Özür Abdesti Niyeti Nasıl Edilir

Adana İl Müftüsü Dr. Hasan Çınar, "Yaramdaki akıntı iki gündür devam ediyor. Öğleden önce aldığım abdestle, vaazı dinlemek ve namazı kılmak için camiye gidebilir miyim?" sorusuna cevap veren bir fetva yayınladı. 

Müftü Çınar'ın fetvası;

Soru: Yaramdaki akıntı iki gündür devam ediyor. Öğleden önce aldığım abdestle, vaazı dinlemek ve namazı kılmak için camiye gidebilir miyim?

Cevap: Evet, bu abdestle öğle/cuma vakti girmeden camiye gidip vaaz dinler ve yeniden abdest almadan cuma/öğle namazı kılınabilir.
Bir namaz vakti içinde akıntı gibi vb. durum abdest alıp namaz kılacak bir süre boyunca kadar kesilmiyorsa, bu kimse özür sahibi sayılır. Bundan sonraki her vakitte, bir defa bile bu durumun tekrarı özür halinin devamı demektir. Özürlüler, öğle vakti hariç, her namaz vakti girince yeni abdest almalıdır. Namaz vaktinin çıkmasıyla abdest bozulur. Yeni abdestle o vakit içerisinde dilediği namazları kılabilir.

Güneş doğmakla özür sahibinin abdesti bozulur.
Güneşin doğmasıyla öğle namazı vakti arası mühmel (farz/vacib kılınmayan) vakittir. Onun için bu vakitte aldığı abdestle öğle ezanı okunmadan camiye gidip vaaz dinleyebilir ve Cuma/Öğle namazını kılabilir.

Dr. Hasan ÇINAR
Adana İl Müftüsü 

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, "Özür sahibi kimsenin sabah namazı için aldığı abdest ne zamana kadar devam eder?" sorusuna cevap veren bir fetva yayınladı.

Diyanet'tin fetvası şöyle;

Özür sahibi kimsenin sabah namazı için aldığı abdest ne zamana kadar devam eder?
Özür sahibinin abdesti Hanefî mezhebinde tercih edilen görüşe göre namaz vaktinin çıkması ile bozulur. Buna göre sabah namazı için alınan abdest de sabah namazının vaktinin çıkması (güneşin doğması) ile bozulmuş olur. Ancak sabah namazının vakti içinde özrünün geçici olarak kesildiği bir anda abdest alır ve henüz özrü tekrar ortaya çıkmadan ve abdestini bozacak başka bir şey de meydana gelmeden güneş doğarsa, bu durumda namaz vaktinin çıkmasıyla abdesti bozulmuş olmaz.

Özür sahibi kişi güneş doğduktan sonra aldığı abdestle abdestini bozacak başka bir şey olmadığı sürece, Cuma namazı dâhil öğle vaktinin sonuna kadar dilediği namazları kılabilir. Çünkü vakit çıkmamıştır (Merğînânî, el-Hidâye, I, ; Kâsânî, Bedâî’, I, 29).

Mâlikî mezhebine göre özür sahibinin abdesti, vaktin girmesi veya çıkması ile değil, özrün dışında abdesti bozan bir şeyin meydana gelmesi ile bozulur (İbn Rüşd, Bidâye, I, 35; Desûkî, Hâşiye, I, ).

Bir kimsede bulunan özürlülük durumunun o kişiyi ileri derecede sıkıntıya sokması ve abdest almada ciddi zorluklarla karşı karşıya bırakması hâlinde Mâlikî mezhebinin bu görüşü ile amel edilebilir.

Değerli kardeşimiz,

Özrün Hükmü:

Özürlü olan kimse, her namaz vakti abdest alır. O vakit içinde aldığı abdestle abdesti bozacak -özür hali dışında- bir başka şey olmadıkça dilediği kadar farz ve nafile namaz kılabilir. Kazaya kalmış namazları kılabilir. Vitir namazı ile bayram ve cenaze namazlarını da kılabilir. Ancak illet devam etmelidir.

Misal: Özürlü bir kimse, sabah namazı için tam vaktinde abdest alsa, bu abdest, sabah namazı vaktinin çıkmasına kadar devam eder. Bu vaktin çıkması (güneşin doğması) ile son bulur. Artık vakti çıktıktan sonra o abdest ile başka namaz kılınamaz. Ancak muvakkat bir zaman için özrü kesildikten sonra abdest almışsa ve henüz özrü de belirmemişse, başka bozacak bir hâl de olmamışsa, vaktin çıkması ile abdesti bozulmuş olmaz.

Fakat özürlü kimse, güneşin doğmasından sonra abdest almış olursa, onun abdesti öğle vakti çıkıncaya kadar devam eder, dilediği namazları kılar. Yeter ki, kendisinden abdesti bozan başka bir hal çıkmasın.

Sonuç: Özürlü olanların abdestleri, namaz vaktinin girmesi ile bozulmaz; vaktin çıkması ile bozulur. Bu hüküm İmam-ı Azam'a göredir. Tercih edilen görüş de budur. Buna göre, öğle namazı vakti girmeden abdest alan özürlü bir kimse, o abdestle öğle namazını veya cuma namazını kılabilir.

İmam Ebû Yusuf'a göre: Özürlünün abdesti, hem namaz vaktinin girmesiyle, hem de çıkmasıyla bozulur. Bu bakımdan güneş doğduktan sonra özürlünün aldığı abdest, öğle vaktinin girmesi ile bozulur. İmam Züfer'e göre ise, özürlünün abdesti, yalnız namaz vaktinin girmesi ile bozulur; çıkması ile bozulmaz. Bu bakımdan, özürlünün sabah namazı için aldığı abdest, güneşin doğup vaktin çıkması ile bozulmaz. Ancak öğle vaktinin girmesi ile bozulur.

İmam Şafiî'ye göre, özürlünün her namaz için ayrı ayrı abdest alması gerekir. Bunun abdesti, kıldığı namazın sona ermesi ile bozulur.

Bir özürlünün özrü kesilmişken, abdesti bozan başka bir halden dolayı abdest aldıktan sonra özrü yine meydana çıkarsa, abdesti bozulmuş olur, yeniden abdest alması gerekir. Çünkü önceki abdesti, bu özür sebebi ile değildi.

Fakat özrü kesilmediği halde, vakit içinde özründen veya başka bir abdestsizlik halinden dolayı abdest alır da, o vakit içinde özrü meydana çıkarsa, onun abdesti bozulmaz. Çünkü onun aldığı bu abdest, hem özrü için, hem de diğer abdestsizlik hali için alınmış sayılır.

Özürlü bir adam, oturmak, secde yerine işaretle namaz kılmak, özrün çıkış yolunu rahatça tıkayabilmek gibi yollarla özrün ortaya çıkmasına engel olabilirse, artık özürlü sayılmaz. Bunun için, abdest aldıktan sonra özrü meydana çıksa o abdest ile namaz kılamaz.

Özürlü kimsenin özründen dolayı çamaşırına bulaşan pislikler, özrü devam ettikçe namazının sıhhatına engel olmaz. Namaza engel olan ölçü miktarını taşmış olsalar bile, namaza engel sayılmazlar. Fakat bu pislikler tekrar çamaşırına dokunmayacaklarsa onları yıkamak gerekir.

Görülüyor ki, mübarek İslâm dini, bir kolaylık dinidir. Özürlüler için her yönden kolaylık gösterilmiştir. Artık dinin yüklediği görevleri yerine getirme bakımından hiç kimse bir özür ileri süremez.

(bk. Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali)

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet