Üstte Gök Çökmedikçe Altta Yer Delinmedikçe
kaynağı değiştir]
Ana madde: Bilge Kağan Yazıtı
Bilge Kağan yazıtı Kül Tigin yazıtından birkaç santimetre daha yüksektir. Ancak, bu yazıt Kül Tigin yazıtına göre daha kötü durumdadır. Yazıtın doğu yüzünde 41 satırlık, çok daha dar olan kuzey ve güney yüzlerinde ise on beşer satırlık Türkçe yazıt bulunmaktadır. Bilge Kağan yazıtının batı yüzünde de Kül Tigin yazıtında olduğu gibi, Çince bir yazıt vardır. Ancak bu yazıt büyük ölçüde tahribata uğradığından çok az kısmı okunabilmiştir.
Bilge Kağan yazıtının kuzey yüzündeki yazıt son 7 satırı dışında Kül Tigin yazıtının güney yüzündeki ile birebir aynıdır. Yazıtın doğu yüzündeki 2. ve 24. satırlar da ufak farklarla Kül Tigin yazıtının doğu yüzündeki 1. ve 30. satırlarla aynıdır.
Bu yazıt, ıt yıl onunç ay altı otuzka yani "köpek yılının onuncu ayının yirmialtısında" ölen hükümdar Bilge Kağan anısına dikilmiştir. Bilge Kağan'ın ölüm tarihi Bazin'in hesaplamalarına göre 25 Kasım 734'tür. Bilge Kağan'ın cenaze töreni yine yazıta göre laģzin yıl bişinç ay yiti otuzka yani "domuz yılının beşinci aynın yirmiyedisine" denk gelen 22 Haziran 735'te yapılmıştır. Bazin, yazıtın batı yüzündeki Çince yazıtın 19 Ağustos 735 tarihinde yazıldığından ve Türkçe yazıtların otuzdört günde tamamlandığından hareketle Bilge Kağan yazıtının 20 Eylül 735 tarihinde dikilmiş olduğunu tespit etmiştir.[72]
Bilge Kağan yazıtı, Bilge Kağan'ın küçük oğlu Tenri Kağan tarafından diktirilmiştir.
Bilge Kağan yazıtında yer alan ve yazıtların en ünlü kısmı:
« Türk Oğuz Beyleri, işitin! Üstte gök çökmedikçe, altta yer denizi delinmedikçe, ilini töreni kim bozabilir? Ey Türk ulusu! Kendine dön. Seni yükseltmiş Bilge Kağanı'na, özgür ve bağımsız ülkene karşı hata ettin, kötü duruma düşürdün. Ulusun adı, sanı yok olmasın diye, Türk ulusu için gece uyumadım, gündüz oturmadım. Kardeşim Kül Tigin ve iki Şad ile ölesiye, bitesiye çalıştım... » |
(Bilge Kağan yazıtından) |
Tonyukuk yazıtı[değiştir Göktürkçe Orhun Yazıtı 48x29 (KT246)
Orhun anıtlarından Kül Tigin ve Bilge Kağan yazıtları görselinde tasarlandı. Üstte çift başlı ejderha motifi, ejderha arasında labirent kufi yazı çeşidiyle Göktürkçe “Ey Türk” yazıyor. Sağ ve sol sütünlarda, açık mavi renkle Göktürkçe yazıtlardan bir bölüm yer alıyor. Yukarıdan aşağıya orta bölümde Bilge Kağan’ın sözü Türkçe yazılı. “Ey Türk, üstte gök çökmedikçe, altta yer delinmedikçe senin ilini ve töreni kim bozabilir”.
İç ölçü 48x29 cm. Camlı çerçeveli. Yüksek çözünürlükte tıpkıbasım. 2015 yılına ait Yazı Yolcusu koleksiyonundan sertifikalı.
*Gümüş, sarı ve siyah renk seçenekli çerçeve modelini lütfen belirtiniz.
kaynağı değiştir]
- ^abcErdem,KONUR,"ORHUN YAZITLARINDA SOSYAL VE SİYASİ MESAJLAR 11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.",Edebiyat ve Sanat Akademisi
- ^abcdeProf. Dr. Muharrem Ergin, Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2002, s. XVI-XXII ISBN 975-451-017-4
- ^Inscriptions de l'lènissèi, recuilles et publièes par la Sociètè finlandaise d'Archeologie (Fransızca ve Fince) (1889 bas.). Helsingborg.
- ^Anciens caractères trouvès sur des pierres et des ornements au bor de l'Orkhon (Fransızca) (1890 bas.). Sankt-Peterburg.
- ^Heikel, Axel Olai. Inscriptions de l'Orkhon (1892 bas.). Helsingborg: Recuilles par l'expèdition finnoise 1890 et publièes par la Sociètè finno-ougrienne.
- ^Radlof, Wilhelm (1892-1899). Atlas der Altertümer der Mongolei (Rusça) (Sankt-Peterburg bas.).
- ^Thomsen, Vilhelm. Dèchiffrement des inscriptions de l'Orkhon et de l'lènissèi, Notice prèliminare (Fransızca) (1893 bas.). Kopenhag: Bulletin de l'Acadèmie Royale des Sciences et des Lettres de Danemark. ss. 185-299.
- ^Radlof, Wilhelm. "I". Die Alttürkischen inschriften der Mongolei, Erste Lieferung (Rusça) (1894 bas.). Sankt-Peterburg.
- ^Thomsen, Vilhelm. Inscriptions de l'Orkhon dèchiffrèes (1896 bas.). Helsingborg.
- ^Thomsen, sy. 7-44
- ^Thomsen, sy. 44-54
- ^Thomsen, sy. 57-96
- ^Thomsen, sy. 97-134
- ^Thomsen, sy. 135-211
- ^Thomsen, sy. 212-216
- ^Thomsen, Vilhelm, "The Deceased Köl Tegin's Tablet"
- ^Radlof, Vasili. "II". Die Alttürkischen inschriften der Mongolei, Neue Folge (Rusça ve Fransızca) (1897 bas.). Sankt-Peterburg.
- ^Melioranski, Platon Mihayloviç. Pamyatnik v çest Kyul Tegina (Rusça) (1899 bas.). Sankt-Peterburg. ss. 1-114.
- ^Radlof, Vasili. "II". Die Alttürkischen inschriften der Mongolei, Zweite Folge (Rusça) (1899 bas.). Sankt-Peterburg.
- ^Radlof, sy. 1-27
- ^Radlof, sy. 28-85
- ^Radlof, sy. 86-115
- ^Hirth, Friedrich. Nachworte zur Inschrift des Tonjukuk (Almanca). s. 140.
- ^Barthold, Wilhelm. Dier alttürkischen Inschriften und die arabischen Quellen (Almanca). s. 29.
- ^Asım, Necib (1924). Orhun Âbideleri(PDF) (Osmanlı Türkçesi). İstanbul: Matbaa-i Âmire. 23 Nisan 2014 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2014.
- ^abcdTekin, sy. 2
- ^abOrkun, Hüseyin Namık. "I". Eski Türk Yazıtlar (1936 bas.). İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları, Devlet Basımevi.
- ^abvon Gabain, Annemarie. Alttürkische Grammatik (Almanca) (1941 bas.). Leipzig. ss. 147-157.
- ^Thomsen, Vilhelm. "Turcia". Alttürkische Inschriften aus der Mongolei. ss. 121-175.
- ^Malov, Sergey Yefimoviç. Pamyatniki drevnetyurkskoy pis'mennosti (Rusça) (1951 bas.). Moskova. ss. 17-73.
- ^Radlof, Vasili. "III". Materalien zum Verständiss der Morphologie des alttürkischen Dailektes, Dritte Lieferung (Rusça) (1895 bas.). Sankt-Peterburg. ss. 388-422.
- ^Thomsen, sy. 135-198
- ^Thomsen, sy. 199-211
- ^Radlof, Vasili. Grammatische Skizze der alttürkischen Sprache, Neue Folge (Rusça) (1897 bas.). Sankt-Peterburg. ss. 1-129.
- ^Bang, Wilhelm. Über die köktürkische Inschrift auf der Südseite des Kül-tägin-Denkmals (Almanca) (1896 bas.). Leipzig.
- ^Bang, Wilhelm. Zu den köktürkischen Inschriften der Mongolei (Almanca).
- ^Bang, Wilhelm. T'oung Pao (Almanca) (1896 bas.). ss. 325-348.
- ^Bang, Wilhelm. Zür köktürkischen Inschrift IE (Almanca) (1896 bas.). s. 611.
- ^Bang, Wilhelm. Köktürkisches (Almanca) (1897 bas.). ss. 198-200.
- ^Bang, Wilhelm. Zu den köktürkischen Inschriften (Almanca) (1898 bas.). ss. 117-141.
- ^Foy, Karl. Türkische Vokalstudien (Almanca) (1900 bas.). ss. 180-215.
- ^Thomsen, Vilhelm. Une lettre mèconnue des inscriptions de l'Iènissèi (Fransızca). JSFOu 30. s. 9.
- ^Thomsen, Vilhelm. Turcica, ètudes concernant l'interprètation des incriptions tuques de la Mongolie et de la Sibèrie (Fransızca) (1916 bas.). Helsingforgs. s. 1916.
- ^Räsänen, Martti. Beitrage zur Frage der türkischen Vokalharmonie (Almanca) (1932 bas.). Helsinki. s. 45.
- ^Neue Folge, sy. 9
- ^Grønbech, Kaare. Der türksiche Sprachbau (Almanca) (1936 bas.). Kopenhag.
- ^Nèmeth, Julius. "I". Zur Kenntnis des gechlossenen e im Türkischen (Almanca ve Macarca) (1939 bas.). Budapeşte & Leipzig. ss. 515-531.
- ^Nèmeth, Julius. Zur Erklärung der Orhon-inschirften (Almanca). ss. 35-45.
- ^Räsänen, Martti. Renegbogen-Himmeslbrücke (Fince ve Almanca) (1947 bas.). Helsingforgs: Studia Orientalia. s. 311.
- ^Emre, Ahmet Cevat. "I". Türk Lehçelerinin Mukayeseli Grameri (1949 bas.). İstanbul: Fonetik. ss. 25-55.
- ^von Gabain, Annemarie. Über Ortsbezeichnungen im Alttürkischen (Fince ve Almanca) (1950 bas.). Helsinki: Studia Orientalia.
- ^von Gabain, Annemarie. Zur Geschichte der türkischen Vokalharmonie (Almanca). ss. 105-11.
- ^Bombaci, Alessio. Probleme der histrischen Lautlehre der türkischen Sprache (Almanca). ss. 89-105.
- ^von Gabain, Annemarie. Alttürkische Datierungsformen (Almanca). ss. 191-303.
- ^Temir, Ahmet. Die Konjuktionen und Satzeinleitungen im Alttürkischen (Almanca) (1956 bas.). Oriens. ss. 41-85, 233-280.
- ^Tuna, Osman Nedim. Bazı imlâ gelenekleri (1957 bas.). ss. 41-81.
- ^Tuna, Osman Nedim. Köktürk Yazıtları'ndaki 'ölüm' kavramı ile ilgili kelimeler ve 'kergek bol-' deyiminini izahı (1960 bas.). İstanbul: Bilimsel Bildiriler.
- ^Tuna, Osman Nedim. öktürk yazılı belgelerinde ve Uyguca'da uzun vokaller (1960 bas.). İstanbul: Bilimsel Bildiriler. ss. 213-282.
- ^von Gabain, Annemarie. Das Altürkische (Almanca) (1959 bas.). Wiesbaden: Philologiae Turcicae Fundamenta. ss. 24-45.
- ^Nasilov, Vladimir Mihailoviç. Yazık orḫono-yeniseyskiḫ pamyatnikov (Rusça) (1960 bas.). Moskova.
- ^Pritsak, Omeljan. Das Alttürkische, Handbuch der Orientalisk, Fünfter Band: Altaistik, Erster Abschnitt: Tukologie (Almanca) (1963 bas.). Leiden/Köln. ss. 27-52.
- ^Pritsak, Omeljan. "Uralic and Altaic series". A Grammar of Orkhon Turkic (Almanca) (1968 bas.). Indiana University Publications.
- ^Matuz, Joseph. "Turcica IV". Trois fragmens inconnues de l'Orkhon (Fransızca) (1972 bas.). ss. 22-54.
- ^Hovdhausen, Even. The relationship between the two Orkhon inscriptions (İngilizce) (1974 bas.). Kopenhag: Acta Orientalia. ss. 52-82.
- ^Bazin, Louis. Le calendrier turcs anciens et medievaux (Fransızca) (1974 bas.). Lille: Service de Reproduction des Theses Universite de Lille. s. 800.
- ^Kononov, Andrey Nikolayeviç. Grammatika yazıka tyurkskiḫ runiçeskiḫ pamyatnikov (Rusça) (1980 bas.). Leningrad. s. 255.
- ^Sertkaya, Osman Fikri. Göktürk tarihinin meseleleri: Köl Tigin ve Köl-İç-Çor kitabelerinde geçen 'oplayu tegmek' deyimi üzerine (1983 bas.). Journal of Turkish Studies. ss. 369-375.
- ^https://www.facebook.com/ProfDrAhmetTasagil/photos/a.1466879216663054.1073741828.1466853243332318/1538746872809621/?type=3&theater
- ^"Orhun Yazıtları NTVtarih - 2012". 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015.
- ^"Kültigin Anıtı Aslı ve Çeviri Metinler". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015.
- ^Bazin, 1974, sy. 244
- ^Bazin, 1974, sy. 248
- ^Lessing 1960, sy. 8
- ^Tenişev 1976, sy. 180
- ^abcdTalât Tekin, Orhon Yazıtları
- ^ab(Bilge Kağan Yazıtı - Doğu Yüzü) Prof. Dr. Muharrem Ergin, Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2002, s. 40-41 ISBN 975-451-017-4
- ^ab(Kül Tigin Yazıtı - Doğu Yüzü) Prof. Dr. Muharrem Ergin, Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2002, s. 18-19 ISBN 975-451-017-4
- ^Thomsen, sy. 145
- ^Etienne Copeaux. Tarih Ders Kitaplarında (1931-1993) "Türk Tarih Tezi'nden Türk-İslam sentezine". Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 2. Baskı. İstanbul, 2000
- ^L. Cahun, Introduction a l’historie de l’Asie. Turcs et Mongols des origines a 1405, Paris, 1896.
- Bibliyografya
- Thomsen, Vilhelm. Dèchiffrement des inscriptions de l'Orkhon et de l'lènissèi, Notice prèliminare (Fransızca) (1893 bas.). Kopenhag: Bulletin de l'Acadèmie Royale des Sciences et des Lettres de Danemark. ss. 185-299.
- Radlof, Vasili. "I, II, III". Die Alttürkischen inschriften der Mongolei (Rusça). Sankt-Peterburg.
- Tekin, Talât. Orhon Yazıtları (2006 bas.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. ss. 1-201. ISBN 975-16-0065-0.
- Ercilasun, Bilge. Orhun Abideleri Hakkında Türkiye’deki İlk Bilgiler (1996 bas.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. ss. 409-422.
- Bazin, Louis. Le calendrier turcs anciens et medievaux (Fransızca) (1974 bas.). Lille: Service de Reproduction des Theses Universite de Lille. s. 800.
Dış bağlantılar[değiştir
nest...
109294 109295 109296 109297 109298