenir.
- Anne ile bebe&#;in kan grubu uyu&#;mazl&#;&#;&#;,
- enzim eksiklikleri,
- idrar yolu enfeksiyonu,
- safra yollar&#;ndaki geli&#;im kusurlar&#;,
- iç kanama,
- bebe&#;in kan&#;nda enfeksiyon olmas&#;,
- bebe&#;in alyuvarlar&#;ndaki i&#;lev ve &#;ekil anomalileri,
- ba&#;ka viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar,
- do&#;um esnas&#;nda zorlanmaya ba&#;l&#; ezik, çürük
- bebe&#;in karaci&#;erinde i&#;lev bozukluklar&#;na yol açabilecek hepatit, kistik fibroz gibi hastal&#;klar&#; patolojik sar&#;l&#;&#;&#;n nedenleri aras&#;nda yer al&#;r.
Patolojik sar&#;l&#;klar hastanede tedavi gerektirebilir. Erken te&#;his ve tedavi kal&#;c&#; etkilerin önüne geçer.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; De&#;erleri
Sa&#;l&#;k Bakanl&#;&#;&#; verilerine göre yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; genellikle geçici bir durum olsa da do&#;um sonras&#; ilk hafta içinde hastaneye yat&#;&#;lar&#;n en s&#;k nedenini olu&#;turur.
Total bilirubin de&#;erleri 5 mg/dl’nin üstüne ç&#;kan her bebek sar&#;l&#;k tan&#;s&#; al&#;r.
A&#;a&#;&#;da bilirubin de&#;erlerini ve bebe&#;in cildi üzerindeki etkilerini bulacaks&#;n&#;z.
• Bilirubin oran&#; 5 ile 8 mg/dl aras&#;nda ise ba&#; ve boyun bölgesi sarar&#;r.
• Bilirubin oran&#; 8 ile 10 mg/dl aras&#;nda ise gövdenin üst bölümü sarar&#;r.
• Bilirubin 10 ile 13 mg/dl aras&#;nda ise gövdenin alt k&#;sm&#; sarar&#;r.
• Bilirubin oran&#; 13 ile 16 mg/dl aras&#;nda ise kol ve bacaklar sarar&#;r.
• Bilirubin oran&#; 20 mg/dl civar&#;nda ise eller ve ayaklar sarar&#;r.
funduszeue.info’a göre sa&#;l&#;kl&#; ve normal do&#;um zaman&#;nda dünyaya gelen bir bebek a&#;a&#;&#;daki bilirubin seviyelerine ula&#;t&#;&#;&#;nda tedavi alt&#;na al&#;n&#;r.
Bebe&#;in Ya&#;&#; Bilirubin Seviyesi 24 saatten az ise 10 mg üstü saat aras&#; 15 mg üstü saat aras&#; 18 mg üstü 72 saatten büyük 20 mg üstü
funduszeue.info’a göre sa&#;l&#;kl&#; ve prematüre do&#;mu&#; bir bebekte a&#;a&#;&#;daki bilirubin seviyeleri görüldü&#;ünde sar&#;l&#;k tedavisi ba&#;lar.
Bebe&#;in Ya&#;&#; Bilirubin Seviyesi 24 saat 8 mg/dl ya da daha yüksek 48 saat 13 mg/dl ya da daha yüksek 72 saat 16 mg/dl ya da daha yüksek 96 saat 17 mg/dl ya da daha yüksek
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Ne Kadar Sürer?
Yenido&#;anlarda en s&#;k rastlanan tür fizyolojik sar&#;l&#;kt&#;r. Genellikle hafta içerisinde geçer.
3 haftadan uzun süren sar&#;l&#;k, alt&#;nda yatan nedenler aç&#;s&#;ndan tekrar inceleme gerektirir. Böyle bir durumda mutlaka bir t&#;p kurumu ve çocuk doktoruyla ileti&#;ime geçmeniz gerekir.
Bilirubin Bebe&#;imde Çok Yükselirse Ne Gibi Belirtiler Olu&#;ur?
Bilirubin bebe&#;in bedeninde çok yükselirse ilk belirti cildinin renginde olu&#;ur.
• Bebe&#;in cildi daha koyu sar&#; bir hal al&#;r. Göz aklar&#;n&#;n sar&#;s&#; daha koyudur.
• Bebek daha çok uyur.
• Bebe&#;in beslenmesi azal&#;r. &#;&#;tah&#; yoktur.
• D&#;&#;k&#;s&#; beyaz, idrar&#; koyu renklidir.
• Bilirubin seviyesinin çok yükselip beyni etkiler hale gelmesi durumunda (kernikterus) bebek tiz sesle a&#;lar, ba&#;&#;n&#; geriye atar.
Huysuzdur.
Güçsüzdür.
Uyanmakta güçlük çeker.
Bu çok ciddi bir durumdur. Kal&#;c&#; hasar b&#;rakma riski vard&#;r.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Kendili&#;inden Geçer mi?
Fizyolojik sar&#;l&#;k genellikle tedavi gerektirmez.
Ko&#;ullara dikkat edildi&#;i sürece kendili&#;inden geçer. Ancak mutlaka doktor takibi ve kontrolü gerektirir.
Çocuk doktorunuz bebe&#;i s&#;k s&#;k beslemeniz gerekti&#;ini söyleyecektir. Bebek yeterince beslenemiyorsa bunun çözümünü bulmak önemlidir.
Diyelim ki sar&#;l&#;k olan bebe&#;inizi emziriyorsunuz ancak çe&#;itli nedenlerle yeterince beslendi&#;inden emin olam&#;yorsunuz. Mutlaka doktorunuza dan&#;&#;&#;n. Bir emzirme dan&#;&#;man&#; ya da bebek hem&#;iresinden destek almak bu noktada önemli.
Bebek ideal kiloya ula&#;t&#;&#;&#;nda ve sar&#;l&#;k geçti&#;inde derin bir oh çekeceksiniz.
Daha ciddi sar&#;l&#;&#;&#; olan, sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n arkas&#;nda patolojik nedenler bulunan bebeklerin ise hastanede tedavi edilmeleri gerekir.
Bu tedavilerin de amac&#; bir an evvel bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin miktar&#;n&#; dü&#;ürmektir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Nas&#;l Geçer?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; s&#;k rastlanan bir durumdur.
Fizyolojik olarak nitelendirilen yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; genellikle hafta içinde kendili&#;inden geçer.
Bu süre içinde doktor bebe&#;in s&#;k s&#;k beslenmesini önerir.
Anne sütü ya da formül mamayla yeterince beslenen bebek idrar ve d&#;&#;k&#; yoluyla bilirubini vücudundan atar.
Bu nedenle bebe&#;inizi emzirmek niyetindeyseniz ve bu konuda güçlük çekiyorsan&#;z mutlaka bir emzirme dan&#;&#;man&#; ya da bebek hem&#;iresinden yard&#;m almal&#;s&#;n&#;z.
Bebek annenin meme ucunu ya da biberonun memesini kavray&#;p emmekte güçlük çekiyorsa zaman kaybetmeden doktorunuza dan&#;&#;mal&#;s&#;n&#;z.
Sar&#;l&#;k düzeyi belirli bir seviyenin üzerine ç&#;kt&#;&#;&#;nda ise a&#;a&#;&#;daki tedaviler uygulan&#;r.
Fototerapi (I&#;&#;k tedavisi): Bebe&#;in kilosu ve kaç günlük oldu&#;u göz önünde bulundurulur. Bilirubin seviyesinin 15 mg/dl’nin üzerinde olmas&#;yla bebe&#;e fototerapi uygulan&#;r.
Fototerapide bebe&#;in giysileri ç&#;kar&#;l&#;r, üzerinde sadece bezi kal&#;r. Gözleri &#;&#;&#;ktan zarar görmemesi için maskeyle kapat&#;l&#;r.
Tedavide ultraviyole &#;&#;&#;nlar&#; kullan&#;l&#;r.
Bebek &#;&#;&#;k kayna&#;&#;n&#;n alt&#;na yat&#;r&#;l&#;r. Bilirubin &#;&#;&#;&#;&#;n etkisiyle suda eriyen ve böbrekler arac&#;l&#;&#;&#;yla vücuttan kolayl&#;kla at&#;lan bir hale gelir.
Tedavi s&#;ras&#;nda s&#;v&#; kayb&#; olaca&#;&#;ndan bebek en az 2 saatte bir emzirilir ya da formül mamayla beslenir.
&#;ntravenöz immunoglobulinler: Rh grup uyu&#;mazl&#;&#;&#; ya da A-B-O kan uyu&#;mazl&#;&#;&#; durumunda bebe&#;e immunoglobulin aktar&#;m&#; yap&#;labilir.
Bu kandaki bir proteindir ve anneden gelip bebe&#;in k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerine sald&#;ran antikorlar&#;n miktar&#;n&#; dü&#;ürür.
Kan de&#;i&#;imi: Bebek di&#;er tedavi yöntemleriyle iyile&#;meyen bir sar&#;l&#;k geçiriyorsa, kan de&#;i&#;imine ihtiyaç olabilir.
Kandaki bilirubin düzeyi a&#;&#;r&#; yükselirse bebe&#;in beyninde kal&#;c&#; hasarlara neden olabilir. Bu i&#;lem bilirubin seviyesinin mg/dl üzerinde oldu&#;u durumlarda uygulan&#;r.
Doktor kan de&#;i&#;imine karar verirken bebe&#;in do&#;um haftas&#;, do&#;um kilosu ve e&#;lik eden ba&#;ka bir hastal&#;k olup olmad&#;&#;&#;na bakar.
Sar&#;l&#;k çok nadir durumlarda kan de&#;i&#;imi gerektirir.
Çok korkutucu bir i&#;lem olarak görülür. Uzmanlar gereken durumlarda hayat kurtaran önemli bir i&#;lem oldu&#;unu söyler. Bebe&#;in bir süre yo&#;un bak&#;m ünitesinde kalmas&#;n&#; gerektirir.
Yenido&#;anlarda Sar&#;l&#;k Tedavisi
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n tedavisinde farkl&#; yöntemler uygulan&#;r.
Tedaviye karar vermeden önce bebe&#;in kaç haftal&#;k oldu&#;u, kilosu ve kan&#;ndaki bilirubin seviyesi de&#;erlendirilir.
Fototerapi: Bu, tüm sar&#;l&#;k türlerinde ilk tercih olan popüler bir yöntemdir.
Hastane ortam&#;nda gerçekle&#;tirilir.
Bebe&#;in giysileri ç&#;kar&#;l&#;r.
Üzerinde sadece bezi kal&#;r.
Gözleri &#;&#;&#;k kayna&#;&#;ndan zarar görmesin diye maskeyle kapat&#;l&#;r.
Bebek ultraviyole &#;&#;&#;k kayna&#;&#;n&#;n alt&#;na yat&#;r&#;l&#;r.
Bu &#;&#;&#;k,
- Bilirubinin moleküler yap&#;s&#;n&#; de&#;i&#;tirir.
- De&#;i&#;en bilirubin kolayl&#;kla karaci&#;er taraf&#;ndan ba&#;&#;rsaklara at&#;l&#;r.
- Oradan da bebe&#;in d&#;&#;k&#;s&#; ve idrar&#; yoluyla bebe&#;in bedeninden temizlenir.
Fototerapinin süresi ve s&#;kl&#;&#;&#; sar&#;l&#;&#;&#;n &#;iddetine ba&#;l&#;d&#;r.
&#;ntravenöz immunoglobulinler: Sar&#;l&#;&#;&#;n bebek ve annenin kan grubu farkl&#;l&#;klar&#;na ba&#;l&#; olmas&#; durumunda anneden geçen antikorlar bebe&#;in k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin h&#;zla y&#;k&#;lmas&#;na neden olabilir.
&#;ntravenöz immunoglobulin uygulamas&#;yla bebekteki antikor seviyesi azalt&#;labilir. Böylece bilirubin olu&#;umu da geriler.
Kan de&#;i&#;imi: Nadir uygulanan ve sadece bebe&#;in di&#;er tedavilere cevap vermedi&#;i durumlarda ba&#;vurulan bir tedavidir.
Yüksek oranda bilirubin içeren kan bebekten al&#;n&#;r ve yerine bebe&#;e ayn&#; miktarda sa&#;l&#;kl&#; kan verilir.
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n takibi ve zaman&#;nda tedavi edilmesi çok önemlidir. Çünkü hastal&#;k ya&#;am&#; tehdit eden ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Geçiren Bebe&#;imde Nelere Dikkat Etmeliyim?
Sar&#;l&#;k tedavi edilmedi&#;inde yüksek risk olu&#;turan bir hastal&#;kt&#;r.
Yüksek bilirubin beyne yerle&#;ir ve kal&#;c&#; hasarlar b&#;rakabilir.
Bunun için mutlaka takip ve tedavi edilmesi gerekir.
A&#;a&#;&#;da yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; geçiren bebe&#;inizde dikkat etmeniz gerekenler yer al&#;yor.
• Bebe&#;in s&#;k s&#;k besleyin: S&#;k beslenme bebe&#;in ba&#;&#;rsak hareketlerini art&#;r&#;r. Daha çok idrar ve d&#;&#;k&#;yla bilirubin bebe&#;in bedeninden daha h&#;zl&#; at&#;l&#;r.
• Günlük bez say&#;s&#;n&#; takip edin: Günde ’dan az bez de&#;i&#;imi bebe&#;in yeterince s&#;v&#; almad&#;&#;&#; anlam&#;na gelir. Bu da bilirubinin bedenden yeterince h&#;zl&#; at&#;lmad&#;&#;&#;n&#; gösterir.
• Doktor randevular&#;na sad&#;k kal&#;n: Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; geçiren bebe&#;in s&#;k s&#;k doktoru taraf&#;ndan kontrol edilmesi gerekir. Randevular&#; aksatmamaya özen gösterin.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Geçiren Bebe&#;ime Nas&#;l Yard&#;m Edebilirim?
Bebe&#;iniz yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; geçiriyor ve hastaneden taburcu edildiniz. Çünkü söz konusu fizyolojik sar&#;l&#;k ve doktorunuz s&#;k muayenelerle sar&#;l&#;&#;&#;n kontrol alt&#;nda tutulabilece&#;ini söyledi.
Eve geldiniz, her&#;ey yolunda görünüyor. Endi&#;eleriniz yok de&#;il. Çünkü merak ediyor, bebe&#;inize nas&#;l destek olabilece&#;inizi dü&#;ünüyorsunuz.
Eve geldikten sonra en önemli konulardan biri bebe&#;in beslenmesi.
Bebe&#;inizi s&#;k s&#;k besleyin.
Bebe&#;i 24 saat içinde en az kez beslemeye çal&#;&#;&#;n. Bebe&#;in memeyi do&#;ru kavrad&#;&#;&#;ndan ve emdi&#;inden emin olun.
Bu, bilirubin seviyesini dü&#;ürmek için en iyi yöntemlerden biri. Bebek d&#;&#;k&#; ya da idrar yoluyla bilirubini bedeninden atabilir.
Emzirmekte sorun ya&#;&#;yorsan&#;z, hiç vakit kaybetmeden bir emzirme uzman&#; ya da bir bebek hem&#;iresinden yard&#;m al&#;n. Bebe&#;in etkin bir &#;ekilde emmesi ve s&#;k s&#;k beslenmesi sar&#;l&#;ktaki en etkili yöntemlerden biri.
Bebe&#;in d&#;&#;k&#;s&#; yakla&#;&#;k 4 günde sar&#;ya dönmüyorsa, kilo kayb&#; hissediliyorsa, bebek huzursuzsa hemen doktorunuzla ileti&#;ime geçin ya da en yak&#;n sa&#;l&#;k kurulu&#;una ba&#;vurun.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Önlenebilir mi?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#; önlemenin bir yolu yoktur.
Do&#;umdan sonra bebe&#;inizin kan grubuna bak&#;l&#;r. Burada amaç kan uyu&#;mazl&#;&#;&#; ve yol açabilece&#;i yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; aç&#;s&#;ndan de&#;erlendirme yapmakt&#;r.
Bebe&#;inizde sar&#;l&#;k olursa, a&#;a&#;&#;daki uygulamalarla sar&#;l&#;&#;&#;n daha yüksek seviyelere ta&#;&#;nmas&#;n&#;n önüne geçebilir, herhangi ciddi bir durumu h&#;zla fark edebilirsiniz.
• Bebe&#;inizin yeterince beslendi&#;inden emin olun. Anne sütü alan bebe&#;inizi ilk günler kez emzirmeniz bebe&#;in susuz kalmamas&#;n&#;; d&#;&#;k&#; ve idrar yoluyla bilirubini bedeninden daha h&#;zl&#; atabilmesini sa&#;lar. Bebek emzirme yaz&#;m&#;z&#;n emzirme düzeni olu&#;turman&#;zda yard&#;mc&#; olaca&#;&#;n&#; dü&#;ünüyoruz.
• Bebe&#;inizi formül mamayla besliyorsan&#;z yine saatte bir beslendi&#;inden emin olun.
• Bebe&#;in cildinin rengine dikkat edin. Sar&#; rengin giderek koyula&#;mas&#; bilirubin seviyesinin art&#;&#;&#;na dikkat çeker.
• Bebek daha çok mu uyumak istiyor? Uyku aral&#;klar&#;n&#; ve uyku sürelerini not edin.
• Bebe&#;in i&#;tah&#; ne durumda? Emmekte güçlük geçiyor mu? &#;stemiyor mu? Mutlaka not edin.
Do&#;umdan sonraki ilk hafta bebe&#;in sar&#;l&#;k takibi aç&#;s&#;ndan önemli.
Bebekte sar&#;l&#;&#;a ve yüksek bilirubin düzeyine dair herhangi bir belirti gördü&#;ünüzde mutlaka doktorunuzla ileti&#;ime geçin.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; &#;çin Neler Yap&#;lmal&#;?
Fizyolojik sar&#;l&#;k genellikle özel bir tedavi uygulanmaks&#;z&#;n iki hafta içinde kendili&#;inden geçer.
Bu süre zarf&#;nda bebe&#;in kan&#;n&#;n bilirubin seviyesi aç&#;s&#;ndan kontrol edilmesi gerekebilir.
Baz&#; bebeklerin ise fototerapi denilen &#;&#;&#;k tedavisine ihtiyac&#; olabilir.
Fototerapi yönteminde bebek alt&#;nda sadece bez olacak &#;ekilde soyulur.
• Gözleri, &#;&#;&#;ktan zarar görmesin diye bir maskeyle kapat&#;l&#;r.
• Bebek özel parlak mavi &#;&#;&#;&#;&#;n alt&#;na yat&#;r&#;l&#;r.
• Bu &#;&#;&#;k vücudun bilirubini idrar ve kaka yoluyla kolayl&#;kla atabilmesi için derinin içinde bir kimyasal reaksiyona yol açar.
• Bilirubin suda çözünür hale gelir.
• Bilirubin seviyesine ba&#;l&#; olarak bu tedavi birkaç saat de sürebilir birkaç gün de.
Fototerapinin
- bilirubin seviyesini yeterince dü&#;ürmedi&#;i ya da
- yeterince h&#;zl&#; bir dü&#;ü&#;e yol açmad&#;&#;&#; durumlarda sar&#;l&#;&#;&#; çok ciddi olan bebekte kan de&#;i&#;imine gidilebilir.
Bebe&#;in kan&#;n&#;n bir k&#;sm&#; donörden al&#;nan kan ile de&#;i&#;tirilir. Bu nadir ihtiyaç duyulan bir yöntemdir.
Patolojik sar&#;l&#;k geçiren bebeklerde tedavinin gidi&#;at&#; sar&#;l&#;&#;&#;n alt&#;nda yatan hastal&#;&#;a ba&#;l&#;d&#;r.
Patolojik sar&#;l&#;&#;&#;n pek çok nedeni olabilir ve bu problemi bulup tedaviye karar vermek için pek çok test yap&#;lmas&#; gerekebilir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Güne&#; I&#;&#;&#;&#;
funduszeue.info sitesi uzmanlar&#;na göre yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; geçiren bebe&#;i bir pencerenin ard&#;ndan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#;na maruz b&#;rakmak bilirubin seviyesini dü&#;ürmeye yard&#;mc&#; olabilir. Ancak bunun için bebe&#;in ç&#;plak olmas&#; gerekir.
Bu yüzden evinizin &#;s&#;s&#;ndan ve bebe&#;in ü&#;ümeyece&#;inden emin olman&#;z gerekir. Yenido&#;an bebeklerin do&#;rudan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#;na maruz b&#;rak&#;lmamas&#; gerekir çünkü güne&#; yan&#;&#;&#; olabilirler.
Di&#;er yandan baz&#; uzmanlar da bebe&#;i do&#;rudan ya da dolayl&#; yoldan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#;na maruz b&#;rakman&#;n art&#;k fototerapinin bir alternatif olarak görülmedi&#;ini söylüyor.
La Leche League International uzmanlar&#;,
- dolayl&#; yoldan al&#;nan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#; seviyesine çok güvenilemeyece&#;ini,
- do&#;rudan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#;n&#;n ise bebe&#;in vücut &#;s&#;s&#;nda tehlikeli bir yükseli&#;e ve
- cilt yan&#;&#;&#;na neden olabilece&#;ini belirtiyor.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Mama ile Geçer mi?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n mama ile geçmesi gibi bir durum söz konusu de&#;ildir.
Bu konu fizyolojik sar&#;l&#;&#;&#;n anne sütü alan bebeklerde daha s&#;k görülebilmesinden kaynaklan&#;yor.
Ya&#;am&#;n ilk günlerinde bebek çe&#;itli nedenlerle (bebe&#;in yeterince ememesi, s&#;k beslenmemesi, annenin içinde bulundu&#;u durum vs.) yeterli beslenemedi&#;inde ve kilo kayb&#; ya&#;ad&#;&#;&#;nda kandaki bilirubin seviyesinin artt&#;&#;&#; görülür.
S&#;k ve etkin emzirme seanslar&#; bebe&#;in bedeninden bilirubini atmas&#;n&#; sa&#;lar.
Kolostrum (a&#;&#;z sütü), bilirubin aç&#;s&#;ndan zengin olan mekonyumun (ilk d&#;&#;k&#;) bebe&#;in bedeninden ç&#;k&#;&#;&#;n&#; tetikler.
Böylece yüksek seviyelerde bilirubinin kan dola&#;&#;m&#;na yeniden girme olas&#;l&#;&#;&#; azal&#;r.
Her saat ba&#;&#; ya da 2 saatte b&#;r emen yen&#;do&#;anlar daha s&#;k &#;drar ve d&#;&#;k&#; ç&#;kar&#;r, böylece b&#;l&#;rub&#;n ba&#;&#;rsaklardan daha etk&#;n &#;ek&#;lde at&#;l&#;r.
Çe&#;itli nedenlerle anne sütü ile yeterince beslenemeyen ve bilirubin seviyeleri yüksek bebekler için doktorlar formül mama deste&#;i önerirler.
Burada amaç bebe&#;in daha çok idrar ve d&#;&#;k&#; yoluyla bedeninden yüksek seviyelerdeki bilirubini bir an evvel atmas&#;n&#; sa&#;lamakt&#;r.
Bebek Emzirme yaz&#;m&#;z temel bilgiler aç&#;s&#;ndan yararl&#; bir kaynak. Buradan okuyabilirsiniz.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; ve Emzirme
Anne sütü bebek için en ideal besin kayna&#;&#;.
Ara&#;t&#;rmalara göre yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;, anne sütü ile beslenen bebeklerde formül mama ile beslenen bebeklere göre daha yayg&#;n &#;ekilde görülüyor.
Ancak bu durum daha çok,
- Bebe&#;in emme becerisinin henüz çok geli&#;memi&#; olmas&#;,
- Annenin süt üretiminin henüz tam olgunla&#;mamas&#; gibi nedenlerle yenido&#;an bebe&#;in beslenememesinden kaynaklan&#;yor.
Do&#;umdan sonraki ilk 24 saatte yenido&#;an bir bebek her beslenmede sadece 1 çay ka&#;&#;&#;&#; süt alabiliyor. Her geçen gün bu oran art&#;yor.
Bebe&#;inizin emziriyorsan&#;z, onu özellikle ilk birkaç gün, günde en az kez beslemeye özen gösterin.
Bu,
- daha çok süt üretmenizi sa&#;lad&#;&#;&#; gibi
- bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin seviyesinin dü&#;mesine de yard&#;mc&#; olur.
Bebek Emzirme: Temel Bilgiler ve Detayl&#; Anlat&#;m yaz&#;m&#;z yenido&#;an bebe&#;in ne s&#;kl&#;kta emmesinden bebek emzirme düzenine kadar faydal&#; bilgilerle konuyu ayd&#;nlat&#;yor.
Bebek Emzirme K&#;lavuzu yaz&#;m&#;z emzirme sürecinde kafan&#;zda olu&#;abilecek pek çok soruya yan&#;t veriyor.
Anne sütü yaz&#;m&#;z ise anne sütünün içeri&#;i ve neden gerekli oldu&#;una dair pek çok bilgi içeriyor. Fayda bulaca&#;&#;n&#;za inan&#;yoruz.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;kl&#; Bebe&#;i Olan Anne Nas&#;l Beslenmeli?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; ve emzirme söz konusu oldu&#;unda annenin beslenmesi büyük önem ta&#;&#;r.
Anne sa&#;l&#;kl&#; ve dengeli bir beslenme plan&#; yapmal&#; ve ona uymal&#;d&#;r.
Uygun beslenme modeli,
- Karaci&#;er faaliyetlerini destekler.
- Karaci&#;er üstündeki yükü azalt&#;r.
- Anne sütü alan bir bebe&#;in karaci&#;eri de süt yoluyla anneden ald&#;&#;&#; g&#;dan&#;n içeri&#;iyle ayn&#; &#;ekilde desteklenir.
Annenin beslenme plan&#; içinde olmas&#; gerekenler:
• Lif aç&#;s&#;ndan zengin besinler
• Taze ve mevsiminde meyve ve sebzeler
• Bol su
• Somon
• Tam tah&#;ll&#; ekmekler
Peki emziren anne hangi yiyeceklerden uzak durmal&#;?
• Alkol
• Rafine karbonhidratlar
• Paketli g&#;dalar
• Füme yiyecekler
• Çi&#; ve pi&#;memi&#; yiyecekler
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#;na Dair K&#;sa Bilgiler
Nationwidechildrenshospital uzmanlar&#;n&#;n verdi&#;i bilgilere dayanarak a&#;a&#;&#;da yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;yla ilgili k&#;sa bir özet bulacaks&#;n&#;z.
• Sar&#;l&#;k yenido&#;an bebeklerde s&#;k rastlanan bir hastal&#;kt&#;r.
• Genellikle geçicidir ve bebekte hasar b&#;rakmaz.
• Nadiren sar&#;l&#;k ciddi boyutlara ula&#;abilir ve ya&#;am&#; tehdit eder.
• Sar&#;l&#;k uzarsa (2 haftadan uzun sürerse), ciddi seviyelere ula&#;&#;rsa (çok yüksek bilirubin seviyeleri) ya da patolojikse (alt&#;nda bir hastal&#;k yat&#;yorsa), acil müdahale, çe&#;tli testler ve etkin tedavi komplikasyonlar&#; önlemek aç&#;s&#;ndan çok önemlidir.
Umar&#;m size fayda sa&#;layan bir içerik okudu&#;unuzu dü&#;ünüyorsunuzdur ve yorumlar&#;n&#;zla katk&#;da bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geli&#;tirmemizi sa&#;layacakt&#;r. Te&#;ekkürler.
Kaynaklar: funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info
Bebeklerde Sarılık
Sarılık, yenidoğan bebeklerde sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Bazı faktörler yenidoğanda sarılık görülme ihtimalini artırır. Annenin gebelik yaşı ne kadar küçükse bebeklerde sarılık görülme oranı o kadar artar. Siyah olmak, Doğu Asyalı olmak, bebeğin erken doğması sarılık hastalığı görülmesi için risk faktörleridir. Kardeşinde sarılık öyküsü olan bebeklerde de sarılık daha fazla görülür.
Sarılık Neden Olur?
Fizyolojik Sarılık: Psikolojik sarılık türüne göre daha sık görülür. Genelde sarılık değeri; belli değerin üzerine çıkmaz. Oluşma nedenleri arasında şunları sıralanabilir:
- Yenidoğan bebeklerde alyuvar ömrünün erişkine göre daha kısa olması.
- Bilirubin maddesini karaciğerden bağlayarak uzaklaştıran enzimin aktivasyonunun yeterli olmaması.
- Bağırsak bakteri sayısının azlığı.
- Bağırsak hareketlerinin ve dışkılamanın yetersiz olması.
Patolojik Sarılık: Daha nadir görülür. Tedavi edilmezse, yenidoğan bebek için ciddi sorunlar oluşturur.
Yenidoğan Sarılığı ve Patolojik Sarılık Arasındaki Fark Nedir?
Genellikle fizyolojik sarılık olarak adlandırılan ve sık görülen yenidoğan sarılığı, doğumdan gün sonra başlar. Patolojik sarılık olan daha nadir görülen çeşidi ise doğumdan hemen sonra ortaya çıkar. Zamanında doğan bebeklerin yüzde 60’ı, erken doğan bebeklerin yüzde 80’i sarılık olur. Öncelikle "biluribin" denilen sarılık pigmentinin deride birikmesi sonucu sarı bir cilt görünümü mevcut olur. Yenidoğan bebeklerde sarılık belirtileri arasında sarılık değerlerinin yükselmesine bağlı olarak; bebeğin meme emmesinde azalma, uykudan zor uyanma, ateş, tiz sesle ağlama, kasılma, hızlı nefes alma gibi bulgulara kadar değişen geniş bir belirti yelpazesi bulunur.
“Bebeğin sarılık olduğunu nasıl anlarız?” diye düşündüğünüzde yenidoğan bebeğin sarılık olduğu öncelikle gün ışığında bakılan göz aklarından ve cildinden anlayabilirsiniz. Çünkü bebeğin normalde beyaz olan göz akları, sarılık değerleri yükseldikçe sarı renk almaya başlar. Göz beyazında sarılık için bebeğinizin göz aklarına dikkatli bakın. Sarılık başlangıcında önce bebeğin yüzünde ve gövdesinin üst kısmında sarı renk ortaya çıkar. Sarılık değerleri yükselmeye başladığında kollar ve bacaklarda da görülmeye başlar.
Yenidoğan sarılığı genelde aile ve hekim uyumu içinde takip edildiğinde bebekler için tehlikeli değildir. Bebekler için tehlikeli olan sarılıklar ilk günden itibaren hızla yükselen ve patolojik sarılık olarak adlandırılan sarılık tipleridir. Bu tip sarılıklarda en önemli sorun beynin belirli bölgelerine bilirubin pigmentinin yerleşmesi sonucu gelişen ağır nörolojik hasarlanmadır.
Patolojik Sarılık Belirtileri Nelerdir?
Patolojik sarılık belirtileri şöyle sıralanabilir:
- İlk gün başlaması
- Derinin kirli yeşil renk olması
- İdrarın çay rengi olması
- Dışkı renginin camcı macunu renginde olması.
- Kanda alyuvarların aşırı parçalanması sonucu oluşan derin kansızlık bulguları
- Kusma
- Annesi emzirmeye çalışsa da annenin memesini emmeme
- Kilo kaybı
- Hızlı nefes alma veya nefes durması
Anne ve Bebek Arasında Kan Uyuşmazlığı Olduğunda da Sarılık Görülür mü?
Anne ve bebek arasında kan uyuşmazlığı durumunda iki tip sarılık görülür.
AB0 Uyuşmazlığı: İlki annenin kan grubu Sıfır (0), bebeğin A veya B olduğu durumlarda gelişen AB0 uygunsuzluğu olarak tanımlanan tiptir. Daha sık görülmesine rağmen daha hafif seyirlidir.
RH Uyuşmazlığı: Anne kan grubu Rh (-), bebek Rh (+) olduğu durumlarda gelişen ve Rh uygunsuzluğu olarak tanımlanan sarılık çeşididir. Hafif formdan ağır forma kadar değişen klinik bulgularla seyreder.
Sarılık Tedavisi Nasıldır?
“Sarılık nasıl geçer?” sorusuna verilecek en yaygın cevap ışık tedavisidir. Öncelikle fototerapi denilen ışık tedavisi yapılır. Işık tedavisi ile deri ve derialtı dokulara yerleşmiş olan bilirubin pigmentleri vücuttan uzaklaştırılır. Işık tedavisi sarılık değerine göre yoğun veya standart olarak yapılır. Genellikle 24 saatlik tedavi yeterli olur. Sarılık değerleri yaş ve ağırlığının durumuna göre risk teşkil etmeyen düzeylere inince ışık tedavisi sonlandırılır. Işık tedavisinden sonra yine sarılık kontrollerine devam edilir. İzlemlerde yaş ve ağırlığına göre yükselme gösterirse ışık tedavisi tekrarlanır. Kan uyuşmazlığı olan vakalarda ışık tedavisine ilave olarak ilaç tedavisi yapılabilir. Işık tedavisi ile düzelmeyen ve ilaç tedavisine cevap vermeyen sarılık olan bebek için kan değişimi yapılarak bilirubin değerleri düşürülür.
Yenidoğan Bebeklerde Sarılık Kendiliğinden Geçer mi?
Fizyolojik sarılık denilen tip, büyük oranda tedavi edilmeden zaman içinde sarılık değerleri azalarak kendiliğinden geçebilir. Ancak bebeğin yaşına, kilosuna bağlı olarak daha önceden belirlenmiş değerlerin üzerinde seyreden sarılık değerlerinin mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Belli durumlarda ilaç kullanmak gerekebilir. Fototerapi (ışık tedavisi) ile düzelmeyen ve kan uyuşmazlığı olan bebeklerde; immunglobülin denilen serumlar kullanılır. Nadiren uzamış sarılık olgularında fenobarbital denilen ilaçlar da kullanılabilir.
Anne Sütüyle Beslenen Bebeklerde Sarılık Riski Yüksek midir?
Anne sütüyle beslenen bebeklerde erken başlangıçlı ve geç başlangıçlı olmak üzere anne sütü sarılığı görülebilir. Erken başlangıçlı olan tip, mama ile beslenen bebeklere göre kat fazla oranda görülür. Ancak bu bilirubin değerleri nadiren 15 mg/dl geçer ve fototerapi ile düzelirler. Anne sütünün geç gelmesi, dışkılamanın gecikmesi gibi nedenlerle oluşur. Sık emzirme ve anneye emzirme eğitiminin verilmesi ile geçer. Geç başlangıçlı olan tip 'inci günlerde oluşan; nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber anne sütündeki bazı maddelere bağlı olarak oluştuğu düşünülen çeşididir. Peki bu sarılık ne zaman geçer? hafta sürebilir. Çoğunlukla tedavi gerektirmez. Gerekirse ışık tedavisi yapılır. Anne sütüne devam edilir. Tanı ve tedavi amaçlı anne sütü kesinlikle kesilmez.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
RANDEVU AL Sağlık Rehberi
Yenidoğan sarılığı nedir?
Sarılık bilirubin adı verilen, cilde sarı rengi veren bir maddenin kandaki seviyesinin yükselmesi ve deride birikmesi sonucu oluşur. Zamanında doğan yenidoğan bebeklerin %60’ında; erken doğan bebeklerin ise %80’inde yenidoğan sarılığı görülür.
Yenidoğan bebeklerde sarılığın erken tespiti ve takibi oldukça önemlidir çünkü, sarılık çoğunlukla kendiliğinden geçse de, bazı durumlarda bilirubin yüksek seviyelere ulaşıp beyin hasarına neden olabilir. Bu yüzden sarılığı olan yenidoğanların özellikle ilk bir hafta-on gün içindeki doktor takipleri son derece önemlidir. On günden sonra kan beyin bariyeri kapanarak bilirubinin kandan beyne geçmesinin engellendiği kabul edilir.
Yeni doğan bebeğin sarılık olduğu nasıl anlaşılır?
Yeni doğan bebekte sarılık olduğu bebeğin vücudundaki belirtilerden anlaşılabilir. Yeni doğan bebeklerin göz aklarında, burun çevrelerinde ve yüzlerinde görülen sarı renk sarılığın belirtisidir. Sarı renk hastalığın ilerlemesi ile tüm gövdede görülür. Parmakla hafifçe burun ya da karın cildine bastırılıp kaldırıldığında sarı renk daha bariz bir şekilde tespit edilebilir.
Bilirubin yükseldikçe bebekte ne gibi belirtiler oluşur?
Kanda yükselen bilirubin bebekte uyku yapar. Sarılığı olan bebek emmek istemez, uyumak ister. Bu durumda beslenmenin azalmasına bağlı olarak atılım azaldığı için bilirubin daha da yükselir ve kısır döngü başlar. Eğer bilirubin çok yükselip beyni etkilemişse (kernikterus), o zaman bebek tiz sesle ağlamaya başlar, başını geriye atar ve tablo havale geçirmeye kadar kötüleşebilir. Bu durumdaki bir bebekte ileri dönemde çoğunlukla zeka ve motor gelişim geriliği, işitme, görme sorunları oluşur.
Sarılık sebepleri
Yenidoğan bebeklerde fizyolojik sarılık genellikle hayatın ikinci günü başlar, üçüncü ve dördüncü günlerde en yüksek seviyesine ulaşır, daha sonra giderek azalır.
Yenidoğanda sarılık oluşturabilecek ve yakın takip gerektiren diğer nedenler arasında en önemli sebeplerden birisi kan grubu uygunsuzluğudur. Annenin kan grubu Rh (-), bebeğin kan grubu Rh (+) olduğunda Rh uygunsuzluğu; annenin kan grubu O, bebeğin kan grubu A, B veya AB grubu olduğunda ise ABO uygunsuzluğu olmaktadır. Anne ve bebek arasında kan grubu uygunsuzluğu olduğunda annede bebeğin kan grubuna karşı antikorlar gelişir. Anne kanında oluşan bu antikorlar plasenta yoluyla bebeğe geçer ve bebeğin alyuvar hücrelerinin parçalanmasına yol açar. Bunun sonucunda açığa çıkan fazlaca bilirubin, bebekte sarılık ortaya çıkmasına neden olur.
Hangi bebekler sarılık açısından daha dikkatli takip edilmelidir?
- Erken doğmuş bebekler,
- Doğum esnasında kafa derisi altında kanama meydana gelmiş olanlar,
- İlk 24 saatte sarılığı tespit edilenler,
- Emme sorunu olup buna bağlı olarak iyi beslenemeyen bebekler,
- Sarılığı iki haftadan uzun süren bebekler,
- Büyük kardeşlerinin bebeklik dönemlerinde ışık tedavisi gerektirecek kadar sarılık tespit edilmiş olanlar.
Yenidoğan sarılığı nasıl tedavi edilir?
1-Fototerapi(Işık terapisi): Bebeğin doğum yaşına, kilosuna ve premetüre olup olmamasına göre belli çizelgeler oluşturulmuştur. Bu çizelgelere göre bilirubin belli bir seviyeyi bulduğunda tedaviye başlanır. Bebeğiniz özel bir ışık kaynağı altına yerleştirilir. Mavi-yeşil spektrumda ışık kaynağı kullanılır. Bu ışık bilirubinin idrar ve dışkı yoluyla vücuttan atılmasını sağlar. Fototerapi bebeğe herhangi bir şekilde zarar vermez. Bebeğin gözleri ışıktan zarar görmemesi için kapatılır. Bazen yan etki olarak ciltte kırmızı döküntüler, bronzlaşma veya sık ve sulu dışkılamaya neden olabilir. Aralıklarla bebeğin kanı alınarak bilirubin düzeyinin güvenli sınıra düşüp düşmediği kontrol edilir. Işık tedavisi sonlandırıldıktan bir iki gün sonra bilirubin seviyesi genellikle tekrar yükselir. Bu dönemde de doktor kontrolü tavsiye edilir.
2-İntravenöz immunoglobulinler: Eğer sarılık anne ve bebek arasındaki kan grubu farklılıklarına bağlı ise bu durumda anneden geçen antikorlar kırmızı kan hücrelerinin yıkılmasına neden olabilir. İntravenöz immuno globulin uygulaması ile antikor düzeyi azaltılabilir ve kan değişimi riskini azaltabilir.
3-Kan değişimi: Ciddi sarılık vakalarında, diğer tedavilere yanıt alınamadığında bebeğin kanının değiştirilmesi gerekebilir.
Anne sütü sarılığı
Anne sütüne bağlı sarılık uzun yıllardan beri bilinmektedir. Anne sütü sarılığı erken ve geç olmak üzere iki dönem halinde incelenirse de ikisi arasında net bir ayrım yapmak güçtür ve aynı olayın devamı gibi de düşünülebilir. Erken anne sütü sarılığı ilk birkaç gün içinde görülür ve anne sütünün özelliklerinden ziyade, emzirmedeki teknik yanlışlıklar nedeniyle yetersiz anne sütü alımı nedeniyle görülür.
Geç anne sütü sarılığı ise 3,5 günden sonra yavaş yavaş artan hiperbilirubinemi ile karakterizedir ve anne sütü içindeki bazı maddeler ile ilişkilidir. Bilirubin yüksekliği 2. haftaya kadar devam eder ve daha sonra yavaş yavaş azalarak birkaç ay içinde normale döner. Bebeklerde hemoliz bulgusuna veya herhangi bir hastalık belirtisine rastlanmaz. Tartı alımı ve bağırsak fonksiyonları normaldir. Tanı ancak diğer patolojik nedenleri ekarte ederek konur. Bu sarılık şekli haftaya kadar uzayabilir.
Unutmayalım ki;
Bebeğinizin karın, kol ve bacaklarında sarılık varsa, bunun yanısıra çok uyuyorsa emmesi de zayıflamışsa kaçıncı gününde olursa olsun hemen doktorunuza başvurmalısınız. Çünkü bunlar bilirubin düzeyinin yükselmiş olduğunun göstergeleridir.
Bebeğinizde sarılık varsa doktor takibi yanında onu sık ve iyi beslemeniz sarılığın çabuk atlatılması açısından önemlidir.
Yenidoğan sarılığı sık olarak görülmesine ve birçok bebekte de kendiliğinden geçmesine rağmen bu durum her bebek için geçerli değildir. Hangi yenidoğanda bilirubin düzeyinin tehlikeli seviyeye ulaşacağı her zaman tahmin edilemeyeceği için bebeğinizin ilk üç-beş gün içerisinde bir doktor tarafından görülmesi çok önemlidir. Böylece, tedavi edilmediğinde kalıcı problemlere neden olabilecek bir hastalığı kolaylıkla önlemiş olursunuz.
* Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır.
nest...
Yenidoğan Sarılığı: Tüm Bilmeniz Gerekenler
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; s&#;k rastlanan bir durum.
Normal do&#;um haftas&#;nda do&#;an her 10 bebe&#;in yakla&#;&#;k 6’s&#;nda görülebiliyor. Prematüre bebeklerde ise bu oran daha yüksek. Yenido&#;an her 10 prematüre bebekten yakla&#;&#;k 8’inde sar&#;l&#;k olas&#; bir durum.
Kandaki yüksek bilirubin seviyesinden kaynaklanan sar&#;l&#;&#;&#;n temel nedeni, bebe&#;in henüz faaliyetlerini tam anlam&#;yla yapabilecek olgunlu&#;a eri&#;memi&#; karaci&#;eri.
Karaci&#;er geli&#;tikçe kandaki bilirubini parçalay&#;p ba&#;&#;rsaklara gönderiyor. Sar&#;l&#;k da kayboluyor.
Yaz&#;m&#;zda sar&#;l&#;kla ilgili pek çok bilgiyi farkl&#; kaynaklardan ara&#;t&#;rd&#;k. Ve sizlere sunduk.
Yaz&#;da da göreceksiniz fizyolojik sar&#;l&#;k göz korkutan bir hastal&#;k de&#;il.
Ancak her zaman oldu&#;u gibi zaman&#;nda müdahale, doktor takibi ve doktor önerilerini uygulamak önemli.
Ayr&#;ca do&#;umdan sonra ilk günlerde bebe&#;i s&#;k ve etkin beslemenin önemi sar&#;l&#;k söz konusu oldu&#;unda bir kez daha öne ç&#;k&#;yor.
&#;yi okumalar…
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Nedir?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; yenido&#;an bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin (k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerindeki bir sar&#; pigment) seviyesinin artmas&#; sonucu görülen bir sa&#;l&#;k sorunudur.
• Sar&#;l&#;k, genellikle do&#;umdan gün sonra ortaya ç&#;kar.
• Genellikle gün içinde kaybolur. &#;ki haftaya kadar uzamas&#; normal kabul edilebilir.
• Prematüre bebeklerde sar&#;l&#;k günde belli olup daha &#;iddetli görülebilir.
• Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; yayg&#;n bir durumdur.
• Normal do&#;um haftas&#;nda dünyaya gelen 10 bebe&#;in yakla&#;&#;k 6’s&#;nda, gebelik haftas&#;ndan önce do&#;an (prematüre bebek) 10 bebe&#;in ise yakla&#;&#;k 8’inde görülür.
• Sar&#;l&#;k esnas&#;nda bebe&#;in cildi ve gözleri sar&#; renk al&#;r. Ancak bebekteki renk de&#;i&#;imine bakarak sar&#;l&#;k tan&#;s&#; koymak mümkün de&#;ildir. Bir doktor özel &#;&#;&#;k alt&#;nda bebe&#;i inceleyerek bu tan&#;y&#; koyabilir.
• Doktorlar her ko&#;ulda bilirubin seviyesine bakmak üzere bebekten kan al&#;nmas&#;n&#; ister.
• Total bilirubin de&#;erleri 5 mg/dl’nin üstüne ç&#;kan her bebek sar&#;l&#;k tan&#;s&#; al&#;r.
• Mayo Klinik uzmanlar&#;na göre do&#;um haftas&#; ile normal do&#;um haftas&#; aras&#;nda do&#;an bebeklerin genellikle sar&#;l&#;k tedavisine ihtiyac&#; olmaz, sar&#;l&#;k kendili&#;inden geçer. Bu tür sar&#;l&#;&#;a fizyolojik sar&#;l&#;k denir.
• Nadiren kandaki bilirubinin çok yüksek seviyelere ç&#;kmas&#; yenido&#;an bebekte beyin hasar&#; riski gibi ciddi sonuçlar yaratabilir. &#;iddetli geçen sar&#;l&#;k hastal&#;&#;&#;nda erken te&#;his ve tedavi çok önemlidir.
Bilirubin Nedir?
Sar&#;l&#;&#;&#; olu&#;turan bilirubin, kandan bulunan k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin (eritrosit) y&#;k&#;lmas&#;yla olu&#;an bir maddedir.
B&#;l&#;rub&#;n normal &#;artlarda karac&#;&#;erde &#;&#;lenerek vücuttan at&#;lacak hale gel&#;r.
Bebek anne karn&#;nda oksijeni dü&#;ük bir ortamda ya&#;ar ve oksijeni dokulara götürmek için daha yüksek oranda hemoglobine ihtiyaç duyar.
Dolay&#;s&#;yla bebek do&#;du&#;unda hemoglobin seviyesi yüksektir.
Do&#;um sonras&#; atmosfer havas&#;ndaki yüksek oksijen oran&#; ile kar&#;&#;la&#;an bebe&#;in art&#;k yüksek miktarda hemoglobine ihtiyac&#; kalmaz.
Hemoglobin y&#;k&#;l&#;r ve ortaya fazla miktarda bilirubin ç&#;kar.
Ne var ki bebe&#;in karaci&#;er fonksiyonlar&#; henüz tam geli&#;medi&#;i için ortaya ç&#;kan fazla miktarda bilirubin ayn&#; h&#;zda karaci&#;erden ba&#;&#;rsaklara at&#;lamayabilir.
Bilirubin kanda birikir ve ortaya sar&#;l&#;k ç&#;kar.
• Bilirubinin kandan at&#;labilmesi için bebe&#;in karaci&#;erinin belli bir olgunlu&#;a eri&#;mesi gerekir.
Yenido&#;an bebe&#;in karaci&#;er fonksiyonlar&#; henüz tam geli&#;memi&#;tir.
Bilirubini bir yeti&#;kin karaci&#;eri kadar iyi atamaz.
Karaci&#;er fonksiyonlar&#;n&#;n geli&#;ebilmesi için bebe&#;in do&#;umdan sonra birkaç güne ihtiyac&#; vard&#;r.
• Yeni do&#;mu&#; bebe&#;in kan&#;nda bulunmas&#; gereken bilirubin miktar&#; yakla&#;&#;k mg/dl’dir.
• Kandaki bilirubin miktar&#; 5 mg/dl’yi a&#;t&#;&#;&#;nda sar&#;l&#;k fark edilir ve ilk olarak göz aklar&#; sararmaya ba&#;lar.
• Bilirubin mg/dl oldu&#;unda sar&#;l&#;k ba&#; ile boyun aras&#;nda görülür.
• mg/dl oldu&#;unda gövdenin üst k&#;s&#;mlar&#;nda görülür.
• mg/dl oldu&#;unda gövdenin alt k&#;s&#;mlar&#;nda gözlenir.
• mg/dl’de kol ve bacaklarda görülür.
• El ve ayaklara kadar inen sar&#;l&#;kta bilirubin de&#;eri yakla&#;&#;k 20 mg/dl’dir.
Bu de&#;erlere klinik ölçümler sonucu ula&#;&#;l&#;r.
Sar&#;l&#;k ve Bilirubin
Sar&#;l&#;k ve bilirubin aras&#;ndaki ili&#;kiyi anlamak için a&#;a&#;&#;daki maddelere göz atabilirsiniz.
• Bilirubin cildin sar&#;ya dönmesine yol açan bir pigment.
• Sar&#;l&#;k kandaki bilirubin seviyesinin yükselmesini ve cildin sar&#;ya dönmesini ifade eder.
• Bilirubin k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin normal sürecinde parçalanmas&#;yla ortaya ç&#;kar.
• Normal &#;artlarda karaci&#;er bilirubini atar. Ancak yenido&#;an bir bebe&#;in karaci&#;er fonksiyonlar&#; henüz tam olgunla&#;mam&#;&#;t&#;r.
• Kar&#;&#;la&#;&#;lan yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; vakalar&#;n&#;n büyük bölümü fizyolojiktir ve hafif geçer.
• Beden için risk yaratan bilirubin seviyesi yakla&#;&#;k 20’dir. Bu seviyeye nadiren rastlan&#;r.
• Yüksek seviyelerde bilirubinin varl&#;&#;&#; tedavi gerektirir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Neden Olur?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n nedeni yüksek seviyelerdeki bilirubin’dir (hiperbilirübinemi).
Bilirubin, ömrünü tamamlayan k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin parçalanmas&#; sonras&#;nda do&#;al olarak ortaya ç&#;kar.
Yenido&#;an bebekler yeti&#;kinlere göre daha fazla bilirubin üretir.
Çünkü ya&#;am&#;n ilk günlerinde k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin y&#;k&#;m&#; daha h&#;zl&#;d&#;r ve ortaya daha çok miktarda bilirubin ç&#;kar.
Normal &#;artlarda karaci&#;er bilirubini kan dola&#;&#;m&#;ndan ç&#;kar&#;r ve ba&#;&#;rsak yoluna gönderir.
Ancak yenido&#;an bebe&#;in henüz olgunla&#;mam&#;&#; karaci&#;eri genellikle bu i&#;lemi yeterince h&#;zl&#; yapabilecek kapasitede de&#;ildir. Ve bilirubin fazlas&#; aç&#;&#;a ç&#;kar.
Bebe&#;in karaci&#;erinin bu i&#;lemi daha rahat yapabilmesi için birkaç gün daha zamana ihtiyac&#; vard&#;r.
Bu &#;artlarda olu&#;an sar&#;l&#;&#;a fizyolojik sar&#;l&#;k denir. Ve genellikle do&#;umun ard&#;ndan 2. ya da 3. günde gerçekle&#;ir. Yenido&#;anlarda bu duruma s&#;k rastlan&#;r.
Ancak yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n alt&#;nda ba&#;ka nedenler de yatabilir.
Genellikle,
- patolojik sar&#;l&#;k olarak de&#;erlendirilen ve
- daha ileri bir hastal&#;&#;&#; ifade eden bu durumdaki bebeklerde bilirubin seviyesini dü&#;ürmek için tedavi uygulanmas&#; gerekir.
Bebek patolojik sar&#;l&#;&#;&#;n alt&#;nda yatan nedenler bak&#;m&#;ndan incelemeye al&#;n&#;r.
PATOLOJ&#;K YEN&#;DO&#;AN SARILI&#;INA NEDEN SA&#;LIK KO&#;ULLARI
Mayo Klinik uzmanlar&#;na göre patolojik yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;na neden olabilecek hastal&#;klar ya da sa&#;l&#;k ko&#;ullar&#; &#;öyledir:
• &#;ç kanama (hemoraji)
• Bebe&#;in kan&#;nda enfeksiyon olmas&#; (sepsis)
• Ba&#;ka viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar
• Annenin kan&#; ile bebe&#;in kan&#; aras&#;ndaki uyu&#;mazl&#;k: Rh uyu&#;mazl&#;&#;&#;na ba&#;l&#; sar&#;l&#;k Rh negarif bir anne ve Rh pozitif bir bebek oldu&#;unda olu&#;ur.
ABO uyu&#;mazl&#;&#;&#; ise anne 0, bebek A, B ya da AB kan grubundan oldu&#;u zaman gerçekle&#;ebilir.
Anne vücudu, bebekte k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin parçalanmas&#;na neden olan antikorlar üretir ve buna ba&#;l&#; olarak bebe&#;in kan&#;nda bilirubin seviyesi yükselir.
• Karaci&#;er i&#;lev bozuklu&#;u: Bebe&#;in karaci&#;eri hepatit ya da kistik fibroz gibi bir hastal&#;k nedeniyle i&#;levlerini tam yerine getiremez.
• Enzim eksiklikleri
• Safra yollar&#;ndaki geli&#;im kusurlar&#;
• Bebe&#;in k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinde (alyuvarlar) &#;ekil ve i&#;lev anomalileri: Baz&#; bebeklerde k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin say&#;s&#; çok fazlad&#;r. Bu duruma daha çok normal do&#;um haftas&#;ndan çok önce dünyaya gelen bebeklerde rastlanabilir.
• &#;drar yolu enfeksiyonu
• Do&#;um esnas&#;ndaki zorlanmaya ba&#;l&#; olarak geli&#;en ezik, çürük gibi durumlar
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Riski Kimlerde Daha Fazlad&#;r?
Baz&#; bebeklerin sar&#;l&#;k olma riski di&#;erlerine göre daha fazlad&#;r.
A&#;a&#;&#;da Healthline uzmanlar&#;na göre yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;na dair risk faktörlerini bulacaks&#;n&#;z:
• Prematüre bebekler: gebelik haftas&#;ndan önce do&#;an prematüre bebeklerin karaci&#;erlerinin geli&#;imi daha az olabilir. Bu durum yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; riskini art&#;r&#;r. Prematüre bebeklerle ilgili daha detayl&#; bilgiye buradan ula&#;abilirsiniz.
• Anne sütüyle beslenen bebekler (daha do&#;rusu iyi ememeyen bebekler): Bebe&#;inizi anne sütüyle besliyorsan&#;z, ilk haftalarda her ac&#;kt&#;&#;&#;nda emzirin.
Ço&#;u yenido&#;an her saatte emmek ister (gün içinde kez). Bu s&#;kl&#;kta emmek bebe&#;in bilirubin seviyesinin dü&#;mesini sa&#;lar.
Bebe&#;inizi emzirmek konusunda sorun ya&#;&#;yorsan&#;z mutlaka bir emzirme dan&#;&#;man&#;ndan ya da bir bebek hem&#;iresinden yard&#;m al&#;n.
Bebek Emzirme yaz&#;m&#;z bu konuda iyi bir kaynak, okuman&#;z&#; tavsiye ederiz.
• Kan grubu annesinin kan grubuyla uyu&#;mayan bebekler: Annenin kan grubu bebe&#;in kan grubundan farkl&#;ysa, bebek plasenta yoluyla anneden antikorlar alabilir ve bu da k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin h&#;zla parçalanmas&#;na yol açabilir. Bilirubin seviyelerinde ani bir art&#;&#; olur ve sar&#;l&#;k riski ortaya ç&#;kar.
• Do&#;um s&#;ras&#;nda ya&#;anan zorluk: Zorlu do&#;um s&#;ras&#;nda bebek çürük, ezik gibi zararlar görebilir. Bu da daha fazla miktarda k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin y&#;k&#;m&#;na yol açabilece&#;i için bilirubin seviyesi artabilir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Neden Bu Kadar S&#;k Görülür?
Bilirubin herkesin kan&#;nda bulunur. Bilirubin k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinden (alyuvarlar) gelir. Karaci&#;er yoluyla da vücuttan at&#;l&#;r.
Gebelik s&#;ras&#;nda annenin karaci&#;eri bu görevi bebek için yapar.
Do&#;umdan hemen sonrak&#; günlerde bebekler&#;n büyük bölümünün yen&#;do&#;an sar&#;l&#;&#;&#; olmas&#;n&#;n neden&#; henüz olgunla&#;mam&#;&#; karac&#;&#;er fonks&#;yonlar&#;d&#;r.
Bebe&#;in karaci&#;er bilirubini bebe&#;in sisteminden kolayl&#;kla atamaz. Karaci&#;erin geli&#;mek için birkaç güne daha ihtiyac&#; vard&#;r.
Bebe&#;im Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Aç&#;s&#;ndan Riskli Bir Bebek mi?
A&#;a&#;&#;daki ko&#;ullar&#;n varl&#;&#;&#; yenido&#;an bebek için sar&#;l&#;k riski ta&#;&#;yabilir.
• Prematüre do&#;um
• Beslenme sorunu ya&#;amak, iyi ememek
• Annenin kan&#; ile uyu&#;mazl&#;k
• Zor do&#;um ko&#;ullar&#; nedeniyle olu&#;abilecek darbe, çürük, ezilme (özellikle ba&#; bölgesinde)
• Annede hamileli&#;e ba&#;l&#; diyabet ya da tiroid rahats&#;zl&#;&#;&#; olmas&#;
• D&#;&#;k&#;n&#;n beyaz, idrar&#;n koyu renkli olmas&#;
• Büyük karde&#;lerin bebeklik dönemlerinde &#;iddetli sar&#;l&#;k geçirmi&#; olmas&#;
Do&#;umdan Sonra Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Taramas&#; Nas&#;l Yap&#;l&#;r?
Do&#;umdan sonra yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; taramas&#; hakk&#;nda T.C. Sa&#;l&#;k Bakanl&#;&#;&#;
ve Amerikan Pediatri Akademisi’nin önerisi, bebek ve anne henüz hastanedeyken bebe&#;in sar&#;l&#;k kontrolünden geçirilmesi yönünde.
Peki yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; taramas&#; nas&#;l yap&#;l&#;r?
• Kan testi: Kandaki bilirubin seviyesini ölçmenin en iyi yoludur. Bebe&#;in topu&#;undan al&#;nan kan örne&#;ine bak&#;l&#;r.
• Fiziksel tarama: Çocuk doktoru bebe&#;i fiziksel olarak muayene eder, varsa sar&#;l&#;k belirtilerini de&#;erlendirir.
Özel &#;&#;&#;k alt&#;nda bebe&#;in cildinin rengine bakar. Deriye parmak bas&#;ld&#;&#;&#;nda ortaya ç&#;kan renk sar&#;l&#;&#;&#;n &#;iddetinin göstergesi olabilir.
Bebeklerin do&#;umdan sonraki gün içinde sar&#;l&#;k için tekrar kontrol edilmeleri gerekir. Bu zaman zarf&#;nda bilirubin seviyesi en yüksek de&#;erlerine ula&#;&#;r.
Bebek do&#;umdan sonra 72 saat dolmadan hastaneden ç&#;kt&#;ysa, sar&#;l&#;k kontrolü için tekrar hastaneye götürülmesi gerekir.
ÖNEML&#; NOT: Unutmay&#;n, en çok kar&#;&#;la&#;&#;lan sar&#;l&#;k türü olan fizyolojik sar&#;l&#;k genellikle do&#;umdan gün sonra görülür. gün içinde de kaybolur. Sar&#;l&#;k en son göz aklar&#;ndan gider.
Prematüre bebeklerde sar&#;l&#;k daha s&#;k görülür ve &#;iddeti de daha fazlad&#;r. Do&#;umdan sonra günde belli olur.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Nas&#;l Anla&#;&#;l&#;r?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n en temel belirtileri cildin ve göz aklar&#;n&#;n sar&#;ya dönmesidir. Bu durum genellikle do&#;umdan sonraki 2 ila 4. günde olur.
Ancak bir doktor, cildinin ve gözlerinin rengine bakarak bebe&#;in sar&#;l&#;k oldu&#;una dair bir te&#;histe bulunabilir.
Doktorlar bununla da yetinmez ve kandaki bilirubin seviyesini bilmek isterler. Bunun için de bebekten kan al&#;n&#;r ve kandaki bilirubin de&#;erine bak&#;l&#;r.
Sar&#;l&#;&#;&#;n di&#;er belirtileri ise &#;unlard&#;r:
• D&#;&#;k&#;n&#;n beyaz, idrar&#;n koyu renkli olmas&#;
• Bebe&#;in uykuya dalmakta ya da uykudan uyanmakta zorluk çekmesi
• Emmede güçlük
• Huzursuzluk
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Nas&#;l Te&#;his Edilir?
Doktorlar yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#; genellikle bebe&#;in cildini gün &#;&#;&#;&#;&#; ya da beyaz &#;&#;&#;k alt&#;nda inceleyerek te&#;his edebilir.
Ancak bu bilirubin seviyesini ölçmek için yeterli bir yöntem de&#;ildir.
Doktorlar bir tedavi plan&#; olu&#;turmak üzere bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin seviyesini bilmek ister.
Bunun için,
• Bebekten kan al&#;n&#;r ve laboratuar ortam&#;nda kandaki bilirubin seviyesine bak&#;l&#;r.
Doktor bebekte sar&#;l&#;&#;&#;na neden olan özel bir etkenden &#;üphe duyarsa, baz&#; ba&#;ka testlere de ihtiyaç duyabilir.
&#;LER&#; TESTLER
• Enfeksiyon bak&#;m&#;ndan incelenmek üzere idrar örne&#;i,
• K&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin say&#;s&#;n&#; ölçmek için tam kan say&#;m&#;,
• Yeni olu&#;an k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin normal olup olmad&#;&#;&#;n&#; görmek için genç alyuvar (retikülosit) say&#;m&#;,
• Anne ve bebe&#;in kan uyu&#;mazl&#;&#;&#; olup olmad&#;&#;&#;n&#; görmek için kan grubu testi,
• Karaci&#;er fonksiyon testi,
• Ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sisteminin bebe&#;in k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerine sald&#;r&#;p sald&#;rmad&#;&#;&#;n&#; görmek için Coomb’s testi doktorun isteyebilece&#;i testlerdendir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Belirtileri Nelerdir?
Bir bebek sar&#;l&#;k oldu&#;unda ilk olarak yüzü sarar&#;r. Daha sonra bu sar&#;l&#;k hali gözlerin ak&#;, gö&#;üs, kar&#;n bölgesi, kollar ve bacaklara do&#;ru bir seyir izler.
Uzmanlar sar&#;l&#;k muayenesini gün &#;&#;&#;&#;&#; ya da beyaz &#;&#;&#;k alt&#;nda yaparlar. Deriye parmak bas&#;ld&#;&#;&#;nda ortaya ç&#;kan renk, sar&#;l&#;&#;&#;n &#;iddeti hakk&#;nda fikir verir.
Diyelim ki do&#;umdan sonra tüm kontrolleriniz yap&#;ld&#; ve hastaneden taburcu edildiniz. Evdesiniz. A&#;a&#;&#;daki belirtiler bebe&#;inizde olu&#;ursa hemen doktorunuza veya en yak&#;n sa&#;l&#;k kurulu&#;una ula&#;&#;n.
• Bebek çok sar&#; görünüyorsa,
• Uykuya dalam&#;yor ya da uykudan uyanam&#;yorsa,
• Emmekte güçlük çekiyorsa,
• Çok huzursuzsa,
• Bezi çok s&#;k kirlenmiyorsa,
• D&#;&#;k&#;s&#; beyaz, idrar&#; koyu renkte ise bebe&#;inizin sa&#;l&#;k kontrollerini yapt&#;rmak için vakit kaybetmeyin.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n Türleri Nelerdir?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;, hastal&#;&#;&#;n &#;iddetine ve altta yatan nedenlere ba&#;l&#; olarak temelde iki türe ayr&#;l&#;r: Fizyolojik ve patolojik sar&#;l&#;klar.
Ancak prematüre sar&#;l&#;k, emzirme sar&#;l&#;&#;&#;, anne sütü sar&#;l&#;&#;&#; ayr&#;mlar&#; da vard&#;r ve bunlar da fizyolojik sar&#;l&#;k grubuna girerler.
• Fizyolojik sar&#;l&#;k: En s&#;k kar&#;&#;la&#;&#;lan sar&#;l&#;k türüdür. Do&#;umdan sonraki gün içinde ortaya ç&#;kar.
Anne karn&#;ndaki bebekte olu&#;an bilirubin, plasenta yoluyla anneye geçer ve annenin karn&#;nda i&#;lenir. Bebek bu bilirubinden zarar görmez.
Bebek do&#;du&#;unda kan&#;ndaki bilirubin düzeyi yakla&#;&#;k yüzde mg’d&#;r. Do&#;umdan sonra bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin seviyesi artmaya ba&#;lar.
Bebe&#;in karaci&#;eri henüz bu bilirubini sistemden atacak kadar olgunla&#;mam&#;&#;t&#;r. Bebe&#;in kan&#;nda geçici olarak olu&#;an bu yüksek bilirubin seviyesine fizyolojik sar&#;l&#;k denir.
Mutlaka çocuk doktoru taraf&#;ndan takip edilen fizyolojik sar&#;l&#;k, genellikle hiçbir tedaviye gerek duyulmadan yakla&#;&#;k gün içinde kendili&#;inden geçer.
Bebe&#;in s&#;k aral&#;klarla beslenmesi bilirubinin vücuttan at&#;lmas&#;n&#; sa&#;lar.
• Prematüre bebek sar&#;l&#;&#;&#;: Prematüre bebeklerin yakla&#;&#;k yüzde 80’inde fizyolojik sar&#;l&#;k görülür.
Prematüre do&#;an bebeklerin karaci&#;eri normal do&#;um zaman&#;nda dünyaya gelenlere göre daha az geli&#;mi&#;tir. Bu durum erken do&#;an bebekleri yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;na kar&#;&#; savunmas&#;z hale getirir.
Sar&#;l&#;k prematüre bebeklerde biraz daha &#;iddetli ve s&#;k görülebilir. Yakla&#;&#;k hafta gibi bir sürede geçebilir.
• Emzirme sar&#;l&#;&#;&#;: Bebeklerin özellikle ilk 6 ay anne sütü almas&#;n&#; desteklerken bu da nereden ç&#;kt&#; de&#;il mi?
Anne sütü sar&#;l&#;&#;&#; bebek yeteri kadar beslenemedi&#;inde ortaya ç&#;kar. Sütün içeri&#;iyle de&#;il, bebe&#;in ald&#;&#;&#; miktar&#;n yetersizli&#;iyle ilgilidir.
Bebe&#;in teni ve göz aklar&#; sar&#; renk al&#;rken kilo kayb&#; da olur. Emzirme sar&#;l&#;&#;&#;na çok s&#;k rastlanmaz. Anneye verilecek emzirme e&#;itimleri ve bebe&#;i s&#;k emzirme düzeninin oturtulmas&#;yla kendili&#;inden geçer.
Emzirme sar&#;l&#;&#;&#; da fizyolojik sar&#;l&#;klar aras&#;nda yer al&#;r.
• Anne sütü sar&#;l&#;&#;&#;: Bu, emzirme sar&#;l&#;&#;&#;ndan farkl&#; bir durum. Yüzde gibi bir oranla nadir görülür.
Anne sütü sar&#;l&#;&#;&#;nda bilirubin seviyesindeki art&#;&#; anne sütündeki baz&#; maddeler nedeniyle ortaya ç&#;kar.
Annenin sütündeki bir biyokimyasal enzim bebe&#;in karaci&#;erinin bilirubini atmas&#;n&#; engeller. Do&#;umdan sonra gün içerisinde ba&#;lar. Genellikle hafta aral&#;&#;&#;nda kendili&#;inden geçer.
Bebekte kilo kayb&#; olmaz.
Di&#;er tüm sar&#;l&#;k türlerinde oldu&#;u gibi doktor takibini gerektirir.
Genellikle patolojik sar&#;l&#;k düzeyine ula&#;maz ve fizyolojik sar&#;l&#;klar grubunda yer al&#;r.
• Patolojik sar&#;l&#;k: Fizyolojik sar&#;l&#;k tan&#;m&#;na uymayan tüm sar&#;l&#;klar patolojik kabul edilir. Patolojik sar&#;l&#;k do&#;umdan sonraki ilk 24 saatte ortaya ç&#;kar.
Normal do&#;um zaman&#;nda do&#;an bebeklerde 2 haftadan, prematüre do&#;an bebeklerde ise 3 haftadan uzun süren sar&#;l&#;klar da uzam&#;&#; sar&#;l&#;klar olarak de&#;erlendirilir ve patolojik aç&#;dan incelenir.
- Anne ile bebe&#;in kan grubu uyu&#;mazl&#;&#;&#;,
- enzim eksiklikleri,
- idrar yolu enfeksiyonu,
- safra yollar&#;ndaki geli&#;im kusurlar&#;,
- iç kanama,
- bebe&#;in kan&#;nda enfeksiyon olmas&#;,
- bebe&#;in alyuvarlar&#;ndaki i&#;lev ve &#;ekil anomalileri,
- ba&#;ka viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar,
- do&#;um esnas&#;nda zorlanmaya ba&#;l&#; ezik, çürük
- bebe&#;in karaci&#;erinde i&#;lev bozukluklar&#;na yol açabilecek hepatit, kistik fibroz gibi hastal&#;klar&#; patolojik sar&#;l&#;&#;&#;n nedenleri aras&#;nda yer al&#;r.
Patolojik sar&#;l&#;klar hastanede tedavi gerektirebilir. Erken te&#;his ve tedavi kal&#;c&#; etkilerin önüne geçer.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; De&#;erleri
Sa&#;l&#;k Bakanl&#;&#;&#; verilerine göre yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; genellikle geçici bir durum olsa da do&#;um sonras&#; ilk hafta içinde hastaneye yat&#;&#;lar&#;n en s&#;k nedenini olu&#;turur.
Total bilirubin de&#;erleri 5 mg/dl’nin üstüne ç&#;kan her bebek sar&#;l&#;k tan&#;s&#; al&#;r.
A&#;a&#;&#;da bilirubin de&#;erlerini ve bebe&#;in cildi üzerindeki etkilerini bulacaks&#;n&#;z.
• Bilirubin oran&#; 5 ile 8 mg/dl aras&#;nda ise ba&#; ve boyun bölgesi sarar&#;r.
• Bilirubin oran&#; 8 ile 10 mg/dl aras&#;nda ise gövdenin üst bölümü sarar&#;r.
• Bilirubin 10 ile 13 mg/dl aras&#;nda ise gövdenin alt k&#;sm&#; sarar&#;r.
• Bilirubin oran&#; 13 ile 16 mg/dl aras&#;nda ise kol ve bacaklar sarar&#;r.
• Bilirubin oran&#; 20 mg/dl civar&#;nda ise eller ve ayaklar sarar&#;r.
funduszeue.info’a göre sa&#;l&#;kl&#; ve normal do&#;um zaman&#;nda dünyaya gelen bir bebek a&#;a&#;&#;daki bilirubin seviyelerine ula&#;t&#;&#;&#;nda tedavi alt&#;na al&#;n&#;r.
| Bebe&#;in Ya&#;&#; | Bilirubin Seviyesi |
| 24 saatten az ise | 10 mg üstü |
| saat aras&#; | 15 mg üstü |
| saat aras&#; | 18 mg üstü |
| 72 saatten büyük | 20 mg üstü |
funduszeue.info’a göre sa&#;l&#;kl&#; ve prematüre do&#;mu&#; bir bebekte a&#;a&#;&#;daki bilirubin seviyeleri görüldü&#;ünde sar&#;l&#;k tedavisi ba&#;lar.
| Bebe&#;in Ya&#;&#; | Bilirubin Seviyesi |
| 24 saat | 8 mg/dl ya da daha yüksek |
| 48 saat | 13 mg/dl ya da daha yüksek |
| 72 saat | 16 mg/dl ya da daha yüksek |
| 96 saat | 17 mg/dl ya da daha yüksek |
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Ne Kadar Sürer?
Yenido&#;anlarda en s&#;k rastlanan tür fizyolojik sar&#;l&#;kt&#;r. Genellikle hafta içerisinde geçer.
3 haftadan uzun süren sar&#;l&#;k, alt&#;nda yatan nedenler aç&#;s&#;ndan tekrar inceleme gerektirir. Böyle bir durumda mutlaka bir t&#;p kurumu ve çocuk doktoruyla ileti&#;ime geçmeniz gerekir.
Bilirubin Bebe&#;imde Çok Yükselirse Ne Gibi Belirtiler Olu&#;ur?
Bilirubin bebe&#;in bedeninde çok yükselirse ilk belirti cildinin renginde olu&#;ur.
• Bebe&#;in cildi daha koyu sar&#; bir hal al&#;r. Göz aklar&#;n&#;n sar&#;s&#; daha koyudur.
• Bebek daha çok uyur.
• Bebe&#;in beslenmesi azal&#;r. &#;&#;tah&#; yoktur.
• D&#;&#;k&#;s&#; beyaz, idrar&#; koyu renklidir.
• Bilirubin seviyesinin çok yükselip beyni etkiler hale gelmesi durumunda (kernikterus) bebek tiz sesle a&#;lar, ba&#;&#;n&#; geriye atar.
Huysuzdur.
Güçsüzdür.
Uyanmakta güçlük çeker.
Bu çok ciddi bir durumdur. Kal&#;c&#; hasar b&#;rakma riski vard&#;r.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Kendili&#;inden Geçer mi?
Fizyolojik sar&#;l&#;k genellikle tedavi gerektirmez.
Ko&#;ullara dikkat edildi&#;i sürece kendili&#;inden geçer. Ancak mutlaka doktor takibi ve kontrolü gerektirir.
Çocuk doktorunuz bebe&#;i s&#;k s&#;k beslemeniz gerekti&#;ini söyleyecektir. Bebek yeterince beslenemiyorsa bunun çözümünü bulmak önemlidir.
Diyelim ki sar&#;l&#;k olan bebe&#;inizi emziriyorsunuz ancak çe&#;itli nedenlerle yeterince beslendi&#;inden emin olam&#;yorsunuz. Mutlaka doktorunuza dan&#;&#;&#;n. Bir emzirme dan&#;&#;man&#; ya da bebek hem&#;iresinden destek almak bu noktada önemli.
Bebek ideal kiloya ula&#;t&#;&#;&#;nda ve sar&#;l&#;k geçti&#;inde derin bir oh çekeceksiniz.
Daha ciddi sar&#;l&#;&#;&#; olan, sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n arkas&#;nda patolojik nedenler bulunan bebeklerin ise hastanede tedavi edilmeleri gerekir.
Bu tedavilerin de amac&#; bir an evvel bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin miktar&#;n&#; dü&#;ürmektir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Nas&#;l Geçer?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; s&#;k rastlanan bir durumdur.
Fizyolojik olarak nitelendirilen yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; genellikle hafta içinde kendili&#;inden geçer.
Bu süre içinde doktor bebe&#;in s&#;k s&#;k beslenmesini önerir.
Anne sütü ya da formül mamayla yeterince beslenen bebek idrar ve d&#;&#;k&#; yoluyla bilirubini vücudundan atar.
Bu nedenle bebe&#;inizi emzirmek niyetindeyseniz ve bu konuda güçlük çekiyorsan&#;z mutlaka bir emzirme dan&#;&#;man&#; ya da bebek hem&#;iresinden yard&#;m almal&#;s&#;n&#;z.
Bebek annenin meme ucunu ya da biberonun memesini kavray&#;p emmekte güçlük çekiyorsa zaman kaybetmeden doktorunuza dan&#;&#;mal&#;s&#;n&#;z.
Sar&#;l&#;k düzeyi belirli bir seviyenin üzerine ç&#;kt&#;&#;&#;nda ise a&#;a&#;&#;daki tedaviler uygulan&#;r.
Fototerapi (I&#;&#;k tedavisi): Bebe&#;in kilosu ve kaç günlük oldu&#;u göz önünde bulundurulur. Bilirubin seviyesinin 15 mg/dl’nin üzerinde olmas&#;yla bebe&#;e fototerapi uygulan&#;r.
Fototerapide bebe&#;in giysileri ç&#;kar&#;l&#;r, üzerinde sadece bezi kal&#;r. Gözleri &#;&#;&#;ktan zarar görmemesi için maskeyle kapat&#;l&#;r.
Tedavide ultraviyole &#;&#;&#;nlar&#; kullan&#;l&#;r.
Bebek &#;&#;&#;k kayna&#;&#;n&#;n alt&#;na yat&#;r&#;l&#;r. Bilirubin &#;&#;&#;&#;&#;n etkisiyle suda eriyen ve böbrekler arac&#;l&#;&#;&#;yla vücuttan kolayl&#;kla at&#;lan bir hale gelir.
Tedavi s&#;ras&#;nda s&#;v&#; kayb&#; olaca&#;&#;ndan bebek en az 2 saatte bir emzirilir ya da formül mamayla beslenir.
&#;ntravenöz immunoglobulinler: Rh grup uyu&#;mazl&#;&#;&#; ya da A-B-O kan uyu&#;mazl&#;&#;&#; durumunda bebe&#;e immunoglobulin aktar&#;m&#; yap&#;labilir.
Bu kandaki bir proteindir ve anneden gelip bebe&#;in k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerine sald&#;ran antikorlar&#;n miktar&#;n&#; dü&#;ürür.
Kan de&#;i&#;imi: Bebek di&#;er tedavi yöntemleriyle iyile&#;meyen bir sar&#;l&#;k geçiriyorsa, kan de&#;i&#;imine ihtiyaç olabilir.
Kandaki bilirubin düzeyi a&#;&#;r&#; yükselirse bebe&#;in beyninde kal&#;c&#; hasarlara neden olabilir. Bu i&#;lem bilirubin seviyesinin mg/dl üzerinde oldu&#;u durumlarda uygulan&#;r.
Doktor kan de&#;i&#;imine karar verirken bebe&#;in do&#;um haftas&#;, do&#;um kilosu ve e&#;lik eden ba&#;ka bir hastal&#;k olup olmad&#;&#;&#;na bakar.
Sar&#;l&#;k çok nadir durumlarda kan de&#;i&#;imi gerektirir.
Çok korkutucu bir i&#;lem olarak görülür. Uzmanlar gereken durumlarda hayat kurtaran önemli bir i&#;lem oldu&#;unu söyler. Bebe&#;in bir süre yo&#;un bak&#;m ünitesinde kalmas&#;n&#; gerektirir.
Yenido&#;anlarda Sar&#;l&#;k Tedavisi
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n tedavisinde farkl&#; yöntemler uygulan&#;r.
Tedaviye karar vermeden önce bebe&#;in kaç haftal&#;k oldu&#;u, kilosu ve kan&#;ndaki bilirubin seviyesi de&#;erlendirilir.
Fototerapi: Bu, tüm sar&#;l&#;k türlerinde ilk tercih olan popüler bir yöntemdir.
Hastane ortam&#;nda gerçekle&#;tirilir.
Bebe&#;in giysileri ç&#;kar&#;l&#;r.
Üzerinde sadece bezi kal&#;r.
Gözleri &#;&#;&#;k kayna&#;&#;ndan zarar görmesin diye maskeyle kapat&#;l&#;r.
Bebek ultraviyole &#;&#;&#;k kayna&#;&#;n&#;n alt&#;na yat&#;r&#;l&#;r.
Bu &#;&#;&#;k,
- Bilirubinin moleküler yap&#;s&#;n&#; de&#;i&#;tirir.
- De&#;i&#;en bilirubin kolayl&#;kla karaci&#;er taraf&#;ndan ba&#;&#;rsaklara at&#;l&#;r.
- Oradan da bebe&#;in d&#;&#;k&#;s&#; ve idrar&#; yoluyla bebe&#;in bedeninden temizlenir.
Fototerapinin süresi ve s&#;kl&#;&#;&#; sar&#;l&#;&#;&#;n &#;iddetine ba&#;l&#;d&#;r.
&#;ntravenöz immunoglobulinler: Sar&#;l&#;&#;&#;n bebek ve annenin kan grubu farkl&#;l&#;klar&#;na ba&#;l&#; olmas&#; durumunda anneden geçen antikorlar bebe&#;in k&#;rm&#;z&#; kan hücrelerinin h&#;zla y&#;k&#;lmas&#;na neden olabilir.
&#;ntravenöz immunoglobulin uygulamas&#;yla bebekteki antikor seviyesi azalt&#;labilir. Böylece bilirubin olu&#;umu da geriler.
Kan de&#;i&#;imi: Nadir uygulanan ve sadece bebe&#;in di&#;er tedavilere cevap vermedi&#;i durumlarda ba&#;vurulan bir tedavidir.
Yüksek oranda bilirubin içeren kan bebekten al&#;n&#;r ve yerine bebe&#;e ayn&#; miktarda sa&#;l&#;kl&#; kan verilir.
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n takibi ve zaman&#;nda tedavi edilmesi çok önemlidir. Çünkü hastal&#;k ya&#;am&#; tehdit eden ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Geçiren Bebe&#;imde Nelere Dikkat Etmeliyim?
Sar&#;l&#;k tedavi edilmedi&#;inde yüksek risk olu&#;turan bir hastal&#;kt&#;r.
Yüksek bilirubin beyne yerle&#;ir ve kal&#;c&#; hasarlar b&#;rakabilir.
Bunun için mutlaka takip ve tedavi edilmesi gerekir.
A&#;a&#;&#;da yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; geçiren bebe&#;inizde dikkat etmeniz gerekenler yer al&#;yor.
• Bebe&#;in s&#;k s&#;k besleyin: S&#;k beslenme bebe&#;in ba&#;&#;rsak hareketlerini art&#;r&#;r. Daha çok idrar ve d&#;&#;k&#;yla bilirubin bebe&#;in bedeninden daha h&#;zl&#; at&#;l&#;r.
• Günlük bez say&#;s&#;n&#; takip edin: Günde ’dan az bez de&#;i&#;imi bebe&#;in yeterince s&#;v&#; almad&#;&#;&#; anlam&#;na gelir. Bu da bilirubinin bedenden yeterince h&#;zl&#; at&#;lmad&#;&#;&#;n&#; gösterir.
• Doktor randevular&#;na sad&#;k kal&#;n: Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; geçiren bebe&#;in s&#;k s&#;k doktoru taraf&#;ndan kontrol edilmesi gerekir. Randevular&#; aksatmamaya özen gösterin.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Geçiren Bebe&#;ime Nas&#;l Yard&#;m Edebilirim?
Bebe&#;iniz yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; geçiriyor ve hastaneden taburcu edildiniz. Çünkü söz konusu fizyolojik sar&#;l&#;k ve doktorunuz s&#;k muayenelerle sar&#;l&#;&#;&#;n kontrol alt&#;nda tutulabilece&#;ini söyledi.
Eve geldiniz, her&#;ey yolunda görünüyor. Endi&#;eleriniz yok de&#;il. Çünkü merak ediyor, bebe&#;inize nas&#;l destek olabilece&#;inizi dü&#;ünüyorsunuz.
Eve geldikten sonra en önemli konulardan biri bebe&#;in beslenmesi.
Bebe&#;inizi s&#;k s&#;k besleyin.
Bebe&#;i 24 saat içinde en az kez beslemeye çal&#;&#;&#;n. Bebe&#;in memeyi do&#;ru kavrad&#;&#;&#;ndan ve emdi&#;inden emin olun.
Bu, bilirubin seviyesini dü&#;ürmek için en iyi yöntemlerden biri. Bebek d&#;&#;k&#; ya da idrar yoluyla bilirubini bedeninden atabilir.
Emzirmekte sorun ya&#;&#;yorsan&#;z, hiç vakit kaybetmeden bir emzirme uzman&#; ya da bir bebek hem&#;iresinden yard&#;m al&#;n. Bebe&#;in etkin bir &#;ekilde emmesi ve s&#;k s&#;k beslenmesi sar&#;l&#;ktaki en etkili yöntemlerden biri.
Bebe&#;in d&#;&#;k&#;s&#; yakla&#;&#;k 4 günde sar&#;ya dönmüyorsa, kilo kayb&#; hissediliyorsa, bebek huzursuzsa hemen doktorunuzla ileti&#;ime geçin ya da en yak&#;n sa&#;l&#;k kurulu&#;una ba&#;vurun.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Önlenebilir mi?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#; önlemenin bir yolu yoktur.
Do&#;umdan sonra bebe&#;inizin kan grubuna bak&#;l&#;r. Burada amaç kan uyu&#;mazl&#;&#;&#; ve yol açabilece&#;i yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; aç&#;s&#;ndan de&#;erlendirme yapmakt&#;r.
Bebe&#;inizde sar&#;l&#;k olursa, a&#;a&#;&#;daki uygulamalarla sar&#;l&#;&#;&#;n daha yüksek seviyelere ta&#;&#;nmas&#;n&#;n önüne geçebilir, herhangi ciddi bir durumu h&#;zla fark edebilirsiniz.
• Bebe&#;inizin yeterince beslendi&#;inden emin olun. Anne sütü alan bebe&#;inizi ilk günler kez emzirmeniz bebe&#;in susuz kalmamas&#;n&#;; d&#;&#;k&#; ve idrar yoluyla bilirubini bedeninden daha h&#;zl&#; atabilmesini sa&#;lar. Bebek emzirme yaz&#;m&#;z&#;n emzirme düzeni olu&#;turman&#;zda yard&#;mc&#; olaca&#;&#;n&#; dü&#;ünüyoruz.
• Bebe&#;inizi formül mamayla besliyorsan&#;z yine saatte bir beslendi&#;inden emin olun.
• Bebe&#;in cildinin rengine dikkat edin. Sar&#; rengin giderek koyula&#;mas&#; bilirubin seviyesinin art&#;&#;&#;na dikkat çeker.
• Bebek daha çok mu uyumak istiyor? Uyku aral&#;klar&#;n&#; ve uyku sürelerini not edin.
• Bebe&#;in i&#;tah&#; ne durumda? Emmekte güçlük geçiyor mu? &#;stemiyor mu? Mutlaka not edin.
Do&#;umdan sonraki ilk hafta bebe&#;in sar&#;l&#;k takibi aç&#;s&#;ndan önemli.
Bebekte sar&#;l&#;&#;a ve yüksek bilirubin düzeyine dair herhangi bir belirti gördü&#;ünüzde mutlaka doktorunuzla ileti&#;ime geçin.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; &#;çin Neler Yap&#;lmal&#;?
Fizyolojik sar&#;l&#;k genellikle özel bir tedavi uygulanmaks&#;z&#;n iki hafta içinde kendili&#;inden geçer.
Bu süre zarf&#;nda bebe&#;in kan&#;n&#;n bilirubin seviyesi aç&#;s&#;ndan kontrol edilmesi gerekebilir.
Baz&#; bebeklerin ise fototerapi denilen &#;&#;&#;k tedavisine ihtiyac&#; olabilir.
Fototerapi yönteminde bebek alt&#;nda sadece bez olacak &#;ekilde soyulur.
• Gözleri, &#;&#;&#;ktan zarar görmesin diye bir maskeyle kapat&#;l&#;r.
• Bebek özel parlak mavi &#;&#;&#;&#;&#;n alt&#;na yat&#;r&#;l&#;r.
• Bu &#;&#;&#;k vücudun bilirubini idrar ve kaka yoluyla kolayl&#;kla atabilmesi için derinin içinde bir kimyasal reaksiyona yol açar.
• Bilirubin suda çözünür hale gelir.
• Bilirubin seviyesine ba&#;l&#; olarak bu tedavi birkaç saat de sürebilir birkaç gün de.
Fototerapinin
- bilirubin seviyesini yeterince dü&#;ürmedi&#;i ya da
- yeterince h&#;zl&#; bir dü&#;ü&#;e yol açmad&#;&#;&#; durumlarda sar&#;l&#;&#;&#; çok ciddi olan bebekte kan de&#;i&#;imine gidilebilir.
Bebe&#;in kan&#;n&#;n bir k&#;sm&#; donörden al&#;nan kan ile de&#;i&#;tirilir. Bu nadir ihtiyaç duyulan bir yöntemdir.
Patolojik sar&#;l&#;k geçiren bebeklerde tedavinin gidi&#;at&#; sar&#;l&#;&#;&#;n alt&#;nda yatan hastal&#;&#;a ba&#;l&#;d&#;r.
Patolojik sar&#;l&#;&#;&#;n pek çok nedeni olabilir ve bu problemi bulup tedaviye karar vermek için pek çok test yap&#;lmas&#; gerekebilir.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Güne&#; I&#;&#;&#;&#;
funduszeue.info sitesi uzmanlar&#;na göre yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; geçiren bebe&#;i bir pencerenin ard&#;ndan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#;na maruz b&#;rakmak bilirubin seviyesini dü&#;ürmeye yard&#;mc&#; olabilir. Ancak bunun için bebe&#;in ç&#;plak olmas&#; gerekir.
Bu yüzden evinizin &#;s&#;s&#;ndan ve bebe&#;in ü&#;ümeyece&#;inden emin olman&#;z gerekir. Yenido&#;an bebeklerin do&#;rudan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#;na maruz b&#;rak&#;lmamas&#; gerekir çünkü güne&#; yan&#;&#;&#; olabilirler.
Di&#;er yandan baz&#; uzmanlar da bebe&#;i do&#;rudan ya da dolayl&#; yoldan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#;na maruz b&#;rakman&#;n art&#;k fototerapinin bir alternatif olarak görülmedi&#;ini söylüyor.
La Leche League International uzmanlar&#;,
- dolayl&#; yoldan al&#;nan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#; seviyesine çok güvenilemeyece&#;ini,
- do&#;rudan güne&#; &#;&#;&#;&#;&#;n&#;n ise bebe&#;in vücut &#;s&#;s&#;nda tehlikeli bir yükseli&#;e ve
- cilt yan&#;&#;&#;na neden olabilece&#;ini belirtiyor.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; Mama ile Geçer mi?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;n&#;n mama ile geçmesi gibi bir durum söz konusu de&#;ildir.
Bu konu fizyolojik sar&#;l&#;&#;&#;n anne sütü alan bebeklerde daha s&#;k görülebilmesinden kaynaklan&#;yor.
Ya&#;am&#;n ilk günlerinde bebek çe&#;itli nedenlerle (bebe&#;in yeterince ememesi, s&#;k beslenmemesi, annenin içinde bulundu&#;u durum vs.) yeterli beslenemedi&#;inde ve kilo kayb&#; ya&#;ad&#;&#;&#;nda kandaki bilirubin seviyesinin artt&#;&#;&#; görülür.
S&#;k ve etkin emzirme seanslar&#; bebe&#;in bedeninden bilirubini atmas&#;n&#; sa&#;lar.
Kolostrum (a&#;&#;z sütü), bilirubin aç&#;s&#;ndan zengin olan mekonyumun (ilk d&#;&#;k&#;) bebe&#;in bedeninden ç&#;k&#;&#;&#;n&#; tetikler.
Böylece yüksek seviyelerde bilirubinin kan dola&#;&#;m&#;na yeniden girme olas&#;l&#;&#;&#; azal&#;r.
Her saat ba&#;&#; ya da 2 saatte b&#;r emen yen&#;do&#;anlar daha s&#;k &#;drar ve d&#;&#;k&#; ç&#;kar&#;r, böylece b&#;l&#;rub&#;n ba&#;&#;rsaklardan daha etk&#;n &#;ek&#;lde at&#;l&#;r.
Çe&#;itli nedenlerle anne sütü ile yeterince beslenemeyen ve bilirubin seviyeleri yüksek bebekler için doktorlar formül mama deste&#;i önerirler.
Burada amaç bebe&#;in daha çok idrar ve d&#;&#;k&#; yoluyla bedeninden yüksek seviyelerdeki bilirubini bir an evvel atmas&#;n&#; sa&#;lamakt&#;r.
Bebek Emzirme yaz&#;m&#;z temel bilgiler aç&#;s&#;ndan yararl&#; bir kaynak. Buradan okuyabilirsiniz.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#; ve Emzirme
Anne sütü bebek için en ideal besin kayna&#;&#;.
Ara&#;t&#;rmalara göre yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;, anne sütü ile beslenen bebeklerde formül mama ile beslenen bebeklere göre daha yayg&#;n &#;ekilde görülüyor.
Ancak bu durum daha çok,
- Bebe&#;in emme becerisinin henüz çok geli&#;memi&#; olmas&#;,
- Annenin süt üretiminin henüz tam olgunla&#;mamas&#; gibi nedenlerle yenido&#;an bebe&#;in beslenememesinden kaynaklan&#;yor.
Do&#;umdan sonraki ilk 24 saatte yenido&#;an bir bebek her beslenmede sadece 1 çay ka&#;&#;&#;&#; süt alabiliyor. Her geçen gün bu oran art&#;yor.
Bebe&#;inizin emziriyorsan&#;z, onu özellikle ilk birkaç gün, günde en az kez beslemeye özen gösterin.
Bu,
- daha çok süt üretmenizi sa&#;lad&#;&#;&#; gibi
- bebe&#;in kan&#;ndaki bilirubin seviyesinin dü&#;mesine de yard&#;mc&#; olur.
Bebek Emzirme: Temel Bilgiler ve Detayl&#; Anlat&#;m yaz&#;m&#;z yenido&#;an bebe&#;in ne s&#;kl&#;kta emmesinden bebek emzirme düzenine kadar faydal&#; bilgilerle konuyu ayd&#;nlat&#;yor.
Bebek Emzirme K&#;lavuzu yaz&#;m&#;z emzirme sürecinde kafan&#;zda olu&#;abilecek pek çok soruya yan&#;t veriyor.
Anne sütü yaz&#;m&#;z ise anne sütünün içeri&#;i ve neden gerekli oldu&#;una dair pek çok bilgi içeriyor. Fayda bulaca&#;&#;n&#;za inan&#;yoruz.
Yenido&#;an Sar&#;l&#;kl&#; Bebe&#;i Olan Anne Nas&#;l Beslenmeli?
Yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#; ve emzirme söz konusu oldu&#;unda annenin beslenmesi büyük önem ta&#;&#;r.
Anne sa&#;l&#;kl&#; ve dengeli bir beslenme plan&#; yapmal&#; ve ona uymal&#;d&#;r.
Uygun beslenme modeli,
- Karaci&#;er faaliyetlerini destekler.
- Karaci&#;er üstündeki yükü azalt&#;r.
- Anne sütü alan bir bebe&#;in karaci&#;eri de süt yoluyla anneden ald&#;&#;&#; g&#;dan&#;n içeri&#;iyle ayn&#; &#;ekilde desteklenir.
Annenin beslenme plan&#; içinde olmas&#; gerekenler:
• Lif aç&#;s&#;ndan zengin besinler
• Taze ve mevsiminde meyve ve sebzeler
• Bol su
• Somon
• Tam tah&#;ll&#; ekmekler
Peki emziren anne hangi yiyeceklerden uzak durmal&#;?
• Alkol
• Rafine karbonhidratlar
• Paketli g&#;dalar
• Füme yiyecekler
• Çi&#; ve pi&#;memi&#; yiyecekler
Yenido&#;an Sar&#;l&#;&#;&#;na Dair K&#;sa Bilgiler
Nationwidechildrenshospital uzmanlar&#;n&#;n verdi&#;i bilgilere dayanarak a&#;a&#;&#;da yenido&#;an sar&#;l&#;&#;&#;yla ilgili k&#;sa bir özet bulacaks&#;n&#;z.
• Sar&#;l&#;k yenido&#;an bebeklerde s&#;k rastlanan bir hastal&#;kt&#;r.
• Genellikle geçicidir ve bebekte hasar b&#;rakmaz.
• Nadiren sar&#;l&#;k ciddi boyutlara ula&#;abilir ve ya&#;am&#; tehdit eder.
• Sar&#;l&#;k uzarsa (2 haftadan uzun sürerse), ciddi seviyelere ula&#;&#;rsa (çok yüksek bilirubin seviyeleri) ya da patolojikse (alt&#;nda bir hastal&#;k yat&#;yorsa), acil müdahale, çe&#;tli testler ve etkin tedavi komplikasyonlar&#; önlemek aç&#;s&#;ndan çok önemlidir.
Umar&#;m size fayda sa&#;layan bir içerik okudu&#;unuzu dü&#;ünüyorsunuzdur ve yorumlar&#;n&#;zla katk&#;da bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geli&#;tirmemizi sa&#;layacakt&#;r. Te&#;ekkürler.
Kaynaklar: funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info
Bebeklerde Sarılık
Sarılık, yenidoğan bebeklerde sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Bazı faktörler yenidoğanda sarılık görülme ihtimalini artırır. Annenin gebelik yaşı ne kadar küçükse bebeklerde sarılık görülme oranı o kadar artar. Siyah olmak, Doğu Asyalı olmak, bebeğin erken doğması sarılık hastalığı görülmesi için risk faktörleridir. Kardeşinde sarılık öyküsü olan bebeklerde de sarılık daha fazla görülür.
Sarılık Neden Olur?
Fizyolojik Sarılık: Psikolojik sarılık türüne göre daha sık görülür. Genelde sarılık değeri; belli değerin üzerine çıkmaz. Oluşma nedenleri arasında şunları sıralanabilir:
- Yenidoğan bebeklerde alyuvar ömrünün erişkine göre daha kısa olması.
- Bilirubin maddesini karaciğerden bağlayarak uzaklaştıran enzimin aktivasyonunun yeterli olmaması.
- Bağırsak bakteri sayısının azlığı.
- Bağırsak hareketlerinin ve dışkılamanın yetersiz olması.
Patolojik Sarılık: Daha nadir görülür. Tedavi edilmezse, yenidoğan bebek için ciddi sorunlar oluşturur.
Yenidoğan Sarılığı ve Patolojik Sarılık Arasındaki Fark Nedir?
Genellikle fizyolojik sarılık olarak adlandırılan ve sık görülen yenidoğan sarılığı, doğumdan gün sonra başlar. Patolojik sarılık olan daha nadir görülen çeşidi ise doğumdan hemen sonra ortaya çıkar. Zamanında doğan bebeklerin yüzde 60’ı, erken doğan bebeklerin yüzde 80’i sarılık olur. Öncelikle "biluribin" denilen sarılık pigmentinin deride birikmesi sonucu sarı bir cilt görünümü mevcut olur. Yenidoğan bebeklerde sarılık belirtileri arasında sarılık değerlerinin yükselmesine bağlı olarak; bebeğin meme emmesinde azalma, uykudan zor uyanma, ateş, tiz sesle ağlama, kasılma, hızlı nefes alma gibi bulgulara kadar değişen geniş bir belirti yelpazesi bulunur.
“Bebeğin sarılık olduğunu nasıl anlarız?” diye düşündüğünüzde yenidoğan bebeğin sarılık olduğu öncelikle gün ışığında bakılan göz aklarından ve cildinden anlayabilirsiniz. Çünkü bebeğin normalde beyaz olan göz akları, sarılık değerleri yükseldikçe sarı renk almaya başlar. Göz beyazında sarılık için bebeğinizin göz aklarına dikkatli bakın. Sarılık başlangıcında önce bebeğin yüzünde ve gövdesinin üst kısmında sarı renk ortaya çıkar. Sarılık değerleri yükselmeye başladığında kollar ve bacaklarda da görülmeye başlar.
Yenidoğan sarılığı genelde aile ve hekim uyumu içinde takip edildiğinde bebekler için tehlikeli değildir. Bebekler için tehlikeli olan sarılıklar ilk günden itibaren hızla yükselen ve patolojik sarılık olarak adlandırılan sarılık tipleridir. Bu tip sarılıklarda en önemli sorun beynin belirli bölgelerine bilirubin pigmentinin yerleşmesi sonucu gelişen ağır nörolojik hasarlanmadır.
Patolojik Sarılık Belirtileri Nelerdir?
Patolojik sarılık belirtileri şöyle sıralanabilir:
- İlk gün başlaması
- Derinin kirli yeşil renk olması
- İdrarın çay rengi olması
- Dışkı renginin camcı macunu renginde olması.
- Kanda alyuvarların aşırı parçalanması sonucu oluşan derin kansızlık bulguları
- Kusma
- Annesi emzirmeye çalışsa da annenin memesini emmeme
- Kilo kaybı
- Hızlı nefes alma veya nefes durması
Anne ve Bebek Arasında Kan Uyuşmazlığı Olduğunda da Sarılık Görülür mü?
Anne ve bebek arasında kan uyuşmazlığı durumunda iki tip sarılık görülür.
AB0 Uyuşmazlığı: İlki annenin kan grubu Sıfır (0), bebeğin A veya B olduğu durumlarda gelişen AB0 uygunsuzluğu olarak tanımlanan tiptir. Daha sık görülmesine rağmen daha hafif seyirlidir.
RH Uyuşmazlığı: Anne kan grubu Rh (-), bebek Rh (+) olduğu durumlarda gelişen ve Rh uygunsuzluğu olarak tanımlanan sarılık çeşididir. Hafif formdan ağır forma kadar değişen klinik bulgularla seyreder.
Sarılık Tedavisi Nasıldır?
“Sarılık nasıl geçer?” sorusuna verilecek en yaygın cevap ışık tedavisidir. Öncelikle fototerapi denilen ışık tedavisi yapılır. Işık tedavisi ile deri ve derialtı dokulara yerleşmiş olan bilirubin pigmentleri vücuttan uzaklaştırılır. Işık tedavisi sarılık değerine göre yoğun veya standart olarak yapılır. Genellikle 24 saatlik tedavi yeterli olur. Sarılık değerleri yaş ve ağırlığının durumuna göre risk teşkil etmeyen düzeylere inince ışık tedavisi sonlandırılır. Işık tedavisinden sonra yine sarılık kontrollerine devam edilir. İzlemlerde yaş ve ağırlığına göre yükselme gösterirse ışık tedavisi tekrarlanır. Kan uyuşmazlığı olan vakalarda ışık tedavisine ilave olarak ilaç tedavisi yapılabilir. Işık tedavisi ile düzelmeyen ve ilaç tedavisine cevap vermeyen sarılık olan bebek için kan değişimi yapılarak bilirubin değerleri düşürülür.
Yenidoğan Bebeklerde Sarılık Kendiliğinden Geçer mi?
Fizyolojik sarılık denilen tip, büyük oranda tedavi edilmeden zaman içinde sarılık değerleri azalarak kendiliğinden geçebilir. Ancak bebeğin yaşına, kilosuna bağlı olarak daha önceden belirlenmiş değerlerin üzerinde seyreden sarılık değerlerinin mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Belli durumlarda ilaç kullanmak gerekebilir. Fototerapi (ışık tedavisi) ile düzelmeyen ve kan uyuşmazlığı olan bebeklerde; immunglobülin denilen serumlar kullanılır. Nadiren uzamış sarılık olgularında fenobarbital denilen ilaçlar da kullanılabilir.
Anne Sütüyle Beslenen Bebeklerde Sarılık Riski Yüksek midir?
Anne sütüyle beslenen bebeklerde erken başlangıçlı ve geç başlangıçlı olmak üzere anne sütü sarılığı görülebilir. Erken başlangıçlı olan tip, mama ile beslenen bebeklere göre kat fazla oranda görülür. Ancak bu bilirubin değerleri nadiren 15 mg/dl geçer ve fototerapi ile düzelirler. Anne sütünün geç gelmesi, dışkılamanın gecikmesi gibi nedenlerle oluşur. Sık emzirme ve anneye emzirme eğitiminin verilmesi ile geçer. Geç başlangıçlı olan tip 'inci günlerde oluşan; nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber anne sütündeki bazı maddelere bağlı olarak oluştuğu düşünülen çeşididir. Peki bu sarılık ne zaman geçer? hafta sürebilir. Çoğunlukla tedavi gerektirmez. Gerekirse ışık tedavisi yapılır. Anne sütüne devam edilir. Tanı ve tedavi amaçlı anne sütü kesinlikle kesilmez.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Sağlık Rehberi
Yenidoğan sarılığı nedir?
Sarılık bilirubin adı verilen, cilde sarı rengi veren bir maddenin kandaki seviyesinin yükselmesi ve deride birikmesi sonucu oluşur. Zamanında doğan yenidoğan bebeklerin %60’ında; erken doğan bebeklerin ise %80’inde yenidoğan sarılığı görülür.
Yenidoğan bebeklerde sarılığın erken tespiti ve takibi oldukça önemlidir çünkü, sarılık çoğunlukla kendiliğinden geçse de, bazı durumlarda bilirubin yüksek seviyelere ulaşıp beyin hasarına neden olabilir. Bu yüzden sarılığı olan yenidoğanların özellikle ilk bir hafta-on gün içindeki doktor takipleri son derece önemlidir. On günden sonra kan beyin bariyeri kapanarak bilirubinin kandan beyne geçmesinin engellendiği kabul edilir.
Yeni doğan bebeğin sarılık olduğu nasıl anlaşılır?
Yeni doğan bebekte sarılık olduğu bebeğin vücudundaki belirtilerden anlaşılabilir. Yeni doğan bebeklerin göz aklarında, burun çevrelerinde ve yüzlerinde görülen sarı renk sarılığın belirtisidir. Sarı renk hastalığın ilerlemesi ile tüm gövdede görülür. Parmakla hafifçe burun ya da karın cildine bastırılıp kaldırıldığında sarı renk daha bariz bir şekilde tespit edilebilir.
Bilirubin yükseldikçe bebekte ne gibi belirtiler oluşur?
Kanda yükselen bilirubin bebekte uyku yapar. Sarılığı olan bebek emmek istemez, uyumak ister. Bu durumda beslenmenin azalmasına bağlı olarak atılım azaldığı için bilirubin daha da yükselir ve kısır döngü başlar. Eğer bilirubin çok yükselip beyni etkilemişse (kernikterus), o zaman bebek tiz sesle ağlamaya başlar, başını geriye atar ve tablo havale geçirmeye kadar kötüleşebilir. Bu durumdaki bir bebekte ileri dönemde çoğunlukla zeka ve motor gelişim geriliği, işitme, görme sorunları oluşur.
Sarılık sebepleri
Yenidoğan bebeklerde fizyolojik sarılık genellikle hayatın ikinci günü başlar, üçüncü ve dördüncü günlerde en yüksek seviyesine ulaşır, daha sonra giderek azalır.
Yenidoğanda sarılık oluşturabilecek ve yakın takip gerektiren diğer nedenler arasında en önemli sebeplerden birisi kan grubu uygunsuzluğudur. Annenin kan grubu Rh (-), bebeğin kan grubu Rh (+) olduğunda Rh uygunsuzluğu; annenin kan grubu O, bebeğin kan grubu A, B veya AB grubu olduğunda ise ABO uygunsuzluğu olmaktadır. Anne ve bebek arasında kan grubu uygunsuzluğu olduğunda annede bebeğin kan grubuna karşı antikorlar gelişir. Anne kanında oluşan bu antikorlar plasenta yoluyla bebeğe geçer ve bebeğin alyuvar hücrelerinin parçalanmasına yol açar. Bunun sonucunda açığa çıkan fazlaca bilirubin, bebekte sarılık ortaya çıkmasına neden olur.
Hangi bebekler sarılık açısından daha dikkatli takip edilmelidir?
- Erken doğmuş bebekler,
- Doğum esnasında kafa derisi altında kanama meydana gelmiş olanlar,
- İlk 24 saatte sarılığı tespit edilenler,
- Emme sorunu olup buna bağlı olarak iyi beslenemeyen bebekler,
- Sarılığı iki haftadan uzun süren bebekler,
- Büyük kardeşlerinin bebeklik dönemlerinde ışık tedavisi gerektirecek kadar sarılık tespit edilmiş olanlar.
Yenidoğan sarılığı nasıl tedavi edilir?
1-Fototerapi(Işık terapisi): Bebeğin doğum yaşına, kilosuna ve premetüre olup olmamasına göre belli çizelgeler oluşturulmuştur. Bu çizelgelere göre bilirubin belli bir seviyeyi bulduğunda tedaviye başlanır. Bebeğiniz özel bir ışık kaynağı altına yerleştirilir. Mavi-yeşil spektrumda ışık kaynağı kullanılır. Bu ışık bilirubinin idrar ve dışkı yoluyla vücuttan atılmasını sağlar. Fototerapi bebeğe herhangi bir şekilde zarar vermez. Bebeğin gözleri ışıktan zarar görmemesi için kapatılır. Bazen yan etki olarak ciltte kırmızı döküntüler, bronzlaşma veya sık ve sulu dışkılamaya neden olabilir. Aralıklarla bebeğin kanı alınarak bilirubin düzeyinin güvenli sınıra düşüp düşmediği kontrol edilir. Işık tedavisi sonlandırıldıktan bir iki gün sonra bilirubin seviyesi genellikle tekrar yükselir. Bu dönemde de doktor kontrolü tavsiye edilir.
2-İntravenöz immunoglobulinler: Eğer sarılık anne ve bebek arasındaki kan grubu farklılıklarına bağlı ise bu durumda anneden geçen antikorlar kırmızı kan hücrelerinin yıkılmasına neden olabilir. İntravenöz immuno globulin uygulaması ile antikor düzeyi azaltılabilir ve kan değişimi riskini azaltabilir.
3-Kan değişimi: Ciddi sarılık vakalarında, diğer tedavilere yanıt alınamadığında bebeğin kanının değiştirilmesi gerekebilir.
Anne sütü sarılığı
Anne sütüne bağlı sarılık uzun yıllardan beri bilinmektedir. Anne sütü sarılığı erken ve geç olmak üzere iki dönem halinde incelenirse de ikisi arasında net bir ayrım yapmak güçtür ve aynı olayın devamı gibi de düşünülebilir. Erken anne sütü sarılığı ilk birkaç gün içinde görülür ve anne sütünün özelliklerinden ziyade, emzirmedeki teknik yanlışlıklar nedeniyle yetersiz anne sütü alımı nedeniyle görülür.
Geç anne sütü sarılığı ise 3,5 günden sonra yavaş yavaş artan hiperbilirubinemi ile karakterizedir ve anne sütü içindeki bazı maddeler ile ilişkilidir. Bilirubin yüksekliği 2. haftaya kadar devam eder ve daha sonra yavaş yavaş azalarak birkaç ay içinde normale döner. Bebeklerde hemoliz bulgusuna veya herhangi bir hastalık belirtisine rastlanmaz. Tartı alımı ve bağırsak fonksiyonları normaldir. Tanı ancak diğer patolojik nedenleri ekarte ederek konur. Bu sarılık şekli haftaya kadar uzayabilir.
Unutmayalım ki;
Bebeğinizin karın, kol ve bacaklarında sarılık varsa, bunun yanısıra çok uyuyorsa emmesi de zayıflamışsa kaçıncı gününde olursa olsun hemen doktorunuza başvurmalısınız. Çünkü bunlar bilirubin düzeyinin yükselmiş olduğunun göstergeleridir.
Bebeğinizde sarılık varsa doktor takibi yanında onu sık ve iyi beslemeniz sarılığın çabuk atlatılması açısından önemlidir.
Yenidoğan sarılığı sık olarak görülmesine ve birçok bebekte de kendiliğinden geçmesine rağmen bu durum her bebek için geçerli değildir. Hangi yenidoğanda bilirubin düzeyinin tehlikeli seviyeye ulaşacağı her zaman tahmin edilemeyeceği için bebeğinizin ilk üç-beş gün içerisinde bir doktor tarafından görülmesi çok önemlidir. Böylece, tedavi edilmediğinde kalıcı problemlere neden olabilecek bir hastalığı kolaylıkla önlemiş olursunuz.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası