Rusça Isimler Ve Kısaltmaları

kaynağı değiştir]

Son Rus kraliyet hanedanı olan Romanovlar'ın (Романовы) arması. Романов (Romanov) soyadı "Roman (adı) ile ilgili" anlamına gelir.

Doğu Slav dilleri sentetik dillerdir ve dilbilgisel hallere ve dilbilgisel cinsiyete sahiptir. Bir cümledeki kelimeler arasındaki bağlantıları ve ilişkileri göstermek için edatları ("to", "at", "on" vb.) kullanan İngilizce gibi analitik dillerin aksine, Doğu Slav sonekleri edatlardan çok daha geniş bir şekilde kullanılır. Sözcükler, onları cümleye entegre etmek ve dilbilgisi açısından doğru bir cümle oluşturmak için bazı eklerin yardımına ihtiyaç duyar. Bu, Almancanın aksine isimleri de içerir. Soyadları, Slav hal sistemine göre çekimlenir.

Aslen kısa (-ov, -ev, -in) veya tam (-iy/-oy/-ıy) sıfatlar olan soyadlarının cinsiyete bağlı olarak farklı biçimleri vardır: erkek soyadlarında bulunan -ov, -ev, -in ve - iy/-oy/-ıy ekleri sırasıyla kadın soyadlarındaki -ova, -eva, -ina ve -aya eklerine karşılık gelir. Örneğin, Борис Ельцин'in (Boris Yeltsin) karısı Наина Ельцина (Naina Yeltsina) idi; Lev Tolstoy'un karısı Sofiya Tolstaya idi vb. Diğer tüm (yani sıfat olmayan) soyadlar, sıfat olmayan soyadının erkek biçiminin o soyaddan türetilmiş kadın sıfat soyadına karşılık geldiği (Novák → Nováková gibi) birçok Batı Slav dilinden farklı olarak, her iki cinsiyet için de aynı kalır (-енко (-yenko), - ич (-iç) vb. ile biten soyadlar dahil). -iç ile biten baba adları ve soyadları arasındaki farka dikkat edilmelidir: soyadları iki cinsiyette de aynıdır, ancak baba adı hala cinsiyete göre değişir (örneğin, İvan Petroviç Miroviç ve Anna Petrovna Miroviç)

Sıfat soyadının dilbilgisel cinsiyetinin sahibinin cinsiyetine olan bu bağlılığının, soyadını değiştirdiği düşünülmez (örneğin, Lehçedeki eşdeğer kuralı karşılaştırın). Bu tür kadın soyadlarının bazı dillerde (İngilizce gibi) transliterasyonu tartışmalıdır: teknik olarak adlar orijinal hallerinde olmalıdır, ancak bazen erkeksi biçimde görünürler.

Bir soyadı olan Иванов (İvanov) örneği üzerinden gidersek:

Dilbilgisel olarak sıfat olmayan soyadlar, (Juk, Gogol, Barçuk, Kupala vb.) karşılık gelen ortak isim olarak hal ve sayı olarak çekimlenir. Ama bir istisna vardır, bir kadının soyadının dilbilgisel olarak eril cinsiyetten bir isim olması durumunda soyadı çekimlenmez. Örneğin, İvan ve Anna Juk datif halde ("kime?") şöyle olur: Ивану Жуку (İvanuJuku) ve Анне Жук (Anne Juk).

Soyadları genellikle kişinin ebeveynlerininkiyle aynıdır. Hemen hemen her yerde olduğu gibi, evlendiklerinde kadınlar genellikle kocalarının soyadını alır; tam tersinin olması, yani kocanın karısının kızlık soyadını alması ise çok ender görülür. Nadiren, her iki eş de evlilik öncesi soyadlarını tutabilir. Çok nadir ama yine de yasal bir dördüncü yol ise çift soyadı almaktır; örneğin, İvanov ve Petrovskaya soyadlarına sahip iki kişi evlendiklerinde, sırasıyla İvanov-Petrovski ve İvanova-Petrovskaya soyadını alabilirler.

Yabancı isimlerin Slavlaştırılması[değiştir Mart                  

Mart ayı ile ilgili cümleler

В марте у неё появился малыш.
Onun, Mart’ta bir bebeği oldu.

Каждый март у нас в школе проводится двухнедельный научный лагерь.
Her Mart’ta okulda iki haftalık bir bilimsel kampımız olur.

После переезда в Лондон в марте, он начал ходить в школу.
O, Mart’ta, Londra’ya taşındıktan sonra, okula başladı.

Она окончит школу в марте.
O, okulu Mart’ta bitirecek.

В следующем марте мы будем жить в Японии.
Önümüzdeki Mart’ta Japonya’da yaşıyor olacağız.

 

Апрель

Rusçada insanların üç ismi vardır.

Gerçi bizde de üç isimli insanlar vardır, ancak Ruslarınkinden farklı olarak bu bir zorunluluk ya da gelenek değildir.

Rusların ilk ismi (имя ) ona verilen isme tekabül eder. Rus isimlerinde öyle çok fazla çeşitlilik yoktur. Genellikle dinsel ya da tarihsel kökü olan, geleneksel isimlerdir. Bizde olduğu gibi yeni, orijinal isimler türetme merakları yoktur.

İkinci isim (отчество ) baba ismidir. Soyadı kanunundan önce bizde de şu oğlu bu falan diye kullanılırdı.

Üçüncü isim ( фамилия) ise bildiğimiz soyadıdır.

İlk isimlerin çokça söyleniş biçimi vardır. Resmi söyleniş biçimi resmi evraklarda, resmi ortamlarda ya da çok samimi olunmayan insanların hitabında kullanılır.

Bir de resmi olmayan, yakın çevrenin, arkadaşların, ailenin hitabında kullanılan biçimler vardır.

İlk ismin aldığı şekillere bir örnek verelim:

Örneğin bir erkek ismi olan Mihayil ( Михаил ), samimi ortamlarda Mişa (Миша), Mişenka (Мишенька ), Mişka (Мишка). Miha (Миха), Mişutka (Мишутка), Mişutonka (Мишутонька), Mişutoçka (Мишуточка)’ya dönüşebilir.

Bir kadın ismi olan Yelena (Елена) da samimi ortamlarda Lena (Лена), Lenoçka (Леночка), Lenka (Ленка), Lenok ( Ленок), Lenusya (Ленуся) olarak söylenebilir.

Gördüğünüz gibi Rus isimlerinin çok fazla çeşidi olmasa da samimi söylenişlerinin çok yaratıcıdır ve çeşitlilikleri vardır.

Bizde de bazı isimler, arkadaş, eş, dost ortamlarında kısa ve samimi bir şekil alır. Mesela İbrahim, ibo; Mehmet, memo; Fatma, fato; Aptullah, apo oluverir.

İngilizcede Michael’ın Mike, Nicholas’ın Nick olması gibi.

Hani Nickname diyoruz ya…

Aşağıda çok rastlanan Rus isimlerinin listesini göreceksiniz. Birinci sütunda ismin resmi belgelerde, ortamlarda söyleniş ve yazılış biçimini göreceksiniz. İkinci sütundaysa daha samimi ortamlarda ve arkadaşlar arasında söyleniş biçimleri var. Üçüncü sütunda göreceklerinizse en samimi ortamlarda, aile içinde, yakın arkadaşalar arasında söyleniş biçimleri.

Rusça erkek isimleri:

Александр   Алексей   Анатолий   Андрей   Антон   Борис   Виктор   Владимир   Дмитрий   Евгений   Егор   Иван   Игорь   Михаил   Николай   Олег   Павел   Пётр   Роман   Сергей   Фёдор   Юрий

Саша, Шура   Лёша, Алёша   Толя   Андрюша   Антоша, Тоша   Боря   Витя   Володя, Вова   Дима   Женя   -  Ваня   -   Миша   Коля    -    Паша   Петя   Рома   Серёжа   Федя   Юра

Сашенька, Шурочка   Лёшенька, Алёшенька   Толенька   Андрюшенька   Антошенька, Тошенька   Боренька   Витенька   Володенька, Вовочка   Димочка   Женечка   Егорушка   Ванечка   Игорёк   Мишенька   Коленька   Олежка, Олеженька   Пашенька, Павлик   Петенька   Ромочка   Серёженька   Феденька   Юрочка

Kadın isimleri:

Анна   Алла   Анастасия   Антонина   Варвара   Дарья   Екатерина   Елена   Елизавета   Зинаида   Инна   Ирина   Лариса   Людмила   Любовь   Мария, Марья   Наталия, Наталья   Надежда   Оксана   Ольга   Светлана   Тамара   Татьяна   Юлия   Яна

Аня    -    Настя   Тоня   Варя   Даша   Катя   Лена   Лиза   Зина    -    Ира   Лара   Люда, Люся, Мила   Люба   Маша   Наташа   Надя    -    Оля   Света   Тома   Таня   Юля    -

Анечка, Аннушка, Анюта   Алочка   Настенька   Тонечка   Варенька   Дашенька   Катенька, Катюша   Леночка   Лизонька   Зиночка   Иночка   Ирочка   Ларочка   Людочка, Люсенька, Милочка   Любочка   Машенька   Наташенька   Наденька   Оксаночка, Ксюша   Оленька   Светочка   Томочка   Танечка   Юленька   Яночка

Bazı isimler hem erkekler, hem de kadınlar için kullanılır, ancak söyleniş biçimleri farklıdır. Örneğin erkek isimleri Aleksabdır (Александр)  ve Yevgeniy (Евгений), kadınlar için kullanıldığında Aleksandra (Александра) ve Yevgeniya (Евгения) olur.

Bazı isimlerin ise kısaltılmış ve samimi söyleniş halleri yoktur, en samimi ortamlarda söyleniş halleri vardır. Örneğin, Егор, Игорь, Олег, Оксана, Алла, Инна, Яна.

Baba isimlerinin kullanılışına örnek verirsek;

Иван Петрович	İvan, Piyötr’un oğlu
Михаил Сергеевич	Mihayil, Sergey'in oğlu
Анна Петровна	Anna, Piyötr’ün kızı
Oльга Сергеевна	Olga, Sergey'in kızı.

Rusların soyadı ise kadınlar için kullanıldığında dilin özelliğinden dolayı farklı bir ek alır.

Vladimir Putin (Владимир Путин) örneğindeki Putin soyadı karısı için kullanıldığında Putina ( Lyudmila Putina - Людмила Путина ) olur.

Bir şahıs için üç ismin bir arada kullanıldığı birkaç örnek verelim:

имя - отчество - фамилия

Иван Иванович Иванов - İvan İvanoviç İvanov

Павел Антонович Петров - Pavel Antonoviç Petrov

Мария Ивановна Иванова - Mariya İvanovna İvanova

Татьяна Сергеевна Андреева - Tatyana Sergeyevna Andreyeva Rus edebiyatından bir kitabı okurken bir kişiye pek çok farklı isimlerle hitap edildiğini görürsünüz. Rusya’da isim konusunda görgü kuralları çok önemlidir. İsimlerin nasıl kullanılacağı bir adabı muaşeret konusudur. Mihayil Sergeyeviç Gorbaçov, örneğinden bakalım. Mihayil Sergeyeviç, Sergey’in oğlu Mihayil anlamındadır. Bir Rus onu Mihayil Sergeyeviç diye çağırır. Yabancıların da bu şekilde kullanmaları gerekir. Rusça’da Bay ve Bayan gibi hitap kelimeleri bulunsa da günlük yaşamda pek kullanılmamaktadır. Yakın arkadaşları ise Gorbaçov’a kısaca Mişa diye hitap ederler.

kaynağı değiştir]

Diğer Doğu Slav dilleri, Rusça benzerlerinden farklıysa, tam anlamlı çevirilerinde aynı sıfatları kullanır. Tüm Doğu Slav dilleri sentetik dillerdir ve dilbilgisel cinsiyetler kullanırlar. Bu nedenle bir sıfatın eki, hitap edilen kişinin cinsiyetine göre değişir.

Rusçada isimlerden önceki sıfatların kullanımı genellikle yazılı iletişim biçimleriyle sınırlıdır. Любимый/ Любимая (lyubimiy/lyubimaya, "sevgili") ve Милый/Милая (miliy/milaya, "canım") gibi sıfatlar gayri resmidir ve Уважаемый/Уважаемая (uvajayemi/uvajayemaya, kelimenin tam anlamıyla "sayın") resmidir. Дорогой/Дорогая (dorogoy/dorogaya, "sevgili") gibi bazı sıfatlar hem resmi hem de gayri resmi durumlarda kullanılabilir.

Ayrıca bakınız[değiştir

nest...

60784 60785 60786 60787 60788