Kan Da Plt Nedir

TROMBOSİT (PLT) NEDİR?

Trombosit ne demek sorusu, kan pulcukları ya da plateletler olarak da bilinen bir tür kan hücresi grubu olarak yanıtlanabilir. Kemik iliğinde üretilen trombositler, kanda çeşitli kimyasal reaksiyonların yürütülmesi için önemli görevler üstlenir.

Kanın pıhtılaşması, damar hasarlarının onarılması ve yaraların iyileştirilmesi gibi birçok durumda trombositler, çeşitli şekillerde farklılaşarak oluşan travmanın derhal kapatılmasını sağlar. Böylelikle kan kaybının önüne geçilirken hasar gören dokuların onarımı için gereken ortam hazırlanmış olur.

Trombosit sayısının normalden daha düşük olması durumunda kan damarları yaralanmaya ve kanamaya yatkın hale geleceğinden yaralanmalarda aşırı kan kaybı görülebilir, yara iyileşmesi gecikebilir ve kanın pıhtılaşma süresi uzar.

TROMBOSİT (PLT) NORMAL DEĞERİ NEDİR?

Trombosit sayısı, kişiden kişiye ve günden güne önemli farklılıklar gösterebilir. Ancak sağlıklı yetişkin bireylerde ortalama trombosit sayısının ile hücre/mL aralığında olması beklenir.

Dolayısıyla PLT değeri kaç olmalı sorusu ile bin trombosit arası olarak yanıtlanabilir. Çeşitli hastalıklar, kullanılan bazı ilaçlar, yaş, cinsiyet ve gebelik durumu gibi birçok faktör, bu değerlerde değişikliklere yol açabilir.

Bu nedenle kan sonuçlarındaki trombosit sayısı bireye özgü olacak şekilde hekim tarafından değerlendirilmelidir. Bazı durumlarda sınıra yakın olan düşüklük ve yükseklikler herhangi bir olumsuzluk teşkil etmez. Ancak belirgin trombosit düşüklüğü ve yüksekliği durumunda bu sorunun nedeni mutlaka araştırılmalıdır.

TROMBOSİT (PLT) DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR?

Kan sayımında trombosit değerinin hücre/mL’den daha düşük çıkması, kanda PLT düşüklüğü olarak adlandırılır. Bu durumun bir diğer ismi ise trombositopenidir. Kanda trombosit değerinin düşük olmasının altında yatan birçok sağlık sorunu söz konusu olabilir.

Trombosit üretiminin azalması, trombosit yıkımının artması, kanın normalden daha seyreltik olması gibi durumlarda birim kandaki trombosit sayısı düşeceğinden trombositopeni durumu ortaya çıkabilir.

Bazı hastalıkların yanı sıra kullanılan bazı ilaçlar, beslenme veya alınan bazı tedaviler trombosit sayısını düşürücü etki gösterebilir.

TROMBOSİT DÜŞÜKLÜĞÜ NEDENLERİ

Trombosit düşüklüğü tespit edilen hastalarda bu duruma yol açabilecek pek çok durum söz konusudur. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

-Akut veya kronik çeşitli hastalıklar
-Gebelik
-Kan nakli
-Sepsis (mikroorganizmaların kan dolaşımına karışması ile görülen kan zehirlenmesi durumu)
-Kullanılan bazı ilaçların yan etkileri
-Folik asit veya B12 vitamininin eksikliğine bağlı olarak gelişen anemiler
-Aplastik anemi
-İmmünolojik veya romatolojik hastalıklar
-Çeşitli kanser türleri (özellikle hematolojik kanserler)
-Uzun süreli ve aşırı alkol kullanımı
-Zehirlenme, toksik maddelere veya radyasyona maruz kalma
-Kemoterapi ve radyoterapi gibi kanser tedavileri
-Kemik iliğine ilişkin hastalıklar
-Viral enfeksiyonlar.

TROMBOSİT DÜŞÜKLÜĞÜ BELİRTİLERİ

Kanda PLT değerleri düştüğünde bu durum kişide çeşitli belirtilere neden olabilir. Trombosit değeri ne kadar düşükse, belirtiler de genellikle o kadar şiddetli şekilde hissedilir. Bazı trombositopeni belirtileri şunlardır:

-Vücudun çeşitli bölgelerinde mor, kırmızı veya kahverengi renge sahip morarma ya da renk değişiklikleri
-Aralıklı olarak gelişen burun ve diş eti kanamaları
-Yara iyileşmesinin gecikmesi
-Kanın pıhtılaşmasının zorlaşması
-Ciltte kırmızı veya mor renkli beneklenmeler (Peteşi)
-İdrarda kan görülmesi
-Makattan kan gelmesi, kanlı dışkılama veya siyah renkli dışkı (melena) görünümü
-Kanlı kusma (Hematemez)
-İç kanamalar

TROMBOSİT (PLT) YÜKSEKLİĞİ NEDİR?

Kanda PLT yüksekliği, trombosit sayısının hücre/mL’den daha yüksek olması durumudur.

Trombosit yüksekliği veya trombositoz olarak adlandırılan bu durumun gelişiminde trombositopeninin tam tersi şekilde kanda pıhtılaşma eğilimi artar.

Kan hücrelerinin üretimi ve miktarının düzenlenmesi ile ilişkili olan mekanizmalarda veya hormonal dengede oluşan sorunlar, trombosit üretiminde artışa neden olabilir. Yine benzer şekilde kullanılan bazı ilaçlar veya kişide bulunan çeşitli hastalıklar trombosit sayısının yükselmesinde etkili olabilir.

TROMBOSİT YÜKSEKLİĞİ NEDENLERİ

Trombosit yüksekliği veya trombositoz durumuna yol açabilecek çeşitli nedenler söz konusudur. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

-Kandaki sıvı oranının düşmesine bağlı olarak trombosit oranının artmış olması (kanın yoğunlaşmış olması)
-Fizyolojik olarak trombosit üretiminin fazla olması
-Demir mineralinin yetersizliğine bağlı olarak trombosit üretiminin artması
-Trombosit yıkımında görev alan dalağın fonksiyonunu yitirmesi veya dalağın splenektomi operasyonuyla alınmış olması
-Kemik iliğinde bulunan tümörler
-İnflamatuar bağırsak hastalıkları
-Romatizmal hastalıklar
-Çeşitli kanser türleri
-Hemoliz (kırmızı kan hücrelerinin yıkımı)
-Kullanılan bazı ilaçlar.

TROMBOSİT YÜKSEKLİĞİ BELİRTİLERİ

Kanda PLT değeri yüksekliği kişilerde genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Bu nedenle çoğu durumda kan sayımı sonuçlarında tesadüfi olarak saptanır.

Ciddi bir trombositoz durumu var ise hastada baş dönmesi, baş ağrısı, göğüs ağrısı, görme bozuklukları, el ve ayak şişmesi, uyuşukluk, dalak şişliği ve kaşıntı gibi çeşitli semptomlar ortaya çıkabilir.

Yüksek trombosit sayısına bağlı olarak vücudun çeşitli bölgelerinde pıhtılaşma sorunu meydana gelebileceğinden belirtiler pıhtılaşmanın oluştuğu bölgede yoğunlaşır.

Söz konusu pıhtılaşmalar kalp ve beyin damarlarında da meydana gelebileceğinden ciddi trombositozlarda kalp krizi ve felç gibi riskler de söz konusudur. Bu nedenle belirgin trombosit yükselmelerinde tıbbi tedavi uygulanması oldukça önemlidir.

NTV’yi sosyal medyadan takip edin

İnsanlarda bulunan kan farklı çeşitlerde hücreler içermektedir. Her hücrenin yerine getirmesi gereken farklı görevleri vardır. PLT olarak da adlandırılan trombositler ise, kanın pıhtı haline dönüşmesine de katkı sağlar. Kanın içinde olan trombositlerin normal seviyesinin ise, binden yüksek olmasına da plt yüksekliği denir. Tedavide genel olarak medikal yöntemlere başvurulmaktadır.

Trombosit, kan pulcukları veya plateletler şeklinde de adlandırılan bir çeşit kan hücresi çeşididir. Trombositler kemik iliğinde üretilmişlerdir. Kanda farklı kimyasal tepkimelerin ilerlemesi için ciddi sorumluluklar alır. Kanın pıhtılaşması, damarda oluşan zedelenmenin iyileşmesi ve yaraların iyi olması gibi durumlarda trombositler, farklı biçimlerde değişerek oluşmuş olan travmanın hemen onarılmasını mümkün kılar. Böylece kan kaybının önüne geçilir ve hasar gören yapıların tamiri için gerekli ortam sağlanır. 

Plt Yüksekliği

Trombosit oranının yükselmesi ya da trombositoz durumunda, trombosit azlığına sebep olan durumların aksi gözlemlenir. Bu yüzden aşağıda belirtilen durumların birinin varlığı düşünülmektedir;
Trombosit üretiminde artış: Bilhassa kan hücrelerinin ayarlanmasında rolü olan hormon ve kimyasal yapıların yükselmesiyle ya da farklı kemik iliği tümöründe trombosit oranı yükselir.
Trombosit yıkımında düşüş: Trombositlerin ana yıkım bölgesi olan dalağın alınması gibi olaylarda trombositlerin süresi uzamaktadır ve kandaki miktarı artar. 
Kanın derişik şekle dönüşmesi: Kanın sıvı seviyesinin düşmesi durumunda tam kan sayımı çizelgesinde trombosit miktarı yüksek gözlemlenebilir. Trombositoz seviyesi sağlığı yerinde olan kişilerde görülebileceği gibi, farklı sağlık problemlerinin de habercisi olabilir.  Trambosit yüksekliği nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
Fizyolojik fazla üretim: Farklı genetik etkenlerin olması bazı kişilerde trombosit oranını arttırır. 
Demir (FE) eksikliği: Demir miktarındaki düşüş kemik iliğinde bulunan kırmızı kan hücrelerinin oranında gelişen düşüş ile sonuçlandığı için, üretimi hızlı hale getirmek üzere yükselen hormonlar sebebiyle trombosit seviyesi de artar.
Kanamalar: Bedende devam eden kanamalarda kırmızı kan hücresi eksildiğinden üretim hızlı bir şekilde devam eder. Sonuç olarak bu durumda trombosit oranı da yükselir.
Kronik rahatsızlıklar: Temeli romatolojik olan kronikleşmiş hastalıklarda (iltihaplaşan bağırsak rahatsızlıkları, iltihaplı romatizma vs.) trombosit oranında yükseklik görülebilir.

Trombosit Düşüklüğü

Trombosit düşüklüğü, farklı birçok rahatsızlığa bağlı gelişebilir. Direkt trombosit ile ilişkisi olan rahatsızlıklarda da meydana gelebilir. Bundan dolayı iki düzenek üzerinden trombosit oranında bir düşüş yaşanabilir. Kanda trombosit seviyesinin az olmasının altında farklı sağlık problemleri vardır. Trombosit üretiminin azlığı, trombosit yıkımnın fazla olması, kanın normal akışından daha seyrek olması, gibi durumlarda birim kandaki trombosit sayısı düşer. Bazı rahatsızlıklar ile birlikte kullanılan bazı ilaçlar, yemek düzeni ya da alınan bazı tedaviler trombosit sayısını düşürülmesinde etkili olabilir.

Plt Düşüklüğü Neden Olur?

Trombosit (plt) rakamının normalin altında olması durumunda kan damarları yaralanmaya ve kanamaya, meyilli duruma gelir ve yaralanma gibi durumlarda yoğun kan kaybı yaşanır, yaranın iyi olması gecikir ve kanın pıhtılaşma zamanı uzamaktadır. Plt düşüklüğü nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
Trombosit üretiminde azalma: Trombositler megakaryosit şeklinde kemik iliğinde üretilmektedir. Farklı kan hücreleri şeklinde trombositlerin üretilmesi farklı hormonların ve biyokimyasal yapının kontrol altında olması ile düzenlenebilir. Bu yüzden, kemik iliğinde bir sorun yaşanması, kemik iliğinde bulunan trombosit üretimiüzerinde baskı oluşması ya da düzenleyici hormon ve yapıların oranının düşmesi ile trombosit üretimi de zarar görür ve trombosit oranı azalır.
Trombosit yıkımında artma: Trombositler, farklı diğer kan hücreleri gibi yaşlanırlar ve işlev kaybı yaşarlar. Buda dalak gibi birçok beden yapılarında yıkılır ve yeni olanı üretilir. Farklı rahatsızlıklarda trombositlerin bu yıkılma evresi ilerler ya da direkt olarak kan içinde ya da dokularda yıkım yaşar. Böylece trombositler sayı olarak düşer.
Kanın seyrelmesi: Tam kan sayımı, kan sıvısına göre hücre oranını hesap ettiğinde kanın sıvı miktarının yükselmesi şeklinde normal rakamdaki trombosit oranı düşük olarak saptanır. Trombosit düşüklüğünün nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
B12 vitamini ya da folik asit eksikliği: Kan hücresinin üretim mekanizması bozulur, önemli aneminin ile birlikte trombosit oranında azalma görülür.
Hamilelik: Trombosit hasarı yükselirken kanın sıvı seviyesi artmış olarak seyreldiğinden trombosit oranı düşük olarak belirlenir.
İlaçların yan etkileri: Bazı haplar trombosit üretimini bozup trombositopeni oluşturur.
Eskiden yapılan kan nakli: Farklı vericilerin olan kanların nakli esnasında gelişen antikorlar sebebiyle trombositler yıkım yaşayabilir.
Farklı viral enfeksiyonik durumlar: Suçiçeği, Epstein Barr Virüsü ya da AIDS gibi çeşitli viral virüsler trombositlerin yıkılmasını yükseltir.
Alkol kullanımı: Fazla alkol tüketilmesi trombosit oranında azalma sağlar.
Kronikleşen rahatsızlıklar: Bedendeki farklı mekanizmaların kronik hastalıkları trombosit oranını azaltabilir.

Trombosit Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Trombosit oranında yükselme genel olarak farklı bir klinik semptom ya da şikayete neden olmamaktadır. Genellikle rutin tam kan sayımı tahlili esnasında tesadüf eseri ortaya çıkar. Bunun haricinde, önemli oranda yükseliş gözlemlenen trombosit sayısı aşağıda gözlemlenen belirtilere neden olabilmektedir;

• Yoğun baş ağrısı
• Görmede problemler
• Bitkinlik
• El ve ayak kısımlarında ağrı, şişlik 
• Kaşıntı
• Dalakta büyüme
• Kanama

Plt Düşüklüğü Tedavisi

Trombosit oranındaki artış veya azalmalarda tedavi planının uygulanması, ilk önce altta yatan rahatsızlığın uygun biçimde teşhis edilmesine karakterizedir. Bu yüzden, uzmanlaşmış bir doktor tarafından hastanın hastalığa dair detaylı öyküsü alınıp, fiziki muayene uygulanır. Daha sonra gerekli ise görüntüleme ve ek kan tahlilleri istenebilir ve tanı belirlenir.
Hafif trombositopeni görüldüğünde uzman ek bir tedavi istemeyebilir, yalnızca kişi takip edilebilir. Bunun haricinde altta yatan hastalığın iyileşmesine yönelik tedavi planı yapılır. Trombositoz durumu için hasta olan kişinin devam eden probleminin var olması ve altta olan rahatsızlığın tespit edilmesi önemli olabilir. 
Genellikle tedavi olmadan takip edilse de; önemli trombosit artışlarında ilaç tedavisi ya da tromboferez olarak adlandırılan kanda bulunan yüksek trombositlerin alınması gibi yöntemler uygulanabilir.

Trombosit düşüklüğü, vücuttaki yersiz morarmalara yol açabiliyor. Genellikle lösemi hastası ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde görülüyor. Kan testi yapılarak trombosit seviyesi tespit ediliyor. Trombosit düşüklüğü tedavi edilmezse ciddi hastalıklara yol açabiliyor.

Plt Düşüklüğü Nedir?

Kemik iliği tarafından üretilen, kan damarları hasar gördüğünde kanda pıhtılaşmayı başlatarak kanamayı durduran kan hücrelerine Trombosit (Platelets, T) denir. Yaralanma, kesik gibi durumlarda kanın pıhtılaşarak akmasını önler.

Sağlıklı bir insanda trombosit değeri, mikrolitrede bin arasındadır. Trombosit değerinin binin altındna olması Trombosit düşüklüğü olarak adlandırılıyor. Bun tıp dilinde trombositopeni deniliyor.

Plt Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

 - Kırmızı, mor, kahverengi çürükler (purpura)

 - Küçük, kırmızı, mor renkli döküntüler ( Petechiae)

 - Diş eti, burun kanaması,

 - Rektumda kanama,

 - İdrarda, dışkıda kan, kanlı ya da çok koyu renkli mukus (iç kanama belirtileri)

 - Şiddetli adet kanaması,

 - Kendiliğinden iyileşmeyen, uzun süre devam eden yaralarda kanamalar PLT düşüklüğü belirtileridir.

Plt Düşüklüğü Ne Zaman Tehlikeli Olur? 

 Trombosit sayısı 10 binin altına düştüğünde tehlikeli durum oluşma riski fazladır. Kişide iç kanamaya neden olabilir.

Plt Düşüklüğü Hangi Hastalıkların Belirtisidir?

 - Aşırı kansızlık,

 - B12 vitamini, demir ve folat eksikliği

 -Siroz, lösemi, HIV, suçiçeği

 - Aşırı alkol tüketimi,

 - Kemoterapi, kimyasallara ve radyasyona maruz kalma,

 - Viral enfeksiyonlar, myelodisplazi kemik iliğinin trombositi yetersiz üretmesine yol açabiliyor. Bu nedenlerin dışında vücudun kendisi de trombositleri yok edebiliyor. Dalak genişlemesi, gebelik, kandaki bakteriyel bir enfeksiyon, hemolitik üremik sendrom, romatoid artrit gibi otoimmün bozukluklar PLT düşüklüğüne yol açan sağlık sorunlarıdır.

Trombosit sayısı düştükçe iç kanama riski artıyor. Kalp ritim bozukluğu, yüksek tansiyon, inme, felç gibi hastalıkların yaşanma riski yükseliyor. Bazı kişilerde nadiren beyin kanaması görülebiliyor. Bu beyin kanamaları ölümcül olabiliyor.