Kıymetli Evrak Test Soruları Ve Cevapları

Malum vize ve final dönemi geldi çattı kapıya. Okul koridorlarında endişeli suratlar, hararetli ders sohbetleri arttı. Bu işler konuşmakla olmuyor dedik sorularımızı hazırladık, buyrun ölçme değerlendirmeye&#;

KIYMETLİ EVRAK SORU VE CEVAPLARI

1. Aval nedir? Neden tek taraflı bir işlemdir?

Kıymetli evrak terimi İsviçre hukukunda kullanılan “Wertpapiere” kelimesinin karşılığıdır.

       Poliçe ya da Bonoda yer alan taahhütlerin temin edilmesi amacıyla ortaya çıkan kambiyo taahhüdü aval olarak adlandırılmaktadır. Aval, Türk Ticaret Kanunu’nun poliçeye ilişkin hükümlerinde düzenlenmiştir (TTK m. ). Bono hükümlerindeki açık atıf sebebiyle bonoda da uygulama alanı bulmaktadır (TTK m. ). İki düzenleme arasındaki fark TTK m. /4 hükmünün ((4) Kimin için verildiği belirtilmemişse aval, düzenleyici için verilmiş sayılır.) yerine, TTK m. hükmünün ((3) Avale ilişkin ilâ nci maddeler de bonolar hakkında uygulanır.) uygulanacak olmasıdır.

       Aval şerhi, kambiyo senedi veya alonj üzerine verilir (TTK m. /1). Kambiyo senedi ya da alonjun üzeri “aval içindir” veya bununla eş anlamlı başka bir ibare yazılarak aval veren tarafından imzalanır (TTK m. /2). Muhatabın veya düzenleyenin imzaları hariç, kambiyo senedi yüzüne atılan her imza aval şerhi sayılır (TTK m. /3). Kimin için verildiği belirtilmemişse aval, düzenleyici için verilmiş sayılır (TTK m. /4).

1. Aval ile kefalet arasındaki farklar nelerdir?

       Avalin kambiyo senetlerinde görünen bir kefalet türü olduğu belirtiliyorsa da, aval bir kambiyo taahhüdü olması ve bundan kaynaklanan özellikleri sebebiyle, kefalet olarak nitelendirilemez. Kefalet sözleşmesi, kıymetli evrak üzerine verilmesi gereken avalin aksine (TTK m. /1), esas borca ilişkin sözleşmeden ayrı olarak düzenlenebilir. İki kurum arasındaki en önemli fark feri niteliktir. Aval veren, lehine aval verdiği kişi ehliyetsizlik vs. gibi sebeplerle sorumlu olmasa bile sorumlu olmaya devam eder. Kefil asıl borçluya göre fer’i nitelikte sorumlu iken, avalistin sorumluluğu müteselsildir (TTK m. , m. ). Avalist ödemede bulunduğu takdirde, lehine aval verdiği kişiye ya da bu kişiye karşı sorumlu olanlara yönelik kıymetli evraktan kaynaklanan bağımsız bir hak elde eder (TTK m. /3). Kefil, alacaklıya ifada bulunduğu ölçüde, onun haklarına halef olur (TBK m. ). Poliçe, çek ya da bonoya birden fazla kişinin aval vermesi halinde ödeme yapan avalist, lehine aval verdiği kişiden bu tutarın tamamını isteyebilir. Dolayısıyla avalde, kefaletteki gibi beneficium divisionis kuralı (Borç ilişkisinde birden fazla kefil varsa, kefilin borcun diğer kefiller arasında bölünmesini ve payına düşeni ödemeyi talep etmesidir. Ancak, diğer kefillerin ödeme güçleri yoksa kefil borcun tamamını öderdi.) (TBK m. ) geçerli değildir.

       Aval veren, lehine aval verdiği kişinin, hamile karşı ileri sürebileceği şahsi defileri ileri süremez. Oysa kefil bakımından aksi durum söz konusudur. Kefil borçlunun alacaklıya karşı ileri sürebileceği savunmaları ileri sürebilir hatta ileri sürmek zorundadır (TBK m. ). Aksi takdirde borçluya karşı ihmalinden dolayı sorumlu olur. Kefil ödeme yaptığı takdirde alacaklıya halef olur. Buna karşılık aval veren ödeme yapınca senetten doğan hakları kazanır. Buna bağlı olarak aval verene karşı ileri sürülebilecek savunmaların da sınırlandırılmış olduğu görülür.

1. Avalistin senet metninden anlaşılan hangi defilerden yararlanabileceği?

       Senedin Metninden Anlaşılan Defiler:Senet metninden anlaşılan defiler etkileri bakımından mutlak defiler sınıfına girerler. Senet nedeni ile kendisine başvurulan herkes tarafından, senetle başvuran herkese karşı ileri sürülebilen, senedin metninden, şeklinden, ciro zincirinden kısaca şekil şartlarındaki eksiklikten doğan def'i ve itirazlar mutlak defilerdir. Bu defilerin en önemli özelliği her hamile karşı ileri sürülebilir olmalarıdır.

       Örneğin,

• senedin şekil şartlarına uygun olmaması, yani şekli bakımdan zorunlu unsurlardan birinin eksik olması (bono veya çekte imzanın veya düzenleme tarihinin, bonoda lehtarın adının olmaması ya da kayıtsız ve şartsız bir ödeme vaadinin bulunmaması,
• şekil şartları tam olmasına karşın vadenin gelmemiş olması, poliçe ve bonoda geçerli olmayan bir vadenin yazılmış olması (m. ),
• Kambiyo senetlerinde soyutluğu kaldıran (geciktirici bir şart gibi) bir kaydın bulunması,
• teminat senedi kaydı konulması,
• imza yerine parmak basılmış olması (m. )
• ciro zincirindeki kopukluk nedeni ile senet hamilinin meşru hamil olmaması,
• zamanaşımı süresinin geçirilmiş olması,
• Cirantanın koyduğu ödemeden sorumsuzluk şartı (m. /1)
• Görüldüğünde vadeli senedin 1 yıl içinde ibraz edilmemiş olması (m. )

gibi senette yer alan bir kayda ilişkin def'i ve itirazlar bu türdendir.

       Senet metninden anlaşılan defiler senedin hükümsüzlüğüne yol açmayan defilerdir. Borçlunun iyiniyetli hamile karşı da ileri sürebileceği senet metninden anlaşılan defiler, ancak yasanın senede konulmasına izin verdiği kayıtlardır. Halbuki senede konulması yasak olan ve kanunen izin verilmemiş olan kayıtlar durumuna göre, ya senede koyulmamış sayılır ya da poliçenin adi senet haline dönüşmesine sebep olur. Örneğin poliçe bedelinin ödenmesi herhangi bir kayıt ve şarta bağlanmış ise bu poliçe adi senet halini alır.

       Ancak, şekli unsurları tam ama asıl borçlunun imzası sahte olan kambiyo senedindeki avalist, avalin bağımsızlığı nedeniyle borçtan sorumlu olur.

1. Nispi defiler hakında bilgi verniz.

Nisbi defi: nisbi defiler, yalnızca belli bir senet alacaklısına karşı ve yalnızca belli bir borçlu tarafından ileri sürülebilen defilerdir (Sadece ve sadece kötü niyetli kişilere karşı ileri sürülen defilerdir).

• Senedin kaybı, çalınması
• Muvazaalı işlemlerin ileri sürülmesi
• Kanuna, ahlaka aykırı amaç için senet düzenlenmesi
• Hata, hile yoluyla senet düzenlenmesi

1. Kıymetli evrak teorilerinden, soyutluk, kambiyo taahhütlerinin bağımsızlığı ve ciro hakkında bilgi veriniz.

       Soyutluk İlkesi:Herhangi bir borç ilişkisi nedeniyle kıymetli evrak düzenlenmesi halinde, taraflar arasında bir temel ilişki, diğeri kıymetli evrak ilişkisi olmak üzere iki ayrı hukuki ilişki mevcut olmaktadır. İşte düzenlenmesine neden olan bu temel ya da alt ilişkiyle ilgisi kopuk olan kıymetli evraka soyut (mücerret, sebepten soyut) kıymetli evrak denir. Soyut kıymetli evrakta, temel ilişki herhangi bir nedenle sakatlanırsa, kıymetli evrakın geçerliliği bundan etkilenmez. Temel ilişkiye ilişkin sakatlıklar bu ilişkiye taraf olanlar arasında belli ölçüler dâhilinde ileri sürülebilirse de kıymetli evrak üçüncü kişilere devredildikten sonra, artık bunlara karşı ileri sürülmesi mümkün değildir.

       Ancak, soyutluk ilkesi tüm kıymetli evrakta geçerli değildir. Bu ilkenin tam olarak geçerli olduğu senet tiplerine en iyi kambiyo senetleri örnek gösterilebilir. Zira gerek poliçe gerekse de bono ve çek kayıtsız ve şartsız bir para ödemesini içerdiklerinden, düzenlenmelerine neden teşkil eden temel ilişkiden (alacak veya borç ilişkisinden) tamamen bağımsızdırlar.

       Buna karşın, sebebe bağlı (illi) kıymetli evrakta[1] durum farklıdır. Bu senetlerde temel borç ilişkisindeki sakatlık kıymetli evrakı da etkiler. Örneğin emtia senetleri kısmen sebebe bağlıdır; düzenlenmesine neden olan temel ilişkiden etkilenirler. Aynı şekilde pay (hisse) senetleri de sebebe bağlıdırlar. Pay (hisse) senedinin bedeli ödenmemişse belli şartlarda senedin iptal edilmesi de mümkündür.

       Kambiyo Taahhütlerinin Bağımsızlığı İlkesi: Bu ilke TTK m. ’de öngörülmüştür. İlkeye göre bir senet üzerinde ehliyetsiz kimselerin imzaları bulunuyorsa, bazı imzalar sahteyse veya gerçekte bulunmayan kişilerin imzaları mevcutsa, senet üzerinde bulunan diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmeyecektir. Böylece sorumluluk ve senedin geçerliliği konusunda bağlantı ortadan kaldırılmış bulunmaktadır. Senedi oluşturan düzenleyenin imzası geçersiz bulunsa bile, senet üzerindeki diğer sorumluluklar ayakta tutulmaktadır.

       Ciro: Ciro çifte yetki veren bir hukuksal işlemdir. Senedi ciro eden kimse ciro edilene senet bedelini tahsil, borçluya da ödeme yetkisi verir. Ciro senet veya senede ekli alonj üzerine yazılır ve ciranta tarafından imzalanır (TTK md /1). Senedin ön yüzüne ciro yapılmaz. ön yüze yalnızca imza konularak yapılacak olursa bu aval anlamına gelir. Emre yazılı senedin borçlusu hamilin gerçekten hak sahibi olduğunu araştırmak zorunda değildir. Sadece ciro zincirini takip ederek, muntazam bir ciro silsilesi ile senedi iktisap ettiği anlaşılan hamile ödemede bulunabilir.

1. Ciro türleri nelerdir?

Ciro edilenin belli olup olmamasına göre;

• Tam Ciro: Ciro edilenin adının belli olduğu
• Beyaz Ciro: Ciro edilenin adının belli olmadığı

Amacına göre;

• Temlik: Senetteki hakkı devir etmek amacıyla yapılır.
• Tahsil: Senedin tahsil edilmesi amacıyla yapılır. Sonrasında yine tahsil cirosu yapılabilir (m. ).
• Rehin: Senetteki hakkı rehin etmek amacıyla yapılır, (parantez içinde “rehin içindir” yazılır). Sonrasında, tahsil cirosu yapılabilir (m. ).

Kural: Açıkça belirtilmedikçe yapılan ciro temlik cirosudur.

1. Meşru hamil kavramını açıklayınız.

Meşru hamil ise senedi muntazam bir ciro silsilesine dayanarak haklı olarak elinde bulunduran kimsedir.

1.  Protestodan muafiyet halleri nelerdir?

Kanundan Doğan Muafiyet Halleri

       İflas: Başvuru hakkının vadeden önce doğduğu hallerden biri olan, düzenleyenin iflası durumunda protesto düzenlenmesi gerekmez. Bu durumda verilen iflas kararı nitelik olarak bir belge olduğundan ve iflası ispata elverişli bulunduğundan durumun ayrı bir protesto ile belgelenmesine ihtiyaç bulunmamaktadır (TTK m. ve ).

       Mücbir sebep: Bononun ödeme için ibrazının mücbir sebeplerle mümkün olmaması halinde, hamilin protesto çekilmesine gerek olmadan başvuru hakkını kullanabileceği öngörülmüştür (TTK m. ). Ancak mücbir sebebin varlığı tek başına protestodan muafiyet sonucunu vermemektedir. Mücbir sebebin ortadan kalkmasıyla birlikte ibraz ve protesto zorunluluğu devam etmektedir. Mücbir sebep otuz günü aştığı takdirde, hamilin ibraz ve protesto düzenlenmesi gerekmeksizin başvuru hakkını kullanmasına imkân tanınmıştır. Kanun mücbir sebepleri saymamış ancak hamilin veya yetkilendirdiği kişinin şahsına ilişkin engellerin mücbir sebep olarak kabul edilemeyeceğini öngörmüştür. Mücbir sebebin varlığı nedeniyle protesto düzenlenme bile hamilin durumu cirantasına ihbar etmesi zorunluluktur.

İradi Olarak Muafiyet Halleri:

       Protestodan muafiyet kaydı: TTK m. ’de düzenlenmiştir. Bu amaçla bono üzerine “masrafsız iade”, “protestosuz” veya bunlara benzer diğer ibarenin yazılarak imzalanması suretiyle, hamilin başvuru hakkını kullanması için protesto çekilmesinden feragat edilebilmektedir. Bono üzerine bu kaydı düzenleyen koyabilir. Gerçi düzenleyen protesto düzenlenmeden de sorumlu olur. Buna rağmen poliçe hükümlerine ilişkin TTK m. ’de düzenleyenin sayılmış olması ve düzenleyenin, poliçe ilişkisinde düzenleyen ve kabul eden durumunda bulunması, bu sonucun doğmasına sebep olmaktadır. Düzenleyen tarafından konan kayıt, hamili protestodan mutlak olarak muaf kılacaktır. Bu şarta rağmen protesto çeken hamil, bunun masrafına kendisi katlanacaktır.

       Buna karşın muafiyet kaydı bir ciranta veya aval veren tarafından yazıldığı takdirde, sadece bu başvuru borçlusu hakkında hüküm ifade edecektir. Muafiyet kaydı koyan ciranta veya aval verene başvurmak için protesto çekilmesi gerekmemektedir.

       Protestodan muaf olmak, ibraz ve ihbarları yapma yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır (TTK m. ). Ancak kanun ispat yükünü yer değiştirmiş ve senedin süresinde ibraz edilmediğinin, başvuru borçluları tarafından ispat edilmesi gerektiğini öngörmüştür.

1. Çekte faiz şartı ve anlamı hakkında bilgi veriniz.

Çek ödeme aracı olduğu için faiz şartı içermez. Bonoda görüldüğünde ve görüldüğünden belli bir süre sonra vadeli bonolarda faiz şartı yazılabilir. Çekte faiz kaydı konulamaz. Çekte yazılmış olan faiz kaydı varsa bu çeki hükümsüz hale getirmez, sadece faiz şartı yazılmamış sayılır (TTK m. ). Esasen çekin kredi fonksiyonu bulunmadığı için faiz kaydına ihtiyaç da yoktur, böyle bir kaydın anlamı da olmaz. Çünkü çekte ibraz süreleri kısadır.

1. Banka çek hesabı bakımından tekel durumunda. Çek anlaşmasına acaba “yetkisiz kişiye ödemede bulunursam sorumlu değilim” şeklinde bir kayıt koyabilir mi?

       Bankanın ibraz edilen çekte tahrifat veya sahtekarlık bulunup bulunmadığını, işinde kendisinden beklenebilecek dikkat ve özenle araştırma yükümünden kurtaracak bir şartı çek anlaşmasına koyması hükümsüzdür. Zira böyle bir şart ahlaka aykırıdır (TBK m. 27). Bu nedenle, bir banka basit bir araştırmayla saptayabileceği sahteliği veya tahrifatı, çek anlaşmasına sorumluluktan kurtarma klozu konulmuş olmasına dayanarak tespit etmez ve ödemede bulunursa, zararı, düzenleyene yükleyemez.

1. Bankanın çek karşılığında ödeme yapma yükümlülüğü ve bunu yerine getirmemesinin yaptırımı nedir?

“Karşılığı tahsil edilmek üzere bankaya ibraz edilen çekin karşılığının hesapta mevcut olmasına rağmen, hamile ödemede bulunmayan ya da bankanın kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarı hamile ödemeyen banka görevlisi, şikâyet üzerine bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır” (Çek Kanunu m. 7/5). Şu halde muhatap banka, Çek Kanunu’na göre, hamil karşısında kanundan dolayı borçlu konumundadır ve süresinde ibraz edilen çekin bedelini ödeme zorunluluğu altındadır. Hamilin muhatap bankayı kambiyo senetlerine ilişkin özel takip yoluyla takibine ise imkan yoktur.

1. Çek kanununda düzenlenen “hamiline”, “tacir çeki” gibi ibarelerin geçersizliği hakkında bilgi veriniz.

TTK’da sayılan isteğe bağlı kayıtlardan biri de “Hamiline kaydı (TTK m. /3)”dır. Çek Kanununa göre: “Çek defterlerinin baskı şeklini belirleyen esaslar, Maliye Bakanlığı, Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliğinin görüşü alınarak, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca Resmî Gazete’de yayımlanacak tebliğle düzenlenir. Tacir olan ve tacir olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekler, açıkça ayırt edilebilecek biçimde bastırılır. Hamiline düzenlenecek çekler için sadece bu çeklere ilişkin işlemlerin işlendiği ayrı çek hesapları açılır. Hamiline düzenlenecek çeklerde, hamiline çek defteri yapraklarının kullanılması gerekir. Çek yapraklarının üzerinde “hamiline” ibaresi matbu olarak yer alır” (Çek Kanunu m. 2/6).

1. Temlik cirosunun teminat fonksiyonu var mıdır?

Bonodan doğan hakları devralana geçirmek amacıyla yapılan ciroya temlik cirosu adı verilmektedir. Bu amaçla yapılan cironun ardından, senet zilyetliğinin devralana geçirilmesi, diğer bir ifadeyle senedin teslimi ile birlikte, senet üzerinde hak sahipliği de devralana geçer. Temlik cirosu ile devralan artık senedi kendi adına tahsil edebilir.

Senedi temlik cirosuyla devralan kişi, bunu yine bir temlik cirosu ile devredebilecektir. Buna karşın rehin ve tahsil cirolarından sonra yapılan ciroların temlik cirosu niteliğinde olmadığı görülür (TTK m. ve ).

Cironun teminat fonksiyonunun ortaya çıkması için, cirantanın sadece ciro işlemini gerçekleştirmesi yeterlidir. Bu cironun yukarıda belirtilen tam ve beyaz cirodan biri olması mümkündür. Cirantanın teminat iradesini gösteren herhangi bir açıklamayı ciroya eklemesine gerek bulunmamaktadır.

1. Ciroda ağır kusur hakkında bilgi veriniz.

Senetteki hakkın kendisine ödenmesini isteyen kimse, maddi hukuk açısından gerçek hak sahibi olduğunu açıklığa kavuşturmalı veya ispat etmelidir. Bunu araştıracak olan kişi de senet borçlusudur. Borçlu, senedi ibraz eden hamilin, senette yazılı kimse olup olmadığını onun kimliğini inceleyerek; senette adı yazılı olanın halefi olup olmadığını ise, senetteki temlik silsilesinden; miras söz konusu ise mirasçılık belgesinden tespit eder. Bu araştırmadan sonra borçlu ödemede bulunduğu takdirde borcundan kurtulur. Alacağı isteyen kimse hakikatte hak sahibi olmasa dahi borçtan kurtulur; ancak borçlu hileli davranmış veya ağır kusurla ödeme yapmış ya da vadeden önce bir ödemede bulunmuş olursa borçtan kurtulmuş olamayacaktır (TTK m. /2).

       Yargıtay HD. 28/02/ T. / E. / K. Sayılı Kararı: “TTK'nın maddesinde, “Çek herhangi bir suretle hamilinin elinden çıkmış bulunursa ister hamiline yazılı bir çek bahis mevzuu olsun, ister ciro suretiyle nakledilebilen bir çek bahis mevzuu olup da hamil hakkını maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde, o çeki geri vermekle mükelleftir.” Düzenlemesi mevcuttur. Açıklanan kanun hükmü uyarınca davacının, kendisinin yetkili hamil olduğunu kanıtlaması yanında, yeni hamilin çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu da kanıtlaması gerekir. Somut olayda çeki elinde bulunduran davalı hamil, muntazam ciro silsilesine göre çeki iktisap etmiş olup, çekin meşru hamili durumundadır. Aksi halin kabulü kıymetli evrakın “kamu itimadına mazhar olma” özelliğini ortadan kaldırır. Bu itibarla, somut olayda mahkemece, ispat yükü tersine çevrilerek davalıya dava konusu çekin edinme nedenini kanıtlama yükümlülüğü getirilmiş olması ve davalının da bu hususu kanıtlayamaması gerekçesiyle ve davalı yetkili hamilin kötüniyet veya ağır kusurunu ispata yeterli olmayan aradaki cirantanın beyanına dayanılarak davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir”.

1. Elden çıkan çek (Örneğin çalınması) hakkında bilgi veriniz.

       Kıymetli evrakın zıyaı halinde hamil mahkemeye müracaat ederek mahkemece senedin iptaline karar verilmekte ve böylelikle hamil senedin temsil ettiği hakları ya senetsiz olarak kullanabilme imkânına kavuşmakta ya da yeni bir senet düzenlenmesini borçludan isteyebilmektedir. Kıymetli evrakın iptali önce genel olarak bütün kıymetli evrak tipleri bakımından TTK m. ila arasında düzenlenmiş, çeşitli kıymetli evrak türleriyle ilgili özel hükümlerin saklı olduğu belirtilmiştir.

       İptal davası sonucunda verilen iptal kararı ile senet elindeyken zayi ettiğini iddia eden kimsenin iddiası ispatlanmış ve buna bağlı olarak senet iptal edilmiş olur. İptal kararı ile birlikte, senedi zayi ederek iptal davasını açan kişi senedin vadesinin gelmiş olup olmamasına bağlı olarak, senette yer alan hakkını senetsiz talep edebilme ya da masrafları kendisine ait olmak üzere yeni bir senet düzenlenmesi kararının verilmesini mahkemeden talep imkânını elde etmektedir. Bir başka ifadeyle, senedin iptali kararı iptal kararı almış kişiyi kendiliğinden hak sahibi yapmaz.

       Bu durumda iptal kararı almış kişi elinde senet olmadığı için sadece esas borçluya başvurabilir; başvuru borçlularına yönelme imkânı yoktur. Bu durumda esas borçlunun ödememe için sahip olduğu hukuki imkânları (defileri) kullanabileceği açıktır.

1. Kıymetli evrakın zayii olması ne anlama gelir?

Kıymetli evrakın zayi olması veya zıyaa uğraması, senedin çalınma, yitirilme, yanma, yırtılma gibi sebeplerle (durumlarla) hamili tarafından ibrazının mümkün olmaması ya da senedin hamilin elinde olmasına rağmen üzerine bir şey dökülmesi, silinmesi gibi nedenlerle üzerinde yazılı bulunan hakkın tespitinin ve sonuçta ileri sürülmesinin güçleşmesi ve imkansız hale gelmesidir.

1. Hamiline yazılı çekin ciro edilmesi halinde bunun anlamı nedir?

       Poliçe ve bonodan farklı olarak çekin hamiline yazılı şekilde düzenlenmesi mümkündür. Hamiline yazılı çek anlaşma ve senedin teslimi yoluyla devredilir. Devir için temlik beyanı ya da ciroya gerek yoktur. Hamiline yazılı çekin devrinde sadece senedin teslimi yeterli olduğu halde, ayrıca bir de ciro edilmişse böyle bir ciro senedin niteliğine etki etmez; yani onu emre yazılı senet haline getirmez (TTK m. ). Senet hamiline yazılı senet olarak kalmakta devam eder; dolayısıyla ciranta imzalarının incelenmesine de gerek yoktur.

       Öte yandan, m. ’de, hamiline yazılı çek üzerine konulan ciro kaydının hakkın devri ve hak sahibinin teşhisi yönlerinden herhangi bir rolü olmamakla beraber, cironun altını imzalayanın sorumluluğuna sebebiyet vereceği belirtilmiştir (TTK m. , m. , m. ). Bu halde böyle bir cironun temlik ve teşhis fonksiyonları mevcut değildir; yalnızca garanti fonksiyonu vardır.

1. Hamil, bankaya Çeki hiç ibraz etmezse, zamanaşımının başlangıcı ne olur?

       İbraz süreleri zamanaşımı, protesto ve çekten cayma bakımından da önemlidir. Çekte zamanaşımı ibraz süresinin dolmasından itibaren işlemeye başlamaktadır (TTK m. ). Protesto ya da çekin ödenmediğine ilişkin diğer tespitler ibraz süresi içinde, eğer son gün ibraz edilmiş ise takip eden iş gününde yapılmalıdır (TTK m. ). Düzenleyen ancak ibraz müddeti geçtikten sonra çekten cayabilir (TTK m. /1). İbraz müddeti geçtikten sonra, karşılığı bulunsa dahi muhatap çeki ödemek zorunda değildir.

1. Kamu itimadına mazhar senet ne demek?

Kambiyo senetleri para yerine geçer, sıkı şekil şartlarına bağlıdır, yoğun şekilde kullanılır ve tedavül eder. Bu nedenle, kamunun güvenine mazhardır.

1.  Çekte İbraz süreleri hakkında bilgi veriniz.

       Bir çek düzenlendiği yerde ödenecekse 10 günlük ibraz süresi vardır (TTK m. /1 c. 1). Örneğin, düzenleme yeri Adana olan ve ödeme yeri Adana olarak gösterilen bir çekin ibraz süresi bu şekildedir. TTK m. /1 c.1’de geçen “düzenlendiği yer” ibaresinde “yer”den anlaşılması gereken ilçedir. Bir başka deyişle, ibraz sürelerinin belirlenmesi bakımından ilçeler dikkate alınacaktır. Öte yandan, büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde bu belediyenin sınırları içinde kalan ilçeler de il merkezi (merkez ilçe) ile birlikte “aynı yer” kavramı içinde kalan yerler sayılacaktır. (Örneğin, düzenleme yeri Seyhan, ödeme yeri Yüreğir ilçeleri ise, bu ilçeler Adana Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde kaldığından, çek, aynı yerde ödenecek çek sayılacak ve 10 günlük ibraz süresine tabi tutulacaktır).

       Çek düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse ibraz müddeti bir aydır (TTK m. /1 c. 2) (Örneğin, Ankara’da düzenlenen bir çek, Balıkesir’de ödenecek ise ibraz süresi bir ay olacaktır).

       Bir aylık ibraz süresi, düzenleme ve ödeme yerlerinin farklı memleketlerde, fakat aynı kıtada bulunması halinde de uygulanır. Örneğin Paris’te düzenlenen bir çek, İstanbul’da ödenecekse ibraz süresi bir aydır (TTK m. /2; m. /1, b bendi). Ödeneceği yerden başka bir memlekette düzenlenen bir çek düzenleme yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalarda ise, üç ay içinde muhataba ibraz edilmelidir (TTK m. /2). Örneğin New York’ta düzenlenen bir çek, Adana’da ödenecek ise, üç aylık süreye tabidir. Diğer yandan, bir Avrupa memleketinde düzenlenip de, Akdeniz’de sahili bulunan bir memlekette ödenecek olan (veya tersine) çekler, aynı kıtada düzenlenmiş ve ödenmesi şart kılınmış sayılır (TTK m. /3); yani bunlar da bir aylık süreye tabidir.

       İbraz süreleri iş günü olarak değil, normal gün olarak hesap edilir ve çekte gösterilen düzenleme tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar. (Eski kanun döneminde bu husus tartışmalıydı. Tartışmanın sebebi sürenin başlangıcının TTK() m. ’de açıkça belirtilmemiş olmasıydı. Bu aksaklık yeni düzenlemede ortadan kaldırılmış ve yeni eklenen TK m. /3 ile, sürelerin başlangıcının “Birinci ve ikinci fıkralarda yazılı süreler, çekte yazılı olan düzenlenme tarihinin ertesi günü” olduğu açıkça belirtilmiştir).

       Çek yalnızca iş günlerinde ibraz edilebilir. İbraz müddetinin son günü tatile rastlarsa ibraz müddeti takip eden ilk iş gününe kadar uzar. Aradaki tatil günleri sürenin hesabında dikkate alınır (TTK m. , m. ).

       İbraz süreleri hak düşürücü sürelerdir. Mahkemelerce kendiliğinden göz önüne alınır. Taraflar anlaşarak ibraz müddetlerini değiştiremezler. Ancak düzenleme tarihini geçmiş ya da ileri bir tarih olarak belirlemek suretiyle ibraz sürelerini uzatabilir ya da kısaltabilirler. Süresinde ödeme için ibraz edilmeyen çekin hamili, düzenleyen ve cirantalara karşı başvuru haklarını yitirir. İbraz süresi geçen çekleri banka ödemek zorunda değildir. Düzenleyen de ibraz müddeti geçtikten sonra çekten cayabilir. Ayrıca, ibraz müddeti içinde ibraz edilmeyen çekin düzenleyeni hakkında karşılıksız çek düzenlenmesi suçuna ilişkin yaptırımlar uygulanmaz.

1. Ticari mümessilin çek düzenlemesi mümkün mü? Kanundan doğan böyle bir yetki, çek mevzuatı ile kaldırılmış sayılabilir mi? Çek kanunu m.5/3 hükmü, ticari mümessili de kapsar mı?

“Tacir tüzel kişi veya onun faaliyetleri ile ilişkilendirilmek kaydıyla, tüzel kişinin gerçek kişi ortakları, ortakların ilgili bulunduğu veya tüzel kişinin veya ortaklarının etkisi altında bulundurduğu gerçek kişiler ile tüzel kişinin yönetim organında görev alan veya temsilcisi sıfatını taşıyan gerçek kişiler adına açılmış olan çek hesapları, tacir tüzel kişiye ait kabul edilir. Söz konusu ilişkinin varlığına yönelik emarelerin bulunması hâlinde, hesabın bulunduğu banka şubesi durumu Gelir İdaresi Başkanlığına bildirir” (Çek Kanunu m. 4/2).

Çek Kanunu m. 5/3’te “Çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını temsilci veya vekil olarak tayin edemez. Gerçek kişinin temsilcisi veya vekili olarak çek düzenlenmesi halinde, bu çekten dolayı hukukî sorumluluk ile idarî yaptırım sorumluluğu çek hesabı sahibine aittir” hükmü mevcuttur.

1. Küçük veya kısıtlının çek düzenlemesi hakkında bilgi veriniz.

Küçük veya kısıtlı çek düzenliyorsa çeki imzalar. Bu durumda, küçük veya kısıtlının çekle borçlanmaya dair muvafakati için kanuni temsilci de (veli veya vasi) çeki imzalar (TTK m. ; MK m. 16). Kanuni temsilcinin imzası düzenleyen sıfatıyla değil onaya dairdir. Bu nedenle çekten doğan sorumluluk temsil edilen küçük veya kısıtlıya aittir.

1. Kambiyo senetlerinde sebepsiz zenginleşme hakkında bilgi veriniz.

Sebepsiz zenginleşme

MADDE (1) Zamanaşımı sebebiyle veya poliçeden doğan hakların korunması için gerekli olan işlemlerin yapılmasının ihmal edilmiş olması dolayısıyla, düzenleyenin veya kabul edenin poliçeden doğan yükümlülükleri düşmüş bile olsa, bunlar poliçenin hamiline karşı, onun zararına zenginleşmiş olabilecekleri kadar borçlu kalırlar.

(2) Sebepsiz zenginleşmeden doğan istem, muhataba, yerleşim yerli bir poliçeyi ödeyecek olan kimseye ve düzenleyen, poliçeyi başka bir kişi veya ticari işletme hesabına düzenlemiş olduğu takdirde o kişiye veya ticari işletmeye karşı da ileri sürülebilir.

(3) Poliçeden doğan borcu düşmüş olan cirantaya karşı böyle bir istem ileri sürülemez.

(4) Zamanaşımı süresi, poliçenin zamanaşımına uğradığı tarihi takip eden tarihten itibaren bir yıldır; ispat yükü, sebepsiz zenginleşmediğini iddia edene aittir.

Sebepsiz zenginleşme hükmü Bono ve Çek’de de uygulanır.

1. Karşılığın devri, karşılığın intikali.

Poliçe karşılığının devri

MADDE (1) Düzenleyen hakkında iflasın açılmasıyla beraber, poliçe karşılığının veya düzenleyenin muhatap hesabına alacak olarak geçirdiği diğer paraların geri verilmesi hususunda düzenleyenin muhataba karşı poliçe ilişkisinden başka bir hukuki ilişkiden kaynaklanan istem hakkı poliçe hamiline geçmiş olur.

(2) Düzenleyen, karşılık ilişkisinden dolayı haiz olduğu haklarını devrettiğini poliçede beyan ettiği takdirde, bu haklar, poliçe hamili kim ise ona ait olur.

(3) Muhatap, iflasın açıldığı ilan edildikten veya kendisine devir durumu ihbar edildikten sonra yalnız poliçenin iadesi karşılığında usulü dairesinde hakkını ispat eden hamile karşı ödemede bulunabilir.

Poliçe karşılığının devrine dair üncü madde çekler hakkında da uygulanır (TTK m. /1n). Karşılığın devri Bono da uygulanmaz.

1. Bankaların türleri? Hangi türünde çek hesabı açılabilir?

Yaptıkları işlere göre bankalar 4 gruba ayrılabilir:

       1. Emisyon Bankaları (TCMB, Osmanlı Bankası)

       2. Ticaret Bankaları (Mevduat Bankaları) (Türkiye İş Bankası, Akbank, TCZB)

       3. Kalkınma ve Yatırım Bankaları (Türkiye İhracat Kredi Bankası, İller Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası)

       4. Katılım Bankaları (Albaraka Türk, Kuveyt Türk)

1. Bankanın kabul yasağı, bankanın muhatap olma zorunluluğu hakkında bilgi veriniz.

Çek bir ödeme aracıdır. Çekin muhatap tarafından kabul edilmesi söz konusu olmaz. Çekin ödenebilmesi için muhatap bankadaki hesapta karşılığının bulunması gerekir. Çekte kabul yoktur. Çek üzerine bir kabul açıklaması yazılmamış sayılır. Çekte muhatap daima bir bankadır. Hangi müesseselerin banka kabul edilebileceği Bankacılık Kanunu’na tabi bir konudur.

1. Kıymeti evrakın sınırlı sayılı olup olmadığı hakkında ne düşünürsünüz?

Kıymetli evrak tiplerinin kanunda sınırlı sayıda öngörüldüğü ve kanundaki esaslara uyularak kanunda yer almayan yeni kıymetli evrak tiplerinin oluşturulup oluşturulamayacağı hususu tam açıklığa kavuşmuş bir konu değildir. Bu konudaki görüşler farklı olmakla birlikte öğreti ve yargı kararlarındaki ağırlıklı ve yeni eğilim kıymetli evrakta tip sınırlılığı ilkesinin geçerli olmadığı yönündedir. Buna göre, kanundaki kıymetli evrak tipleri sınırlayıcı ve tüketici olarak sayılmamıştır. Kanunda kıymetli evraklar için öngörülen esaslara uyularak kanunda açıkça anılmayan yeni kıymetli evrak tiplerinin oluşturulması mümkündür.

1. Kambiyo senetlerinde ibraz süresinin ne zaman başlayacağı eski kanunda keşide günü ve bir gün sonra başlayacağına ilişkin iki hüküm bulunuyordu ( () ve ()) bu maddelerin karşılıkları yeni kanunda farklı olarak düzenlenmiştir.

MADDE - (1) Bir çek, düzenlendiği yerde ödenecekse on gün; düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.

(2) Ödeneceği ülkeden başka bir ülkede düzenlenen çek, düzenlenme yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay ve ayrı kıtalarda ise üç ay içinde muhataba ibraz edilmelidir. Bu bakımdan, bir Avrupa ülkesinde düzenlenip de Akdenize sahili bulunan bir ülkede ödenecek olan ve aynı şekilde Akdenize sahili olan bir ülkede düzenlenip bir Avrupa ülkesinde ödenmesi gereken çekler aynı kıtada düzenlenmiş ve ödenmesi şart kılınmış sayılır.

(3) Birinci ve ikinci fıkralarda yazılı süreler, çekte yazılı olan düzenlenme tarihinin ertesi günü başlar.

I - Hamilin başvurma hakları

MADDE - (1) Zamanında ibraz edilmiş olan çekin ödenmemiş olduğu ve ödememe hâli;

a) Resmî bir belge, “protesto” ile,

b) Muhatap tarafından, ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla,

c) Bir takas odasının, çek zamanında teslim edildiği hâlde ödenmediğini tespit eden tarihli bir beyanıyla, sabit bulunduğu takdirde hamil; cirantalar, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı başvurma haklarını kullanabilir.

1. Bir örnek üzerinden kıymetli evrak da geriye ciro meselesini açıklayınız.

Yargıtay Hukuk Dairesi / E., / K. İÇTİHAT ÖZETİ : Geriye ciro yoluyla çeki devralan ciranta, çeki devretmeden önceki durumuna döner. Çeki ciro etmeden önce kimlere başvurma hakkı varsa ancak o şahıslara karşı takip yapma imkanına kavuşur.

Kıymetli evrak hukuku adli ve idari yargı hakimliği, kpss test soru ve cevapları

Aşağıdakilerden hangisi kıymetli evrakın unsurlarından birisi değildir?

Kıymetli evraka bağlanan hakkın borçlusu olan kimsenin borç altına girdiğini gösterir ibare aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıda yer alan haklardan hangisi kıymetli evraka bağlamaz?

Aşağıda yer alan kıymetli evraktan hangisi TTK'da kaleme alınmamıştır?

Kıymetli evraka bağlanan hakkın doğumunu senedin düzenlenmesi olarak açıklayan görüş aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki kıymetli evraktan hangisine konulacak "menfi emre kaydı" o senedi eksik nama yazılı hale değil hamiline yazılı hale getirmektedir?

Aşağıdaki kıymetli evraktan hangisi hamiline yazılı olarak düzenlenebilmektedir?

Aşağıdaki kıymetli evraktan hangisi hamiline yazılı olarak düzenlenemez?

Aşağıdaki kıymetli evraktan hangisi alacaklısına senette yer alan asıl alacak hakkını değil asıl alacağın fer'isi sayılacak hakları talep etmek hakkını vermektedir?

Hamiline yazılı kıymetli evrakın nama veya emre yazılı hale dönüştürülmesi (iradi tahvil)ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Hamiline yazılı kıymetli evrakın ziyaı halinde hak sahibi tarafından açılacak iptal davasında yapılacak ilanlar ile ilgili aşağıdaki sürelerden hangisi doğrudur?

Aşağıdakilerden hangisi kambiyo senetlerinin özelliklerindendir?

Kambiyo taahhüdünde bulunabilmek için senedi düzenleyen kişinin kural olarak fiil ehliyetine sahip olması şarttır. Bu şartın aşağıda verilen zamanlardan hangisinde tamam olması gerekmektedir?

Poliçenin hukuki mahiyeti aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki unsurlardan hangisinin çekte bulunmaması çeki geçersiz hale getirir?

Banka ve müşterisi arasında yapılan anlaşma uyarınca, bankanın müşterisinin çeklerini belirli bir limite kadar veya tamamını ödemeyi taahhüt ettiği çek türü aşağıdakilerden hangisidir?

Bir çekte ödeme yeri ve keşide yeri aynı yerdeyse ibraz süresi kaç gündür?

Karşılıksız çek ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Kıymetli evrakın ödenmesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Kıymetli 1

Kıymetli Evrak Hukuku Test 2 Başlıklı Testimizi de Çözmeyi unutmayın!Kıymetli Evrak Hukuku Test 3 Başlıklı Testimizi de Çözmeyi unutmayın!

Önerilen Kaynaklar

Hasan Pulaşlı, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara, Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara, Poroy/Yasaman, Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul

Dersin Amacı

Adi senetlerin ticaret hayatının gereksinimlerine uygun bir hız ve güvenle devir imkânı olmadığı için bu imkânı sağlayabilmek düşüncesi ile ortaya konulan kıymetli evrak hukuku kurallarının işleyişinin kavranmasını sağlamaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1  Türkiye de mevcut olan kıymetli evrak tiplerini teşhis edebilmeli ve kıymetli evrak kavramını diğer borç ilişkilerinden ayırt edebilmeli2  Kıymetli evrakın işlevini anlatabilmeli3  Kıymetli evrakın işleyişini gösterebilmeli4  Kıymetli evrakta yerleşik hakkın devri ve ileri sürülmesi yöntemlerini ayırt edebilmeli5  Kambiyo senetlerinin diğer kıymetli evraklar içindeki yerini belirleyebilmeli6  Kambiyo senetlerinin birbiri arasındaki benzerliklerini ve farklarını anlatabilmeli7  Kambiyo senetlerinin takibi ve tahsili yöntemlerini açıklayabilmeli

Duyuru

Kategoriler

Son Yorumlar

Kıymetli Evrak Hukuk Soruları

1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi kıymetli evrakın özelliklerinden biri değildir?

a. Kıymetli evrakın içerdiği hak başkasına devredilebilir.
b. Kıymetli evrakın içerdiği hak nakden değerlendirilebilir.
c. Hak ve senet arasında kuvvetli bir bağ vardır.
d. Soyutluk ilkesi geçerlidir.
e. İsteğe göre kıymetli evrak tipi yaratılabilir.

2. İçerdiği hakkın devri için, sadece teslimin yeterli olduğu senetler hangileridir?

a. Hâmile yazılı senetler
b. İradi emre yazılı senetler
c. Kanunen emre yazılı senetler
d. Nama yazılı senetler
e. Nama ve emre yazılı senetler

3. Bir talep karşısında kalan borçlunun, talebin varlığını kabul etmekle birlikte, özel bir nedene dayanarak bunu yerine getirmekten kaçınacağı yolundaki savunmasına ne ad verilir?

a. İtiraz
b. Def’i
c. İddia
d. Talep
e. Dava

4. Kıymetli evrakın hükümsüzlüğüne ilişkin def’iler kime karşı ileri sürülebilir?

a. Senedi elinde bulundurana
b. Senette imzası bulunana
c. Senedi düzenleyene
d. Senedi devredene
e. Herkese

5. Kimler kambiyo senedi düzenleme yeteneğine sahiptir?

a. Medeni haklardan yararlanma yeteneğine sahip olanlar
b. Bu konuda özel yetki sahibi olanlar
c. Medeni hakları kullanma yeteneğine sahip olanlar
d. Alacak hakkına sahip olanlar
e. Bankalar

6. Aşağıdaki senetlerden hangisi emre düzenlenebilir?

a. Taşıma senedi
b. Tahvil
c. İpotekli borç senedi
d. Poliçe
e. Pay senedi

7. Temsil ettiği hakkın türü bakımından aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklıdır?

a. Bono
b. Çek
c. İpotekli borç senedi
d. Poliçe
e. Pay senedi

8. Nama yazılı senetler nasıl devredilebilir?

a. Ciro ile
b. Teslim ile
c. Senedin teslimi ve ciro ile
d. Senedin teslimi ve devir beyanı ile
e. Zilyetliğin devri ile

9. Aşağıdaki def’ilerden hangisi senet metninden anlaşılabilir?

a. Senedin hile ile imzalandığı iddiası
b. Senedin hata sonucu imzalandığı iddiası
c. Kambiyo sözleşmesinin yapılmadığı iddiası
d. Keşidecinin ehliyetsiz olduğu iddiası
e. Senedin zaman aşımına uğramış olduğu iddiası

Aşağıdakilerden hangisi poliçede geçerli olan ciro türlerinden değildir?

a. Beyaz ciro
b. Tam ciro
c. Temlik cirosu
d. Rehin cirosu
e. Nakden ciro

 
Cevap Anahtarı

1. e – Yanıtınız yanlış ise “Kıymetli Evrakın Özellikleri” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
2. a – Yanıtınız yanlış ise “Kıymetli Evrakın Devir Şekilleri Bakımından Özellikleri” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
3. b – Yanıtınız yanlış ise “Kıymetli Evrakta Def’iler” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
4. e – Yanıtınız yanlış ise “Senedin Hükümsüzlüğüne İlişkin Def’iler” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
5. c – Yanıtınız yanlış ise “Kambiyo Senetleri” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
6. d – Yanıtınız yanlış ise “Nama Yazılı Kıymetli Evrak” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
7. e – Yanıtınız yanlış ise “Kıymetli Evrakın Çeşitli Açılardan Tasnifi” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
8. d – Yanıtınız yanlış ise “Nama Yazılı Kıymetli Evrakın Devri” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
9. e – Yanıtınız yanlış ise “Senet Metninden Doğan Def’iler” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.
e – Yanıtınız yanlış ise “Ciro Türleri” bölümünü yeniden gözden geçiriniz.

KIYMETLİ EVRAK HUKUKU

A-GENEL

Hakkın senede bağlı bulunduğu senetsiz dermeyanın (Öne sürmek, Ortaya koymak) ve devri mümkün olmadığı senetlerdir.

ÖZELLİKLERİ

• Hak başkasına devredilebilir olmalıdır.

• Hak nakden değerlendirilebilmeli.

• Hakla senet arasında sıkı bir bağ vardır. Senetsiz hak ileri sürülemez ve devredilemez.

• Soyutluk ilkesi yürürlüktedir. Kıymetli evraklar genelde doğumuna sebep olan işlemden bağımsızdır.

• Kıymetli evrak tipleri kanunda sınırlayıcı sayıda belirtilmiştir.

• Kıymetli Evraklar sıkı şekil şartlarına tabidir.

Kıymetli Evrakın Çeşitli Açılardan Ayrımı

1-Temsil Ettikleri Hakkın Türü Açısından

1. a) Para Senetleri:Senette ifadesi bulunan hak paradır.

Bono

Poliçe

Tahvil

1. b) Pay Senetleri:Senetteki hak bir ortaklık payıdır.

Hisse senetleri

1. c) Emtia Senetleri: Senetteki hak bir mal üzerindeki mülkiyet hakkını veya aynı hakkı (Eşya üzerinde tasarruf yetkisi veren ve herkese karşı ileri sürülebilen haklar)ifade eder.

Makbuz Senedi:Umumi mağazalara bırakılan mal karşılığında çıkarılan kıymetli evrak niteliğinde senet.

Varant: Umumi mağazalar tarafından çıkarılan ve bu mağazalara bırakılan malların rehin haklarını temsil eden senet.

Konişmento: Bir eşyanın gemiye yükletildiğini veya yükletilmek üzere teslim alındığını belgeleyen ve malı temsil eden,taşıyan tarafından düzenlenmiş kıymetli evrak niteliğinde senet.

2-Hakkın Senetten Önce Varolup- Varolmaması

a )Yaratıcı Senetleri: Hak ancak senetle doğuyorsa

Bono

b ) Açıklayıcı Senetler:Hak senetten öncede varsa

Hisse Senedi

3-Düzenlemesine Sebep Olan İşlemle İlişkisi 

1. a) Soyut Kıymetli Evrak

• Kambiyo Senetleri: Poliçe-Bono-Çek

1. b) İlli (Nedensellik)

• Nama Yazılı Senetler:Konişmento

4-Devir Şekilleri Bakımından

a)Nama Yazılı Senetler: Belli bir kişinin adına yazılı olup onun emrine kaydını içermeyen ve yasal olarak da emre yazılı senetlerden sayılmayan kıymetli evrak. Ada yazılı senet.

Tedavül kabiliyeti (Sürümde olma,, Dolaşım) en az ve en zor olandır.

Nama yazılı kıymetli evrakın devri , Devir Beyanı+Teslim ile olur.

b)Emre Yazılı Senetler: Ya senet lehine düzenlenen kişinin adından sonra emrine kaydı bulunmalı, Ya da öyle bir kayıt bulunmamakla beraber senet kanunen emre yazılı senetlerden sayılmalıdır.

Poliçe, Bono, Çek kanunen emre yazılı senetlerdir.

Emre Yazılı Düzenlenemeyecek Senetler

İpotekli Borç Senedi: Taşınmaz rehniyle güvence altına alınmış, kişisel bir alacağı içeren kıymetli evrak niteliğinde senet.

İrat Senedi: Bir taşınmaz (gayrimenkul) üzerinde taşınmaz yükümlülüğü (gayrimenkul mükellefiyeti) olarak kurulan alacağı içeren kıymetli evrak niteliğinde senetler.

Pay Senedi: Anonim vb. şirketlerde payları temsil etmek üzere çıkarılan kıymetli evrak niteliğindeki senetlerdir.

Tahvil: Anonim ortaklıkların ya da devlet ve öteki kamu kuruluşlarını borç para sağlamak için çıkardıkları kıymetli evrak niteliğindeki senetlerdir.

Emre yazılı senetlerin devri, Ciro+Teslim ile olur.

Ciro:Senedin arkasına yapılan bir devir beyanıdır.

Senedin arkasında yer kalmamışsa senede yapıştırılacak ve Alonj adı verilen kağıt parçası üzerine yapılır.

CİRONUN TÜRLERİ

funduszeue.infoç Yönünden

funduszeue.infoçim Yönünden

• Tam Ciro: Devredilen kişinin kimliği bellidir.

• Beyaz Ciro: Sadece devredenin imzası vardır. Devredilen kişi belli değildir.

c)Hamiline Yazılı Senetler

Hamiline yazılı senetlerin devri en kolay olan senetlerdir. Devir için teslim yeterlidir.

Hamiline Düzenlenebilecek Senetler:

1. Çek

1. İpotekli borç Senedi

1. Pay Senedi

1. Tahviller

1. İrat Senedi

Hamiline Düzenlenemeyecek Senetler:

1. Makbuz Senedi

1. Varant

1. Poliçe

1. Bono

1. Senet metninden doğan def’ilersenet metninden anlaşılan def’ilerdir. Örn:Vadenin henüz gelmemiş olduğu veya senedin zamanaşımına uğramış olduğu def’i gibi.

1. Senedin hükümsüzlüğüne ilişkin def’ilerşeklen geçerli bir senet olmasına rağmen bu senetle sorumluluk altına giren kişilerin bazısına karşı senet hükümsüz olabılır. Örneğin; imzalardan biri sahte (taklit) funduszeue.info durumda imzası sahte olan kişi açısından senet hükümsüzdür. Bununla birlikte sadece bu kişi herkese karşı senedin hükümsüzlüğünü ileri sürebilir. Senette imzası bulunan diğer kişiler, imzaların bağımsızlığı ilkesi gereği bu hükümsüzlük def’ini ileri süremezler.

1. Kişisel Def’iler:Senedin metni dışında kişisel ilişkilerden doğan def’ilerdir. 3. Kişilere karşı ileri sürülemez,ancak bu kişiler bile bile borçlunun zararına hareket etmişlerse bu def’iler onlara karşı da ileri sürülebilir.

DEF’İ: Bir talep karşısında hakkı kabul edip fakat özel bir sebebe dayanarak ödemekten kaçınma yönünde yapılan savunmadır

Kıymetli evrak kaybolduğunda hak da kaybolmaz, fakat talep de edilemez. Talep edilebilmesi için Ticaret Mahkemesine başvurup kaybedildiğinin tespit ettirilmesi lazımdır. Bununla birlikte eski senedin iptali ve yeni senedin düzenlenmesi konusunda karar alınır.

Hamile yazılı senetler iptal edilemez.

Poliçe : Üçlü bir ilişkiyi düzenleyen senettir.

Keşideci : Senedi düzenleyen,

Muhatap : diğer bir kişiye,

Lehdar : poliçede ismen gösterilmiş olan kimseye belli bir ödeme emrini verir.

Keşideci : senedin ilk borçlusu

Lehdar : senette alacaklı olarak gösterilen,

Ciranta : senedi devralmış, devretmiş kişiler,

Hamil : son elinde bulunduran kişi.

Poliçede şekil şartları

1 Poliçe kelimesi

2 Kayıtsız, şartsız bir bedelin ödenmesi emri

3 Ödeyecek kimsenin (Muhatabın) ad ve soyadı

4 Vade

a Belli bir günde

b Keşide tarihinden itibaren belli bir süre sonra

c Görüldüğünde

d Görüldüğünden belli bir süre sonra

5 Ödeme yeri

a İkametgahlı poliçe

b Adresli poliçe

6 Lehdar

7 Keşide günü ve yeri

8 Keşidecinin imzası

Senet metninde “Poliçe” kelimesinin bulunması gerekir. Metinde “poliçe” kelimesi yoksa senet açıkça emre yazılı olması kaydıyla “Emre yazılı havale” açıkça emre yazılı da değilse “Hükümsüz” sayılır.

Poliçede belli bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız, şartsız bir emri içermektedir. Aksi halde batıl (Geçersiz) olur.

Poliçede bedelin belirli olmasına karşın, “Görüldüğünde” ve “Görüldüğünden belli bir süre sonra” vadeli poliçelerde gösterilen bedelin üzerinden faiz şartı funduszeue.info senede rakam veya yazı ile yazılabilir. Sadece yazı ile de olabilir. Rakamla yazı arasında bedelde farklılık varsa yazı ile yazılmış olan bedel geçerlidir.

Muhatabın adı ve soyadı, poliçenin esaslı şekil şartıdır. Tacirler üzerine çekilen poliçelerde ticaret ünvanı yazılmalıdır. Tüzel kişilerde ticaret ünvanı yazılmalıdır. Muhabın adı, soyadı yanında ayrıca adresinin gösterilmesi şart değildir. Fakat ödeme yeri gösterilmemişsi, muhatabının ad- soyadının yanında bir yer adı yoksa poliçe hüküm ifade etmez.

Normal olarak poliçeye bir vade konulur. Vadenin yazılması esaslı bir şekil şartı değildir. Poliçede vade yoksa, poliçe geçersiz sayılmaz. Poliçe “görüldüğünde ödenecek vadeli poliçe” sayılır.

a)12 Şubat ’de ödeyiniz.

b)Düzenlenmesinden 20 gün sonra ödenecek

c)Bu durunda poliçenin vadesi, düzenlendiği anda belli değildir. Vadenin kesinleşmesi için bu poliçenin ilk önce muhataba kabul için ibrazı gerekir. Kabul olunduğu anda tarih “Tarih Tespit Protestosu” ile belirlenir.

Poliçede ödeme yerinin gösterilmesi gerekir. Ödeme yeri gösterilmemişse muhatabının ad ve soyadının yanında gösterilen yerde keşide edilmiş sayılır. Eğer burada da yer gösterilmemişse, poliçe Batıl (Geçersiz)dır.

1. a) Keşideci poliçeyi düzenlerken muhatabın ikametgahının bulunduğu mülki birlik içinde başka bir adreste ödeyeceğini beyan etmesidir.

1. b) Muhatap poliçeyi kabul ederken poliçeyi, kendi ikametgahında değilde, ikametgahının bulunduğu mülki birlik içinde başka bir adreste ödeyeceğini beyan etmesidir.

Lehdar gösterilmeden poliçe düzenlenemez. Poliçe hamiline düzenlenemez. Lehdarın ad ve soyadını bulunması zorunludur.

Poliçenin düzenlediği tarih ve yer poliçe üzerinde yer almalıdır. Keşide yeri düzenlenmemişse, keşidecinin soyadının yanında gösterilen yerde keşide edilmiş sayılır. Eğer burada da yer gösterilmemişse , poliçe batıldır.

Poliçede, keşidecinin imzası yoksa, poliçe geçersizdir. İmzanın mutlaka elyazısı ile olması gerekir. Yetkili temsilci varsa, O’ da imzalayabilir.

BEYAZ POLİÇE

Beyaz bir kağıt üzerine imza atıp, vermek veya poliçenin belli kısımlarının doldurulup bazı kısımları açık bırakılmak suretiyle düzenlenen poliçedir. Lehdar bu poliçeyi istediği gibi doldurabilir.

İMZALARIN İSTİKLALİ İLKESİ

Poliçeye imza koyarak sorumluluk altına giren herkes, diğerinin sorumluluğundan ayrı ve bağımsız sorumluluk altına girer. Diğer imzalar geçerli olmasalar bile her imza sorumluluğunu korur. Her imza atıldığı andaki senet metni ile sorumludur.

POLİÇEDE KABUL

Kabul sadece poliçede söz konusu olur. Bono ve çekte olmaz. Kabul, muhatabı, kambiyo ilişkisine sokan taahhüttür. Muhatap keşideciye gerçekten borçlu da olsa, kabule zorunlu değildir.

Poliçe üzerine “kabulündür” veya benzeri bir şey yazılarak atılacak imza veya sadece imza atmakla yapılır. Muhatabın taahhüt ve sorumluluğunun doğduğu an imza attığı andır. Muhatap kabul ettikten sonra senedi geri vermeden kabul şerhini çizebilir. Bu takdirde kabul olmamış sayılır.

Kabul, kural olarak “kayıtsız, şartsız olmalıdır.” Bu kuralın istisnası; muhatabın, kısmen kabulüdur. Diğer bir istisna adresli poliçedir.

Poliçe, keşide edildiği günden vadeye kadar kabul için ibraz edilebilir. Vade günü ödeme için ibraz yapılır. Kabul hangi gün olmuşsa o günün tarihi atılır. Görüldüğünde ödenecek poliçelerde “ kabul söz konusu değildir.” Kabul için ibraz yeri, muhatabın ikametgahıdır. Poliçenin kabulü için muhataba ibrazı kural olarak isteğe bağlıdır.( İhtiyaridir.)

Kabul İçin İbrazın Mümkün Olmadığı Haller

Görüldüğünde ödenecek poliçeler

Keşidecinin kabule yasaklaması

Keşidecinin kabul için ibrazı belli bir süre yasaklaması

Kabul İçin İbrazın Zorunlu Olduğu Haller

Görüldüğünden belli bir süre sonra ödenecek poliçeler

İkametgahlı poliçeler

Keşidecinin kabul için ibrazı zorunlu kılması

Ciranta tarafından ibrazın zorunlu kılınması

Keşideci poliçenin muhatap tarafından kabul edilmemesi halinde sorumlu olmayacağını şart koşabilir.

POLİÇENİN CİROSU

Poliçe kanunen emre yazılı senetlerden olduğundan devri için Ciro + Teslim gerekir.

Ciro eden, ciro edilene, senetten doğan ve senetten anlaşılan hakları devreder.

Ciro yazılı bir beyandır. Sözlü olamaz. Ciro, senet arkasına ve ya yer yoksa senede yapıştırılan bir kağıt (Alonj) üzerine yapılır. Ciro, kayıtsız, şartsız yapılabilir. Şartlı yapılmışsa geçersiz olmaz, fakat şartlar yazılmamış sayılır. Kimi ciro geçersizdir.çizilmiş ciro yapılmamış hükmündedir.

CİRO

Temlik

Tahsil

Rehin

Temlik Cirosu : Senetten doğan hakların devri amacıyla yapılan cirodur. Bu normal cirodur. Rehin cirosu : Bedeli rehindir veya teminat içindir gibi ibareler konularak yapılır.

Tahsil cirosu : Senet bedelini tahsil etmek için yapılır. Bu ciroya “tahsil içindir, Tevkil içindir”gibi kayıtlar konur.

CİRO, NE ZAMANA KADAR YAPILIR ?

Ciro, senet, lehdarın eline geçtiği andan ödememe protestosu keşide edildiği ve ya bu protestoyu keşide etmek için tanına vadeyi izleyen iki iş günlük süre sona erdiği ana kadar yapılabilir. Bu süre geçtikten sonra yapılan cirolar, alacağın temliuki hükmündedir. Ciroya, bu nedenle tarih konmalıdır. Poliçenin hamili kim ise tedavül süresince herkese ciro edebilir.

Temlik cirosu Tam ve Beyaz ciro

Rehin ve Tahsil Tam Ciro olarak yapılır.

Tam Ciro, Ad-Soyad-İmza

Beyaz Ciro, Sadece İmza

POLİÇEDE AVAL

Aval : Poliçe ile sorumluluk altına giren keşiler lehine verilen bir tür kefalettir.

Aval “Aval içindir” gibi ifadenin yazılıp, altının imzalanmasıyla yapılır.

Avalist : Aval verilen kimseye denir. Avalist kimin lehine aval vermişse onun yanında ve sırasında sorumludur. Avalın kimin lehine olduğu belli değilse, “keşideci” lehine verilmiş sayılır.

POLİÇE ÖDEME

Vadesinde veya vadeyi izleyen iki iş günü içinde, iş saatlerinde yetkili hamil tarafından muhatabın ikametgahında ibraz edilmelidir.

Ödeme için yapılan ibraz poliçe borçlusuna mütemerrit (geciken) kılacağı gibi, ödeme halinde, rücu haklarını kullanılması için gereken protesto keşidesini ilk şartını oluşturu.

Muhatap, poliçeyi öderken ciro silsilesine (arkadaki imzalar) göre hamilin yetkili olup almadığını incelemeli, hamil tarafından bir ibra şerhinin verilmesini istemelidir. Muhatap, vadeden önce senet bedelinin ödemek zorunda değildir.

Muhatap, kısmi ödeme de teklif edebilir. Hamil bu ödemeyi reddedemez. Kısmen ödemişse, ödediği miktar, senet üzerine kaydedilir. Kalan kısım için ödememe protestosu çekilebilir. Vadesinde ve ya vadeyi izleyen iki iş borcundan kurtulmuş olmaz.

POLİÇEDE KABUL ETMEME VE YA ÖDEMEME HALLERİNDE BAŞVURMA HAKLARI

Poliçede asıl borçlu, kabul etmiş olan muhataptır. Fakat, muhatap tarafından kabul ve ya ödeme yapılmadığı zaman poliçede imza atmış olan herkes sırasıyla sorumlu olmaya başlar. Her imza kendisinden sonra gelene senedin muhatap tarafından kabul edileceğini ve vadesinde ödeneceğini garanti etmiş sayılırlar. Bu mekanizmanın işlemeye başlaması kabul etmemem veya ödememe protestosunun çekilmesiyle başlar.

Hamilin Başvurma Hakkı : Hamilin bu hakkı ödemeyi talep şeklindedir. Hamil poliçede sorumlu olan kişilere başvurduğunda poliçenin bedeli ve şart kılınmışsa vadeden itibaren %30 kanuni faiz, protesto veya ihbarnamelerin masrafı , poliçe bedelinin %03 (binde üçünü) aşmamak üzere komisyon.

Ödeyen Kimsenin Başvurma Hakkı : Ödenmiş olan meblağın tamamı, ödeme tarihinden itibaren, bu meblağın %30 kanuni faiz, poliçe bedelinin %02 (binde ikisini) ‘sini aşmamak üzere komisyon.

Başvurma Hakkı: Kural olarak “vadede” poliçenin ödenmemesi halinde doğar. Bazı hallerde ise “vadeden önce” doğar

Bu Haller :

Muhatabın kabulden kaçınması

Muhatabın acz haline düşmesi

Kabul için arzı yasaklanmış bir poliçenin keşidecisinin iflas etmesi

Başvurma Hakkının Doğması Koşulları : Süresinde kabul edilmeme veya ödememe protestoları çekilmiş olmalıdır. Protesto;poliçenin kabul edilmediğinin ödenmediğinin noter vasıtasıyla belgelenmesidir. Bazı hallerde protesto çekilmesine gerek kalmaz. Buna protestodan muafiyet halleri denir.

Protesto Çekilmesine Gerek Olmayan Haller:

İradi Muafiyet Halleri : Keşideci (düzenleyen) poliçe metnini “masrafsız iade” , “Franko’dur”,”protestoludur” gibi bir kayıt koymuşsa hamil , protesto çekmeden başvuru hakkını kullanabilir. Bu kayıtların senet üzerinde yazılması gerekir. Ayrı bir kağıda yazılması halinde geçerli olmaz.

Kanunu Muafiyet Halleri : Muhatap veya kabul için yasaklanmış poliçenin keşidecisi iflas ederse, protestoya gerek kalmaksızın, iflas ilamı (kararı) ile başvurma hakkını kullanabilir.

Bunun dışında; protesto, bir devlet mevzuatı ve ya mücbir bir sebep yüzünden çekilmezse ,(mücbir sebep: beklenmeyen, önlenemeyen sebep) bu sebep, ortadan kalkar kalkmaz, protesto çekilebilir. Bu süre , yani mevzuatve mücbir sebep. Sebep süresi; 30 günden fazla sürmüş eise, protesto çekmeye gerek kalmaksızın hamil, diğer sorumlulara karşı rücu hakkını kullanabilir.

Kabul etmemem ve ödememe protestolarını ilgili kişilere bildirilmesi gerekir. Böyleci bu kimseler, gerekli tedbirleri zamanında alma olanağı bulurlar. Hamil kendi cirantasına (yani senedi kendisine ciro edene)ve keşideciye durumu 4 gün içinde, ihbarı alan cirantalar ise , kendi cirantalarına (yani senedi, kendisine ciro ile devredene) 2 gün içinde ihbar etmekle yükümlüdür.

Hamil : Kendi cirantası ve keşideci:4 gün

Cirantalar-kendi cirantalarına:2 gün

İhbar yükümünün yerine getirilmemesi rücu (baş vurma) hakkını düşürmez, ama kabul için ibraz sorumluluğu varsa bunu yerine getirmeye hamil başvurma hakkını kaybeder. Hamil poliçeyi süresi içinde ibraz etmez ve ya protesto çekmezse başvurma hakları düşer.

Poliçeden Doğan Talep Haklarında Zamanaşımı

Muhatap- Muhataba karşı : 3 yıl

Keşideci- Ciranta- Lehdar : 1 yıl

Ciranta- Cirantaya karşı: 6 ay

Bono : (Emre muharrer) ikili bir ilişkiyi gösterir.

Bono ile borçlu (keşideci), senet lehdarına(müstefidine) senetle gösterilen alacağı vadesinde ödemeyi kabul ve taahhüt eder.

Uygulamada bono , poliçeden daha yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Bonoda Şekil Şartları

1. “Bono” veya “Emre Muharrer Senet” ibaresi

1. Kayıtsız ve şartsız belli bir bedelin ödenmesi vaadi

1. Vade

1. Ödeme yeri

1. Kime ve kimin emrine ödenecekse onun adı- soyadı

1. Keşide günü ve yeri

1. Keşidecinin imzası

Senet metninde “Bono” ve ya “Emre Muharrer Senet” ibaresi yoksa senet açıkça emre yazılı ise emre yazılı ödeme vaadi, açıkça emre yazılı da değilse “hükümsüz” sayılır.

Senet metninde bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız- şartsız belli bir bedelin ödenmesi vaadini(poliçede ödeme emri vardır.) içermektedir. Aksi halde geçersiz (batıl) olur.

Normal olarak bonoya bir vade konulur. Vadenin yazılması esaslı şekil şartı değildir. Bonoda vade yoksa, bono geçersiz sayılmaz, bu durumda bono, görüldüğünde ödenecek vadeli bono sayılır.

Poliçedeki 4 çeşit vade, bonoda da vardır;

a)Belli bir günde

b)Keşide tarihinden itibaren belli bir süre sonra

c)Görüldüğünde

d)Görüldüğünden belli bir süre sonra

Bonoda ödeme yeri gösterilmemişse senedin düzenlendiği yer ödeme yeri sayılır. Bu yoksa düzenleyenin adının, soyadının yanında yazılı olan yer, bu da yoksa senet geçersiz sayılır.

Lehdar (senette alacaklı olarak gösterilen) gösterilmeden bono düzenlenemez. Bono “hamiline düzenlenemez” lehdarın adını ve soyadının bulunması zorunludur. “Bono, tanzim edenin lehine yazılamaz”.

Senedin düzenleme(ihdas) tarihi, esaslı bir şekil şartıdır. Bu tarih konmamışsa, senet geçersizdir. Bonoda düzenleme yeri gösterilmemişse, keşidecinin adı ve soyadını yanındaki yer, düzenleme yeri sayılır, o da yoksa bono hükümsüzdür.

Bonoda, keşidecinin imzası yoksa, bono geçersizdir. İmzanın mutlaka el yazısı ile olması gerekir. Yetkili temsilci varsa o da imzalayabilir. Bonoyu düzenleyen ve imza eden kişi kabul etmiş muhatap gibi sorumludur.

Çekte üçlü bir ilişki vardır. Çeki çeken (keşideci) muhataba (banka) senette yazılı bedelin ismen gösterilmesi zorunlu bulunmayan bir kişiye ödenmesini emreder.

ÇEKTE ÇEKME ŞARTLARI

Türk hukukunda çek, ancak bir banka üzerine çekilebilir. Bankadan başka kişi üzerine çekilemez. Bankadan başka bir kişi üzerine çekilirse, bu hükümsüz değildir. Havale hükmündedir. Herkes çek çekemez. Çek çekebilmek için:

*Banka ile çek çekecek kişi arasında çek çekme hususunda bir anlaşma olmalıdır.

*Çek çeken kişinin üzerinde tasarruf edebileceği bir karşılık (Provizyon) olmalıdır.

ÇEKTE ŞEKİL ŞARTLARI

1. Çek kelimesi

1. Kayıtsız, şartsız bir bedelin ödenmesi

1. Ödeyecek kimsenin adı ve soyadı

1. Ödeme yeri

1. Keşide günü ve yeri

1. Keşidecinin imzası

Çekte Şekil Şartlarının Özellikleri

1. Vade ve ibraz süreleri

1. Çekte lehdar

1. Çekin devri

1. Çekte ödeme

1. Çekte zamanaşımı

Çekte bir tek vade vardır. Görüldüğünde ödenir. Çek bir tedavül değil, ödeme vasıtasıdır.

İbraz Süreleri

Çek keşide edildiği yerde ödenecekse “10 gün”

Çek keşide edildiği yerden başka bir yerde fakat aynı kıtada ödenecekse ibraz süresi “1 ay” Avrupa ve Akdeniz ülkeleri aynı kıta sayılır.

Aynı kıtalarda çekilip ödenecek olan çeklerde ibraz süresi “3 aydır”.

Lehdar gösterilmesi zorunlu değildir.

Çek hamiline düzenlenebilir

Bono poliçe şekil şartları:

1. yazılı düzenleme.

1. imzalar el yazısı.

1. senet metninde mutlaka bono veya poliçe ibaresi yer almalı.(çeklerde çek ibaresi zorunlu değil.) poliçe ibaresi yoksa senet emre yazılı havale sayılıfunduszeue.info yazılı havale kabul edilmez. Ancak kabul edilirse poliçe hükmünde olur. İcra iflas kanununa göre kambiyo senetlerine özgü özel takip usulü uygulanmaz. Bono ibaresi eksikse sent emre yazılı ödeme vaadi olur.

1. kayıtsız şartsız. Bedel para borcudur. Bedel yazı veya rakamla gösterilebilir. Kayıt ve şartın iki istisnası var:

1. bedel kaydı: keşideci ile lehdar arasında olur.

1. Faiz kaydı: poliçe ve bonolarda 4 tür vade vardır.

1. keşide tarihinden itibaren belli bir süre sonra

1. muayyen bir tarihte

1. görüldüğünde

1. görüldüğünden belirli bir süre sonra

görüldüğünde vadeli bono veya poliçelerde senedin düzenleme tarihinden itibaren 1 yıl içinde ödeme için ibraz edilmesi gerekir. Senette belirli bir vade tarihi yoksa bu görüldüğünde ödeneceğine karine teşkil eder. Keşide tarihinden itibaren 1 yıl geçer ve ödeme talep edilmezse keşideci ödeme sorumluluğundan kurtulmaz sadece hamilin protesto çekip müracaat borçlularına başvuru hakkı ortadan kalkar.

Poliçe kabul edildiyse kabul tarihi, kabul edilmediyse kabul etmeme protestosu çekildiği tarih görülme tarihi kabul edilir. Keşide tarihinden itibaren belli bir süre sonrası için vade konan ve belli bir tarih vadesi konan senetlerde muayyen bir vade olduğundan bunlarda faiz şartı konulamaz. Görüldüğünde ya da görüldüğünden belli bir süre sonra ödenecek senetlerde ise faiz kaydı konulabilir. Bu faiz kapital faizidir.

1. ödeyecek kişinin adı ve soyadı.(poliçeler için). Tüzel kişilerde ticaret unvanı!!

Müracaat borçlularına başvurulabilmesi için muhataplardan birisinin poliçeyi kabul etmemesi yeterlidir. Bütün muhataplara başvurulma şartı yoktur.

1. lehdarın adı ve soyadı. Tüzelkişi lehdarda ticaret unvanı.

1. keşidecinin adı ve soyadı bulunması zorunluluğu yok ancak imzası esaslı şekil şartı.

1. keşide tarihi ve yeri. Vade tarihi olarak senedin düzenlenme tarihinden önceki bir tarih gösterilirse senet geçerli olmaz. Keşide tarihinin iki önemi vardır: keşidecinin ehliyeti o tarihten itibaren belirlenir. Görüldükten sonra ödenecek senetlerde vade keşide tarihinden itibaren işlemeye başlar.

1. ödeme yeri. Birden fazla ödeme yeri gösterilirse senet geçersiz olur.

Poliçe ve bonoya konulabilecek ihtiyari kayıtlar:

1. kanunda öngörülen:

Kıymetli evraklar test 

1-) İçerdiği hakkın devri için sadece teslimin yeterli olduğu senetler hangileridir?
a- hamile yazılı senetler
b-İradi emre yazılı senetler
c-Kanunen emre yazılı senetler
d-Nama yazılı senetler
e-Nama ve emre yazılı senetler

2-) Kıymetli evrakın yitirilmesi halinde bunun tesbiti ve senedi iptal ettirmek için hangi makama başvurulur?
a-Ticaret mahkemesi
b-Noter
c-Ticaret bakanlığı
d-SPK
e-Borsa

3-)”9 eylül tarihinde ödeyiniz” şeklindeki bir vade poliçede hangi tür vadeye girer?
a-Görüldüğünde
b-Keşide tarihinden belli bir süre sonra
c-Görüldüğünden belli bir süre sonra
d-Belli bir günde
e-Belli süreli vade

4-) Aşağıdakilerden hangisi bir ciro türü değildir?
a-beyan cirosu
b-Temlik cirosu
c-Tahsil cirosu
d-Rehin cirosu
e-Tam ciro
5-)Poliçelerde ,cirantanın diğer bir cirantaya veya keşideciye karşı açacağı davaların zaman aşımı süresi ne kadardır?
a-1 ay b -3 ay c-6 ay d-1 yıl e-3 yıl

6- Bonoda “ emre yazılı senet” ya da “bono” kelimesi yoksa , bono ne hükmündedir?
a-Emre yazılı havale
b-Emre yazılı ödeme vaadi
c-Nama yazılı ödeme vaadi
d-Hamile yazılı ödeme vaadi
e-Hamile yazılı havale
7- )Çek keşide edildiği yerde ödenecekse ibraz süresi aşağıdakilerden hangisidir?
a gün b gün c-1 ay d-2 ay e gün

8-) Aşağıdakilerden hangisi kıymetli evrağın özelliklerinden değildir?
a-Kıymetli evrağın içerdiği hak başkasına devredilemez.
b-Kıymetli evrakın içerdiği hak parasal değeri olan bir haktır
c-Kıymetli evrakta hakla senet arasında kuvvetli bir bağ vardır
d-Kıymetli evrakta soyutluk ilkesi yürürlülüktedir
e-Kıymetli evrak ağırlaştırılmış şekil şartlarına tabidir
9-Poliçede senedi düzenleyen ve senedin ilk borçlusu olan kimse aşağıdakilerden hangisidir?
a-Keşideci b-Muhatap c-Lehdar d-Yararlanan Kişi e-Hamil
 

)Aşağıdakilerden hangisi çekte bulunması zorunlu şekil şartlarından değildir?
a-Çek kelimesi
b- Ödeme Yeri
c- Keşide günü
d-Vade
e-Keşidecinin imzası

Cevaplar A 2-A 3-D 4-A 5-C 6-B 7-A 8-A 9-A 10 –D

KIYMETLİ EVRAK HUKUKU

65) Nama yazılı senetlerin devri nasıl olur?
(Cevap: alacağın temliki ve zilyetliğin devri ile)

66) Aşağıdakilerden hangisi Çek Kanununa göre bir çekin karşılıksız çıkması halinde bankanın yapması gereken işlemlerden değildir?
a) Hesap sahibine ihtarda bulunmak
b) Durumu TC Merkez Bankasına bildirmek
c)TC Merkez Bankasınca bankalara duyuru yapılması
d)? (Savcılığa ihbar yapılması)
e) Düzeltme hakkının kullanılması
(Cevap: E)

67) Muhatap banka çekin kendi üzerine çekilmesi halinde hangisini yapabilir?
a) Çek kendisine ciro edilince o da bir başka şahsa ciro edebilir.
b) Çeki kabul edebilir.
c) çek için aval verebilir.
d) Çeki rehin alabilir.
e) Çeki kont-garanti olarak ödeyebilir.
(Cevap:D)

68) Bir olay verilmiştir. Özeti şu şekildedir: Protestodan muafiyet kaydı ibraz mecburiyetini kaldırır mı?
(Cevap: Kaldırmaz, ibraz gereklidir)

69) Bono
[ 50 milyon borcu L ye ödeyiniz.
(İmza:A)] Bu senet hak sahibinin teşhisi (devir şekli) bakımından hangi türe girer?
a)Hamile yazılı
b) Topal hamile yazılı
c) Eksik nama yazılı
d) Nama yazılı
e) Emre yazılı
(Cevap:E)

70) Aşağıdakilerden hangisi aleyhine sebepsiz iktisap davası açılamaz?
a) Muhatap
b) Ciranta
c) İkametgahlı poliçeyi ödeyecek kimse
d)Keşideci
e) Hesabına poliçe kesilen kimseler
(Cevap:B)