Gebelik istemi olan ve belirli bir süre korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebe kalamayan çiftlerde; erkekte bir problem olup olmadığını araştırmak için yapılan testlerin başında sperm testi (spermiyogram, semen analizi) gelmektedir.
Sperm testi yaklaşık olarak günlük cinsel perhiz sonrasında verilmelidir. Çünkü; yeterli cinsel perhiz uygulanmadan erken verilen sperm testlerinde; semen miktarında düşüklük ortaya çıkabilmektedir. Ancak sperm hücrelerinin hareketliliği veya morfolojisi (sperm hücre yapısı) üzerinde kısa süreli cinsel perhizin (< 2gün) bir etkisi yoktur.
Uzun süreli cinsel perhiz sonrası verilen sperm testlerinde ise;
Bu nedenle; sperm testi belirtilen cinsel perhiz sürelerine dikkat edilerek verilmelidir, bu şekilde yanlış sonuç çıkmasının önüne geçilmiş olacaktır.
Toplama yönteminden bağımsız olarak, semen örneği toplandıktan sonra 1 saat içinde değerlendirilmelidir.
Eğer sperm testi sonuçlarında bir anormallik saptanırsa sperm testi mutlaka 4 hafta sonra tekrar edilmeli ve ilk testte çıkan anormallik 4 hafta sonra verilecek olan ikinci sperm testinde de teyit edilmelidir. Çünkü sperm testinde bakılan parametreler hiç bir problem saptanmamış erkeklerde bile zaman içerisinde değişkenlik gösterebilmektedir.
Normal Referans Değerler
Sperm testi parametrelerinin normal değer sınırları;
Volüm | ml |
Sperm Konsantrasyonu | 15 milyon/mililitre |
Toplam Sperm Sayısı | 39 milyon |
Toplam Hareketlilik | %40 |
İleri Doğru Hareketlilik | %32 |
Normal Yapıda Sperm Oranı | %4 |
Sperm testi sonucunda, değerler belirtilen normal sınırların altında çıkarsa ek klinik ve labaratuvar değerlendirmesi gerekmektedir. Hafif düzeyde düşük çıkan semen volümü, sperm motilitesi ve anormal sperm oranı normal olduğunda çok az öneme sahip olabilir. Ancak; semen volümü belirgin şekilde azalmışsa, hareketli sperm yüzdesi çok düşük çıkmışsa ya da normal sperm oranı çok düşükse; mutlaka detaylı olarak değerlendirilme gerekir.
Erkeğe bağlı kısırlık riski; sperm sayısı, hareketliliği veya normal sperm oranı değerlerinden
Semen (Meni) Miktarı
Sperm testinde, meni miktarı azsa veya yoksa aşağıdaki nedenlerden bir tanesi bu problemin sebebi olabilir. Nedir bu nedenler?
Meni miktarında azalmaya neden olabilecek bu problemler açısından erkek detaylı olarak değerlendirilmelidir ve gerekli tedaviler uygulanmalıdır.
Sperm Yoğunluğu ve Toplam Sperm Sayısı
Bu noktada karşımıza çıkan problemleri şu şekilde tanımlayabiliriz.
Azospermi: Menide hiç sperm hücresi olmaması
Oligospermi: Sperm yoğunluğunun 15 milyon/ml den düşük olması
Şiddetli Oligospermi: Sperm yoğunluğunun 5 milyon/ml den düşük olması
Azospermi nedenlerini, ne yapılması gerektiğini, nasıl tedavi edildiğini “AZOSPERMİ” başlıklı yazımızda detaylı olarak okuyabilirsiniz.
Burada önemli bir durum “şiddetli oligospermi” sonucudur. Şiddetli oligospermiye;
Bu nedenle; şiddetli olispermi saptanması durumunda hastalar mutlaka
Genetik, hormonal, ultrason değerlendirmesi sonrasında şiddetli oligospermiye neden olan durum saptanıp uygun tedavinin başlanması gerekiyor.
Şiddetli Oligospermi Varlığında Gebelik İçin Ne Yapılmalı?
Şiddetli oligospermisi olan erkeklerde sperm sayısı çok düşük olduğu için normal yolla gebelik elde etme şansı ciddi olarak azalmıştır.
Eğer herhangi bir neden bulunamazsa şiddetli oligospermi varlığında gebelik istemi olan çiftlerde aşılama tedavisi veya tüp bebek tedavisi uygulanarak gebelik elde edilebilmektedir.
Sperm Hareketliliği (Sperm Motilitesi)
Sperm hareketlilik oranı, hareket eden sperm sayısının toplam sperm sayısına oranı olarak kabul edilmektedir. Sperm hareketlilik derecesi kendi arasında 4 gruba ayrılmaktadır.
Grade 4: ileri hızlı hareketli
Grade 3: ileri yavaş hareketli
Grade 2: ileri hareketin olmadığı ancak yerinde hareketli
Grade 1: hareketsiz spermler
İleri hareketli sperm sayısı hesaplanırken Grade 3 ve 4 spermler hesaplamaya dahil edilirken; toplam hareketli sperm sayısı hesaplanırken Grade spermler hesaplamaya dahil edilir.
Genel olarak düşük sperm hareketliliği (astenospermi)
İleri hareketli sperm sayısı oranı %32’nin altındaysa erkek infertilitesi riski 5 kat artmaktadır.
Sperm Hareketliliğinde Problem Olan Çiftlerde Gebelik Tedavisi
İleri hareketli sperm sayısı azaldıkça gebelik oluşma şansı da azalmaktadır. Bu durumda gebelik için aşılama veya tüp bebek tedavisi uygulanabilmektedir.
Eğer toplam ileri hareketli sperm sayısı 5 milyonun altındaysa aşılama tedavisinin başarı şansı çok azalmaktadır. Bu değer 1 milyonun altındaysa aşılama tedavisi tercih edilmemelidir.
Toplam ileri hareketli sperm sayısı 1 milyonun altındaysa tüp bebek tedavisi tercih edilmelidir.
Sperm Yapısı (Morfolojisi)
Sperm morfolojisi (yapısı) sperm üretim mekanizmasının kalitesini gösteren bir parametredir. Sperm yapısındaki anormallikler sperm hücresinin 3 farklı bölgesinde görülebilmektedir;
I) Spermin baş kısmı
II) Spermin boyun kısmı
II) Spermin kuyruk kısmı
Sperm yoğunluğu ve ileri hareketli sperm yüzdesi infertil erkekleri; fertil erkeklerden ayırmada değerli olsa da, sperm yapısı (morfolojisi) en ayırt edici değerlerden biridir.
Anormal yapıda ki sperm oranı arttıkça normal yoldan gebelik şansı da bir o kadar azalmaktadır. Çünkü şekil bozukluğu olan spermlerin yumurtayı dölleme kapasitesi çok düşüktür.
Sperm Şekil Bozukluğu Olan Çiftlerde Gebelik Tedavisi
Sperm şekil bozukluk oranı aşılama tedavisinin başarı şansını belirleyen önemli bir kriterdir. Çok ciddi sperm hücre anormalliklerinde aşılama tedavisinin başarı şansı azalmaktadır.
Sperm morfolojisinde (yapısal) ciddi problem saptanan hastalarda; tüp bebek tedavisinde, IMSI adı verilen teknikle (çok büyük büyütme imkanı sağlayarak en sağlıklı spermin seçilme imkanını sağlayan bir yöntem) normal yapıda ki sperm hücreleri bulunarak yüksek gebelik başarısı yakalanabilmektedir.
Çünkü; tüp bebek tedavisinde bile sperm şekil bozuklukları, spermin yumurtayı dölleme oranını olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle tüp bebek tedavisinde yüksek gebelik başarısı için sağlıklı yapıda ki spermlerin bulunarak, bu spermlerin kullanılması gerekiyor.
Sperm sayısının olması gereken miktar mililitre başına 15 milyon sperm ile milyondan fazla sperm arasında değişir. Mililitre başına 15 milyondan az veya ejakülat başına 39 milyondan az sperm düşük kabul edilir. Düşük sperm sayısı genellikle oligospermi olarak adlandırılır. Yüksek veya ortalamanın üzerindeki sperm sayısı milimetre başına milyonu aşıyor. Normal sperm değerleri ise şu şekildedir:
İdeal sperm hareketliliği oranı baba olmak için oldukça önemlidir. milyon spermi olan ancak % 30u aktif olan insanlar ile 50 milyon spermi olan ve %60 hareketliliğe sahip kişilerin çocuk sahibi olma şansları aynıdır. Sperm hareketliliğini değerlendirirken, kaç sperm ilerleyeceği ve hareketsiz sperm sayısı gibi faktörler dikkate alınmalıdır.
Ayrıca, hareketli spermlerin kaçının normal bir şekle sahip olduğu da önemlidir. Genellikle hastalar duyduklarında çok şaşırırlar ancak spermden 4ünün normal olduğunu bilindiğinde sonucun normal olduğu görülür. Bu, üretim sürecinde spermin % 95inin yanlış paketlenmiş olabileceği anlamına gelir. Son yıllarda bu parametrelere spermin taşıdığı genetik materyalin (DNA) zarar derecesinin kontrolü de eklenmiştir.
Sperm sayısını artırmak için bazı yöntemler bulunmaktadır. Sperm sayısının düşük olmasının nedeni; anatomik veya genetik bir hastalık değilse veya kişi ateşli bir hastalık geçirmemişse yaşam kalitesini artırarak sperm sayısı artırılabilir. Kaliteli bir yaşam elde etmek için sigara ve alkol içmekten kaçınmak, düzenli ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarına dikkat etmek ve düzenli egzersiz yapmak tavsiye edilir.
Günümüzde piyasada antioksidan veya besin takviyesi olarak sunulan, sperm miktarını veya kalitesini artırdığı söylenen ürünler bulunmaktadır. Bu ürünlerin faydalı olabilmesi için anatomik ve genetik problemlerin detaylı bir şekilde kontrol edilmesi ve bu tedavilerin bir sağlık mesleği mensubu gözetiminde yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde bu maddelerin büyük miktarlarının yarardan çok zarara neden olabileceği unutulmamalıdır.
Sperm sayısını artırmak için yenilebilecek besinler sperm sayısı ve kalitesini iyileştiren niteliklere sahiptir. Hiçbir gıda spermin miktarını ve kalitesini önemli ölçüde artıramaz, ancak sağlıklı bir vücutta sağlıklı sperm üretilir. Bu nedenle sağlıklı beslenme, sperm sağlığı ve genel sağlık için çok önemlidir. Likopen selenyum, A vitamini, E vitamini ve D vitamini gibi besinler içeren birçok sebze, meyve, kuru gıda ve kuruyemiş tüketilirse genel sağlığa fayda sağlayabilir. Bu da sperm kalitesini ve sperm sayısını artırabilir.
Sperm sayısını artırarak doğurganlığı artırmak için yapılabilecekler aşağıdaki gibidir:
Sperm sayısını ölçmek için öncelikle bir örnek alınması gerekir. Alınan örnekteki sperm sayısını kontrol edilir. Bu amaçla erkekten bir meni örneği alınır ve ardından meni için analiz edilir. Dünya Sağlık Örgütünün belirlediği rakamlara göre sağlıklı sperm sayısının mililitrede 20 milyon sperm olması gerekiyor. Hareketlilik, şekil ve canlılık gibi faktörler sperm ile birleştirilirse doğurganlık doğrudan etkilenecektir.
Doktorun, meni analizinden önce hazırlık sürecinde kişilere yardımcı olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken konular hakkında bilgi alınabilir. Bu şekilde en doğru sonuçlar elde edilebilir. En iyi sperm örneğini elde etmek için aşağıdakilere dikkat edilmelidir:
Yüksek kaliteli test örnekleri elde etmek için meni vücut sıcaklığında tutulmalıdır. Çok soğuk ya da çok sıcak bir ortamda tutulursa sonuç yanlış olur. Ayrıca meni vücuttan çıktıktan sonra 1 saat içerisinde test edilecek merkeze ulaştırılmalıdır.
Sperm numunesi spermi öldüren bir maddeyle temas ederse, erkek yoğun stres altında sperm numunesi verirse, laboratuvar görevlisinin hatası veya meni numunesinin kirlenmesi durumlarında, test sonuçları olumsuz etkilenebilir.
Sperm sayısının doğurganlığa etkisi doğrudandır. Düşük sperm sayısı, kadın gebeliği için elverişsiz bir durumdur. Bu süreçte sperm kalitesi de oldukça önemlidir. Erkeklerde düşük sperm sayısının neden olduğu kısırlık, çiftlerin çocuk sahibi olmasını engeller. Çiftler ayrıca doğurganlığı etkileyebilecek farklı sağlık sorunları ile karşılaşabilirler.
Çiftlerin bilgi eksikliği ve bilinçsizliğine bağlı olarak uzun süre deneme yapılmadan kısırlık olduğu düşünülebilir. Bir çiftin gebelik geliştirebilmesi için ortalama 6 ila 12 ay gerekebilir. Özellikle altı ay içinde başarılı bir şekilde hamile kalamayan 35 yaş üstü çiftler bir uzmana başvurabilir. Bu durumda doktorunuz sorunu anlayacak ve alternatif tedaviler planlamaya başlayacaktır.
Tablo halinde yaşa göre normal sperm sayısı aşağıdaki gibidir:
Yaş Aralığı | Normal Sperm Sayısı |
---|---|
39 milyon/mL ve üzeri | |
39 milyon/mL ve üzeri | |
38 milyon/mL ve üzeri | |
35 milyon/mL ve üzeri | |
33 milyon/mL ve üzeri | |
21 milyon/mL ve üzeri | |
15 milyon/mL ve üzeri |
Not: Bu tablo sadece referans değerlerdir ve tek bir sperm analizi sonucuna dayalı olarak bir tanı koymak uygun değildir. Sperm sayısı, hareketlilik, morfoloji gibi faktörlerin tümü doğurganlık durumunu etkileyebilir ve her bir çiftin durumu farklıdır. Bu nedenle, herhangi bir endişeniz varsa bir ürolog veya androloji uzmanına danışmanız önemlidir.
Sperm sayısının düşük olduğunu gösteren şeyler arasında ilk sırada çocuk sahibi olamamak gelir. Bunun dışında belirgin işaretler olmayabilir. Bazı durumlarda, genetik hormonal dengesizlikler sperm akışını engelleyerek belirti ve semptomlara neden olabilir. Düşük sperm sayısının belirtileri şunları içerebilir:
Sperm sayısının düşük olmasına neden olan etkenler şu şekilde sıralanabilir:
Sperm sayısı azalmasına neden olan bu faktörler, kişinin ileriki dönemde çocuk sahibi olmasını güçleştirir.
Sperm Sayısı | Kategori |
---|---|
15 milyon/ml veya daha fazla | Normal |
milyon/ml arası | Hafif Düşük |
milyon/ml arası | Orta Düşük |
milyon/ml arası | Şiddetli Düşük |
Sperm Kalitesi
Sperm Kalitesi | Kategori |
---|---|
Normal | %4 veya daha fazla morfolojik olarak normal sperm |
Hafif Morfolojik Anormallik | %4ten az morfolojik olarak normal sperm |
Orta Morfolojik Anormallik | %4ten az morfolojik olarak normal sperm |
Şiddetli Morfolojik Anormallik | Hiç morfolojik olarak normal sperm yok |
Not: Sperm kalitesi, sperm sayısı ve hareketliliği gibi faktörlerle birlikte değerlendirilir ve çiftin doğurganlık durumunu etkileyebilir. Ancak, tek bir test sonucuna dayanarak bir tanı konulmamalıdır.
Dr. Halil İbrahim Tekin
Erkek yönünden ilk yapılacak test şüphesiz sperm tahlilidir. Olguların neredeyse yarısında tahlillerde ya sperm sayısı ya da hareketi bozuk gelecektir. Burada ilk dikkat çeken değer sperm sayısı olmakta. Tahlil kağıdında sperm sayısı için normal değer olarak mililitrede 15 milyonun üzeri yazar. Bu değer, yılında Dünya Sağlık Örgütü’nün kabul ettiği sınırdır. Dolayısıyla bunun altında bir sonuç çıkması, ister istemez akılda soru işareti doğurmakta: Acaba çocuğumuz olmayacak mı? Gerçekten de öyle mi, yani 15 milyonun altında geldiyse çocuk olmaz mı?
Geçtiğimiz yıllarda, kısırlık nedeniyle başvuran erkek üzerinde yapılan detaylı bir araştırmanın sonuçları açıklandı. Bu çiftlerde kadına ait herhangi bir sorun yoktu. Bunun üzerine araştırmacılar erkeğin sperm sonuçlarına bakarak, hangi sayılarla eşlerini gebe bıraktıklarını hesapladı. Neticede görüldü ki; sperm sayısı normalden düşük de olsa doğal yolla gebelik olabiliyordu. Örneğin toplam hareketli sperm sayısı 1 ile 5 milyon arasında olanların yaklaşık dörtte birinde doğal yolla çocuk olmuştu. Hatta 1 milyondan düşük bile olsa gebelik mümkündü. Sayı yükseldikçe gebelik şansı da %’ye kadar yükselmekteydi.
Önemli olan mevcut spermlerin kalitesi
Kendi gözlemlerimiz de bu yönde olduğuna işaret ediyor, yani sayı ne kadar düşük olursa olsun doğal yolla çocuk olabilir. Burada önemli olan mevcut spermlerin kalitesi. Kaliteyi belirleyen ise spermlerin canlılığı ve oksidatif stres durumu. Canlılık hareketle anlaşılır. O nedenle sperm sayısına bakarken mutlaka hareketli spermleri hesaba almak gerekir. Diyelim toplamda sperm sayısı 5 milyon gelmiş. Hareketli sperm oranı ise % Bu durumda 5 milyon spermin %20’si, yani 1 milyonu hareketli demektir ki yukarıdaki araştırmaya göre bu çiftlerin %24’ü beklemekle, doğal yolla çocuk sahibi olabilecektir. Demek ki sayı düşük diye endişe etmeye gerek yok. Her zaman için gebelik olabilir. Tabii ki şans diğerlerine göre düşer ama yine de umut vardır.
Peki, tüp bebek yaptırsak nasıl olur?
Tüp bebeğin başarısı en fazla %’dir, yani tutmayabilir. Üstelik masrafı ve zahmeti de ayrı konu. Ancak doğal yolla aşamayacağımız sadece tüp bebekle sonuç alabileceğimiz durumların da olduğunu unutmayın. O nedenle makul bir süre bekledikten sonra hala gebelik görülmediyse tüp bebeğe geçilmesi gayet normaldir. Tüp bebek tutmazsa, yine doğal yolla olma umudu devam eder.
Oksidatif strese dikkat!
Oksidatif stres ise spermlerin içinde yüzdüğü seminal sıvıda zararlı metabolit birikimi nedeniyle olur. Bunlar spermin enerjisini sağlayan mitokondrinin ya da hareket ve döllenmeyi sağlayan sentriolün çalışmasını bozar. Daha ileri dönemlerde de DNA hasarı yaratarak spermin ölümüne yol açar. Oksidatif stresi ve DNA hasarlarını testlerle ölçmek mümkün. Uygun şekilde tedavi edilirlerse düzeltilebilir de.
Netice olarak, sperm sayısı ne olursa olsun, kalitesi bozulmamışsa doğal yolla gebelik beklenebilir. Ama burada çok önemli bir husus, kadının yumurta rezervi ve yaşıdır. Bunlarda bir sorun varsa beklemekle çocuk sahibi olma şansı hızlı bir şekilde düşer ve tüp bebek şansı da kaybolabilir. O nedenle şayet doğal yolla çocuk olması beklenecekse mutlaka kadın eşin de incelenmesi ve ondan sonra buna karar verilmesi gerekir.
#Sperm#Sperm Sayısı#Kısırlık
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası